programeve për edukim të hershëm të fëmijëve. Ne vitin 2008/2009, arsiminparashkollor e kanë vijuar 24.770 fëmijë, ndërkaq për vitin 2009/2010 janë 24.655 fëmijëqë vijojnë arsimin parashkollor, ku përfshihen fëmijët në institucione parashkollore dhefëmijët në klasat parfillore në shkollat e rregullta. Ky numër është vetëm ngainstitucionet publike.c) Ndarja nga prindërit (neni 9)Në Republikën e Kosovës, marrëdhëniet ndërmjet prindërve dhe fëmijëve janë tërregulluara me anë të Ligjit <strong>mbi</strong> Familjen, në pjesën e katërt. Ndërsa, çështjet që kanë tëbëjnë me ndihmën institucionale e cila iu ofrohet familjeve dhe fëmijëve janë tërregulluara me Ligjin <strong>mbi</strong> Shërbimet Sociale dhe Familjare dhe Ligji <strong>mbi</strong> Skemën përndihmë Sociale.Ligji për Shërbime Sociale dhe Familjare, siguron që besimi i fëmijës të mbështetetnëinteresin e tij më të lartë dhe thekson se: “Interesat më të mira të fëmijës zakonishtpërmbushen kur nevojat e zhvillimit të tyre fizik dhe psikologjik plotësohen brendakontekstit të familjes natyrore të tij. Prandaj Ministria e Punës dhe e Mirëqenies Socialedhe ata që veprojnë në emër të saj duhet të bëjnë çdo përpjekje të promovojnëmirëqenien e fëmijës në suaza të familjeve të tyre biologjike përmes ofrimit tëpërkujdesjes dhe këshillimit social, dhe në raste të jashtëzakonshme, asistencës materiale(neni 10).”Një ndër parimet e Ligjit <strong>mbi</strong> Familjen është se fëmijët kanë të drejtë të rriten me familjete tyre, dhe prindërit janë përgjegjës primar për kujdesin dhe edukimin e fëmijëve.Mirëpo, ligji ka të përcaktuara edhe dispozitat për <strong>mbi</strong>këqyrjen dhe mbështetjen efëmijëve nga ana e shtetit.Organi i Kujdestarisë ushtron <strong>mbi</strong>këqyrjen e përgjithshme dhe të vazhdueshem ndajushtrimit të të drejtave dhe detyrave prindërore. Në rast të procedurës së pajtimit tëprindërve, Organi i Kujdestarisë është përgjegjës për mbrojtjen e fëmijëve dhe duhet tëkonstaton se në çfarë kushte për jetë dhe zhvillim ndodhen fëmijët e përbashkët tëbashkëshortëve dhe të ndërmerrë të gjitha masat e nevojshme që të sigurojë edukimin,sigurinë dhe mbajtjen financiare, gjithashtu bënë përpjekje të arrijë marrëveshjendërmjet bashkëshortëve në mënyrë që të mbrojë interesat e fëmijës.(neni 82).Besimi i fëmijës <strong>mbi</strong> parimin e interesit më të lartë të fëmijës, garantohet me anë të Ligji<strong>mbi</strong> Familjen, atëherë kur kërkohet besimi i përkohshëm nga prindërit e palës së tretë;besimi i fëmijës njërit prind ose personit të tretë dhe besimi i fëmijës sipas shqyrtimit tëgjykatës. Neni 143 thekson se, “Në rast të vdekjes së prindit i cili e ka ushtruar vetëkujdesin prindëror sipas vendimit të gjykatës, Organit të Kujdestarisë ose sipasmarrëveshjes me prind tjetër, si dhe në rast kur ai prind e humb aftësinë për të vepruar54
ose e braktisë fëmijën, prindi tjetër ka të drejtë të kërkojë që personi te i cili ndodhetfëmija t‟ia dorëzoj fëmijën për ruajtje dhe edukim”. Ndërsa në rast të kontestit ndërmjetprindërve dhe personit të tretë, gjykata kompetente mund të vendosë që fëmija t‟ibesohet për ruajtje dhe edukim personit te i cili ndodhet fëmija, ndonjë personi oseinstitucioni tjetër, nëse në bazë të mendimit dhe propozimit të marrë nga Organi iKujdestarisë, pasi t‟i hetojë të gjitha rrethanat, konstaton se interesat e fëmijës e kërkojnënjë gjë të tillë. (thjeshtëso)Neni 144 thekson se, “Gjykata ose Organi i Kujdestarisë ka për detyrë që në mënyrë tëpërshtatshme t‟i hetojë të gjitha rrethanat që janë me rëndësi për zhvillimin e drejtëpsikik dhe fizik, edukimin e fëmijës, dhe pastaj të merrë vendim <strong>mbi</strong> besimin e fëmijës”.Atëherë kur fëmija