Specyfikacja techniczna do placu zabaw

SPECYFIKACJA TECHNICZNAWYKONANIA I ODBIORU ROBÓTBUDOWLANYCH1

S P I S T R E Ś C I1. CZĘŚĆ OGÓLNA2. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI WYROBÓW BUDOWLANYCH, ICHPRZECHOWYWANIE, TRANSPORT, WARUNKI DOSTAWY, SKŁADOWANIE IKONTROLA JAKOŚCI3. WYMAGANIA DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN NIEZBĘDNYCH LUBZALECANYCH DO WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH ZGODNIE ZZAŁOŻONĄ JAKOŚCIĄ4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTU5. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH6. KONTROLA, BADANIA ORAZ ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCH7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓT8. OPIS SPOSOBU ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH9. OPIS SPOSOBU ROZLICZENIA ROBÓT TYMCZASOWYCH I PRACTOWARZYSZĄCYCH10. DOKUMENTY ODNIESIENIA2

1. CZĘŚĆ OGÓLNA3a) Nazwa nadana zamówieniu przez zamawiającego :WYKONANIE OGÓLNODOSTĘPNEGO PLACU ZABAW W RAMACH PROGRAMU„RADOSNA SZKOŁA” PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ W ŁAZANACH.b) Przedmiot i zakres robót budowlanychPrzedmiotem zamówienia jest wykonanie robót w zakresie:Plac zabaw:1). wykonanie bezpiecznych nawierzchni kolorowych,- kolor pomarańczowy ok 150,0m²- kolor niebieski ok. 20,0 m²Odcienie kolorów zgodne z Uchwałą Rady Ministrów nr 112/2009 z dnia 7 lipca 2009r2) . urządzenie zieleni ok 70,0 m²,3). montaż urządzeń zabawowych,4). montaż pozostałego wyposażenia placu zabaw.I. Plac zabaw :- wykonanie pomiarów przed niwelacja terenu,- wykonanie niwelacji w celu uzyskania równych płaszczyzn w miejscach posadowieniaurządzeń zabawowy,- wykonanie rowków do osadzenia obrzeża trawnikowego,- montaż obrzeży trawnikowych na ławie betonowej ,- wykonanie podłożapod nawierzchnie kolorowe,- wykonanie pozostałego podłoża z trawnika i nasadzenia krzewów,- montaż urządzeń zabawowych,- montaż regulaminu i 2 szt ławek,Wszystkie urządzenia zabawowe należy zamontować zgodnie z załączonymi przez wytwórcęwarunkami i sposobem montażu.Zieleń na placu zabaw- ręczne przekopanie gruntu przeznaczonego pod zasiew i zagrabienie ,- posianie trawnika,- sadzenie krzewów.3

Szczegółowy zakres robót zawarty jest w kosztorysie inwestorskim.3W przypadku złożenia oferty w postaci kosztorysu uproszczonego oferenci są zobowiązanidołączyć wydruk materiałów, robocizny i sprzętu z cenami jednostkowymi oraz podać nośnikikosztów, na podstawie których kosztorys był sporządzony.c) Prace towarzyszące i roboty tymczasowePrzed przystąpieniem do wykonania robót budowlanych wykonawca powinienodpowiednio przygotować teren, na którym te roboty mają być wykonywane, a wszczególności :- zabezpieczyć plac budowy przed dostępem osób nieupoważnionych ze względu naochronę mienia znajdującego się na placu budowy lub w celu zapobieżenianiebezpieczeństwu, jakie może zagrażać w czasie wykonywania robót osobommającym dostęp do miejsca wykonywania robót, zabezpieczenie placu budowypowinno być tak wykonane, aby nie stwarzało zagrożenia dla ludzi. Zapewnić dostęppracownikom i interesantom do czynnych pomieszczeń w trakcie remontu.- w razie stwierdzenia istnienia urządzeń tj. kable, przewody lub inne należy usunąć jelub zabezpieczyć po porozumieniu się z organem, do którego kompetencji należyutrzymanie urządzeń lub nadzór nad nimi, a ewentualnie i z zainteresowanąjednostką lub osobą,- zapewnić korzystanie z wody do robót budowlanych i do użytku pracownikówzatrudnionych przy robotach,- zapewnić korzystanie z prądu elektrycznego niezbędnego przy wykonywaniu robótbudowlanych oraz oświetlenia placu budowy i miejsc pracy,- przygotować składy na materiały które mogą spowodować wybuch (np. materiałypędne, rozpuszczalniki, farby, przygotowane przy użyciu rozpuszczalnikówmateriały chemiczne, karbid itp.), w miejscach do tego wydzielonych, zgodnie zobowiązującymi w tym zakresie przepisami lub wytycznymi producenta,- usuwać z placu budowy gruz, zbędne materiały, urządzenia i przedmioty mogącestwarzać przeszkody lub utrudniać wykonywanie robót.- zabezpieczyć osprzęt i przewody instalacji elektrycznej w remontowanychpomieszczeniach w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracowników wykonującychprace oraz niedopuszczenia do ich zabrudzenia i zniszczenia. W kosztach ogólnychprzewidzieć koszty związane z ewentualnym demontażem i montażem osprzętuinstalacyjnego,d) Informacje o terenie budowy- organizacja robót budowlanychPrzed złożeniem oferty powinien zapoznać się z obiektem i terenem, na którym będą4

