EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────DÜNYAGÖRÜŞÜ – dünyada ümumiləşdirilmiş baxışların sistemivə onda insanın yeri; bu baxışlarla şərtləşən inamlar, ideyalar, dəyərlər.DÜZƏN MEŞƏLƏRİ – İqlim və meşəbitmə şəraitini, həmçininmeşə örtüyünün xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq Azərbaycan respublikasıərazisində düzən meşləri aşağıdakı təsnifata bölünür (Əliyev, Xəlilov,1988):1. Rütubətli subtropik düzən meşələri (Lənkəran ovalığında).2. Yarımrütubətli subtropik düzən meşəsi (Qanıx-Həftaran vadisi).3. Dəniz iqliminin düzən meşəsi (Samur-Dəvəçi düzənliyi, Yalamameşəsi).4. Quru isti iqlimin düzən meşəsi (Kür-Araz ovalığında).5. Tuqay meşələri (Kürqırağı, Arazqırağı zona).Rütubətli subtropik düzən meşələrində şabalıdyarpaq palıd,dəmirağac, qızılağac, xəzər lələyi, yalanqoz, məxməri ağcaqayın,azatağac bitir.Yarımrütubətli subtropik düzən meşəsində uzunsaplaq palıd,qızılağac, yalanqoz, ağyarpaq qovaq, adi qoz, vələs bitir.Dəniz iqlimi şəraitində düzən meşələri Samur-Dəvəçi düzənliyində(Yalama meşəsi) yayılmışdır. Bu meşələrdə uzunsaplaq palıd, iberiyapalıdı, qafqaz vələsi, qarağac, ağyarpaq qovaq üstünlük təşkil edir.Fıstığa (bir yerdə), Sosnovski qovağına da rast gəlinir.Quru isti iqlim şəraitində meşənin qalıqlarına Qarabağ düzündə(Sultanbud meşəsi) rast gəlinir. Bu meşələrdə əsas ağac cinslərisaqqızağac, uzunsaplaq palıd və qarağac sayılır.Tuqay meşələrində ağyarpaq qovaq, söyüd, uzunsaplaq palıd,qarağac, saqqızağac, tut ağacı bitir.DÜZƏNLİK – Qurunun hamar, alçaq-hündürlük fərqləri az olansahəsi: Dəniz səviyyəsindən aşağı (məs. Xəzəryanı) və ya 200 m-əqədər hündürlükdə yerləşən D.-ə ovalıq, 200-500 m hündürlükdəyerləşən D.-lər yüksəklik, 500 m-dən yuxarı hündürlükdə olan yaylaadlanır. Morfologiyasına görə D.-lər müxtəlifdir. Mailliyi olmayan vəya azacıq mail olan D.-ə üfiqi D. deyilir; bir tərəfə xeyli meylli olan D.mail D. meyli hər tərəfdən mərkəzə olan D. batıq D., mərkəzi hissəsindəkənarlarına doğru meylli olan D. qabarıq D. adlanır. Mənşəyinə görə dəD-lər müxtəlif olur: 1) Allüvial D.-lər (və ya ovalıqlar) – çayların122