Në Ligjin për Familjen (neni 82), Organi i Kujdestarisë, gjatë procedurave të kontestevemartesore, është përgjegjës të mbrojë fëmijët në procedurën e pajtimit, për këtë duhet tëkonstatojë se në çfarë kushte për jetë dhe zhvillim ndodhen fëmijët e përbashkët tëbashkëshortëve dhe ndërmerr të gjitha masat e nevojshme që të sigurojë edukimin,sigurinë dhe mbajtjen financiare, duke u përpjekur që të arrijë marrëveshje ndërmjetbashkëshortëve në mënyrë që të mbrojë interesat e fëmijëve. Pikëpamjet apo pëlqimi ifëmijës merret në konsideratë edhe në marrëdhëniet ndërmjet prindërve, sipas nenit 107që thekson se “nëse fëmija është më i vjetër se 16 vjeç është i nevojshëm edhe pëlqimi i tijpër njohjen e atësisë”. Sipas Ligjit <strong>mbi</strong> Familjen (neni 168), gjatë procesit të adoptimitorganet kompetente obligohen të kërkojnë pëlqimin e fëmijës për adoptim. Ndërsa,pëlqimin për fëmijën me paaftësi për të vepruar ose që është më i ri se 14 vjet, mund tëjepet vetëm nga përfaqësuesi i tij ligjor përkatësisht kujdestari i të adoptuarit.Ligji Penal për të Mitur, në parimet udhëzuese të tij rregullon respektimin e shprehjes sëopinionit të fëmijës, konkretisht në nenin 1.4 thekson: “Fëmija që merr pjesë nëprocedurë penale i ofrohet mundësia që të shprehet lirisht”.Ligjet që rregullojnë kujdesin shëndetësor të qytetarëve në Republikën e Kosovës nuk eadresojnë të drejtën e fëmijës për të shprehur mendimet e tyre në trajtim mjekësor dhepranimin e këshillimit të besueshëm nga personeli shëndetësor edhe pa miratimin eprindërve të tyre. Mirëpo, Ligji për të Drejtat dhe Përgjegjësitë e Qytatarëve në KujdesinShëndetësor në dispozitat e tij njehë të drejtën e çdonjërit që të gëzojë standarde më tëarritshme shëndetësore, garanton të drejta të barabarta gjatë trajtimit mjekësor dhe padiskriminim, si dhe mekanizma mbrojtës që sigurojnë këto të drejta dhe përgjegjësi.Të gjitha të <strong>drejtat</strong> e garantuara me anë të legjislacionit vendorë, e që për bazë kanëkriteret e nenit 12 të KDF-së, aplikohen njejtë për të gjithë fëmijët pas asnjë llojdiskriminimi në bazë të racës, ngjyrës, gjinisë, gjuhës, fesë, prejardhjes kombëtare ashoqërore, lidhjes me ndonjë komunitet, pronës, gjendjes ekonomike, sociale, orientimitseksual aftësisë së kufizuar ose ndonjë statusi tjetër personal.Në aspektin e planifikimit hapësinor, disa aspekte jane te rregulluara me legjislacion, Nekete kuader sipas Udhezimit Administrativ për Zbatimin e Ligjit për PlanifikimHapësinor <strong>mbi</strong> Elementet Themelore të Planit Zhvillimor të Komunës (neni 1, paragrafi4) “Plani duhet të merr parasysh aspektet e barazisë: minoritetet, femrat, fëmijët, twmoshuarit, personat me aftësi të kufizuara -adresimi i nevojave të grupeve të tillapërmes pjesëmarrjes publike”Ligjet që mbrojnë të <strong>drejtat</strong> e fëmijëve në Republikën e Kosovës, në disa rastepërcaktojnë moshën se kur fëmijët mund të japin pëlqimin e tyre. Mirëpo, nukrregullojnë/përcaktojnë kufirin, moshën minimale të përgjithshme për të gjitha çështjetqë kanë të bëjnë me të <strong>drejtat</strong> e fëmijëve, se kur mundë t‟i shprehin pikëpamjet e tyredhe ato të konsiderohen me peshë të plotë.Per me tej, jane nje varg organizatash vendore dhe ndërkombëtare që kontribuojne qezeri i femijeve te degjohet, dhe ketu duhet te permendet Unicef ne Kosove dhe Save theChildren permes projekteve te shumta ne fushat e edukimit dhe mbrojtjes se femijeve.24
