Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

56 E.U. Kozik, I. Ostrzy¿ek, W. SzczechuraA. solani atakuje roœliny z rodziny psiankowatych (Solanaceae), g³ównie: pomidora,ziemniaka, papryki i bak³a¿ana [8]. Obecnie najpowszechniej ochronê plantacji przedalternarioz¹ realizuje siê przez wykonywanie zabiegów chemicznego zaprawianianasion i przestrzeganie zmianowania. Natomiast po wyst¹pieniu pierwszych objawówchoroby stosowane jest opryskiwanie roœlin fungicydami. Jest to jednak metodakosztowna i mo¿e byæ nieefektywna w niesprzyjaj¹cych dla roœlin warunkach pogodowych.Potencjalnie najbardziej ekonomicznym rozwi¹zaniem by³oby uzyskanieodpornych odmian pomidora. Jest to zadanie wa¿ne zarówno z punktu widzeniaproducentów pomidora, jak i konsumentów, poniewa¿ uprawa odmian odpornych nachoroby pozwala na zmniejszenie zu¿ycia pestycydów, co ma szczególne znaczeniew uprawach prowadzonych systemami integrowanymi i ekologicznymi. Jednak¿epostêp w hodowli odpornoœciowej pomidora na alternariozê jest obecnie ograniczony.Istniej¹ wprawdzie Ÿród³a odpornoœci na chorobê wœród dzikich gatunkówLycopersicon, ale przeniesienie tej cechy do pomidora uprawnego jest trudne zewzglêdu na poligeniczne uwarunkowanie odpornoœci oraz jej powi¹zanie z niekorzystnymicechami u¿ytkowymi.Charakterystyka patogenaAlternaria solani nale¿y do grzybów mikosporowych, klasy: Hypomycetes, rzêdu:Moniliales, rodziny: Dematiaceae. Grzyby z rodzaju Alternaria na po¿ywcetworz¹ szybko rosn¹ce, p³askie, we³niste kolonie o kolorze szarobia³ym do oliwkowoczarnegoz rewersem br¹zowawym do czarnego. Konidiofory s¹ podzielone przegrodami,ciemnego koloru, rozga³êzione lub proste, zakoñczone ³añcuszkami konidiów.Grzyb wytwarza ¿ó³te, ochrowe, jasnobr¹zowe lub ciemnobrunatne konidia, o powierzchnig³adkiej, chropowatej albo kolczastej. Grzyby z rodzaju Alternaria s¹szeroko rozpowszechnione w glebie, powietrzu i martwym materiale organicznym,czêsto paso¿ytuj¹ na roœlinach. Niektóre gatunki s¹ saprotrofami, inne wyspecjalizowanymipaso¿ytami. Obok A. solani, jednym z najbardziej rozpowszechnionychw œrodowisku jest gatunek Alternaria alternata [14]. Jest to saprotrof, ale tak¿epatogen okolicznoœciowy i wspólnie z A. solani mo¿e powodowaæ choroby ró¿nychgatunków roœlin.Gatunek A. solani po raz pierwszy zosta³ opisany w 1882 roku przez Ellisa i Martina[cyt. 36]. Gatunek A. solani, wczeœniej znany jako A. porri f. sp. solani, charakteryzujesiê wieloj¹drzast¹ grzybni¹, heterokarioz¹ (w jednej komórce znajduj¹ siê genetyczniezró¿nicowane j¹dra). W komórkach A. solani wystêpuje du¿a zawartoœæ melaniny.Do zaka¿enia roœlin mo¿e dochodziæ trzema drogami: przez penetracjê epidermy,przez aparaty szparkowe oraz przez zranienia tkanki [16]. Warunkami infekcji s¹:temperatura 10–25°C oraz zwil¿ona powierzchnia liœcia przez kilkanaœcie godzin.A. solani optimum rozwoju osi¹ga w wysokiej wilgotnoœci wzglêdnej (90%) i wysokiejtemperaturze (24–29°C ). Objawy chorobowe widoczne s¹ ju¿ po 2–3 dniach