Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

48 J. Szumigaj-Tarnowska, Cz. Œlusarskichyma pieczarki stanowi doskona³¹ po¿ywkê dla Cladobotryum spp. W przeciwieñstwiedo bia³ej i suchej zgnilizny grzyb ten ³atwo przerasta okrywê i tworzykolonie na jej powierzchni [29, 41, 42]. Pora¿enie zawi¹zków i ma³ych owocnikównajczêœciej skutkuje ca³kowitym pora¿eniem uprawy [9, 26, 36, 38].Jandaik i Guleria [37] wykazali, ¿e C. dendroides osi¹ga najszybszy wzrost(7,0–8,0 mm na dzieñ) w temperaturze 25°C i wilgotnoœci równej 90%, podczas gdynajwiêcej konidiów (1,2 · 10 3 ·cm –2 ) tworzy siê w temperaturze 25°C przy pH 6,0i wilgotnoœci 95%. Wraz ze zmniejszaniem wilgotnoœci zarodnikowanie patogenaspada, co nale¿y uwzglêdniæ w dzia³aniach zapobiegaj¹cych rozprzestrzenianiu siêchoroby w hali [19].Wp³yw liczby zarodników Cladobotryum spp. na rozwój daktylium badanowielokrotnie [1, 2, 36, 37]. W wyniku pora¿enia uprawy zarodnikami patogena,pierwsze objawy daktylium obserwuje siê po 12–15 dniach przy wysokim stê¿eniuzarodników wynosz¹cym 1,0 · 10 8 · m –2 , przy temperaturze pod³o¿a 20–23°Ci wilgotnoœci 65% [36]. Ponadto, wiêksze straty uprawowe (bo a¿ 76%) wystêpuj¹,gdy infekcji ulega okrywa, ni¿ w przypadku zainfekowania kompostu, kiedy stratywynosz¹ 61%. Jest to wynikiem lepszego przerastania okrywy przez C. dendroidesw porównaniu do szybkoœci przerastania pod³o¿a [9].ród³a infekcjiNaturalnym siedliskiem grzybów strzêpkowych, w tym chorobotwórczych, jestgleba i substraty organiczne. Dlatego czêsto nieodpowiednio pasteryzowane pod³o¿elub Ÿle odka¿ona i przygotowana okrywa s¹ czêstym Ÿród³em zaka¿enia [16, 20, 26].Konidia Cladobotryum spp. s¹ z ³atwoœci¹ przenoszone z ruchem powietrza na du¿eodleg³oœci. Najczêœciej przyczyn¹ rozsiewania zarodników s¹ sta³e czynnoœci wykonywanepodczas uprawy (podlewanie, zbiór oraz np. pokrywanie ognisk chorobowychbezpoœrednio sol¹) [1, 2, 19]. Wykazano, ¿e najwy¿sze stê¿enie konidiów w haliuprawowej odnotowuje siê po godzinie od podlewania. W wyniku traktowaniaskupisk daktylium sol¹, konidia rozprzestrzeniaj¹ siê na odleg³oœæ ponad 0,5 metra.Owady, ludzie (pracownicy zak³adu) i sprzêt u¿ywany w pieczarkarni s¹ równie¿Ÿród³em zaka¿enia. Ponadto woda œciekaj¹ca z zaka¿onych skrzyñ uprawowychmo¿e przenosiæ materia³ infekcyjny [1, 2]. Badania wykaza³y, ¿e konidia Cladobotryumspp. przenoszone s¹ na du¿e odleg³oœci przez muchówki oraz z nieodka¿onymipojemnikami do zbioru [1, 2, 18, 32]. Wentylatory pracuj¹ce w hali bardzo u³atwiaj¹rozprzestrzenianie zarodników patogena, jednak ich wy³¹czenie nie oznacza ca³kowitejochrony przed chorob¹. Natomiast wy³¹czenie wentylatorów jest wskazane, gdyusuwamy ogniska chorobowe, gdy¿ wtedy liczba rozsiewanych zarodników Cladobotryumspp. mo¿e siê zmniejszyæ a¿ o 75% [2].