wykonywane roboty.Roboty powinny być realizowane z materiałów i wyrobów budowlanychodpowiadających normom państwowym albo świadectwom dopuszczenia do stosowania (certyfikaty ). Materiały i wyroby lub elementy mogące wydzielać związki chemiczne 5szkodliwe dla zdrowia powinny przed ich wbudowaniem mieć ocenę higieniczno – sanitarną,do której zobowiązany jest producent tych produktów. Wbudowywanie tych produktów bezdostarczenia zaświadczenia o dokonaniu oceny higieniczno – sanitarnej jest zabronione.Roboty muszą być realizowane pod nadzorem osoby uprawnionej, sprawującejkierownictwo i nadzór.W przypadku gdy na budowie występują roboty budowlane, do kierowania którymisą wymagane kwalifikacje fachowe w innej specjalności techniczno – budowlanej niż makierownik budowy, konieczne jest ustanowienie kierownika robót w danej specjalnościtechniczno – budowlanej.Wykonawca robót jest gospodarzem na terenie budowy od daty jego przejęcia doczasu oddania obiektów i robót wykonywanych na tym terenie, a w szczególności jest onzobowiązany do :- koordynowania robót podwykonawców- ochrony mienia i zabezpieczenia przeciwpożarowego- nadzoru nad bezpieczeństwem i higieną pracy- ustalania i utrzymywania porządku- świadczenia usługKierownicy robót i inspektorzy nadzoru inwestorskiego oraz autorskiego powinniwpisać w dzienniku budowy swoje oświadczenia o podjęciu się pełnienia swych funkcji nabudowie.Przy wejściu lub wjeździe na budowę powinna być ustawiona tablica informacyjnabudowy odpowiadająca warunkom określonym przez aktualne przepisy.Kierownik budowy powinien przez cały okres wykonywania robót budowlanychprzechowywać dokumenty stanowiące podstawę do ich wykonywania oraz udostępniać tedokumenty uprawnionym organom na miejscu budowy.Wykonawca (podwykonawca) jest obowiązany wykonać roboty nie objęte umową,jeżeli są one niezbędne ze względu na bezpieczeństwo lub zabezpieczenie obiektu przedawarią lub katastrofą. Podstawę do podjęcia tych robót stanowi wpis do dziennika budowydokonywany przez upoważnionych przedstawicieli zamawiającego, wykonawcy, lubnadzoru budowlanego (autorskiego lub państwowego).Kierownik robót odpowiedzialny jest za prawidłowe prowadzenie dziennika budowyzgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawiedziennika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszeniazawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.Zapisy w dzienniku budowy powinny być dokonywane na bieżąco i chronologiczniew odniesieniu do występujących na budowie przypadków wymagających odnotowania wdzienniku budowy. Każdy zapis w dzienniku budowy powinien być opatrzony datą ipodpisem osoby dokonującej zapisu, z podaniem imienia i nazwiska, stanowiska5

służbowego oraz nazwy instytucji którą reprezentuje.- zabezpieczenia interesów osób trzecichWykonawca powinien być ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresieprowadzonej działalności gospodarczej.Wykonawca zobowiązany jest do ochrony własności publicznej i prywatnej, któramogłaby zostać naruszona w trakcie lub na skutek wykonywania przez niego robótbudowlanych.Za wszelkie zniszczenia lub straty powstałe w trakcie lub na skutek prowadzonychprac wyłączną odpowiedzialność materialną oraz finansową ponosi wykonawca.- ochrona środowiskaPrzy wykonywaniu robót budowlano – montażowych każdy wykonawca powinienprzestrzegać przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska”.- warunki bezpieczeństwa pracyPrzy wykonywaniu robót budowlano – montażowych każdy wykonawca powinienprzestrzegać przepisów BHP, a w szczególności :- Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. wsprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy- Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawiebezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych- Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawiebezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeńtechnicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych.W przypadku gdy przepisy w/w rozporządzeń nie dotyczą danego rodzaju robót,powinny być przestrzegane aktualnie obowiązujące przepisy wydane przez inne jednostkiorganizacyjne, a w przypadku ich braku – instrukcje lub wytyczne producentaPodwykonawcy robót ogólnobudowlanych powinni przestrzegać wymagańgeneralnego wykonawcy w zakresie nadzoru podwykonawców na odcinku bezpieczeństwa ihigieny pracy.Obiekty znajdujące się na placu budowy oraz dojazdy do nich powinny byćchronione i wyposażone na wypadek pożaru.Sprzęt podręczny przeciwpożarowy powinien znajdować się wewnątrz obiektu (np.gaśnice) oraz przy obiekcie (jak np. skrzynie z piaskiem, bosaki, hydranty itd.)Każdy obiekt, a w szczególności obiekty o określonym stopniu niebezpieczeństwa,powinien być odpowiednio oznakowany. Ostrzeżenia powinny być umieszczone natablicach ustawionych na drogach i dojściach do obiektu w odpowiedniej odległości, tak abyinformacja dotarła do osób przebywających w pobliżu obiektów odpowiednio wcześniej.Zakazy dotyczące takich obiektów powinny być umieszczone zarówno na tablicy6

informacyjnej jak i przy drzwiach wejściowych do obiektu. Tablice informacyjne i znakiostrzegawcze powinny być umocowane na trwałych elementach i zabezpieczone przedzniszczeniami, uszkodzeniem i zasłonięciem. O zmroku i w porze nocnej tablice powinnybyć oświetlone.- zaplecza dla potrzeb wykonawcy 7Zaplecze dla potrzeb budowy wykonawca powinien zorganizować we własnym zakresie.- warunki dotyczące organizacji ruchuPojazdy wykonawcy oraz dostawców materiałów nie mogą, w miarę możliwości, utrudniaćlub uniemożliwiać dojazdu do budynku pojazdom pracowników lub interesantów Starostwa.W razie wystąpienia konieczności zajęcia pasa drogowego, w celu wykonania robótbudowlano – montażowych lub dokonania rozładunku materiałów budowlanych,wykonawca zobowiązany jest do wykonania we własnym zakresie projektu organizacjiruchu oraz dokonania wszelkich formalności związanych z uzyskaniem zgody na zajęciepasa drogowego wraz z pokryciem kosztów z tym związanych.zabezpieczenia jezdni i chodników - wykonawca zobowiązany jest wydzielićstrefybezpieczeństwa, wykonać daszki zabezpieczające oraz oznakować teren.e) Nazwy i kody:45100000-8 Przygotowanie terenu pod budowę45111200-0 Roboty w zakresie przygotowania terenu pod budowę i roboty ziemne45112000-5 Roboty w zakresie usuwania gleby45112700-2 Roboty w zakresie kształtowania terenu45233200-1 Roboty w zakresie różnych nawierzchni45212140-9 obiekty rekreacyjne45112710-5 Zieleń, trawnikif) Definicje pojęć używanych w specyfikacjiIlekroć w Specyfikacji jest mowa o :- obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć :Budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi;- budowie – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego wokreślonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektubudowlanego;- robotach budowlanych należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające naprzebudowie montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego;- remoncie – należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekciebudowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, anie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowaniewyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym;- terenie budowy – należy przez to rozumieć przestrzeń, w której prowadzone sąroboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza7