IV. TË DREJTAT DHE LIRITÊ CIVILE(nenet 7, 8, 13-17 dhe 37 (a))a) emri dhe kombësia ( neni 7)Regjistrimi i lindjes në Republikën e Kosovës është i rregulluar me anë të Ligjit përLibrat Amzë dhe Ligjit për Familjen,Sipas Ligjit për Librat Amzë, fakti i lindjes regjistrohet në territorin amë respektivisht nëZyrën Komunale të Gjendjes Civile në komunën ku ka ndodhur lindja. InstitucionetShëndetësore kanë obligim ligjor të informojnë zyrat për regjistrim lidhur me lindjen efëmijës në periudhën prej 15 ditësh nga dita kur ka ndodhur lindja; dhe fakti i lindjesregjistrohet në librin amë 30 ditëve nga dita e lindjes (neni 16).Në rast se lindja ndodhë jashtë institucionit shëndetësor, ligji në fjalë (neni 16) obligonprindin, personin në shtëpinë e të cilit ka ndoshur lindja, mjeku, mamia apo personitjetër po që se ka qenë prezent gjatë lindjes, që brenda afatit prej 30 ditësh nga dita elindjes ta paraqesë lindjen. Në rastet kur lindja nuk paraqitet brenda afatit prej 30 ditësh,atëherë regjistrimi bëhet me aktvendim të organit kompetent <strong>mbi</strong> regjistrimin emëvonshëm. Mirëpo, faktin e lindjes ka për detyrë ta paraqes edhe personi që ka gjeturfëmijën dhe Zyrtari i Gjendjes Civile, në rubrikën “vërejtje” shënohen të gjitha të dhënatrreth rastit të gjetjes së fëmijës dhe të dhënat e personit që ka gjetur fëmijën.Në regjistrimin e faktit të lindjes si shënime bazë shënohet: emri dhe <strong>mbi</strong>emri i fëmijës;gjinia e fëmijës; dita, muaji, ora dhe vendi i lindjes; numri personal; emri dhe <strong>mbi</strong>emri iprindërve; data e lindjes së prindërve dhe vendi i lindjes; vendbanimi dhe adresa eprindërve; shtetësia (neni 16).Institucionet shëndetësore punojnë me forma të standardizuara (të njohura si forma“DEM1”) të cilat janë në harmoni me rregulloren e UNMIK-ut 2001/14, të cilatpërfshijnë të gjitha informatat relevante për secilën lindje, si: identitetin e prindërve dhetë dhëna tjera demografike. Kjo formë është e shtypur në katër kopje, njëra mbetet përarkivim në institucionin shëndetësor, një i dorëzohet Entit Statistikor të Kosovës, njëZyrës së Komunës për Regjistrim të Statusit civil dhe një i ipet prindit.Shembull i mirë, që vlenë të përmendet është spitali i Prishtinës, që në vitin 2007 ështëhapur zyra për regjistrim, iniciativë kjo që është treguar të jetë tejet e dobishme pasi qëprindërit janë ndihmuar në regjistrimin e fëmijës së tyre pa pasur nevojë ta vizitojnëzyren për regjistrim në komunë.25
- Page 4: HYRJENë pajtueshmëri me procesin
- Page 8 and 9: Rregulloret e UNMIK-ut, që mbrojn
- Page 11 and 12: mbi numrin e fëmijëve, vlerësohe
- Page 13 and 14: përgjegjësi iu njihen fëmijëve
- Page 15 and 16: paaftësisë fizike apo mendore, or
- Page 17 and 18: 12. ose për ndonjë arsye tjetër
- Page 19 and 20: Ministria e Shëndetësisë përkra
- Page 21 and 22: iprodhues;8. Parandalimi, zbulimi i
- Page 23: Ligji për Fuqizim dhe Pjesëmarrje
- Page 27 and 28: (93.1 %) është shumë e ngjashme
- Page 29 and 30: Ndërsa, fëmija e fiton shtetësin
- Page 31 and 32: shkollës botohen dhe afishohen në
- Page 33 and 34: Ndërsa, me anë të Ligjit për Li
- Page 35 and 36: Ligji mbi Familjen ndalon zbulimin
- Page 37 and 38: 7 KTV8 RADIO DRENASI9 ZËRI RADIO I
- Page 39 and 40: 22 TV Men 660 823 TV Zoom 540 18.43
- Page 41 and 42: Në Kosovë funksionojnë gjithsej
- Page 43 and 44: Gjyqtari mund të shqiptoj dënim m
- Page 45 and 46: a) kujdesi prindëror ( neni 5)Në
- Page 47 and 48: personalitetin e të miturit, posa
- Page 49 and 50: Trajnimet e edukatoreve të institu
- Page 51 and 52: Doracaku Pakoja e Trajnimit për St
- Page 53 and 54: ) fëmijët e moshës 3 - 6 vite.
