EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────dənizlərin sahilə yaxın hissələrində inkişaf edir. Bura çiçəkli bitkilər,yosunlar və bəzi bakteriyalar daxildir. Dəniz fitobentosunda qırmızıyosunlar, qonur yosunlar və yaşıl yosunlar üstünlük təşkil edir. Göyyaşılyosunlar və diatom yosunlar nisbətən az yayılmışdır. Xəzərdənizinin bentos florasında yaşıl makrofitlərdən entermorfa, kladofora,xara yosunları və qırmızı yosunlardan laurensiya, polisifoniya,çiçəklilərdən dənizotu, suçiçəyi, ruppiya, nayas növləri genişyayılmışdır. D.f. sahilboyu zonada yaşayan onurğasız heyvan vəbalıqların yem bazasıdır. D.f.-nın sənaye əhəmiyyəti də var.DƏNİZ İQLİMİ – okeanın atmosferə təsiri çox olan şəraitdə əmələgələn iqlim. Kontinental iqlimdən fərqli olaraq havanın gündəlik və illiktemperatur fərqlərinin azlığı, yayda nisbi rütubətliyin çoxluğu, çoxbuludlu və yağıntılı, dəniz tərəfindən əsən küləklərin üstün olması iləfərqlənən iqlimdir. D.i.-nin quruya təsiri, əsasən, atmosferin ümumidövranı nəticəsində yaranır. Materiklərin içərilərinə doğru D.i. tədricənkontinental iqlimə keçir. Eyni enlikdəki quruya nisbətən okean üzərindəhavanın rütubətliyi və illik yağıntının miqdarı adətən çoxdur.DƏNİZ PARKI – nadir dəniz ekosistemlərini öyrənmək məqsədilədəniz akvatoriyasında yaradılan milli və ya təbii park.DƏNİZ SƏVİYYƏSİ – Orta çoxillik D.s. Dənizin sakit vaxtındakısəviyyəsinə uyğun olub dünya okeanında suyun açıq səviyyəsinə deyilir.Bu səviyyə quruda mütləq yüksəklik (şaquli məsafə) və dənizdədərinliklər hesablanarkən başlanğıc səviyyə kimi qəbul edilir. Yersəthindən mütləq yüksəklik Baltik dənizində Kronştadt reykasındakı(futştok) sıfır qeydindən hesablanır. Müxtəlif dəniz və okeanlarda suyunsəviyyəsi küləyin istiqamətindən və gücündən, qabarma və çəkilmədən,buzların əriməsindən, çayların gətirdiyi sulardan asılı olaraq dəyişilir.Lakin dənizlərin orta səviyyəsi isə hər yerdə eynidir.DƏNİZLƏRİN ÇİRKLƏNMƏSİ – uzun zaman okeanın həcmitükənməz təbii təmizləyici sayılırdı. Hazırda isə məlum olmuşdur ki,D.ç. kontinental (təmiz) su hövzələrinin çirklənməsindən də təhlükəlidir.Dünya okeanına hər il bir neçə milyon ton maye və bərk tullantılar daxilolur. Neftlə çirklənmə qlobal xarakter daşıyır. Qəzaya uğrayantankerlərdən də okean olduqca çoxlu miqdarda neftlə çirklənir.DƏNLİ BİTKİLƏR – dən verən əsas bitkilər; insanları ərzaqla,109