disa herë janë bërë referime për “mirëqenien dhe interesin e lartë të fëmijë”. Mirëpo, ligjinuk kërkon qartë që interesi më i lartë i fëmijës të jetë konsiderata <strong>mbi</strong>zotëruese në çdovendim që ka të bëjë më kujdesin alternativ të fëmijës.Mendimi i fëmijës merret parasysh në çdo fazë të procedurës dhe me rastin e ofrimit tëshërbimit deri në masën që vlerësohet si i dobishëm dhe në interes të fëmijës. Përadoptim kërkohet pëlqimi i fëmijës vetëm <strong>mbi</strong> moshën 14 vjeç, ndërsa kur fëmija ështëme i ri se 14 vjet, pëlqimi mund të jepet vetëm nga përfaqësuesi i tij ligjor, përkatësishtkujdestari i të adoptuarit. Ndërsa kur është fjala për shkurorëzim dhe për besim tëfëmijës, Gjykata ose Organi i Kujdestarisë i cili e merr vendimin <strong>mbi</strong> besimin e fëmijëspër ruajtje dhe edukim, ka për detyrë që në mënyrë të përshtatshme t‟i hetojë të gjitharrethanat që janë me rëndësi për zhvillimin e drejtë psikik, fizik dhe për edukimin efëmijës. Në rast se fëmija është me moshë <strong>mbi</strong> 10 vjeç, gjykata do të marrë parasyshposaçërisht nevojat emocionale dhe dëshirat e fëmijës. Nëse e mendon të nevojshme,gjykata do të marrë parasysh mendimin e ekspertëve. (Ligji për Familjen, neni 144 dhe168).c) E drejta e jetës, <strong>mbi</strong>jetesës dhe zhvillimit ( neni 6)Kushtetuta e Republikës së Kosovës në nenin 25 thekson: “Secili individ gëzon të drejtënpër jetë”. Republika e Kosovës ka përfshirë, në Kushtetutën e saj, KonventënNdërkombëtare për të Drejtat Civile e Politike, e cila në nenin 2 dhe 6 parashikongarantimin e të drejtës për jetë.Legjislacioni vendor njeh/garanton të drejtën për jetë, Ligji <strong>mbi</strong> Familjen (neni 125)thotë: “Çdo fëmijë ka të drejtën e pamohueshme për të jetuar”. Ndërsa, Ligji përShëndetin Riprodhues (neni 7 dhe 8), me qëllim të fuqizimit të të Drejtës për Jetë,thekson: “Çdo femër ka të drejtë në amësi të sigurtë. Të gjitha femrat para dhe gjatështatëzënësisë, gjatë lindjes dhe në lehoni përfitojnë shërbimet shëndetësore papagesë nëinstitucionet shëndetësore publike. Çdo femër ka të drejtë për mbrojtje shëndetësoregjatë shtatzënësisë së saj, për asistencë gjatë lindjes dhe të përfitojë <strong>zbatimin</strong> e metodavee praktikave që minimizojnë rrezikun për shëndetin e saj ose shëndetin e fetusit, të tëporsalindurit dhe fëmijës”.Ligji për Ndërprerjen e Shtatzënësisë me kaptinë të veçantë (II) mbron dhe garanton tëDrejtën për Jetë dhe të Drejtat e Femrës. Përderisa në nenin 3 në mënyrë specifikethuhet: “Ky ligj garanton respektimin e jetës që nga zhvillimi i fetusit”.Të drejta të tjera që janë të lidhura drejtëpërdrejtë me të drejtën për jetë, janë e drejta për<strong>mbi</strong>jetesë dhe zhvillim të fëmijës, të cilat të drejta janë të lidhura ngushtë meushqyeshmërinë e fëmijës. Me qëllim të vënies së bazës ligjore dhe informimin epopullatës së gjërë <strong>mbi</strong> rëndësinë e ushqyeshmërisë, Kuvendi i Republikës së Kosovëska hartuar “Ligjin për Nxitjen dhe Mbrojtjen e të Ushqyerit me Qumësht Gjiri”.18
Ministria e Shëndetësisë përkrahë institucionet shëndetësore në informimin,komunikimin, edukimin dhe <strong>zbatimin</strong> e promovimit të ushqyerit me qumësht të gjiritbazuar në të dhënat dhe në veçanti punëtorët shëndetësorë që merren me përkujdesjenpër nënën dhe foshnjën. Në bazë të Ligjit në fjalë (neni 6.3), “Etiketimi i zëvendësuesvetë qumështit të gjirit duhet të bëhet ashtu që të theksojë përparësit e të ushqyerit me gjidhe të mos dekurajojë në asnjë mënyrë të ushqyerit me qumësht gjiri”.Ligji për Nxitjen dhe Mbrojtjen e të Ushqyerit me Qumësht Gjiri, në dispozitat e tijparasheh të <strong>drejtat</strong> e femrës për gji dhënie, me ç‟rast nënenin 12 