EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────DEKUMBASİYA (lat. decumbo - ölürəm) – fitosenozundəyişilməsi zamanı üst yarusunun yox olması. Termin V.B.Soçava(1930) tərəfindən irəli sürülmüşdür.DEQİDRATASİYA – orqanizmin susuzlaşması prosesi; orqanizminhəyat fəaliyyətini zəiflədir, sonra isə hətta onu məhv edir.DEQRADASİYA, diqressiya (biologiyada) (lat. Degratatio -enmə) – bitki və heyvanların həyat şəraitinin dəyişməsi ilə əlaqədarəvvəlki quruluş və funksiyaların get-gedə sadələşməsi və itməsi.D. geniş mənada insan fəaliyyətinin mənfi təsiri nəticəsində bitkiörtüyünün, otlaqların vəziyyətinin pisləşməsi, meşələrin kolluqlaraçevrilməsi, torpağın strukturunun pozulması, humus və dəyişənkationların azalması nəticəsində münbitliyinin pisləşməsi prosesidir.Çay daşqını, şorlaşma və s. təbii hadisələrlə əlaqədar baş verən D.ekzodinamik D. insan fəaliyyətinin təsirilə (yanğın, sistemsiz otarma,rekreasiya və s.) baş verən D. isə antrodinamik D. adlanır.DEQRESSİYA – növün və ya biosenozun tərkibinin kəskin azalıbzəifləməsi, çox vaxt antropogen səbəbdən olur.DELTA – çayların aşağı axınlarında (mənsəb hissəsində) çay qollarışəbəkəsi ilə parçalanmış çay çöküntülərindən ibarət ovalıq. D. çayaxımı, dəniz dalğaları, qabarma-çəkilmə və gətirmə-qovulma axınlarınınmürəkkəb qarşılıqlı təsiri nəticsində yaranır. Çay məcrasındakı qısa dilvə sualtı dayazlıqlar (saylar) daşqın zamanı getdikcə böyüyür vəməcranı qollara parçalayan adalara çevrilir. Deltaların böyümə sürətiildə bir neçə metrdən bir neçə yüz metrədək olur. Kür çayı Xəzərdənizinə töküldüyü yerdə sahəsi 100 km 2 olan delta əmələ gətirmişdir.100