Инфо билтен бр.33

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 августВо просек, на месечно ниво досега сеиздаваа следниве количини на лекови,кои од сега ќе се подигаат на три месеци:1. Zoladex 3, ампули2. Zoladex 10, ампули3. Bicalutamide4. Anastrazol5. Letrozol6. Ibandronic tabl.7. ImatinibВо однос на третманот на осигуренителица со услугата брахитерапија, отсега ќебиде потребан само еден упат кој гопокрива целокупното времетраење науслугата од просечно три седмици.Фондот ја продолжува својата посветеноство обезбедување на што поквалитетниздравствени услуги за осигурениците уунапредување на соработката со ситечинители во здравствениот систем.2. Информација до сите осигурени лица кои немаат доставено барањена електронска здравствена картичка – ЕЗКФЗОМ би сакал да ја информира јавноста воврска со осигурените лица кои не успеаја дадостават барање за издавање на ЕЗК, да госторат тоа во најбрз можен рок воподрачните служби на ФЗОМ.За да може осигурените лица да гиподигнат сините картони, ќе мора даподнесат барање за издавање на ЕЗК.ФЗОМ ги повикува сите преостанати правнии физички лица кои немаат доставенобарање или уплата за издавање на ЕЗК,истото да го направат во најбрз можен рок воподрачните служби на ФЗОМ.w w w . f z o . o r g . m kСтр. 4

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 августБарање за издавање на ЕЗК осигуреницитеосигурениците може да го сторат воПодрачната Служба Скопје, од 07:30 до19:00, како и на истурените шалтери наФЗОМ во Драчево, Ѓорче Петров и Чаир.За оние осигурени лица кои сеуште немаатподнесено барање за издавање на ЕЗК, за даможе да ги подигнат сините картони, ќемора да поднесат барање за издавање наЕЗК.Во дополнителни четири единици кои сесместени во поликлиниките Букурешт,Идадија, Јане Сандански и Ченто имаодговорно лице од ФЗОМ за прием надокументацијата за барања за издавање наезк.Пенизонерите кои се на возраст над 70години, како и на изнемоштените лицај коине успеаја да поднесат барање за издавањена ЕЗК, ќе може и во наредниот период набесплатниот телефонски 0800 33 2222 дапобараат документите за ЕЗК да им бидатпревземени од нивните домови.ФЗОМ ги повикува сите преостанати правнии физички лица кои немаат доставенобарање или уплата за издавање на ЕЗК,истото да го направат во најбрз можен рок воподрачните служби на ФЗОМ.ФЗОМ како институција е задоволна ододзивот на граѓаните во врска содоставување на барања за ЕЗК. Над 1,300.000осигурени лица доставиле барања заиздавање на ЕЗК.w w w . f z o . o r g . m kСтр. 5

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 август3. Повик до аптеки во селските подрачја за склучување на договор соФЗОМ во 2013 годинаФЗОМ упати повик до аптеките воселските подрачја за склучување надоговор за 2013 година со аптеките коидобиле решение дека се во мрежа одМинистерство за здравство.За извршените здравствени услуги,Фондот како купувач на здравствениуслуги склучува и раскинува договори создравствените установи.Вкупно 25 аптеки за прв пат ќе склучатдоговор со ФЗОМ (списокот на аптеки воприлог). Согласно член 9 од Законот заздравственото осигурување, основнитездравствени услуги за своите осигуренилица, Фондот ги обезбедува воздравствените установи утврдени сомрежата на здравствени установи, во којасе врши здравствената дејност согласно сопрописите од областа на здравственатазаштита.Здравствената установа - аптека којаоткако добила решение за вршење надејност во мрежата на здравствениустанови од страна на Министерството заздравство, може да достави барање дасклучи договор со Фондот и за тоа, епотребно да поднесе барање засклучување на договор за 2013 година доФондот за здравствено осигурување наМакедонија.Заинтересираните здравствени установи –аптеки кон барањето треба да гиприложат следните документи:w w w . f z o . o r g . m kСтр. 6