udowy;- właściwym organie – należy przez to rozumieć organy administracji architektoniczno– budowlanej i nadzoru budowlanego, stosownie do ich właściwości , określonej wrozdziale 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. „Prawo budowlane”.- Katastrofie budowlanej – należy przez to rozumieć niezamierzone, gwałtowne,zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, a także konstrukcyjnychelementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych iobudowy wykopówNie jest katastrofą – uszkodzenie elementu wbudowanego w obiekt budowlany,nadającego się do wymiany lub naprawy; uszkodzenie lub zniszczenie urządzeńbudowlanych związanych z budynkami; awaria instalacji.1. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WŁAŚCIWOŚCI WYROBÓW BUDOWLANYCH, ICHPRZECHOWYWANIE, TRANSPORT, WARUNKI DOSTAWY, SKŁADOWANIE IKONTROLA JAKOŚCIPrzyjęte w specyfikacji technologie i materiały należy traktować jako przykładowe.Dopuszcza się zastosowanie innych materiałów i technologii posiadających takie sameparametry i właściwości jak określone w kartach technicznych załączonych do specyfikacji.Oferent w ofercie winien wskazać nazwę produktu oraz podać jego właściwości w celuumożliwienia potwierdzenia, że oferowany materiał posiada parametry żądane przezZamawiającego.Jakość materiałów, elementów i wyrobów dostarczonych na budowę powinna być zgodna zwymaganiami norm państwowych, a w przypadku braku norm z wymaganiami określonymiw odpowiednich świadectwach.W przypadku gdy w projekcie (kosztorysie) nie podano wymagań technicznych dlamateriałów, elementów i wyrobów, lub wymagania takie podano w sposób ogólnikowy,dopuszcza się określenie ich jakości przez projektanta w porozumieniu z inwestorem(inspektorem nadzoru inwestorskiego).Materiały i elementy o zbliżonych, lecz nie identycznych cechach w stosunku dowymagań projektu, można przyjmować na budowę za pisemną zgodą inwestora lub jegoupełnomocnionego przedstawiciela, a w przypadkach wątpliwych po uzgodnieniu zprojektantem.Każdy przyjmowany na budowie materiał, element lub konstrukcja powinny miećzaświadczenie o jakości wydane na podstawie norm państwowych, albo świadectwadopuszczenia danego materiału, elementu lub konstrukcji do stosowania w budownictwie.Jeżeli z materiałów, elementów lub konstrukcji, dostarczonych na budowę napodstawie norm państwowych, mogą się wydzielać do powietrza, pomieszczeńprzeznaczonych na pobyt ludzi związki chemiczne szkodliwe dla zdrowia, to w„zaświadczeniu o jakości” powinno być zamieszczone stwierdzenie o dokonaniu ocenysanitarno – higienicznej. W przypadku stwierdzenia w przeznaczonych do wbudowania8

materiałach, elementach i konstrukcjach wad i uszkodzeń większych niż jest todopuszczalne, albo w przypadku nasuwających się wątpliwości co do ich jakości lubmogących mieć wpływ na bezpieczeństwo i jakość wykonywanych robót, należy poddaćmateriały, elementy i konstrukcje przed ich wbudowaniem badaniom technicznym wzakresie określonym przez projektanta lub kierownika budowy.Dostarczanie materiałów przeznaczonych do robót budowlanych na budowępowinno nastąpić dopiero po odpowiednim przygotowaniu składowisk zabezpieczającychmateriały od bezpośrednich wpływów atmosferycznych i umożliwiających utrzymanie wpomieszczeniach odpowiedniej temperatury.Miejsca składowania materiałów powinny być dostosowane do przewidywanychobciążeń.Masa materiałów przechowywanych powinna być dostosowana do wytrzymałościstropów i podłóg. Dopuszczalne obciążenia powinny być podane w każdym pomieszczeniuskładowym, za pomocą czytelnego i widocznego napisu.Składowiska lub magazyny powinny być urządzone w miejscach nie ulegającychzalewaniu przez wodę; w przypadku konieczności usytuowania składowiska na terenachzawilgoconych należy teren podwyższyć w stosunku do naturalnej powierzchni naniezbędną wysokość jednak nie mniej niż 20 cm.Podłoże, na którym mają być składowane materiały budowlane powinno byćdostosowane do rodzaju materiałów lub wyrobów. Wymagania dotyczące podłoża dodanego materiału określa, w przypadku braku wymagań technicznych w normach lubświadectwie, kierownik budowy lub robót.Składowanie materiałów powinno odbywać się w sposób zapobiegający ichuszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie ich wartości użytkowej w okresie składowania.Materiały powinny być składowane w sposób zapobiegający ich zawaleniu lubobsuwaniu się.Materiały, elementy i wyroby budowlane należy składować w sposóbzabezpieczający je przed pogorszeniem się ich właściwości technicznych (jakości),spowodowanym wpływami atmosferycznymi, czynnikami fizykochemicznymi lubmechanicznymi (np. zmieszanie, uszkodzenie).W jednym słupie, stosie, pryzmie, zasieku itp., powinny być składowane materiałyjednego rodzaju i gatunku, jednego kształtu i wymiaru, jednej barwy, jednakowegoopakowania, terminu zużycia i o innych wspólnych cechach.Każdy słup, stos, pryzma lub zgrupowane w inny sposób składowania powinny byćodpowiednio oznakowane, aby wykluczyć możliwość pomyłki co do przeznaczeniamateriałów, elementów i wyrobów oraz okresu ich przydatności do wbudowania lub użyciaw produkcji pomocniczej na placu budowy.Materiały o określonej trwałości powinny być wbudowywane w takiej kolejności, wjakiej były przyjmowane od dostawców.2. WYMAGANIA DOTYCZĄCE SPRZĘTU I MASZYN NIEZBĘDNYCH LUBZALECANYCH DO WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCH ZGODNIE ZZAŁOŻONĄ JAKOŚCIĄ9

