16.09.2013raport mbi zbatimin e konventës për të drejtat e fëmijës ...

ekomandimeve të përbashkëta për dënimet apo masat që do të shqiptohen ngagjykata, përfshirë mbajtjen e takimeve të rregullta për këmbimin e informatave.e) dënimi i fëmijëve, në veçanti ndalimi i dënimit kapital dhe burgimit të përjetshëm( neni 37 (a))Kodi Penal për të Mitur (KPM) synon reformimin e sistemit të drejtësisë penale, për tëgarantuar se ajo është në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe Europiane për tëdrejtat e njeriut. Në Kosovë nuk dënim me vdekje. Sa i takon dënimeve që mund t‟iushqiptohen të miturëve mbi moshën 16 vjet, janë:- dënime prej 25 deri në 5.000 euro (neni 27);- urdhëra për të kryer 30 deri në 120 orë punë shërbyese ne komunitet nën mbikëqyrjene Shërbimit Sprovues; dhe- burgosjen e të miturit prej gjashtë muaj deri në pesë vite, apo deri në dhjetë vite për tëmiturit që kanë kryer krime të rënda dhe që janë subjekt i burgimit afatgjatë (neni 31).Gjatë marrjes së vendimit për shqiptimin e masave edukative apo dënimit, gjykata kaparasysh moshën e të miturit, nivelin e zhvillimit psikologjik, rrethanat, motivet përkryerjen e krimit, edukimin e tij në atë fazë, mjedisin dhe rrethanat e jetës së tij/saj,seriozitetin e krimit, nëse është shqiptuar masë apo dënim më herët dhe rrethanat tjeraqë mund të ndikojnë në shqiptimin e masës apo dënimit. Shërbimi Sprovues gjithësesiduhet të hartojë anamnezën e fëmijës, e që duhet të përfshijë informata për moshën efëmijës dhe zhvillimin psikologjik; biografinë e të miturit dhe familjes; rrethanat në tëcilat jeton i mituri; nivelin shkollor dhe përvojën edukative; kushte në të cilat është kryervepra penale; si dhe çfarëdo të dhëne tjetër relevante (KPM, neni7).f) shfrytëzimi ekonomik, përfshirë punën e fëmijëve ( neni 32)Kushtetuta e Republikës së Kosovës në thekson se secili fëmijë ka të drejtë për të qenë imbrojtur nga dhuna, keqtrajtimi dhe eksploatimi.Ligji Themelor i Punës në Kosovë, thotë se personi nën moshën 15 vjeçare nuk mund tëpunësohet, dhe se vetëm mosha 18 vjeçare është moshë minimale për punësim, sipasnatyrës së punës ka gjasa ta rrezikoi shëndetin, sigurinë dhe moralinë e fëmijës. Personinën moshën 18 vjeçare mundë të punojë vetëm punë të lehta që nuk janë të dëmshmepër shëndetin apo zhvillimin e tij/saj dhe që nuk e pengojnë vijimin e shkollës (neni 3).Fëmijët nën moshën 18 vjeçare nuk lejohen të punojnë më shumë se 40 orë në javë ose tëpunojnë gjatë orarit nga ora 22:00 deri në orën 05:00 (neni 16).Bazuar në parimet e mbrojtjes së fëmijës në Ligjin mbi Familjen (neni 125), ështëpërgjegjësi e prindërve të mbrojnë fëmijët nga shfrytëzimi ekonomik, eksploatimi,120