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 августI. Податоци за здравствената установa1. Копија од решение за вршење дејноство мрежата за промет на лекови на мало -ПЗУ аптека (со сите пормени), издаденоод Министерството за здравство;унапредување на соработката со ситечинители во здравствениот систем.Во прилог подолу листата на аптеки коиимаат добеино лиценца за работа вомрежа од Минситерството за здравство:2. Тековна состојба на правното лице одЦентрален регистар на РМ, не постара од30 дена, со задолжителна пререгистрацијаво ПЗУII. Податоци за вработени воздравствената установа – аптека1. Список на сите вработени воздравствената установа, заверено одздравствената установа со печат и потпис;2. Копија од уверение за положен стручениспит за фармацевтски техничар;3.Копија од важечка лиценца за работа одФармацевтска комора за фармацевтотОбразецот на барање за склучување надоговор со Фондот, здравственатаустанова (апетка) може да се најде на вебстраната на Фондот (www.fzo.org.mk), воделот за даватели на здравствени услуги.Фондот ја продолжува својата посветеноство обезбедување на што поквалитетниздравствени услуги за осигурениците у1. ПЗУ аптека ЕМИ ФАРМ - с.Брвеница(постоечка аптека)2. ПЗУ аптека МИМИ ФАРМ -с.Ракотинци, општина Сопиште(постоечка аптека)3. ПЗУ аптека ОРХИС ФАРМАЦИЈА -Скопје (постоечка организационаединица ОРХИС ФАРМАЦИЈА 9 -с.Ново Село, Скопје)4. ПЗУ аптека ХЕРБА ФАРМ - Тетово(постоечка организациона единицаХЕРБА ФАРМ 2 во с.Теарце)5. ПЗУ аптека САРАЈ ФАРМ - Скопје(постоечка организациона единицаСАРАЈ ФАРМ 3 во с.Буковиќ, Сарај)6. ПЗУ аптека ДЕЈАН ФАРМ - с.Глумово,Скопје (новооснована аптека)w w w . f z o . o r g . m kСтр. 7

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 август7. ПЗУ аптека НЕКТАР- с. ДолноСвиларе, Сарај, Скопје (постоечкааптека)8. ПЗУ аптека ЈОВАНА ФАРМ – Скопје(постоечка организациона единицаЈОВАНА ФАРМ 2 во с.Петровец,Скопје)9. ПЗУ аптека ПАНАКС ФАРМ -с.Јегуновце (новооснована аптека)10. ПЗУ аптека ДЕМЕТРА - Куманово(постоечка организациона едницаДЕМЕТРА 7 во с. Нагоричане, општинаСтаро Нагоричане)11. ПЗУ аптека ПАНАКС – с. Матејче,општина Липково (постоечка аптека)12. ПЗУ аптека БОРМАР ФАРМ - КриваПаланка (новооснована аптека)13. ПЗУ аптека АРНИКА - Пехчево(постоечка аптека)14. ПЗУ аптека ТИЛИЈА – Скопје(постоечка организациона единицаТИЛИЈА 2 во с.Мирковци, општинаЧучер Сандево15. ПЗУ аптека РОСА ВИТА – Битола (новаорганизациона единица –аптекаРОСА ВОТА МОГИЛА во с.Могила)16. ПЗУ аптека ХУМАНА Е & М –с.Форино, Гостивар (постоечкааптека)17. ПЗУ аптека НИДЕА ФАРМ – с.Новаци,општина Новаци (постоечка аптека)18. ПЗУ аптека ФЛОС ФАРМ 1 –Валандово (постоечка организационаединица ФЛОС ФАРМ ДЕМИР КАПИЈАво Демир Капија)19. ПЗУ аптека ПРОЛЕК ФАРМ -с.Карбинци (постоечка аптека)20. ПЗУ аптека БЕЛА ФАРМ - Неготино(постоечка аптека)21. ПЗУ аптека ДАРКО ЛЕК - Неготино(постоечка аптека)22. ПЗУ аптека МЕНА ФАРМ - с.Вратница(постоечка аптека)23. ПЗУ аптека ДОНИ-ФАРМ -с.Моноспитово, Босилово (постоечкааптека)24. ПЗУ аптека КЕТИ-ФАРМ - с.Иловица,општина Босилово (новооснованааптека)25. ПЗУ аптека ФАНУРИ ФАРМ -с.Марино, општина Илинден(постоечка аптека)w w w . f z o . o r g . m kСтр. 8