W przypadku gdy do wykonywania robót ma być użyty sprzęt o złożonejkonstrukcji, do którego nie zostały wydane przepisy dotyczące bezpiecznego sposobu jegoużytkowania, producent danego rodzaju sprzętu powinien dostarczyć zasady jegoeksploatacji i konserwacji.Wraz ze sprzętem zmechanizowanym i pomocniczym podlegającym przepisom odozorze technicznym powinny być dostarczone aktualne dokumenty uprawniające do jegoeksploatacji.Sprzęt zmechanizowany i pomocniczy powinien mieć trwały i wyraźny napisokreślający istotne jego właściwości techniczne, jak np. dopuszczalny udźwig, nośność,ciśnienie i temperaturę lub inne dane ważne dla prawidłowej i bezpiecznej eksploatacji nabudowie.Stałe stanowiska pracy przy sprzęcie zmechanizowanym powinny być obudowane zewszystkich stron (np. kabina operatora dźwigu), a nad czasowymi stanowiskami pracypowinny być wykonane daszki ochronne.Sprzęt zmechanizowany znajdujący się w miejscu wykonywania robót nie może byćudostępniony osobom nie stanowiącym bezpośredniej jego obsługi; na widocznym miejscunależy wywiesić przepisy o jego obsłudze i konserwacji.Przed rozpoczęciem pracy i przed każdorazową zmianą załogi sprzęt i urządzenianależy sprawdzić pod względem sprawności technicznej i bezpiecznego ich użytkowania.Ruchome części mechanizmów sprzętu zmechanizowanego i pomocniczegozagrażające bezpieczeństwu powinny być zaopatrzone w osłony zapobiegające wypadkom.Przeciążenie sprzętu zmechanizowanego i pomocniczego ponad dopuszczalneobciążenie robocze jest zabronione; nie dotyczy to przeciążeń dokonywanych w trakciebadań i prób.Naprawa smarowanie i czyszczenie sprzętu powinny być dokonywane w stanie jegospoczynku; dokonywanie tych czynności w czasie pracy sprzętu jest zabronione.Narzędzia używane na budowie powinny być przystosowane do wykonywaniadanego rodzaju robót i użytkowania oraz kontrolowane zgodnie z instrukcją producenta.Nie wolno używać do wykonywania robót budowlanych narzędzi uszkodzonych oraznie odpowiadających aktualnym normom przedmiotowym lub ustalonym dla nichwarunkom technicznym.Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym powinny być co najmniej raz na 10 dnikontrolowane, jeżeli instrukcja producenta nie przewiduje innych terminów kontroli ichsprawności technicznej.Wyniki kontroli sprawności narzędzi powinny być odnotowywane i przechowywaneprzez kierownika budowy.4. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ŚRODKÓW TRANSPORTUŚrodki urządzenia transportowe powinny być przystosowane do transportu danegorodzaju materiałów, elementów lub konstrukcji. W czasie transportu należy zabezpieczyćprzewożone materiały, elementy lub konstrukcje w sposób wykluczający zmianę ichwłaściwości technicznych lub uszkodzenie.10

Przemieszczanie materiałów na budowie powinno być dokonywane za pomocątaczek, wózków i żurawi lub innymi urządzeniami nie powodującymi ich uszkodzenia.Stosowane na budowie wózki ręczne i taczki powinny mieć konstrukcjęzapewniającą ich stateczność przy pełnym załadunku oraz możliwość łatwego ichzaładowania i rozładowania, a także zapewniającą możliwie najmniejszy opór jazdy; nawózku należy umieścić napis określający jego nośnośćWózki do przewozu butli z gazami technicznymi, kwasami lub innymi żrącymicieczami powinny być wyposażone w urządzenia zabezpieczające ładunek przedspadnięciem.Wózki ręczne na szynach powinny być wyposażone w sprawnie działający hamulec.Na placu budowy powinny być zachowane przepisy w sprawie bezpieczeństwa ihigieny pracy pracowników zatrudnionych przy ręcznym dźwiganiu i przenoszeniuciężarów, a w zakresie transportu za pomocą wózków jezdniowych, napędzanych – przepisyw sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji wózków jezdniowych wtransporcie wewnątrzzakładowym.5. WYMAGANIA DOTYCZĄCE WYKONANIA ROBÓT BUDOWLANYCHRoboty wykonać zgodnie z projektami otrzymanymi od Zamawiającego oraz właściwymipolskimi normami i "Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanomontażowych"opracowanymi przez Instytut Techniki Budownictwa rok 1990 i nowszeoraz odpowiednich instrukcji i kart technicznych producenta.Przed wbudowaniem materiałów, urządzeń wykonawca winien przedstawić inspektorowinadzoru świadectwo dopuszczenia do stosowania oraz instrukcje montażu i stosowaniawydane przez producentów.PLAC ZABAWZgodnie z uchwałą nr 112/2009 Rady Ministrów z dnia 7 lipca 2009r.powierzchnia małego szkolnego placu zabaw powinna wynosić ok 240m².Nawierzchnia, na której zostanie zainstalowany sprzęt rekreacyjny będzie wynosiła ok150m² i pokryta zostanie pianką lub gumą amortyzującą upadek z wysokości do 3,0m, wkolorze pomarańczowym w odcieniu PANTONE 152 C, RAL 2011-Tieforange. Około20m²będzie miało nawierzchnię syntetyczną typu tartan w kolorze niebieskim w odcieniuPantone 540C, RAL 5003- Saphirblau. Nawierzchnia może być wykonana jako wylewanalub z gotowych elementów. Montaż nawierzchni z gotowychelementów pozwala naobniżenie kosztów eksploatacji placu zabaw. W razie uszkodzenia nawierzchnimożliwa jestwymiana pojedynczych elementów.Około 70 m²placu zabaw pokryte zostanie trawą.Wykonanie koryta pod podbudowę nawierzchni kolorowych.Koryto pod wykonanie podbudowy należy wykonać na głębokośc zgodną z zastosowanąkonstrukcją podłoża tj na głębokośc 25cm lub 30 cm.Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania koryta w planie i profilupowinny być wcześniej przygotowane.Paliki lub szpilki należy ustawiać na rzędnych placu zabaw. Rozmieszczenie palików11

lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót wodstępach nie większych niż co 10 metrów.Rodzaj sprzętu, a w szczególności jego moc należy dostosować do rodzaju gruntu, w którymprowadzone są roboty i do trudności jego odspojenia.Koryto można wykonywać ręcznie, gdy jego szerokość nie pozwala na wykorzystanie sprzętuPodłoże (koryto) po wyprofilowaniu i zagęszczeniu powinno być utrzymywane w dobrymstanie. Jeżeli po wykonaniu robót związanych z profilowaniem i zagęszczeniem podłożanastąpi przerwa w robotach i Wykonawca nie przystąpi natychmiast do układania warstwnawierzchni, to powinien on zabezpieczyć podłoże przed nadmiernym zawilgoceniem, naprzykład przez rozłożenie folii.Wykonanie podbudowy pod syntetyczne nawierzchnie placu zabaw.Prace związane z wykonaniem podłoża pod plac zabaw poprzedzone są osadzeniemkrawężników na ławie betonowej z oporem ,ułożeniem na gruncie geowłókniny o gęstości250g/m².Nastepnym etapem jest wykonaniem warstwy drenażowej o grubości 10 cm zpiasku kopanego. Następnie należy wykonać 15cm warstwę z kruszywa kamiennego ofrakcjach 4- 31,5 mm.Warstwa ma być ubita i zagęszczona.Warstwę górną stanowi zagęszczona warstwa kruszywa -miału- o frakcjach 0-4mm.Nawierzchnię elastyczna należy wykonać z masy Flexi Step, PLAYTOP lub ETAN .Przy zastosowaniu nawierzchni bezpiecznej na placu zabaw – jej grubość dostosowuje się dowysokości urządzeń zabawowych, które będą się tam znajdowały. Zgodnie z normą PN-EN1176 producent urządzeń zabawowych musi podać wysokość swobodnego upadku dlakażdego urządzenia. Do tej wysokości dobiera się odpowiednią grubość wybranejnawierzchni .Jeżeli dobrana grubość nawierzchni bezpiecznej do instalowanych urzadzeń na placu zabawbędzie miała grubość mniejszą niż 40 mm to wymaga ona podbudowy stabilnej np.betonowej. Jeżeli grubość jest większa lub równa 40 mm nawierzchnię można układać napodłożu wykonanym z kruszyw.Konstrukcja nawierzchni syntetycznej na podłożu z płyty betonowej;nawierzchnia elastyczna,płyta betonowa o grubości 15 cm z wyprofilowanymi spadkami,podsypka piaskowa o grubości 10cmgeowłókninagrunt rodzimy.Konstrukcja nawierzchni syntetycznej na podłożu z płyty betonowej;- nawierzchnia elastyczna,- kruszywo łamane drobne gr.3-5cm,- kruszywo łamane grube gr.15 cm,- podsypka piaskowa gr.10 cm,- geowłóknina- grunt rodzimyNawierzchnie bezpieczne składają się zdwóch warstw. Zadaniem warstwy dolnej jestpochłanianie energii uderzenia, natomiast warstwa wierzchnia ma być odporna napromieniowanie UV i ma stanowić ochronę przed ścieraniem. Nawierzchnia ma miećcertyfikat wykonany wg EN-1177- na nawierzchnie bezpieczne.OPIS URZĄDZEŃ ZABAWOWYCH NA PLACU ZABAWWielofunkcyjny drewniany zestaw zabawowy przeznaczony dla grupy12

