EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────torpaqəmələgəlmə prosesində duzların illüvial horzontlara aparılması,səthi və qrunt suları vasitəsilə, həmçinin ekspulverizasiya yolu iləduzların aparılması aiddir. Mühitin çirklənməsi ilə də duz rejimi pozulabilər.DUZADAVAMLILIQ – Bitki və heyvanların duzlu mühitə davamgətirməsi qabiliyyəti. Bitkilərin duzadavamlılığı bir sıra mexanizmlə vəadaptasiya yolu ilə təmin olunur: hüceyrə şirəsində osmos təzyiqininqalxması (5-10 atm-dan 20 atm. və daha yuxarı) ilə torpaqdan yüksəkkonsentrasiyalı duzlar bitkiyə daxil olur, yarpaq tükcükləri və duzvəziləri ayırmaqla bitki toxumaları duzla tənzim olunur (məs. yulğunkolunda), yaxud toxumalarda su toplanır (məs. sukkulentlərdə), duzluməhlul kök parenximləri tərəfindən sorulur. (məs. yovşanda).Bəzən artıq duzlar yarpaqları tökməklə tənzim olunur (məs. astra, cığvə s.).Xlorid duzlanması zamanı bitkilər ətli (sukkulentlər olur), sulfatduzlaşmasında isə adətən ksemorf quruluşu alır.DUZLU GÖLLƏR – suyunun tərkibində 16-47% duz olan göllər.DUZLU SU – Duzun qatılığı 10q/l-dən artıq olan su; dəniz suyu.DÜNYA UĞRUNDA EKOFORM – 27 avqust 1986-cı ildə Varnaşəhərində (Bolqariya) yaradılmış dünya ekoloji hərəkatı. Onun təşkili vəbütün dünya xalqlarına və ölkələrinə müraciətnamə qəbul olunmasıhaqqında 32 ölkənin 88 alimi tərəfindən Deklarasiya irəli sürüldü.Həmin deklarasiyada qismən deyilir: “Bəşəriyyətin başı üzərində bu günbomba asılmışdır – bu bəşəriyyətin məhvi deməkdir. Bu istilik nüvəbombasıdır. Lakin, az şiddətli olmayan başqası da var ki, hər günqanımızda, sümüklərimizdə, hər bir canlı hüceyrədə alovlanır,sonnəticədə hər iki bombanın fərqi yoxdur: bu Yer üzərində həyatın məhvolmasıdır. Nüvə bombası ildırım sürətilə olacaqdır. Ekoloji deqradasiyaisə təbiətə qəsd etməkdir, bu da həyatın məhv olması deməkdir. Fərqyalnız vaxtın uzunluğundadır. Bəşəriyyətin məhv olması, yaxudqalması, Yer üzərində həyatın olması və yaxud planetimizin ölü səhrayaçevrilməsi Sizdən, bizim özümüzdən, bizim ümumi evimizin 5 milyardsakinindən asılıdır. Əl-ələ verib özümüzü və bütün bəşəriyyəti xilasetməliyik”.121