EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────bitir. Onların 70-i endem növlər olub respublikamızdan başqa dünyanınheç bir yerində təbii halda bitmir. Azərbaycan MEA Botanikainstitutunda, Mərdəkan və Gəncə dendroparklarında, Azərbaycan ElmitədqiqatMeşəçilik İnstitutunda (Bərdə və Abşeron) yeni ağac və kolnövlərinin yetişdirilməsi və iqlimə uyğunlaşdırılması sahəsindətədqiqatlar aparılır.DENİTRİFİKASİYA – torpaqdakı nitratların molekulyar azotəmələ gəlincəyə qədər reduksiya (anaerob şəraitdə) prosesi; təbiətdədenitrifikasiya bakteriyalarının köməyi ilə gedən bu geniş yayılmışproses kənd təsərrüfatına zərər verir. D. torpaqda azot birləşmələrininazalmasına və məhsuldarlığın aşağı düşməsinə səbəb olur, lakintorpaqəmələgəlmə amili hesab olunur. D. torpaqda yalnız müəyyənşəraitdə, o cümlədən bakteriyaların fəaliyyətini təmin edəcək qədərazotsuz üzvi maddələr (tamam çürüməmiş peyin və s.) olduqda sürətligedə bilir, torpağı yumşaltdıqda isə D. dayanır.DENUDASİYA (lat. Denudatio - çılpaqlaşma) – Yer səthindəsüxurların su, külək buz və s. ilə dağılması, yüksək sahələrdən alçaqsahələrə aparılması proseslərinin məcmusu. D.-ya aşınma, eroziya,abraziya, korroziya, deflyasiya kimi proseslər daxildir. Yer səthirelyefinin dəyişilməsində və yeni relyef formalarının əmələ gəlməsindəD.-nın rolu böyükdür. D. süxurları parçalayıb dağıdaraq relyefi alçaldır,hamarlayır, dağlıq sahələri denudasion düzənliklərə (peneplenlərə)çevirir. D. proseslərinin intensivliyi D-nın baş verdiyi rayonun tektonikhərəkətlərinin və iqliminin xüsusiyyətlərindən, süxurların petroqrafiktərkibindən, torpaq-bitki örtüyünün xüsusiyyətlərindən və s.-dən asılıdır.DEPOPULYASİYA – müəyyən ərazidə və ya ekoloji sahədə «həyatşəraitinin» pisləşməsi sayəsində bir növün fərdlərinin (insan və yaheyvan) olduqca azalması və ya məhv olması.DEPRESSİYA (sayın) (lat. Depressio - enmə) – Bir və ya bir qrupnövün fərdlərinin sayının insan fəaliyyətilə əlaqədar olmadanpopulyasiya, biosenoloji və ya abiotik səbəblər nəticəsində azalması.DEPRİVASİYA – bioloji qruplaşmanın sadələşməsi nəticəsindəekoloji davamlığın itirilməsi.DESİKANTLAR (lat. Desicco - quruduram) – bitkilərin köksisteminə təsir göstərib onun qurumasına səbəb olan maddələr və103