është <strong>mbi</strong> 10 vjeç, gjykata merrë parasysh posaçërisht nevojatemocionale dhe dëshirat e fëmijës. Në rast se gjykata e sheh të nevojshme, para marrjessë vendimit merret parasysh mendimi i ekspertëve.Ligjet <strong>mbi</strong> familjen nuk kërkon qartazi se Interesi më i lartë i fëmijës është mbajtja ekontakteve me të dy prindërit, por në nenin 140 përveç tjerash theksohet se: „gjykata meaktgjykim rregullon mënyrën e mbajtjes së kontakteve personale të fëmijës me prind qënuk e ushtron kujdesin prindëror, në rast se prindi i cili/a e ushtron kujdesin prindërorpengon kontaktet personale të fëmijës me prindin tjetër, pasi të vlerësohen të gjitharrethanat e rastit dhe konstatohet se mbajtja e kontaktit me prind është e domosdoshmepër mbrojtjen e fëmijës‟, dhe „Mendimin i fëmijës që është i aftë të japë pikëpamjet etij/saj, do të merret parasysh nga gjykata në çdo procedurë që i përket fëmijës.Mendimit të fëmijës i ipet pesha e duhur në pajtim me moshën dhe aftësinë për tëkuptuar”.Kontakti i fëmijëve me prindër, është i rregulluar edhe me anë të nenit 145 të Ligjit <strong>mbi</strong>Familjen, në të cilin thuhet: “Nëse fëmija jeton vetëm me njërin prind ose me personin etretë ose në institucion, prindërit do të merren vesh për mënyrën e mbajtjes sëkontakteve personale me fëmijën. Në rast të kontekstit, vendimin lidhur me këtë gjë emerr gjykata kompetente. Gjykata kompetente përsëri mund të rregullojë mënyrën embajtjes së kontakteve personale të prindërve me fëmijët, nëse këtë gjë e kërkojnërrethanat e ndryshuara”.Fëmijët dhe prindërit përkundër dëshirës së tyre, mund të ndahen nga autoritetetpërgjegjëse atëherë kur Organi i Kujdestarisë dhe gjykata vlerëson se marrja e vendimitpër ushtrimin e të drejtave dhe detyrave prindërore është në interesin më të lartë tëfëmijës, Ligji për Familjen (neni 140), thuhet: Kur gjykata kompetente në kontestinmartesor e merr aktgjykimin me të cilin zgjidhet ose anulohet martesa me atë aktgjykimgjykata do të vendos edhe për besimin e fëmijëve njërit prind, për ruajtjen dheedukimin e fëmijëve të mitur.Po ashtu sipas Ligjit për Shërbimet Sociale dhe Familjare, Ligji Nr. 02/L-17, Neni 10.2Mbrojtja e Fëmijëve, parasheh qe në rrethanat kur ka arsye për të dyshuar se një fëmijëështë duke pësuar dëm serioz në shëndetin e tij fizik ose mendor,ose është në rrezik përdiçka të tillë brenda familjes së tij, mundë të merret në konsideratë heqja e tij ngapërkujdesja e prindërve ose kujdestarit të tij.55
- Page 4: HYRJENë pajtueshmëri me procesin
- Page 8 and 9: Rregulloret e UNMIK-ut, që mbrojn
- Page 11 and 12: mbi numrin e fëmijëve, vlerësohe
- Page 13 and 14: përgjegjësi iu njihen fëmijëve
- Page 15 and 16: paaftësisë fizike apo mendore, or
- Page 17 and 18: 12. ose për ndonjë arsye tjetër
- Page 19 and 20: Ministria e Shëndetësisë përkra
- Page 21 and 22: iprodhues;8. Parandalimi, zbulimi i
- Page 23 and 24: Ligji për Fuqizim dhe Pjesëmarrje
- Page 25 and 26: IV. TË DREJTAT DHE LIRITÊ CIVILE(
- Page 27 and 28: (93.1 %) është shumë e ngjashme
- Page 29 and 30: Ndërsa, fëmija e fiton shtetësin
- Page 31 and 32: shkollës botohen dhe afishohen në
- Page 33 and 34: Ndërsa, me anë të Ligjit për Li
- Page 35 and 36: Ligji mbi Familjen ndalon zbulimin
- Page 37 and 38: 7 KTV8 RADIO DRENASI9 ZËRI RADIO I
- Page 39 and 40: 22 TV Men 660 823 TV Zoom 540 18.43
- Page 41 and 42: Në Kosovë funksionojnë gjithsej
- Page 43 and 44: Gjyqtari mund të shqiptoj dënim m
- Page 45 and 46: a) kujdesi prindëror ( neni 5)Në
- Page 47 and 48: personalitetin e të miturit, posa
- Page 49 and 50: Trajnimet e edukatoreve të institu
- Page 51 and 52: Doracaku Pakoja e Trajnimit për St
- Page 53: ) fëmijët e moshës 3 - 6 vite.