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 август4. Рационална употреба на лековиРационална употреба на лекови подразбиравоспоставување на систем кој овозможувапациентите да добиваат лекови, соодветнина нивните клинички потреби, во дози кои гиисполнуваат нивните индивидуални барања,за соодветен временски период и понајниска цена за нив и нивната заедница.Ирационалната употреба на лекови е големпроблем во целиот свет. СветскатаРационална употреба на лекови опфаќа:- Соодветна индикација;- Соодветен лек;- Соодветна примена, дозирање ивреметраење на терапијата;- Соодветен пациент;- Соодветна информација;- Соодветна проценка.здравствена организација СЗО проценувадека повеќе од половина од сите лекови сепропишани, издадени или се продаденинесоодветно и дека половина од ситепациенти не успеваат да ги земат лековитеправилно.Ирационалната употреба на лекови опфаќа:- Употреба на лек кога за тоа не постојатиндикации;- Употреба на погрешен лек;- Употреба на лек за чија ефикасност немадоволно докази;- Употреба на лек чија безбедност не едоволно испитана;w w w . f z o . o r g . m kСтр. 9

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 август- Грешки во пропишување од аспект нарасположливост, безбедност иефикасност на лекови;- Погрешна примена, дозирање иливреметраење на терапијата.Прекумерна употреба или злоупотреба налекови резултира со несоодветно трошењена ограничените ресурси и распостранувањена опасности по здравјето на луѓето.Примери на ирационална употреба налекови:- користење на премногу лекови попациент ("поли-фармација");- несоодветна употреба на антибиотици,често во несоодветни дози, за инфекциикои не се предизвикани од бактерии;- прекумерна употреба на инјекции вослучаи кога оралните формулации сепосоодветни;- пропишувањето на лекови кои не се восогласност со клиничките упатства;- несоодветна самомедикација за лековикои се издаваат на рецепт;- непочитување на режимите за дозирање.не придржување на пациентите напропишаната терапија.Во медицинска смисла, нерационалнатаупотреба на лековите води кон нарушувањена здравјето на пациентите, зголемен број напациенти кои се пријавуваат за болничколекување, резистенција кон антибиотицитеитн.Целта на рационалната употреба на лекови еобезбедување на рационално порпишувањеи следење на употребата на лековите како иподигнување на свеста на здравственитеработници и пациентите при употребата налековите и нивната трошок ефективност.На спроведувањето на рационалнатаупотреба на лекови влијаат сите учеснициво ланецот на лечење:- Лекар, кој го пропишува лекот;- Фармацевт, кој го издава лекот;- Пациент, кој го корист лекот;- Снабдувачите на лекови, производители,добавувачи, дистрибутери, здравственивласти.Со ефикасен избор на лекови, набавка идистрибуција може да се избегненерационалното пропишување на лекови иw w w . f z o . o r g . m kСтр. 10

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 август7. Надгледување, ревизија и повратниинформации во врска сопропишувањето на лекови;За промоција на порационална употреба налековите, СЗО предлага 12 клучни точки :1. Воспоставување намултидисциплинарно националнотело за координирање на политикитеза употреба на лекови;2. Употреба на клинички упатства;3. Креирање и употреба на националниесенцијални листи на лекови;4. Воспоставување на комисии залекови и терапевтски препарати воздравствените установи;5. Воведување на обуки поврзани софармакотерапијата;6. Задолжителна континуиранамедицинска едукација;8. Користење на независни информацииза лекови;9. Едукација на јавноста за лекови;10. Одбегнување на финансискистимулации за пропишување налекови;11. Употреба на соодветна регулативакоја ќе може да се спроведува вопракса;12. Владата да одвои доволно средстваза да се обезбедат стручен кадар инеопходни лекови.Подобрување при употребата на лековиод страна на здравствените работници ипошироката јавност е од клучно значењекако за намалување на морбидитетот иморталитетот од заразните и незаразнитеболести, така и за намалување натрошоците за лекови.Идеално е, кога рационалната и трошокефективнатаупотреба на лекови од страна наздравствените професионалци ипотрошувачи се постигнува на сите нивоа наздравствениот систем, во јавниот и воприватниот сектор.w w w . f z o . o r g . m kСтр. 11

