Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Fruktany i ich wystêpowanie … 69ród³a fruktanówFruktany s¹ szeroko rozpowszechnione wœród organizmów prokariotycznychoraz wy¿szych i ni¿szych roœlin. Odkryto, ¿e fruktany wytwarzane s¹ przez oko³o15% ró¿nych gatunków roœlin kwitn¹cych nale¿¹cych do gospodarczo wa¿nych rodzintj. Liliaceae, Asteraceae, Poaceae [28] oraz przez bakterie, g³ównie Streptococcusmutans, a tak¿e przez grzyby Aureobasidium pullulans i Aspergillus niger [45].Roœliny gromadz¹ fruktany w wakuolach, w postaci roztworów wodnych, najczêœciejw jadalnych czêœciach, tj. korzenie palowe u cykorii (Cichorium intybus L.),bulwy u dalii (Dahlia variabilis L.) lub te¿ cebulki u tulipanów (Tulipa gesneriana L.)i cebuli (Allium cepa L.). Wêglowodany te mog¹ byæ równie¿ gromadzone w niedojrza³ychnasionach oraz w komórkach wzrostowych (wegetatywnych) zbó¿ i traw.D³ugoœæ ³añcuchów roœlinnych fruktanów siêga od 10 do kilkudziesiêciu jednostek-D-fruktofuranozy. Jednak¿e roœliny syntetyzuj¹ i gromadz¹ fruktany, kiedy asymilacjanetto CO 2 przewy¿sza poziom wymagany dla ich normalnego wzrostu i rozwoju,po czym wykorzystuj¹ je podczas wzrostu po uprzedniej defoliacji oraz podczaswiosennego kie³kowania [9]. Ponadto wyniki licznych badañ wy³oni³y szereg czynnikówdeterminuj¹cych stê¿enie nie trawionych wêglowodanów w ró¿nych czêœciachroœlin. S¹ to: gatunek roœliny, czêœæ roœliny, stadium rozwoju (dojrza³oœci), warunkiœrodowiska, tj. temperatura (zw³aszcza podczas wzrostu korzeni i pêdów), intensywnoœænas³onecznienia i jego czas, a tak¿e dostêpnoœæ po¿ywienia i status wodny [7].Z kolei fruktany produkowane z udzia³em grzybów oraz bakterii maj¹ o wieled³u¿sze ³añcuchy, które mog¹ siêgaæ ponad 100 tys. jednostek -D-fruktofuranozy,zaœ DP fruktanów powsta³ych z ich udzia³em determinowany jest rodzajem szczepugrzybów i bakterii, a tak¿e rodzajem enzymów z grupy transferaz produkowanychprzez te mikroorganizmy [21]. Enzymy pochodzenia bakteryjnego odpowiedzialne s¹za syntezê fruktanów zwanych lewanami, enzymy zaœ produkowane przez grzybynitkowe i pleœnie odznaczaj¹ siê zdolnoœci¹ syntezy fruktooligosacharydów [31].Badania wykaza³y tak¿e, i¿ proces ich syntezy zachodzi szybko i bez udzia³u energiis³onecznej – z tego wzglêdu ich produktywnoœæ jest wiêksza ani¿eli skrobi [27].Charakterystyka poszczególnych rodzinoraz ich przedstawicieliRodzina AsteraceaeAstrowate (Asteraceae DUM.), dawniej z³o¿one (Compositae GIS.) – jest to rodzinaroœlin nale¿¹ca do rzêdu astrowców (Asterales). Jest ona jedn¹ z najliczniejszych rodzinroœlin naczyniowych oraz dwuliœciennych, obejmuj¹c¹ oko³o 30 tysiêcy gatunków [44].Fruktanami charakterystycznymi dla tej rodziny s¹ liniowe inuliny, za których syntezêodpowiedzialne s¹ dwa enzymy, a s¹ nimi [36]: 1-SST (sacharozo : sacharozo 1-frukto-