EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────xəritələşdirilməsi üstünlük təşkil edir. 70-80-ci illərdə orta miqyaslıfitoekoloji xəritələr də buraxılmışdır (əsasən Fransada). Belə xəritələrdəbitki və torpaq örtüyü, bitki örtüyünün vəziyyəti, aqrosenozlarda alaqotlarının kompleksi ətraflı göstərilir, kəsiklərlə həmçinin bioiqlim vəgeoloji xəritəsxemlər də verilir. Belə xəritələrə geniş izahedici mətnlərəlavə olunur.EKOLOJİ-İQTİSADİ POTENSİAL – ekoloji məhdudiyyət nəzərəalınmaqla iqtisadi potensial, yəni iqtisadiyyat təbiətdən səmərəliistifadəyə yönəldilərək ekoloji cəhətdən əsaslandırılmalıdır.EKOLOJİ-İQTİSADİ SİSTEM – iqtisadiyyatda və təbiətdə gedənproseslərin qarşılıqlı əlaqəsi və qarşılıqlı asılılığı. E.i.s. təbii vəantropogen elementlərdən (ehtiyatlardan) və onların arasındakıəlaqələrdən (axınlardan) ibarətdir. E.i.s.-in əsas elementləri (resipiyentləri)aşağıdakı kimi təsnifata ayrılır: 1 – ekoloji komponentlər;məcmusu ətraf təbii mühiti əmələ gətirir – hava, su, torpaq, bitki örtüyü,heyvanat aləmi; 2 – mineral (enerji və xammal) resurslar; 3 – istehsalatfondları, nəqliyyat. Bu sistemdə ikinci və üçüncü qrup təsnifatınkomponentləri birinci qrupa nisbətən eyni mənalı vəziyyət tutur.EKOLOJİ İMMUNİTET – fərdlərin sıxlığından asılı olaraqpopulyasiyanın virus, bakteriya xəstəliklərinə və parazitlərə qarşıdavamlığı. Sıxlıq çox olduqca E.İ. azalır.EKOLOJİ İNDİQATORLAR, EKOİNDİQATORLAR – ekolojirejimi qiymətləndirməyə imkan verən təbii ərazi kompleksininkomponentləri və elementləri. Aşağıdakı E.İ. ayırd edilir:topoindiqatorlar (qiymət relyefə görə verilir), litoekoindiqatorlar(dördüncü dövr çöküntüləri və onun altdakı dağ süxuruna görə),pedoekoindiaqtor (torpağa görə), fitoekoindiqatorlar (bitkiyə görə),zooekoindiqatorlar (heyvanat aləminə görə), antropoindiqatorlar (insanfəaliyyətinin izləri və torpaqdan istifadə xarakterinə görə),morfoekoindiqatorlar (təbii ərazi kompleksinin morfoloji strukturunaəsasən), krioindiqatorlar (su hövzəsinin buz rejiminə əsasən),hiqroindiqatorlar (səthi rütubətliyin paylanması və dinamikasına görə),xionoindiqatorlar (qar örtüyünün paylanması və dinamikası),termoindiqatorlar (Yerin və suyun temperaturunun paylanması, onlarıntermal rejimi) və b. E.İ.-la ekoloji rejimin qiymətləndirilməsi metodu135