Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Biotesty w badaniach toksykologicznych … 127wyniki, zauwa¿y³o szereg rozbie¿noœci w ocenie tego samego elementu œrodowiska,za pomoc¹ ró¿nych testów. Jako przyk³ad takich odchyleñ wskazaæ mo¿na badaniaporównuj¹ce próby pochodz¹ce z oligotroficznego stawu, z próbami wód zanieczyszczonychdla potrzeb analizy [32]. U¿ycie kilku testów: bioluminescencji wraz z analizamienzymatycznymi dowodzi ich rozbie¿noœci w ocenie poziomu zanieczyszczenia,a tym samym wskazuje na zasadnoœæ zastosowania w badaniach kilku testów.Badania oceniaj¹ce stan wód powierzchniowych zlokalizowanych wokó³ zak³aduprzemys³owego z wykorzystaniem ryb jako bioindykatora [62] dowodz¹, i¿ osobnikipochodz¹ce z ró¿nych hodowli mog¹ wykazywaæ ró¿n¹ wra¿liwoœæ, co w konfrontacjiz wynikami innych badaczy mo¿e byæ przyczyn¹ b³êdnej oceny.Testy toksykologiczne i ekotoksykologiczne czêsto skupiaj¹ siê jedynie na krótkimokresie nara¿enia, w którym pod uwagê nie s¹ brane czynniki takie jak: ca³ad³ugoœæ ¿ycia organizmu, kumulacyjna natura substancji chemicznych, dynamikapopulacji, zmiany sezonowe, narastanie toksycznoœci w czasie, estywacja, a szacujesiê jedynie tempo wzrostu, p³odnoœæ, czy œmiertelnoœæ [36, 45]. Przeprowadzonebadaniach z zastosowaniem metody analizy obrazu [37] zwracaj¹ uwagê na problemzwi¹zany z naoczn¹ obserwacj¹ uzyskanych wyników, gdzie ocena toksycznoœcimo¿e mieæ cechy subiektywnej oceny eksperymentatora. Natomiast Eberius i in. [14],w ocenie rzêsy wodnej jako szeroko stosowanego bioindykatora, zwracaj¹ uwagê najej nie zwi¹zane z wp³ywem toksykanta tempo wzrostu. Odnotowuj¹ wiêksz¹ stagnacjêorganizmu w pierwszych dniach eksperymentu, popart¹ analizami, polegaj¹cymina ró¿nym czasie startowym hodowli. Aby zapobiec wszelkim niespójnoœciomzwi¹zanym z badaniami laboratoryjnymi Komitet Toksykologii i OcenyCzynników Œrodowiskowych US National Research (NRC) opublikowa³ raport nazlecenie Amerykañskiej Agencji Ochrony Œrodowiska [55], w którym w¹tpliwoœciompoddaje testy przeprowadzane na zwierzêtach w odniesieniu do populacjiludzkiej. Ekstrapolowane wyniki tych doœwiadczeñ, nie zawsze mo¿na odnosiæ doorganizmu cz³owieka, co wiêcej dane te nie s¹ w stanie wykazaæ wp³ywu ró¿norodnychmieszanin chemikaliów czy dzia³ania synergistycznego. Komitet podejmujedzia³ania w kierunku opracowania szeregu nieinwazyjnych komputerowych metodanaliz oraz testów in vitro opartych na biologii cz³owieka – tak aby zapobiegaæocenom reakcji opartych na homogenicznych grupach zwierz¹t, w odniesieniu doheterogenicznych populacji ludzkich. Raport dowodzi, ¿e wiele obecnie stosowanychmetod testowania œrodowiska to metody czasoch³onne, wymagaj¹ce wysokich nak³adówfinansowych. Promuje metody obrazuj¹ce bezpoœrednie efekty toksycznew dawkach adekwatnych, na które nara¿ony jest organizm ludzki, tak by mo¿na by³oanalizowaæ zaburzenia na poziomie komórkowym i molekularnym. Postuluje wykorzystaniekomórek uzyskanych z tkanek oraz zmierza do zmiany paradygmatuprzeprowadzania doœwiadczeñ na zwierzêtach w stronê testów in vitro.