wiekowej 3 – 12 lat. Rys. nr 1,2,3,4,5Zestaw w układzie prostokąta pozwalający na prowadzenie różnych form zajęć ruchowych,w szczególności pokonywanie przeszkód, ćwiczeń równoważnych,poruszania się poschodach i pochylni.Składa się z:wieża z dachem dwuspadowym, z podestem na wys. 120cm,wieża bez dachu z podestem na wys. 120cm,wieża bez dachu na wys. 60 cm,mostek metalowy wypukły,schody drewniane o wys. h=120 cm,trap wejściowy mały, h=60cm,zjeżdżalnia, h-120cm,balonikWymiary.Wysokość zestawu do 3,50m.Wysokość swobodnego upadku 1.45m. Strefa bezpiecznawokół zestawu pokazana na rys nr 4, i mieści się w kwadracie 8,65x8,32m.Materiały z których należy wykonać zestaw:DrewnoSłupy nośne urządzenia należy wykonać z odpowiednio wyselekcjonowanego, wysokiejjakości drewna sosnowego z cięcia krzyżowego lub klejonego warstwowo na mikrowczepyo przekróju 90 x 90 mm, 95 x 95 mm lub 100 x 100 mm. Podesty, pochylnie, schodynależy wykonać z desek o przekroju od 35 do 55 mm. Powierzchnie wszystkich elementówmają byc gładko wykończone, a kanty zaokrążone.Impregnacja drewna: Słupy konstrukcyjne urządzeń, dachy zabezpieczyć impregnatem dodrewna, następnie dwukrotnie polakierować.Pozostałe elementy z drewna impregnnowaćmetodą próżniowo-ciśnieniową.Tworzywa sztuczneW urządzeniu wykorzystać trwałą i estetyczną płytę polietylenowa HDPE firmy np.Röchling, w różnych kolorach, o grubości 15 i 19 mm (bariery, osłony, zabezpieczaniazjeżdżalni i inne) , ponieważ płyta ta w odróżnieniu od sklejki nie nasiąka wodą, niepęcznieje, nie rozwarstwia się ani nie łamie. Jest to materiał odporny na trwałe zabrudzeniaPłyta posiada barwniki w masie płyty, dlatego nawet przy intensywnym użytkowaniuzachowuje swoją pierwotną formę przez długie lata. Płyta jest poddawana recyklingowi.Płyta musi psiadać Atest PZH.W celu zabezpieczenia czołowych powierzchni słupów konstrukcyjnych przed wpływemwarunków atmosferycznych, należy stosować nasadki z tworzywa sztucznego. Stanowią onerównież element dekoracyjny.W celu zwiększenia bezpieczeństwa użytkowników łebki śrubnależy osłanić kolorowymi elementami z tworzywa sztucznego.Elementy ze stali13

Ślizgi zjeżdżalni wykonać ze stali nierdzewnej, kwasoodpornej o gr. 2 mm, boki z płytyHDPE o gr. 19 mm.Drążki, szczeble wykonać z rury nierdzewnej lub malowane proszkowo. Pozostałe metalenależy zabezpieczyć przed korozją poprzez malowanie proszkowe lub cynkowanie ogniowe.Mocowanie w podłożuurządzenie należy zamontować 10 cm nad powierzchnią ziemi, przy użyciu metalowychkotew zabetonowanych na głębokość 60 cm. Dzięki temu drewno nie styka się z ziemią, niegnije, i ma przedłużoną żywotność. Kotwy wykonać ze stali ocynkowanej ogniowo.Bujak. Rys. nr 8Bujak o wymiarach 0,90x0,30m i wysokości 0,50m. Osadzony na trwale w podłożu nastalowej sprężynie. Strefa bezpieczeństwa urządzenia ma wynosić 3,20m.Urządzenie wykonać z drewna klejonego warstwowo,impregnowanego i dwukrotnielakierowanego.Części metalowe sprężyna i kotwa ocynkowane ogniowo pozostałe np.uchwyty malowane proszkowo. Siedziska z płyty HDPE.Wszystkie łączenia, spawy i mocowania powinny być gładkie, odpowiednio wyprofilowanei bezpieczne dla użytkowników.Montaż urządzenia.Urządzenie należy zamontować 10 cm nad powierzchnią ziemi, przy użyciu metalowychkotew zabetonowanych na głębokość 60 cm. Dzięki temu drewno nie styka się z ziemią, niegnije,i ma przedłużoną żywotność. Kotwy wykonać ze stali ocynkowanej ogniowo.Huśtawka wagowa. Rys. nr 6Huśtawka dla pary dzieci, które mogą się huśtać siedząc naprzeciwko siebie i trzymać się zauszy zwierzątka ,lub tylko za uchwyt.Wymiary huśtawki 3,0x0,43m i wysokości 0,68m.Strefa urządzenia powiekszona o 1,0 m w stosynku do wymiaru urzadzenia i wynosi5,0x2,44m.Podporę huśtawki wykonac zprofila stalowego 80x80mm, malowanego proszkowozzastosowaniem ocynku proszkowego jako podkład. Górna częśćpodpór zabezpieczonadrewnianymi nasadkami.Belka pozioma o przekroju 90x120mm wykonana z drewnasnowego klejonego warstwowo, impregnowanegoidwukrotnie lakierowanego.Częścistalowe mają być ocynkowane ogniowo i pomalowane proszkowo.Wszystkie łączenia,spawy i mocowania powinny gładkie, odpowiednio wyprofilowane i bezpieczne dlaużytkowników.Mocowanie przez korzystanie kotew, które pozwalają uniknąć procesu gnicia i butwieniadrewna na styku z powierzchnią ziemi. Kotwy podnoszą belki o 10cm ponad poziom gruntu,co znacznie przedłuża żywotność drewna. Kotwy wykonać z ceowników 60 x 30 mmzakończonych na dole blachą oiarach 150 x150 mm ocynkowanych ogniowo.14