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 августнезависни и без предрасуди информации залековите и охрабрување на потрошувачитеда донесуваат одговорни одлуки во врска сонивниот третман.Со помош на ATЦ/ДДД методологијата наСЗО како фармацевтски индикатор заСпоред СЗО, Програмата за рационалнаупотреба на лекови треба да се содржи одтриелементи:Рационална употреба на лекови,стратегијата и следење – Залагање зарационална употреба на лекови,идентификување и промовирање на успешнинационални стратегии за промоција нарационална употреба на лекови од страна наздравствените работници и потрошувачи.следење на потрошувачката на лекови, сопримена на единствената класификација налековите (Анатомско–Терапевтска-Хемискакласификација-АТЦ ) и универзалнатастатистичка единица (Дневно ДефинираниДози-ДДД), се овозможува споредување наупотребата на лековите од повеќе аспекти.Рационална употреба на лекови од странана здравствените професионалци – Развој инадградба на терапевтски водичи,националните есенцијални листи и регистрина лекови, поддршка на програми за обука идруги ефективни механизми за промоција нарационална употреба на лекови од страна наздравствените работници.Рационална употреба на лекови од странана потрошувачите - Создавање на ефективнисистеми на информации за спроведување наИндикатори – критериуми за следење напотрошувачка:- Потрошувачка изразена во ДДД- Потрошувачка изразена како ДДД/1000осигуреници (жители)/ден.Индикатори за трошоци:- Трошоци за лекови во однос на вкупнитетрошоци за здравствена заштитаw w w . f z o . o r g . m kСтр. 12

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 август- Трошоци за лекови по осигуреник- Трошоци по ДДД- Топ 10 лекови по потрошувачка до АТЦпетто ниво.Со овој вид на анализи може да се утврдикако се движи потрошувачката на лекови одсите аспекти на ниво на осигуреник.ФЗОМ од 2012 година почна да ја следипотрошувачката на лекови и по АТЦ/ДДДпараметарот на ниво на подрачни служби, сошто беа опфатени горенаведенитеиндикатори за следење на потрошувачката итрошоците.Со следење на потрошувачката по ПС сеовозможува мерење и унапредување наквалитетот на услугата по региони.Подетална анализа беше направена нагрупата на антиинфективни лекови.Од анализите може да се извлече податок запотрошувачката на лекови по:- број на рецепти;- број на пакувања на лекови;- вкупно единици ДДД /1000осигуреници/ден;- просечен број на реализирани рецептипо осигуреник по ПС;- просечен износ на лекови на рецепт поосигуреник по ПС;- анализа на потрошувачката на лекови поброј на реализирани рецепти и вкупниизноси на повеќе АТЦ нивоа;- Топ 10 најпотрошувани лекови по број нареализирани рецепти и вкупни износи наАТЦ прво, трето и петто ниво;- Анализа на потрошувачката по број нарецепти, ДДД/1000/ден и вкупни износина топ 10 лекови по Подрачни служби;Од анализата може да се заклучи декапотрошувачката на антимикробни средстваод година во година се намалува, така ако во2008 година антимикробните средства сенаоѓале на второ место по потрошувачка, во2012 година се наоѓаат на четврто место.Намалувањето на потрошувачката на оваагрупа на лекови во 2012 година изнесуваоколу 4,5% во однос на 2011 година.Од анализата се забележува декапотрошувачката на антимикробните лековигенерално се намалува, освен кајпеницилините каде потрошувачката по бројна рецепти се зголемува.Од тука може да се заклучи декапрепораките за рационална употреба наантибиотиците се применуваат и иститеw w w . f z o . o r g . m kСтр. 13

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 августрезултираат со намалена потрошувачка наовие лекови.- Кога не се применува оралнаантибиотска терапија а условите годозволуваат тоа.Активности кои се превземаат во ФЗОМ воврска со рационалната употреба на лекови:- Се следи потрошувачката на лековиспоред индикаторите за потрошувачка иОд анализа на потрошувачката наантибиотици изразено во ДДД/1000осигуреници/годишно по Подрачни служби,се јавува забележителна разлика воупотребата на антибиотици во различниПодрачни служби на ФЗОМ. Врз основа наовој податок ќе може да се таргетираатПодрачните служби каде се трошат повеќеантибиотици и во истите да се превзематмерки во подигање на свеста на ситеинволвирани субјекти за порационалнаупотреба на лекови.Ирациналната употреба на антибиотскататерапија се јавуваат кога тие се пропишуваат:- За инфекции од микроорганизми кои нереагираат на антибиотици;- Со несоодветно дозирање и примена;- Без бактериолошка потврда наинфекцијата;трошоци;- Се овозможува на товар на Фондот,пациентите да се обезбедат со лек самосо лекарски рецепт и со тоа сепридонесува во рационалната употребана лекови кои имаат режим наиздавање со рецепт, со што се спречувазголемена резистентност на лековите,интеракција и несакани ефекти помеѓулековите и тоа влијае на исправнотопоставување и лечење;- Промовира пропишување налековите по генеричко име штодопринесува кон рационална употребана лекови и намалување на трошоците залекови.- Организира едукативни работилнициза зголемување на информираноста изнаењето за лекови- Во наредниот период за да се добивапореална слика за употребата налековите, потребно е да се унапредатвоспоставените стандарди од аспект наw w w . f z o . o r g . m kСтр. 14