- Page 57 and 58: me prindërit e tij/saj, ajo mund t
- Page 59 and 60: Sipas, Rregullores së UNIMK-ut me
- Page 61 and 62: Buxhetin e Konsoliduar të Kosovës
- Page 63 and 64: Në këtë kontekst janë dy lloje
- Page 65 and 66: jap vetë pëlqimin për adoptim dh
- Page 67 and 68: 1980. Ndërsa, neni 2 thekson se:
- Page 69 and 70: këto që ofrojnë shërbime rehabi
- Page 71 and 72: Procedurat dhe masat mbrojtëse të
- Page 73 and 74: - Procedurat Standarde të Veprimit
- Page 75 and 76: - Shërbimet e shëndetit mendor p
- Page 77 and 78: Shëndetin Riprodhues (neni 7 dhe 8
- Page 79 and 80: 8. Parandalimi, zbulimi i hershëm
- Page 81 and 82: lehtësojnë pjesëmarrjen e tij ak
- Page 83 and 84: MKRS- Departamenti i Kulturës, pë
- Page 85 and 86: 30). Kujdesi tretësor shëndetëso
- Page 87 and 88: Vdekshmëria fetale në vitin 2000
- Page 89 and 90: Ligji për Familjen, i cili i rregu
- Page 91 and 92: 2004/2005 Kujdes për fëmijë/fosh
- Page 93 and 94: të caktuara dhe që kanë nevojë
- Page 95 and 96: ndryshme nuk kanë arritur të për
- Page 97 and 98: Departamenti i inspektimit në MASH
- Page 99 and 100: dhe inicimi i procedurës disiplino
- Page 101 and 102: veprimtarinë teatrore në Kosovë
- Page 103 and 104: - Fondi për integrim social dhe pj
- Page 105 and 106:
) fëmijët ne konflikte të armato
- Page 107 and 108:
Standarde për mbështetje të shë
- Page 109 and 110:
Gjatë vitit 2007 janë trajtuar 29
- Page 111 and 112:
Gjiniapërgjithshëm nr. 10 (9 shku
- Page 113 and 114:
Niveli arsimorhsejanalfabet~ 4.kl5
- Page 115 and 116:
2. Urdhër për mbikëqyrje ngaShë
- Page 117 and 118:
Kodi Penal për të Mitur (KPM) ës
- Page 119 and 120:
mbyllura. Nëse nuk ka orë mësimo
- Page 121 and 122:
trafikimi, eksploatimi seksual dhe
- Page 123 and 124:
a. Konceptet bazë të punës së f
- Page 125 and 126:
Qendrat e Mjekësisë Familjare QMF
- Page 127 and 128:
Kodi Penal parashikon vepër penale
- Page 129 and 130:
mund të mos jenë të përfshirë
- Page 131 and 132:
shfaqje të gjalla (202). Gjithasht
- Page 133 and 134:
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe
- Page 135 and 136:
Ndërsa, MASHT e ka integruar goxha
- Page 137 and 138:
miratuar nga ana e Qeverise. Per mo
- Page 139 and 140:
21% e këtij buxheti është shpenz