Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Fruktany i ich wystêpowanie … 75Rodzina AgavaceaeAgawowate (Agavaceace) – to rodzina roœlin nale¿¹cych do klasy okrytonasiennych,która obejmuje oko³o 247 gatunków sukulentów liœciowych lub drzew i którazaliczana jest do endemicznych (czyli wystêpuj¹cych na œciœle okreœlonym obszarze)na kontynencie Ameryki Po³udniowej. G³ównym przedstawicielem tej rodziny jestrodzaj Agave, którego ojczyzn¹ jest Meksyk [66]. Do czynników pozytywnie wp³ywaj¹cychna wzrost wszystkich gatunków agaw zalicza siê: ciep³y, œródziemnomorskiklimat oraz du¿¹ zawartoœæ soli wapnia i ¿elaza w glebie [42]. Roœliny te zbudowanes¹ z gruboszowatych bylin o skróconej ³odydze i grubych liœciach o kolczastychbrzegach, które zebrane s¹ w przyziemn¹ rozetê. Maj¹ one równie¿ liczne, niepozornekwiaty o ró¿nych barwach, w tym m.in. zielonkawej, ¿ó³tej lub brunatnej, którezebrane s¹ na szczycie tworz¹c wiechê lub k³os. Agawa jest sukulentem, poniewa¿kwitnie tylko raz (po kilkunastu lub kilkudziesiêciu latach ¿ycia), po czym wydajeowoce, a nastêpnie obumiera [44]. López i in. [34] przeprowadzili badanie, którewykaza³o, ¿e agawy wykorzystuj¹ metabolizm kwasowy gruboszowatych bylin (ang.Crasulaceam Acid Metabolism – CAM) dla wi¹zania CO 2 , dziêki temu podstawowymproduktem tej fotosyntezy s¹ fruktany. Pocz¹tkowo twierdzono, i¿ g³ównymmiejscem syntezy i gromadzenia siê fruktanów s¹ ³odygi agaw, jednak¿e badanieWanga i Nobla [64] dowiod³o, ¿e najwiêksze stê¿enia fruktanów wystêpuj¹ w naczyniowychtkankach ³yka agaw i s¹ prawie nieobecne zarówno w chlorenchymiei mi¹¿szu dojrza³ych liœci.Sk³ad chemiczny wszystkich gatunków agaw jest z³o¿ony i do chwili obecnej niedo koñca zidentyfikowany [17].Jednym z najbardziej znanych gatunków agaw jest Agave tequilana WEBER var.azul., który taksonomicznie zosta³ sklasyfikowany jako cz³onek grupy Ridigea.Wartym uwagi jest równie¿ fakt, ¿e oprócz odmiany „azul”, istnieje tak¿e szereginnych, w tym m.in. „azul listado”, „sigüin”, „moraleño”, „chato” lub „sahuayo”,„bermejo”, „zopilote”, „pata de mula” lub „criollo” i „mano larga” [16]. Jednak¿e toodmiana „azul” jest preferowana ju¿ od ponad 200 lat, z powodu jej stosunkowokrótkiego cyklu ¿ycia i du¿ej wydajnoœci gromadzenia fruktanów, które jako sk³adniksoku pozyskiwanego z jej rdzenia (tzw. piña) wykorzystywane s¹ do produkcji tequili,czyli najs³ynniejszej meksykañskiej wódki. Badanie López i in. [34] wykaza³o, ¿efruktany obecne w liœciach Agave tequilana WEBER var. azul. maj¹ stopieñ polimeryzacjirzêdu od 3 do 29 jednostek oraz ¿e nale¿¹ do fruktanów typu mieszanego orazagavins, a nie inulin, jak dotychczas myœlano. Z kolei, Mancilla-Margalli i López [35]dowiedli ró¿nic strukturalnych miêdzy fruktanami wystêpuj¹cymi w agawach gatunkuA. tequilana rosn¹cych w ró¿nych regionach œrodowiskowych. Ró¿norodnoœæ t¹wyt³umaczono faktem odmiennych mechanizmów adaptacji tych roœlin do trudnychwarunków œrodowiskowych, w których bytuj¹.Z kolei fruktany wyizolowane z Agava americana, rosn¹cej i uprawianej w Po³udniowejAfryce, s¹ obecnie stosowane do produkcji spirytusu. W trakcie badania struk-