Skema Kos Giro.pdf - Banka Qendrore e Republikës së Kosovës

Kos Giro- Struktura logjike e funksionimitDrejtorati i Sistemeve të Pagesave NdërbankareBanka Qendrore e Republikës së Kosovës2011BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 1.

Çka është KOS GIRO?• Kos Giro është një instrument pagese i përshtatshëm për pagesën/arkëtimin efaturave.• Pagesa mund të bëhet me para të gatshme ose nga llogaria e bankës.• Kryesisht përdoret për pagesat e rregullta të përsëritura (shërbimet publike,taksat , qeraja, faturat e regjistrimit, sigurimit, etj).• Faturat Kos Giro të gjeneruar me këtë skemë, janë të standardizuara dhemundësojnë leximin automatik të detajeve të pagesës.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 2.

Korniza Ligjore• Ligji për Bankën Qendrore të Kosovës. Ligji nr. 03/L-74• Rregullën Bankare XVIII.• Rregullat e Sistemit të Kliringut Ndër-bankar në Republikën e Kosovës• Rregulloren 26/2001• Dokumenti Standard i Kos Giro• Udhëzues për FaturuesBANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 3.

Kos GiroKos-GIRO përbëhet nga:• Forma standarde e pagesës (e prezantuar si në vazhdim), e cila është ebashkangjitur në faturën e rregullt.• Forma standarde dhe efektive e leximit automatik përmes bar-kod lexuesvepranë bankave komerciale dhe mënyra automatike e procesimit të saj ngabankat deri në shlyerjet finale.• Forma standarde dhe efektive e ofrimit të informatave për identifikim të pagesës(me të gjitha detajet), nga bankat tek kompanitë për barazim automatik.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 4.

Forma e standarde e instrumentit tëpagesësDizajni dhe radhitja e bazuar në standardet e pranuara ndërkombëtarisht.Kos Giro në Kosovës përfshin 2 teknologji për lexim të automatizuar optik të detajeve tëpagesës:Barkodi 128B (në faturë)OCR-B (në shiritin e poshtëm)BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 5.

Barkodi• Mundësia e verifikimit dhe kontrollimittë të dhënave për numrin identifikuesdhe llogarinë• Barkodi në përdorim është 128 AUTO• Kalkulatori i numrit identifikues (figura)BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 6.

Forma standarde e procesimit tëpagesësBillPayment3CustomersBankTeller SysScannerInterfaceCore SystemKonsumatori e dërgon faturën “GIRO” në njërën nga 7 bankat komercialepjesëmarrëse.Barkodi i faturës skanohet dhe të dhënat dërgohen në grumbuj në sisteminqëndror të bankës.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 7.

Forma standarde për barazimautomatik (1)Core toEICSTransferEICSWorkstation4Të dhënat dërgohen në njërin nga klientët e SEKN të vendosur në të gjitha selitë eBankave të Kosovës.Një dokument i ri i formës GIRO SEKN krijohet për t’i plotësuar kërkesat e GIRO-s.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 8.

Forma standarde për barazimautomatik (2)Credit toKEKBank5GIRO MassPaymentTransmissionCredit toPTKBankKosovo EICSSystemTë dhënat dërgohen në serverin qendror të SEKN në BQK.Të dhënat krahasohen me informatat në databazë dhe përcaktohet shtegu i eksportit.Kreditohen xhirollogaritë e faturuesve.Një pasqyrë elektronike e gjendjes gjenerohet për faturuesit.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 9.

Forma standarde për barazimautomatik (3)• Një pasqyrë elektronike e gjendjes gjenerohet për faturuesit• Kjo pasqyrë i mundëson faturuesit që të bëj barazimin automatik të pagesaveduke kursyer në kohë dhe në resurse• Barazimi automatik bazohet në numrin unik të referencës i gjeneruar dhe ishtypur në faturën Kos-Giro nga sistemi i faturimit të kompanisë faturuese.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 10.

Përparësitë• Përgatitja e faturave unike• Përfshirja e të dhënave nga fatura në mënyrë të standardizuar• Lehtësimi i faturimit dhe përcjelljes së rrjedhës së pagesës• Lehtësimi i pagesës në sportelet e bankës (leximi automatik i bar kodit nga faturaKos Giro)• Shpejtësi dhe saktësi në përcjelljen e informacionit për pagesë• Lehtësi në identifikim të pagesës dhe barazim automatik• Kursim në kohë dhe në resurse tjera• Implementimi i projektit të leximit të bar kodit në ATM të bankaveBANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 11.