- Page 55 and 56: ose e braktisë fëmijën, prindi t
- Page 57 and 58: me prindërit e tij/saj, ajo mund t
- Page 59 and 60: Sipas, Rregullores së UNIMK-ut me
- Page 61 and 62: Buxhetin e Konsoliduar të Kosovës
- Page 63 and 64: Në këtë kontekst janë dy lloje
- Page 65 and 66: jap vetë pëlqimin për adoptim dh
- Page 67 and 68: 1980. Ndërsa, neni 2 thekson se:
- Page 69 and 70: këto që ofrojnë shërbime rehabi
- Page 71 and 72: Procedurat dhe masat mbrojtëse të
- Page 73 and 74: - Procedurat Standarde të Veprimit
- Page 75 and 76:
- Shërbimet e shëndetit mendor p
- Page 77 and 78:
Shëndetin Riprodhues (neni 7 dhe 8
- Page 79 and 80:
8. Parandalimi, zbulimi i hershëm
- Page 81 and 82:
lehtësojnë pjesëmarrjen e tij ak
- Page 83 and 84:
MKRS- Departamenti i Kulturës, pë
- Page 85 and 86:
30). Kujdesi tretësor shëndetëso
- Page 87 and 88:
Vdekshmëria fetale në vitin 2000
- Page 89 and 90:
Ligji për Familjen, i cili i rregu
- Page 91 and 92:
2004/2005 Kujdes për fëmijë/fosh
- Page 93 and 94:
të caktuara dhe që kanë nevojë
- Page 95 and 96:
ndryshme nuk kanë arritur të për
- Page 97 and 98:
Departamenti i inspektimit në MASH
- Page 99 and 100:
dhe inicimi i procedurës disiplino
- Page 101 and 102:
veprimtarinë teatrore në Kosovë
- Page 103 and 104:
- Fondi për integrim social dhe pj
- Page 105 and 106:
) fëmijët ne konflikte të armato
- Page 107 and 108:
Standarde për mbështetje të shë
- Page 109 and 110:
Gjatë vitit 2007 janë trajtuar 29
- Page 111 and 112:
Gjiniapërgjithshëm nr. 10 (9 shku
- Page 113 and 114:
Niveli arsimorhsejanalfabet~ 4.kl5
- Page 115 and 116:
2. Urdhër për mbikëqyrje ngaShë
- Page 117 and 118:
Kodi Penal për të Mitur (KPM) ës
- Page 119 and 120:
mbyllura. Nëse nuk ka orë mësimo
- Page 121 and 122:
trafikimi, eksploatimi seksual dhe
- Page 123 and 124:
a. Konceptet bazë të punës së f
- Page 125 and 126:
Qendrat e Mjekësisë Familjare QMF
- Page 127 and 128:
Kodi Penal parashikon vepër penale
- Page 129 and 130:
mund të mos jenë të përfshirë
- Page 131 and 132:
shfaqje të gjalla (202). Gjithasht
- Page 133 and 134:
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe
- Page 135 and 136:
Ndërsa, MASHT e ka integruar goxha
- Page 137 and 138:
miratuar nga ana e Qeverise. Per mo
- Page 139 and 140:
21% e këtij buxheti është shpenz