Wieża ze ściankami do wspinaczki. Rys.nr 7Urządzenie o wysokości 2,5m pozwalające na pierwsze wspinaczki wysokościowe dlamaluchów. Składa się z: głównej konstrukcji drewnianej z 4 szt słupów z krawędziaka owym100x100mm, osadzonej na kotwach metalowych zatopionych wprefabrykowanymfundamencie betonowym dostosowanym do typu wyrobu i rodzaju podłoża. Do konstrukcjiprzymocowany ma być na wysokości 1,20m podest drewniany z desek o grubości38-50mm.oraz schody drewniane z obustronną balustradą..Na pozostałych trzech stronach dopodestu przymocowane zostaną za pomocą śrub pochylnie z blachy kwasoodpornej zelementamiwsporczymi do wspinania się. Powyżej podestu przy pomocy śrub należyzamocować uchwyty z rur o średnicy 30-40mm. o konstrukcji j- element poprzecznypomiędzy słupami konstrukcyjnymi i dwa elementy pionowe dospawane do poprzeczki idodatkowo zamocowane do słupów.Wszystkie śruby należy zabezpieczyć kolorowymi kołpaczkami. Elementy drewnianezaimpregnować preparatami powstrzymującymi choroby grzybowe i siniznę.Konstrukcestalowe spawane z rur i profili zamkniętych należy zabezpieczyć antykorozyjnie i pomalowaćfarbami odpornymi na działanie czynników atmosferycznych.Piaskownica z pokrywami. Rys. nr 8Piaskownica jest najcześciej spotykanym urządzeniem na placu placu zabaw. Żeby niedopuścic do skażenia piasku przez zwierzęta projektuje się piaskownicę zamykanąpokrywami. Wymiary piaskownicy 4,4 x2,4 x0,4m.Obudowę piaskownicy należy wykonać z drewna klejonego- lameli, które cechuje wysokawytrzymałość na pęknięcia i skręcenia,oraz czynniki atmosferyczne.Lamele cechujerównież znakomita gładkość.Pokrywy natomiast powinny być wykonane z kolorowych płytpolietyenowych odpornych na warunki atmosferyczne oraz nasłonecznienie. Prowadnice doprzesuwania nakryw wykonać zelementów metalowych zabezpieczonych przed działaniemczynników atmosferycznych.Karuzela. Rys. nr 9Urządzenie o wymiarach: długość i szerokośc 150 cm. Wysokość 68cm. Strefabezpieczeństwaządzenia koło ośrednicy 560cm.15

Materiały z jakich należy wykonać karuzelę:- platforma obrotowa z blachy aluminiowej o grubości 3mm, ryflowanej, antypoślizgowej,- ramiona z rury o srednicy 33mm malowanej proszkowo,- konstrukcja słupa z rur o średnicy 88mm i 60mm.Wykonanie trawnika na placu zabaw i nasadzenia krzewówNależy wykonać trawniki z siewu, mieszanką traw odpornych na intensywneużytkowanie.Przygotowanie mieszanki.Stosowanie mieszanek traw wynika z konieczności uzupełnienia braków pewnych cechjednego gatunku przez wprowadzenie innego, żaden bowiem ze znanych gatunków traw niema wszystkich cech, które mogą zapewnić trwałości i właściwy wygląd . Ustalając liczbęnasion przypadających na jednostkę powierzchni przyjmuje się, że na jedno nasienie powinnaprzypadać powierzchnia 1 cm2.Zakłada się iż teren trawiasty będzie użytkowany w sposób intensywny i dlatego spełniaćpowinien najwyższe normy wysiewu.Wysiewana liczba nasion powinna być większa od ustalonej teoretycznie ponieważ niewszystkie nasiona zdolne są do kiełkowania oraz dlatego że wśród nich mogą znajdować sięzanieczyszczenia .Przed przystąpieniem do siania należy na przeznaczone miejsca pod trawnik nanieśćodpowiednią ilość ziemi urodzajnej (około 10 cm) wcześniej zabezpieczonej przedrozpoczęciem prac budowlanych. Sprzyjające warunki do wysiewania nasion traw występująw okresie późno letnim lub wczesnoletnim.Każda inna pora może wpływać negatywnie z różnych względów a przede wszystkimklimatycznych.Kiedy trawa osiągnie wysokość 4cm naleŜy powierzchnię trawnika uwałowaćlekkim wałem , którego celem powinno być wyrównanie gleby po podlewaniu w czasiektórego powstały nierówności. Należy wykonać tą czynność na glebie wilgotnej. Po 3 dniachpo wałowaniu wykonujemy pierwsze cięcie ,skracając końce liści na długość 2 cm. Celem tak wczesnego koszenia jest spowodowaniedo rozkrzewiania się traw. Pozostałe terminy koszenia powinny odbywać się regularniekiedy wysokość trawy przekracza 8 cm.Krzewy wokół placu zabaw posadzić w dołkach z ziemią do upraw.6. KONTROLA, BADANIA ORAZ ODBIÓR WYROBÓW I ROBÓT BUDOWLANYCHPodstawą odbioru robót będą projekty otrzymane od Zamawiającego, wymagania zapisanewe właściwych normach i Warunkach Technicznych Wykonania i Odbioru Robótopracowanymi przez Instytut Techniki Budownictwa jak również w odpowiednich instrukcjiproducentów..Z każdego sprawdzenia robót zanikających i robót możliwych do skontrolowania po ichukończeniu należy sporządzić protokół potwierdzony przez nadzór techniczny inwestora.Dokonanie odbioru robót należy również odnotować w dzienniku budowy wraz z ich oceną.16

7. WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEDMIARU I OBMIARU ROBÓTWykonawca ma obowiązek prowadzenia książki obmiaru robót w układzie odpowiadającymprzedmiarowi robót kosztorysu inwestorskiego oraz dokonywania w książce obmiaru robótbieżących wpisów.8. OPIS SPOSOBU ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHa) Odbiory częściowe dokonywane przez inspektora nadzoru.Po zakończeniu każdego rodzaju robót ogólnobudowlanych należy dokonaćodbiorów w celu określenia jakości wykonanych robót i stwierdzenia możliwościbezpiecznego i prawidłowego wykonywania innego rodzaju robót.Z każdego odbioru robót powinien być sporządzony odpowiedni protokółzakończony konkretnymi wnioskami oraz dokonany wpis do dziennika budowy o dokonaniuodbioru.Odbiorem częściowym powinny być objęte te części obiektu lub elementy wobiekcie, które ulegają zakryciu oraz roboty zanikające w dalszej fazie wykonywaniaobiektu budowlanego.Kierownik robót (budowy) jest obowiązany do wpisania w dzienniku budowyterminu wykonania robót zanikających oraz robót ulegających zakryciu z wyprzedzeniemumożliwiającym ich sprawdzenie przez inspektora nadzoru.Z dokonanego odbioru robót zanikających powinien być sporządzony protokół, wktórym powinny być odnotowane wykryte wady i usterki, a także powinien być podanytermin ich usunięcia. W protokole powinna być również podana ocena jakości iprawidłowości wykonanych robót lub części obiektu. Równocześnie w dzienniku budowynależy dokonać odpowiedniego wpisu o dokonaniu odbioru (zaleca się dołączenie dodziennika budowy również odpisu sporządzonego protokołu z odbioru robót).b) Odbiór końcowyOgólny odbiór końcowy obiektu powinien być zgodny z przepisami prawabudowlanego.Odbiór końcowy obiektu dokonywany przez inwestora może być połączony zodbiorem dokonywanym przez użytkownika.Odbioru końcowego obiektu dokonuje przedstawiciel inwestora. Przedstawiciel tenmoże korzystać z opinii komisji powołanej w tym celu przez inwestora. W skład komisjipowinny wchodzić osoby posiadające uprawnienia budowlane niezbędne do stwierdzeniazdatności do użytkowania odbieranego obiektu budowlanego, przedstawiciele użytkownikaoraz organów i jednostek, których udział w komisji nakazują inne przepisy.Odbiór końcowy obiektu (robót) ma na celu przekazanie zamawiającemu ustalonegow umowie przedmiotu odbioru (obiektu, inwestycji). Odbioru powinien w tym przypadku17

