EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────süxurlarında qorunub qalmış heyvan və bitki qalıqları. Daşlaşma prosesisuda həll olunmuş karbonatlar, sulfatlar, fosfatlar, sulfid birləşmələriçürümə nəticəsində heyvan qalığında əmələ gəlmiş boşluqlara dolur,skelet və ya onun hissələri tədricən qeyri-üzvi maddələrlə əvəz olunur.Nəticədə heyvanın skeleti, yaxud onun bir hissəsi get-gedə daşlaşır vəD.q. əmələ gəlir.DAUN XƏSTƏLİYİ – oliqofroniyanın formalarından biri. Özünüfiziki inkişafın ləngidilməsində, daxili sekresiya vəzilərinin fəaliyyətininpozulmasında və eybəcərliyin yaranmasında göstərir.DAVAMLI ÇİRKLƏNDİRİCİ (parçalanmayan) – kimyəvidavamlı olub maddələrin təbii dövranına daxil olmur, odur ki, mühitdəçox yavaş dağılır (parçalanır). Bu cür çirkləndiricilər (civə və duzlarınbəzi fenol birləşmələri, üzvi xlor pestisidləri) çox vaxt orqanizmin qidazəncirində yığılıb qalır, maddələr mübadiləsi və tənəffüsün normalgedişini pozur, ekosistemin məhsuldarlığını aşağı salır, ətraf mühitinkeyfiyyətini pisləşdirir.DAVAMLILIQ İNDEKSİ – fitosenozda növ və ya populyasiyanındavamlılıq göstəricisi. Fitosenoz kütləsinin və ya miqdarının (sayının)çoxillik hesablanmış variasiya əmsalı (ν) əsasında təyin oluna bilər Js =100 – V.DAVAMSIZ ÇİRKLƏNDİRİCİLƏR – mexaniki və biolojiüsullarla nisbətən asan parçalanan çirkləndiricilər (məs. məişət çirkabsuları).DAVAMSIZ TULLANTILARIN İŞLƏNMƏSİ – tullantılarınkənar edilməsinə yönəldilən tədbirlər. Aşağıdakı D. t.i. ayrılır: ilkin(birinci) – bərk maddələrin mexaniki süzgəcdən keçirilməsi vəçökdürülməsi; tam olmayan (ikinci) üzvi maddələrin kimyəvi kənaredilməsi.DİBİONT – iki mühitdə (məs., su və havada) və ya iki sakinhesabına (iki müxtəlif mühitdə yaşayan parazit) yaşayan orqanizm.DEBİT – vahid zamanda təbii, yaxud süni mənbələrdən (qazımaquyusu, adi quyu, bulaq və s.) alınan maye və ya qaz həcmi. MayeninD.-i l/san, yaxud m 3 /san, m 3 /saat, m 3 /gün-lə hesablanır. D. uzun müddətərzində gələn maye və qaz axınının müntəzəm olmasını xarakterizə edir.Su quyularının məhsuldarlığı xüsusi D.-lə (səviyyə 1 m-ə düşənəcən98