Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Oszczêdne gospodarowanie wod¹ … 21niedostatecznej infrastruktury, m.in. braku zbiorników retencyjnych. Rozwi¹zanieproblemów ustabilizowanego dostêpu do wody i jej jakoœci jest jedynie kwesti¹ czasu,niezale¿n¹ od rozwa¿añ nad s³usznoœci¹ ich podejmowania [65]. Dla ochrony wódw obszarach rolniczych, oprócz poznania charakteru i zmiennoœci czynników decyduj¹cycho iloœci wody dostêpnej dla upraw w danym regionie kraju i w okreœlonejporze roku, istotne jest opracowanie kryteriów doboru rodzaju upraw, a zw³aszcza odmianw obrêbie gatunków tak, aby zoptymalizowaæ eksploatacjê zasobów wodnych.Celem obecnego przegl¹du jest rozwa¿enie czy, w œwietle osi¹gniêæ badañ nadfizjologicznymi i biochemicznymi podstawami odpornoœci na stres dehydratacyjny,celowe i konieczne jest poszukiwanie i wprowadzenie dodatkowego kryterium selekcyjnegodo hodowli roœlin, które przyczyni³oby siê do racjonalizacji wykorzystaniawody na terenach rolniczych i miejskich terenach zielonych, niezale¿nie od sezonowychfluktuacji pogody.WskaŸniki odpornoœci na suszêi oszczêdnego gospodarowania wod¹ przez roœlinyDeficyt wody w komórkach i tkankach indukuje zmiany biochemiczne i fizjologiczne,zaburzaj¹c funkcje ¿yciowe roœlin, prowadz¹c do zahamowania wzrostui rozwoju, a w przypadku d³ugotrwa³ego braku wody równie¿ do zamierania tkanek.W warunkach klimatu umiarkowanego na pó³kuli pó³nocnej, roœliny nara¿one s¹równoczeœnie na niedobory wody i towarzysz¹cy im stres œwietlny, gdy¿ susza jestczêsto zwi¹zana z d³ugotrwa³ymi wy¿ami, którym towarzysz¹ nie tylko brak opadów,latem – podwy¿szone, a zim¹ – obni¿one temperatury, lecz tak¿e wzmo¿one promieniowanieœwietlne wywo³ane brakiem zachmurzenia [36]. Stresy te dzia³aj¹c synergistyczniewywo³uj¹ szereg reakcji biochemicznych prowadz¹cych m.in. do zamykaniaaparatów szparkowych w celu zmniejszenia transpiracji [11, 41, 62, 73]. Zahamowaniuulega pobieranie dwutlenku wêgla, a inhibicja fotosyntezy obni¿a poziomdostêpnej energii chemicznej, gromadzonej w postaci ATP i NADPH, co wymuszaz kolei koniecznoœæ wyemitowania nadmiarów energii zaadsorbowanej przez antenychlorofilowe w postaci promieniowania cieplnego, fluorescencji lub opóŸnionejluminescencji chlorofilu. Nadmiar zaadsorbowanej energii fotosyntetycznie czynnej(ang. Photosyntetic Active Radiation – PAR), która nie mo¿e zostaæ przetworzona naenergiê chemiczn¹ lub bezpiecznie rozproszona (np. w cyklu ksantofilowym) powodujefotoinhibicjê fotosyntezy, której towarzyszy z kolei odwracalna destrukcjacentrum reakcji fotosystemu II (PS II), spowolnienie transportu elektronów w obufotosystemach i wzmo¿one powstawanie reaktywnych cz¹stek tlenu (ROS), takichjak tlen singletowy, rodnik wodorotlenowy oraz anionorodnik ponadtlenkowy [31,35, 40]. Fotoinhibicji towarzysz¹ z jednej strony zmiany w charakterze emisjifluorescencji (FL) i opóŸnionej luminescencji (OL) chlorofilu, a z drugiej urucha-