Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Biotesty w badaniach toksykologicznych … 125oraz jeden organizm eukariotyczny – dro¿d¿e [43]. Wraz z rozwojem prac badawczychnad testami bakteryjnymi w obrocie komercyjnym pojawi³y siê takie testy,które nie tylko wykorzystuj¹ organizmy bakteryjne w celach opiniodawczych z zakresutoksycznoœci, czy genotoksycznoœci, test Ames’a, SOS-ChromoTest, z wykorzystaniemszczepów Salmonella typhimurium, Escherichia coli [26, 27], leczumo¿liwiaj¹ ich wykrycie, np. bakterii z rodzaju Legionella, odpowiedzialnych zazakaŸn¹ legioneliozê [5].Kolejn¹ grupê biotestów, które klasyfikuje siê ze wzglêdu na u¿yty materia³ badawczy,stanowi¹ testy zwierzêce, wskazuj¹ce zmiany morfologiczne, fizjologiczneczy genetyczne odleglejszych ogniw ³añcucha troficznego. Uzyskane w wyniku ichprzeprowadzenia odpowiedzi, mog¹ bezpoœrednio obrazowaæ stan zanieczyszczeniaœrodowiska naturalnego, procesy biomagnifikacji czy biotransformacji. Testy, w którychbioindykatorami s¹ zwierzêta stanowi¹ oko³o 10% ogó³u stosowanych biotestów[33]. S¹ narzêdziem wykorzystywanym w badaniach wskazuj¹cych jakoœæ podstawowychelementów œrodowiska oraz ich przekszta³ceñ antropogenicznych [10]. Dodatkowoorganizmy wy¿sze s¹ szczególnie przydatne w ocenach farmakologicznychi kosmetologicznych, umo¿liwiaj¹c badanie substancji czynnych zawartych w poszczególnychpreparatach, lekach czy kosmetykach [46, 47, 56]. W biotestach nazwierzêtach analizie poddaje siê gatunki charakteryzuj¹ce zarówno œrodowisko l¹dowejak i wodne. Do badañ wykorzystuje siê organizmy zró¿nicowanych ogniwtroficznych, pocz¹wszy od pierwotniaków, przez miêczaki, po strunowce. Do najlicznieju¿ytkowanych zwierz¹t w œrodowisku wodnym nale¿¹ rozwielitki – Daphnia sp.[50]; miêczaki, skorupiaki: Artemia salina, Ceriodaphnia dubia oraz wiele gatunkówryb, a wœród nich Lepomis macrochirus, czy Ictalarus punctatus. Stan pozosta³ychœrodowisk okreœlany jest na podstawie odpowiedzi organizmów takich jak: d¿d¿ownice– Eisenia foetida, œlimaki – Helix aspersa, skoczkonogi – Folsomia candida,bezkrêgowce, owady – Apis mellifera, ptaki oraz gryzonie [20, 33, 40, 50]. Zewzglêdu na komercyjn¹ dostêpnoœæ gotowych biotestów badaniom na zwierzêtachnajszerzej poddaje siê: skorupiaki bêd¹ce elementem testów Daphtoxkit F TM ,Thamnotoxkit F TM , Ostracodtoxkit F TM ; wrotki – Rototoxkit F TM , pierwotniaki –Prototoxkit F TM [4, 22, 29, 33, 34, 39, 48]. Tak wyposa¿one testy nosz¹ nazwêmikrobiotestów. S¹ to zestawy wyposa¿one w niezbêdne akcesoria do wyznaczaniapoziomu toksycznoœci prób. W sk³ad ka¿dego mikrobiotestu wchodzi element aktywnybiotestu, jakim jest ¿ywy organizm, gotowy do uruchomienia w ka¿dej chwili.Ocena toksykologiczna z wykorzystaniem takich testów pozwala na interkontynentalnekonfrontacje wyników. Ponadto dziêki do³¹czonym kulturom organizmów niewystêpuje potrzeba prowadzenia w³asnych hodowli. Oznaczenia przeprowadzoneprzy u¿yciu wymienionych testów charakteryzuje ni¿szy koszt badawczy, ani¿eli ichform konwencjonalnych, skraca siê te¿ czas odpowiedzi, a badania mo¿na prowadziædla prób o niewielkiej objêtoœci. Dodatkowo badacz uzyskuje mo¿liwoœæ pracy nakilku próbach jednoczeœnie [31, 33, 48, 63], co umo¿liwia zaplanowanie eksperymentuw formie baterii biotestów.