16.09.2013raport mbi zbatimin e konventës për të drejtat e fëmijës ...

lidhur me problemet me droga ofrohen vetëm në rapartet psikiatrike të spitaleve tëpërgjithshme dhe nuk ka trajtim zëvendësues apo rehabilitues. Konsultime privateofrohen nga psikologët dhe psikiatrit lidhur me terapinë për ndryshimin esjelljes/qëndrimit.Programet për parandalimin e abuzimit me substanca narkotike për të rinj në Prishtinë,kryesisht ofrohen përmes OJQ-së “Vita Kosova”. Kjo OJQ përkrahet nga “Medecins duMonde” dhe nga Departamenti i Rinisë pranë Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.Përveç programeve për përkrahje psikologjike dhe të atyre për parandalimin eIST/HIV, ofrohen edhe informata mbi parandalimin e përdorimit të drogave. Ekzistonedhe programi për të rinj i OJQ-së “Ojazas”, që të rinjve serb iu ofron informata mbiabuzimin me substanca, parandalimin e HIV-it, edukim të bashkëmoshatarëve,këshillim dhe testim vullnetar.Programet më të mëdha të trajtimit në Kosovë janë të vendosura në Prishtinë, qëpërfshijnë dy klinika private dhe Qendrën Klinike Universitare të Kosovës (QKUK).QKUK është i vetmi institucion publik që iu ofron trajtime mjekësore përdoruesëve tëdrogave. Trajtimi ëhtë i limituar në detoksifikimin spitalor dhe jashtë spitalor dhezakonisht zgjatë dy javë. Numri i klientëve që vullnetarisht kërkojnë shërbime ështëraportuar të jetë i ulët, dhe shumica e pacientëve udhëzohen të trajtohen pas marrjes sëmbidozës apo pas ballafaqimit me simptome akute tërheqëse.OJQ “Labyrinth” implementon programin më voluminoz të trajtimit me substancanarkotike në Kosovë, i cili ka filluar punën që nga 2002. Kjo OJQ ofron program nëntmujorë të trajtimit, që përfshinë detoksifikimin jashtë- spitalorë të pacientëve dhemirëmbajtjen. Pas kompletimit të programit nuk ofrohen shërbime përcjellëse apotrajtime përkujdesëse. Programi i trajtimit iniciohet nga motivimi individual ipërdoruesit të drogave dhe implementohet më një involvim të madh të familjes sëklientit, respektivisht mirret pëlqimi me shkrim i anëtarit të familjes lidhur me trajtimin,këshillimin familjar, shpërndarjen e medikamenteve përmes anëtarit të familjes.Personeli i “Labyrinthit”përfshinë psikiatrit, psikologet dhe infermieret. Klinika e dytëprivate është më e vogël dhe ofron shërbime përmes psikiatërve.Në sistemin e burgjeve nuk ofrohen programe psiko-aktive mbi parandalimin e drogaveapo programe trajtuese. Por me rastin e hyrjes në një qendër paraburgimi apo burgbëhet ekzaminimi mjekësor i të miturit. Shërbimet e përkujdesjes shëndetësore janë nëdispozicion për të burgosurit, edhe pse nuk ofrohen këshillime rutinore dhe testimevullnetare për IST-të, TB, HIV, HBV, dhe HCV.Rëndësi të veçantë për ndërgjegjësimin e të rinjve për njohjen me pasojat e drogës dhedëmet e saj e luajnë shkollat. Programet shkollore të mirëqenies janë duke u zbatuartashmë, përfshirë planprogramin e ri të quajtur Aftësitë Jetësore, i miratuar ngaMASHT-i dhe i përkrahur financiarisht dhe teknikisht nga UNICEF-i. Gjatë vitit shkollor2006/2007, ky program ishte implementuar me nxënësit e klasave të 8-ta në 36% tëshkollave. Ekziston brengosja se programet dhe hulumtimet ndoshta nuk mund tëarrijnë tek grupmoshat e të rinjve në rrezik, të cilët mund të mos e vijojnë shkollimin apo128