përveç tjerash thuhet:“Çdo punëdhënës është i detyruar të bëjë vlerësimin e rrezikshmërisë të punësuarave qëushqejnë foshnjen me gji, në rast se vlerësimi konstaton rrezikshmëri për sigurinë oseshëndetin e të punësuarave, atëherë punëdhënësi duhet t‟i ndërmarrë të gjitha masat enevojshme për ndërrimin e kushteve të punës dhe masat mbrojtëse për shëndetin epunësuarave që ushqejnë foshnjen me gji. Në rast se punëdhënësi nuk ka mundësi t‟indërmerr masat e nevojshme, është i detyruar që të punësuarave që ushqejnë foshnjenme gji t‟iu ndërroj vendin e punës brenda ndërmarrjes së njëjtë pa reflektuar efekte tëndjeshme financiare. Në rast se ndërrimi i vendit të punës nuk është i mundshëm,punëdhënësi është i detyruar që të punësuarave që ushqejnë foshnjen me qumësht gjirit‟iu mundësoj pushim me pagesë”.Gjithashtu, e drejta e fëmijës për <strong>mbi</strong>jetesë, zhvillim dhe siguri sociale në Republikën eKosovës është e rregulluar edhe përmes Ligjit për Shërbime Sociale dhe Familjare si dheLigjit për Skemën e Ndihmës Sociale në Kosovë. Një ndër kriteret që duhet plotësuarpër të marrë ndihmë sociale është se fëmija duhet të jetë banorë i Republikës së Kosovësdhe të klasifikohet në njërën prej kategorive:a) nëse të gjithë anëtarët e familjes nuk punojnë apo nuk janë në gjendje të punojnë;b) një anëtar i familjes që është i aftë të punoi, mirëpo është i regjistruar si i/epapunësuar dhe ka së paku një fëmijë nën moshën 5 vjeçare ose përkujdeset për ndonjëfëmijë jetim nën moshën 15 vjeçare.Në bazë të kritereve të parapara nga Ligji për Skemën Sociale, nuk është përfshirë ofrimii ndihmës sociale për atë katergori të fëmijëve të cilët janë <strong>mbi</strong> moshën 5 vjeçare, dhefamiljet nuk kanë asnjë anëtarë të punësuar dhe të cilët nuk janë në gjendje të mirëekonomike për t‟iu siguruar kushtet e nevojshme për një nivel jetese të mirë përzhvillim të plotë të potencialit të tyre njerëzor. Në këtë drejtim duhet që të punohet qëskema Sociale të përfshijë edhë fëmijët <strong>mbi</strong> moshën 5 vjeçare, në skemat e ndihmëssociale.Për të plotësuar zbrazëtirat në legjislacionin aktual në Planin e Veprimit të Strategjisëpër të Drejtat e Fëmijëve në Republikën e Kosovës 2009-2013, janë adresuar elemente tërëndësishme që do të bëjnë të mundur avancimin e legjislacionit në përputhje mekriteret e Konventës për të Drejtat e Fëmijës.Familjet që janë pjesë e përfitimit të asistencës sociale, plotësojnë kushte minimale përjetesë që është 2001 kalori për person. Nga numri i përgjithshëm i anëtarëve të familjeve19
- Page 4: HYRJENë pajtueshmëri me procesin
- Page 8 and 9: Rregulloret e UNMIK-ut, që mbrojn
- Page 11 and 12: mbi numrin e fëmijëve, vlerësohe
- Page 13 and 14: përgjegjësi iu njihen fëmijëve
- Page 15 and 16: paaftësisë fizike apo mendore, or
- Page 17: 12. ose për ndonjë arsye tjetër
- Page 21 and 22: iprodhues;8. Parandalimi, zbulimi i
- Page 23 and 24: Ligji për Fuqizim dhe Pjesëmarrje
- Page 25 and 26: IV. TË DREJTAT DHE LIRITÊ CIVILE(
- Page 27 and 28: (93.1 %) është shumë e ngjashme
- Page 29 and 30: Ndërsa, fëmija e fiton shtetësin
- Page 31 and 32: shkollës botohen dhe afishohen në
- Page 33 and 34: Ndërsa, me anë të Ligjit për Li
- Page 35 and 36: Ligji mbi Familjen ndalon zbulimin
- Page 37 and 38: 7 KTV8 RADIO DRENASI9 ZËRI RADIO I
- Page 39 and 40: 22 TV Men 660 823 TV Zoom 540 18.43
- Page 41 and 42: Në Kosovë funksionojnë gjithsej
- Page 43 and 44: Gjyqtari mund të shqiptoj dënim m
- Page 45 and 46: a) kujdesi prindëror ( neni 5)Në
- Page 47 and 48: personalitetin e të miturit, posa
- Page 49 and 50: Trajnimet e edukatoreve të institu
- Page 51 and 52: Doracaku Pakoja e Trajnimit për St
- Page 53 and 54: ) fëmijët e moshës 3 - 6 vite.