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 августпотрошувачката на лековите, со што ќе сеовозможи мерење и подобрување наквалитетот на фармацевтската услуга одаспект на обезбедување на пациентитесо потребната терапија согласносредствата со кои располага ФЗОМ.Предуслови за рационална употреба налекови се:- Следење на употребата на лековите насите нивоа на здравствена заштита;- Креирање на клинички водичи, кои солистата на лекови и регистрите за лековислужат како извор на непристрасниинформации за лековите заздравствените работници;- Воспоставување на интегриранфармацевтски информационен системкој ќе ги следи сите показателите воврска со промет, набавка и дистрибуцијана лекови како дел од единственинформатички здравствен систем;- Ракламирањето на лековите да биде восогласност со здравствената политика ирегулаторните стандарди; и др.- Лекарите, фармацевтите и пациентите даимаат достапност до точни, соодветни инепристрасни информации за лековите;- Да се организираат редовни обуки наздравствените работници;- Промоциите на лекови да бидатзасновани на точни и докажаниинформации;- Да се подготват регистри на лекови коиќе пружат објективни информации залековите и нивна правилна и рационалнапримена;w w w . f z o . o r g . m kСтр. 15

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 август5. Право на итна и неопходна здравствена заштита на осигурените лицана ФЗОМ во странствоФондот за здравствено осигурување наМакедонија ги известува сите осигуренилица дека за време на годишниотодмор можат да го остварат своетоправо на итна и неопходна здравственазаштита со двојазичен образец надвород територијата на РепубликаМакедонија во следните земји:Германија, Австрија, Турција, Хрватска,Словенија, Србија, Црна Гора, Бугарија,Босна и Херцеговина, Чешка, Холандија,Луксембург, Белгија, Франција иИталија.Под итна и неопходни здравственазаштита се подразбира користење наздравствени услуги чиешто пружање неможе да се одложи до планиранотовраќање во Република Македонија.За таа цел пред патувањето во странствоосигурените лица на ФЗОМ треба да сеобратат во подрачната служба на ФЗОМкаде што е поднесена пријавата зазадолжителноздравственоосигурување, и да пополнат Барање(ПП1) за издавање на двојазиченобразец за остварување на право наздравствено осигурување за време напривремен престој (приватно илислужбено патување, студиски престој,школување, стручно усовршување,престој во врска меѓународна - техничка,научна и културна соработка и слично)во една од погоре наведените земји.Кон Барањето се приложува следнатадокументација:1. Потврда за здравствената состојба,издадена од избраниот лекар (општ игинеколог за жени) и2. Наод, оценка и мислење налекарската комисија на ФЗОМ.Двојазичниот образец на осигуренителица на ФЗОМ им служи какопривремена здравствена легитимацијаво земјата каде што патуваат и на основана истиот осигурените лица на ФЗОМ сеизедначени, во однос на правата иw w w . f z o . o r g . m kСтр. 16

ИНФО БИЛТЕН ФЗОМ33/2013 августобврските, со осигурените лица надржавата во која престојуваат.Тоа значи дека на основа надвојазичниот образец осигурените лицана ФЗОМ ќе можат да користат итни инеопходни здравствени услуги и заистите ќе треба да платат само личноучество (партиципација), болнички денили слично, доколку во законскитепрописи на земјата во која се престојувае предвидено истото. Во спротивноосигурените лица на ФЗОМ не подлежатна никакви трошоци за користенитездравствени услуги.w w w . f z o . o r g . m kСтр. 17