Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

46 J. Szumigaj-Tarnowska, Cz. ŒlusarskiW uprawie pieczarki liczy siê jeszcze jeden szczep, który ma cechy, zarównoC. dendroides, jak i C. mycophilum. Konidia tego gatunku s¹ bowiem 3–4-komórkowe,natomiast trzonki konidialne s¹ proste i regularnie zakoñczone. Kolonie tegogrzyba rosn¹ szybciej, bo ok. 18–22 mm na dobê i nie wytwarzaj¹ zapachu. Cech¹,która znacz¹co wyró¿nia ten szczep, jest odpornoœæ na benzymidazol, której nie maj¹grzyby wczeœniej izolowane [30]. Grogan i Gaze [34] badali odpornoœæ tego szczepuna fungicydy benzymidazolowe i ostatecznie okreœlono go jako C. dendroides Typ II.Mimo ¿e grupa ta by³a genetycznie podobna do C. mycophillum, badania Grogan [30]wykaza³y, ¿e morfologicznie izolat ten by³ bardziej podobny do C. dendroides (3–4komórkowe konidia i brak zapachu kamfory). Z uwagi na podobieñstwo genetycznedo C. mycophilum trzeci patogen okreœlono jako C. mycophilum Typ II.McKay i in. w 1998 roku [46] wykazali, ¿e odpornoœæ grzybów Cladobotryumspp. na fungicydy benzymidazolowe wynika z mutacji 50 kodonu – tubuliny polegaj¹cejna podstawieniu grupy aminowej z tyrozyny do cysteiny [46]. McKay i in. [47]badali ponadto podobieñstwo filogenetyczne 43 izolatów Cladobotryum (m.in. C.dendroides, C. mycophilum, C. varium i C. asterophorum de HOOG). Analiza genetycznawymienionych gatunków Cladobotryum spp. wykaza³a, ¿e najbardziej powszechnympatogenem pieczarki jest C. mycophilum (36 izolatów). Sekwencja regionuITS ujawni³a podzia³ tych patogenów na trzy podgrupy, tj. dwie, które stanowi³yizolaty wra¿liwe na benzymidazol (izolaty z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Australii,Kanady i USA) i jedn¹, która by³a odporna na ten fungicyd (z Irlandii i WielkiejBrytanii). Analiza RAPD grzybów odpornych na benzymidazol wykaza³a, ¿e by³yone podobne, natomiast izolaty wra¿liwe by³y bardziej zró¿nicowane. Wykazano, ¿egrupa C. mycophilum ró¿ni siê znacz¹co od pozosta³ych grup, chocia¿ wczeœniejszedoniesienia wskazywa³y na podobieñstwo miêdzy C. mycophilum i C. varium [47].W literaturze dotycz¹cej grzybów z rodzaju Cladobotryum spotyka siê informacjena temat mo¿liwoœci biosyntezy oksydazy galaktozowej przez te szczepy [40, 44, 48].Enzym ten nale¿y do oksydoreduktaz i uczestniczy w reakcji utleniania D-galaktozydo pochodnych aldehydowych przy udziale tlenu, który jest redukowany do nadtlenkuwodoru [63].Gatunek C. dendroides wytwarza zwi¹zki toksyczne, jakimi s¹ mikotoksyny [43,53]. Szczepy patogeniczne dla pieczarki mog¹ byæ zdolne do syntezy trichotecen, tj.deoksyniwalenolu (DON), 3-acetylodeoksyniwalenolu (ADON) oraz zearalenonu.Trichoteceny stanowi¹ najliczniejsz¹ grupê mikotoksyn, obejmuj¹c¹ ponad 180naturalnie wystêpuj¹cych zwi¹zków, a deoksyniwalenol (DON, womitoksyna) z racjipowszechnego wystêpowania i toksycznoœci jest uwa¿any za najwa¿niejsz¹ toksynêgrzybow¹. Dzia³anie toksyczne mikotoksyny DON na poziomie komórkowym, przejawiasiê w hamowaniu biosyntezy bia³ka, redukcji aktywnoœci enzymów, zaburzeniachw przepuszczalnoœci b³on cytoplazmatycznych, zaburzeniach w podzia³achkomórkowych oraz zaburzeniach w przebiegu cyklu komórkowego. Mo¿e równie¿indukowaæ zamieranie komórek na drodze nekrozy i apoptozy. Drug¹ wa¿n¹ miko-