nr 414 zeszyty naukowe uniwersytetu szczecińskiego 2005

Ujednolicenie zasad tworzenia raportów jest wyzwaniem chwili. Zdaniem Komisji Europejskiej,aby raporty te były pożyteczne, należy osiągnąć globalny konsensus co do rodzaju ujawnianychinformacji, formy raportu oraz wiarygodności procedury oceny i audytu. Jednocześnie wskaźniki,opracowywane przez przedsiębiorstwa i kryteria wykorzystywane przez analityków do ocenywyników społecznych i ekologicznych przedsiębiorstwa, muszą być bardziej spójne 7 .Przykładowo, zgodnie z wymaganiami GRI, raporty społeczne powinny zawierać takie danejak 8 :– ogólna prezentacja firmy, wizji, strategii, przedstawienie polityki społecznejodpowiedzialności,– programy etyczne firmy, sformułowanie zakresu polityki ekonomicznej, ekologiczneji społecznej, zakresu wdrażania poszczególnych strategii i podziała obowiązków w jejramach,– programy, procedury i wskaźniki odnoszące się do polityki ekonomicznej, ekologiczneji społecznej,– relacje z interesariuszami (program konsultacji z określeniem efektów, opinie zewnętrzne),– ocena dokonana przez firmę audytorską.Stworzenie raportu zgodnego z określonymi wymaganiami nie jest zatem sprawą prostą.Zgromadzenie tak różnorodnych informacji, zaangażowanie firmy audytorskiej, czy zdobyciezewnętrznych opinii wymaga zarówno czasu, jak i poniesienia określonych nakładów. Jednocześniedokument może wymagać przedstawienia danych lub informacji, które firma nie chciałaby z różnychpowodów upowszechniać. Stąd też w trakcie debaty w Parlamencie Europejskim na tematwprowadzenia prawnego obowiązku publikowania raportów społecznych przez wszystkie firmy, częśćprzedsiębiorców protestowała przeciwko takiemu uregulowaniu, obawiając się ujawniania danychi manipulacji tego typu informacjami. 9 Nie neguje to jednak potrzeby powstawania takich raportów.Społeczne raportowanie w praktyce wybranych firmHistoria społecznego raportowania sięga lat siedemdziesiątych XX wieku. Pierwsze raportypowstały we Francji, gdzie wymagano od firm informacji na temat wewnętrznej polityki dotyczącejzatrudnienia. W roku 1989 amerykańska firma Ben and Jerry opublikowała pierwszy roczny raportspołeczny. Dalszy rozwój przypada na lata dziewięćdziesiąte kiedy to, szczególnie w WielkiejBrytanii, coraz więcej firm zaczęło publikować raporty 10 .W chwili obecnej skala społecznego raportowania jest coraz większa. Twórcy raportu TheCorporate Citizenship In New Century za 2002 rok stwierdzają, iż wśród ponad 700międzynarodowych korporacji aż 60% deklaruje sporządzanie raportu na temat kosztów działańpodejmowanych w sferze społecznej (badania prowadzone były w USA, Brazylii, wybranych krajachAzji i Unii Europejskiej). Według innego opracowania, spośród 250 międzynarodowych korporacjiz listy „Fortune”, 45% przygotowało w 2001 roku raport na temat swojej społecznejodpowiedzialności 11 . Według Global Reporting Initiative około 2000 firm na świecie przygotowujeraporty uwzględniające aspekty ekonomiczne, ekologiczne i społeczne. 12Pierwszy w Polsce raport, według wytycznych Global Reporting Initiative, przygotował w 2003roku PKN ORLEN SA. Zatytułowany on został „Partnerstwo i odpowiedzialność”. W opracowaniutym firma przedstawiła zasady współpracy z poszczególnymi grupami interesariuszy oraznajważniejsze dokonania w tym zakresie w poprzednim roku. We wstępie raportu prezes PKNORLEN stwierdził, iż firma zrobiła już wiele w zakresie społecznej odpowiedzialności, zaś dokumentprzedstawia niektóre osiągnięcia w tym zakresie. 13Przykładem firmy, która w polskich uwarunkowaniach pokusiła się o stworzenie i upublicznienieraportu społecznego, jest też British American Tobacco Polska (BAT). Social Report 2003/2004 byłinicjatywą prekursorską. Składał się z sześciu części:7 M. Greszta, B. Rok: Odpowiedzialny biznes wyzwaniem dla europejskiej gospodarki. Forum Odpowiedzialnego Biznesu,Warszawa 2002, s. 17–18.8 B. Rok: Odpowiedzialny biznes…op. cit., s. 70.9 J. Szczyciński: Strategia odpowiedzialności według Komisji Europejskiej. „Magazyn Odpowiedzialnego Biznesu” 2003, nr 1,s. 17.10 Więcej niż zysk czyli…op. cit., s. 241.11 Zob. M. Rybak: Etyka menedżera – społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa2004, s. 152–153.12 Więcej niż zysk czyli…op. cit., s. 242.13 www.konkurencyjnafirma.pl.281