dokonać przedstawiciel zamawiającego.Przed dokonaniem odbioru końcowego obiektu oddający powinien przeprowadzićlub spowodować przeprowadzenie przewidzianych w przepisach lub określonych w umowieprób potwierdzonych protokołami oraz uzyskać od właściwych organów decyzje lubpostanowienia.Przy dokonywaniu odbioru końcowego odbierający (komisja odbioru) powinienstwierdzić :- zgodność wykonanych robót z dokumentacją projektowo – kosztorysową,specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót, aktualnymi normami lubprzepisami, zapisami w dzienniku budowy, zasadami ogólnie przyjętej wiedzytechnicznej oraz umową,- spełnienie przez obiekt warunków potrzebnych do otrzymania wymaganego przezprawo budowlane pozwolenia na użytkowanie,- możliwość oddania obiektu we władanie inwestora (użytkownika).Przed przystąpieniem do odbioru końcowego wykonawca robót (oddający) jestzobowiązany do :- przygotowania dokumentów pozwalających na należytą ocenę wykonanego obiektubędącego przedmiotem odbioru, a w szczególności umowy wraz z jej późniejszymiuzupełnieniami i uzgodnieniami, dziennika budowy, opinii rzeczoznawców (jeżelibyły one wykonane), projektów z naniesionymi poprawkami odzwierciedlającymiaktualny stan obiektu, ewentualnych przepisów lub instrukcji o obsłudzeznajdujących się w obiekcie maszyn, urządzeń, instalacji itp.,- umożliwienia przedstawicielowi zamawiającego (komisji odbioru) zapoznania się ztymi dokumentami, z przedmiotem odbioru oraz dokonania potrzebnych sprawdzeń,protokołów itp.Z odbioru końcowego powinien być spisany protokół podpisany przezupoważnionych przedstawicieli zamawiającego i oddającego obiekt, i przez osoby biorąceudział w czynnościach odbioru. Protokół powinien zawierać ustalenia poczynione w tokuodbioru oraz wymienić ujawnione w czasie odbioru wady i usterki oraz podawać terminyich usunięcia. Protokół powinien ponadto zawierać oświadczenie o przejęciu obiektu wewładanie przez zamawiającego lub odmowę dokonania odbioru wraz z jej uzasadnieniem.Osoby biorące udział w odbiorze mogą zamieścić w protokole oświadczenieuzasadniające ich stanowisko w odniesieniu do ustaleń protokołu sporządzonego zgodnie zustaleniami komisji dokonującej odbioru danego obiektu.O dokonaniu odbioru końcowego wraz z klauzulą oddania obiektu we władanieinwestorowi (użytkownikom) lub odmową dokonania odbioru przez odbierającego powinienbyć dokonany zapis w dzienniku budowy.Przekazanie obiektu do eksploatacji użytkownikowi nie zwalnia wykonawcy odusunięcia wad obiektu w ramach rękojmi, tj. od usunięcia ewentualnych usterekstwierdzonych przy odbiorze końcowym i istotnych usterek zgłoszonych przez użytkownikaw okresie trwania rękojmi (tzn. w okresie gwarancyjnym).18

Końcowy odbió placu zabaw polegał będzie na sprawdzeniu prawidłowosci wykonaniapodbudowy pd nawierzchnie bezpieczne. Zgodności zamontowanych urządzeń zabawowychz wymaganiami niniejszej specyfikacji, ofertą oferenta złożona do przetargu i oczekiwanieminwestora. Prawidłowego zgodnego z wytycznymi producenta sposobu montażu urządzeń wpodłożu. Sprawdzeniu certyfikatów na powierzchnie bezpieczne oraz urządzenia zabawowe.Odbiór trwników wykonać po pierwszym koszeniu.9. OPIS SPOSOBU ROZLICZENIA ROBÓT TYMCZASOWYCH I PRACTOWARZYSZĄCYCHWszelkie roboty tymczasowe i prace towarzyszące należy uwzględnić przy wycenieposzczególnych robót.Nie przewiduje się odrębnych rozliczeń dla robót tymczasowych i practowarzyszących.10. DOKUMENTY ODNIESIENIAa) Dokumentacja projektowa dostarczona przez Zamawiającegob) Podstawa opracowania specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych- Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. „Prawo zamówień publicznych”;- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawieszczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznychwykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno – użytkowego;- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. „Prawo budowlane” z późniejszymi zmianami;- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawiedziennika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszeniazawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia;- „Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano – montażowych”ARKADY- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. wsprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy;- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawiebezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych;- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawiebezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeńtechnicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska”.19