- Page 55 and 56: ose e braktisë fëmijën, prindi t
- Page 57 and 58: me prindërit e tij/saj, ajo mund t
- Page 59 and 60: Sipas, Rregullores së UNIMK-ut me
- Page 61 and 62: Buxhetin e Konsoliduar të Kosovës
- Page 63 and 64: Në këtë kontekst janë dy lloje
- Page 65 and 66: jap vetë pëlqimin për adoptim dh
- Page 67 and 68: 1980. Ndërsa, neni 2 thekson se:
- Page 69 and 70:
këto që ofrojnë shërbime rehabi
- Page 71 and 72:
Procedurat dhe masat mbrojtëse të
- Page 73 and 74:
- Procedurat Standarde të Veprimit
- Page 75 and 76:
- Shërbimet e shëndetit mendor p
- Page 77 and 78:
Shëndetin Riprodhues (neni 7 dhe 8
- Page 79 and 80:
8. Parandalimi, zbulimi i hershëm
- Page 81 and 82:
lehtësojnë pjesëmarrjen e tij ak
- Page 83 and 84:
MKRS- Departamenti i Kulturës, pë
- Page 85 and 86:
30). Kujdesi tretësor shëndetëso
- Page 87 and 88:
Vdekshmëria fetale në vitin 2000
- Page 89 and 90:
Ligji për Familjen, i cili i rregu
- Page 91 and 92:
2004/2005 Kujdes për fëmijë/fosh
- Page 93 and 94:
të caktuara dhe që kanë nevojë
- Page 95 and 96:
ndryshme nuk kanë arritur të për
- Page 97 and 98:
Departamenti i inspektimit në MASH
- Page 99 and 100:
dhe inicimi i procedurës disiplino
- Page 101 and 102:
veprimtarinë teatrore në Kosovë
- Page 103 and 104:
- Fondi për integrim social dhe pj
- Page 105 and 106:
) fëmijët ne konflikte të armato
- Page 107 and 108:
Standarde për mbështetje të shë
- Page 109 and 110:
Gjatë vitit 2007 janë trajtuar 29
- Page 111 and 112:
Gjiniapërgjithshëm nr. 10 (9 shku
- Page 113 and 114:
Niveli arsimorhsejanalfabet~ 4.kl5
- Page 115 and 116:
2. Urdhër për mbikëqyrje ngaShë
- Page 117 and 118:
Kodi Penal për të Mitur (KPM) ës
- Page 119 and 120:
mbyllura. Nëse nuk ka orë mësimo
- Page 121 and 122:
trafikimi, eksploatimi seksual dhe
- Page 123 and 124:
a. Konceptet bazë të punës së f
- Page 125 and 126:
Qendrat e Mjekësisë Familjare QMF
- Page 127 and 128:
Kodi Penal parashikon vepër penale
- Page 129 and 130:
mund të mos jenë të përfshirë
- Page 131 and 132:
shfaqje të gjalla (202). Gjithasht
- Page 133 and 134:
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe
- Page 135 and 136:
Ndërsa, MASHT e ka integruar goxha
- Page 137 and 138:
miratuar nga ana e Qeverise. Per mo
- Page 139 and 140:
21% e këtij buxheti është shpenz