16.09.2013raport mbi zbatimin e konventës për të drejtat e fëmijës ...

Kodi Penal për të Mitur (KPM) është miratuar në prill të vitit 2004, nën autoritetin eMisionit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), si pjesë e nismës që synonreformimin e sistemit të drejtësisë penale, për të garantuar se ajo është në përputhje mestandardet ndërkombëtare dhe Europiane për të drejtat e njeriut. Ajo përcaktonprocedura të veçanta për të miturit në konflikt me ligjin dhe prezenton koncepte dheinstitucione të reja në legjislacionin dhe administrimin e drejtësisë për të mitur nëKosovë, duke përfshirë masat e diversitetit, një spektër të gjërë të dënimeve jo meburgim dhe krijimin e Shërbimit Sprovues. Përderisa, kjo kornizë e re siguron mbrojtjemë të madhe ligjore për të miturit në konflikt me ligjin, efektiviteti i saj varet në mënyrëtë pashmangshme nga shkalla e implementimit nga ana e institucioneve relevante dheprofesionistëve.Sipas Kodit Penal për të Mitur (KPM), arrestimi i përkohshëm, ndalimi në polici dheparaburgimi i të miturit urdhërohet vetëm si masë e fundit për një kohë sa më tëshkurtër të mundshme (neni 62). Gjithashtu KPM-ja parasheh se arresti i përkohshëmapo ndalimi i të miturit në polici nuk mund ta kalojë periudhën 24 orëshe, përveç nësegjyqtari për të mitur urdhëron paraburgim (neni 63). Pas kalimit të periudhës 24 orëshedhe nëse gjykata merr vendim që i mituri duhet të mbahet në paraburgim për njëperiudhë më të gjatë, i mituri transferohet në qendrën korrektuese ne Lipjan dhe mbahetderi në pritje të gjykimit. Edhe pse në raste shumë të rralla, ekzistojnë të dhëna kur tëmiturit kanë kaluar më shumë se 24 orë në polici, periudha më e gjatë e qënrimit të tëmiturit në polici ka qenë 90 orë e 40 minuta në rajonin e Prishtinës.Gjyqtari mund të shqiptoj dënim me burg ndaj të miturit që ngarkohet me vepër penale,ndërsa mosha minimale për përgjegjësi penale është 14 vjeç. Gjatë privimit të lirisë sëshqiptuar si dënim, kryerësit të mitur i ofrohet edukim, ndihmë psikologjike dhendihmë mjekësore sipas nevojës me qëllim të lehtësimit të rehabilitimit të tij/saj. Fëmijagjatë procedurës penale trajtohet me humanizëm dhe dinjitet; ka drejtë të shprehetlirisht; mirren parasysh nevojat personale të moshës së tij/saj; ndahen nga madhorët,mund të mos ndahen nga madhorët veç atëherë kur konsiderohet se është në interesinmë të lartë të fëmijës; mund të mbajë kontakte me familjen e tij/saj përmeskorrespodencave dhe vizitave; kanë të drejtë në qasje të menjëhershme në ndihmëligjore dhe ndihma të tjera adekuate; e drejta e fëmijës për privatësi duhet të respektohetnë të gjitha fazat (KPM, neni 1).Gjithashtu KPM thekson se të miturit e moshës nga 14 deri në 16 vjeç, gjykata mundë tëurdhëroj që i mituri të dërgohet në institucion edukativ (neni 24) ose në institucionedukativo-korrektues apo institucion për kujdes të posaçëm (neni 26). Ndërsa i mituri qëka mbushur 16 vjet dhe ka kryer vepër penale për të cilën parashihet dënim me mëshumë se pesë vjet burgim mund të dërgohet për ta vuajtur dënimin në QendrënKorrektuese në Lipjan (neni 30).Fëmijët që kanë kryer krim mund të jenë subjekt i masave të ndryshem të shmangies,masave edukative apo dënimin. Sipas KPM-së (nenit 17-25), masat edukative përfshijnë:- masat disiplinore: paralajmërimi apo burgimi në qendër disiplinore për numër tëcaktuar orësh në ditë;117