Pjesëmarrësit në skemën KOSGIRO• Bankat komerciale anëtare të SNP– PCB Procredit bank– BPB Banka Private e Biznesit– BEK Banka Ekonomike– NLB Nova Ljubljanska Banka Prishtina– RBKO Raiffeisen bank Kosova– BKT Banka Kombëtare Tregtare– TEB Türk Ekonomik Bankasi• Pjesëmarrësit (Utility ID)– KEK Korporata Elektroenergjetike e Kosovës (00011;-00017)– PTK Posta dhe Telekomunikacioni i Kosovës (00007; 00008; 00009)– KUR Prishtina- Kompania e Ujësjellësit Rajonal Prishtina (00003)– Termokos (00004)– Dogana (00101)– Agjencioni Kosovar i Pronës (00131;00132;00133)– Kompanitë e sigurimit (00051-00064)BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 12.

Pjesëmarrja në skemën KosKompania/faturuesi:Giro• E zgjedh bankën dhe xhirollogarinë kolektuese për pagesat Kos-GIRO.• E zgjedh shtypshkronjën për t’i shtypur faturat e zbrazëta me formën standardetë Kos-GIRO-s (shtypshkronja duhet patjetër të jetë e çertifikuar nga BQK)• E dizajnon faturën për ta përfshirë edhe pjesën Kos-GIRO në fund.• E adapton sistemin e faturimit për t’i shtypur faturat me Kos-GIRO (në përputhjeme standardet e caktuara nga BQK).• E adapton sistemin e faturimit për ta pranuar dokumentin me detaje të pagesaveKos-Giro, i cili gjenerohet nga banka e faturuesit, dhe e mundëson baraziminautomatik për faturat e paguara.• Nënshkruan Marrëveshjen me BQK për pjesëmarrje në skemën Kos Giro.• SPN, BQK i lëshon kodin unik të identifikimit (Utility ID)• Pas testimit dhe verifikimit shtyp faturat Kos Giro.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 13.

Numri identifikues i faturuesitKos GiroBANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 14.

Hapat në proces (2)Klienti / Konsumatori• Pranon faturën nga kompania/faturuesi, me pjesën Kos-GIRO të bashkangjiturdhe pagesën mund ta kryej në:– Sportelet e bankës më të afërt - leximi automatik i informatave të faturës melexues automatik(barkod reader)– ATM- me lexues automatik(barkod reader)– POS– E-banking• Dërgon faturën Kos-GIRO në bankën më të afërt ku sportelisti do ta procesojëpagesën Kos-GIRO.• Paguan shumën me para të gatshme ose me transferimin e asaj shume direkt ngaxhirollogaria e tij.• Sportelisti e gjeneron fletë dëshminë me të gjitha detajet e pagesës për klientin.• Banka do ta transferojë shumën e paguar në xhirollogarinë ekompanisë/faturuesit.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 15.

Hapat në proces (3)Banka e Kompanisë faturuesit:• Banka e zgjedhur nga kompania/faturuesi do t’i grumbullojë në xhirollogarinë efaturuesit shumat e pranuara nga pagesat KOS GIRO.• Ajo gjithashtu do t’i ofrojë faturuesit dokumentin me të gjitha detajet e pagesavepër barazim automatik bazuar në strukturën unike të fajllit.• Barazimi automatik do të bazohet në numrin unik të referencës të cilin egjeneron dhe e shtyp në faturën Kos-GIRO sistemi i faturimit i kompanisë /faturuesit.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 16.

Hapat në proces (4)Shtypshkronja• Duhet të posedoj lejen për printim të faturave Kos Giro nga BQK.• Leja për printim lëshohet në rastet kur shtypshkronja plotësonkërkesat nga Dokumenti Standard i Kos Giros dhe Udhëzuesi për faturues.BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 17.

Leja për printimBANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 18.

StatistikaViti Numri Vlera €2005 2386 412,212.972006 6942 1,673,517.292007 117804 363,271,507.702008 246501 610,887,745.362009 377460 671,649,728.542010 419329 734,367,963.862011* 234200 378,477,040.08• * Për vitin 2011, të dhënat për Janar-Qershor• Pagesat e para në Kos Giro janë bërë në dhjetor, 2004 (21 në numër dhe afërsisht 2,000 EURO në vlerë)• Rritja e numrit të transaksioneve në vitin 2007 i atribuohet fillimit të aplikimit të Kos Giro nga Doganae Kosovës dhe kompanitë e sigurimitBANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 19.

Objektivat• Rritja e numrit të pagesave Kos Giro• Orientimi i mëtejmë i pagesave përmes llogarive bankare dhe rritja e pagesavepërmes instrumenteve tjera te reja –jo cash• Automatizimi i leximit të bar kodit (pagesa Kos Giro në ATM gjatë 24 orëve) dheautomatizimi i procesit të barazimit të llogarive (kompani-bankë-BQK- bankëkompani)BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 20.

Dokumenti Standard i Kos Girohttp://www.bqk-kos.org/repository/docs/SistemiIPagesave/Dokumenti-standard-mbi-Kos-Giro.pdfUdhëzues për Faturueshttp://www.bqk-kos.org/repository/docs/SistemiIPagesave/Udhezues-per-faturuesit-e-Kos-Giros.pdf

Faleminderitpaymentsystems@bqk-kos.orgwww.bqk-kos.orgBANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS 22.