Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Fruktany i ich wystêpowanie … 73Rodzina PoaceaeWiechlinowate (Poaceae), wed³ug zaœ starszego nazewnictwa trawy (GramineaeJUSS.) – jest to rodzina roœlin, g³ównie zielnych, nale¿¹ca do klasy jednoliœciennych.W jej obrêbie wystêpuje oko³o 850 rodzajów i oko³o 11 tys. gatunków kosmopolitycznych.W Polsce wystêpuje ponad 150 gatunków traw. Stanowi ona g³ównykomponent roœlinnoœci stepowej, ³¹kowej i pastwiskowej. Nale¿¹ do niej równie¿wa¿ne roœliny uprawne, w tym zbo¿a [44]. Fruktanami charakterystycznymi dla tejrodziny s¹ liniowe lewany i neolewany oraz rozga³êzione fruktany typu mieszanego,za których syntezê odpowiedzialne s¹ enzymy tj.: 1-SST (sacharozo : sacharozo1-fruktozylotransferaza, EC 2.4.1.1.99), 6-SFT (sacharozo : fruktan 6- fruktozylotransferaza,EC 2.4.1.1.10), lewanosacharaza (lewan 2,6--D-fruktan) [45]. Jednak¿ezdolnoœæ do syntezy i gromadzenia rozpuszczalnych cukrów, skrobi i fruktanów, maj¹wy³¹cznie zimowe gatunki traw oraz owies bêd¹cy zbo¿em jarym, miejscem zaœgromadzenia siê tych wêglowodanów s¹ ich organy wegetatywne tj. ³odygi, liœciei owoce (ziarniaki) [7].Wœród przedstawicieli tej rodziny wystêpuj¹ m.in. pszenica, ¿yto, jêczmieñ,owies, tymotka, ¿ycica trwa³a, perz, stok³osa oraz kupkówka.Owies zwyczajny (Avena sativa L.) – jest gatunkiem zbó¿ uprawianym powszechniew strefie umiarkowanej Eurazji oraz Ameryki Pó³nocnej [67]. Badanie przeprowadzoneprzez Livingstona i in. [32] wykaza³o zawartoœæ bardzo z³o¿onej mieszaninyfruktanów, o DP mieszcz¹cym siê w przedziale od 5 do 10, która oparta jest natrisacharydzie neokestozie, u którego do obydwu ³añcuchów jednostek -D-fruktofuranozy,zarówno z wi¹zaniami (1–2) i (2–6)-glikozydowymi, przy³¹czona zostajekolejna jednostka -D-fruktofuranozy. Co wiêcej, wykazano ¿e g³ównymi fruktanamiwystêpuj¹cymi w organach wegetatywnych owsa s¹ FOS o DP 3, a s¹ nimi1-kestoza oraz 6G-kestoza (neokestoza). Z kolei, w obrêbie FOS o DP 4 wystêpuj¹1,1-ketotetroza (nystoza), 1,6G-ketotetroza, 6G,1-ketotetroza oraz 6G,6-ketotetroza.Oprócz tego, odkryto równie¿ FOS o DP 5, które wystêpuj¹ w postaci 7 ró¿-nych izomerów [22]. Dalsze badania Livingstona i in. [33] wykaza³y równie¿ odmiennerozmieszczenie ró¿nych typów wêglowodanów w zale¿noœci od analizowanejczêœci i odmiany roœliny oraz jej aklimatyzacji wobec niskich zimowych temperatur.Sk³onnoœæ do gromadzenia cukrów prostych oraz krótko³añcuchowych fruktanówo DP 5 w ww. warunkach odnotowano wy³¹cznie w przypadku owsa odmiany‘Wintok’. Co wiêcej, szybkoœæ ich gromadzenia siê by³a wiêksza w obszarze wierzcho³kowym(kompleksie merystemu) ani¿eli w ni¿szych czêœciach jej ³odygi. Rezultatówtakich nie odnotowano w przypadku najmniej odpornej na zimno odmiany owsajak¹ jest ‘Fulghum’. Wyniki tego badania s¹ zgodne z ogólnie przyjêt¹ tez¹ Trunovej[55], wed³ug której przyrost stê¿enia fruktanów w okreœlonych czêœciach roœlinypoci¹ga za sob¹ przyrost ich odpornoœci na mróz.