Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ... Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

instytucja.pan.pl
from instytucja.pan.pl More from this publisher
13.07.2015 Views

118 T. Zimny, S. SowaUdzielenie takiej informacji jest obowi¹zkiem, a uchylanie siê od przekazaniainformacji stanowi wykroczenie. Agencja wysy³a dwa formularze w zale¿noœci odtego czy wysiewa siê odmianê chronion¹ w Polsce (Agnas-1), czy za pomoc¹wspólnotowego prawa do odmiany (Agnas-2). Wype³nienie formularzy Agnas-1i Agnas-2 jest obowi¹zkiem ka¿dego rolnika, nawet jeœli nie otrzyma ich w danymroku od Agencji. Potrzebne informacje oraz wnioski znajduj¹ siê na stronach internetowych«www.agnas.pl».PodsumowanieSystemy sui generis maj¹ce na celu ochronê odmian by³y wprowadzane w ró¿-nych krajach ju¿ od lat 40. XX wieku. Od wejœcia w ¿ycie konwencji UPOV systemytego rodzaju w wielu krajach s¹ ze sob¹ w du¿ym stopniu zharmonizowane. Pomiêdzysystemami obowi¹zuj¹cymi w ró¿nych krajach wystêpuj¹ jednak pewne istotneró¿nice maj¹ce prze³o¿enie na faktyczny poziom ochrony praw hodowców, a co zatym idzie na ekonomiczne interesy zarówno hodowców jak i rolników.Ró¿nice te dotycz¹ zarówno zakresu jak i okresu ochrony. Zgodnie z konwencj¹UPOV, okres ochrony nie mo¿e byæ krótszy ni¿ 20 lat lub 25 lat odnoœnie do drzewi winoroœli. Takie okresy ochrony zosta³y te¿ wprowadzone w prawie amerykañskim.W prawie unijnym i prawie polskim okresy ochrony wyd³u¿ono do 25 i 30 lat (wprzypadku odmian winoroœli, drzew i ziemniaka).Prawo unijne oraz polskie przewiduj¹ ró¿ne ograniczenia przywilejufarmerskiego. Przywilej okreœlony w przepisach amerykañskich nie zawiera ograniczeñuzale¿nionych od gatunku uprawianej roœliny czy powierzchni gospodarstwa.Z drugiej jednak strony, poniewa¿ w USA mo¿na dosyæ ³atwo chroniæ odmianêzarówno za pomoc¹ systemu sui generis jak i prawa patentowego, który tam przywilejufarmerskiego nie przewiduje, w odniesieniu do wielu odmian rolnik po prostuz tego przywileju nie mo¿e skorzystaæ.Z kolei przepisy wspólnotowego rozporz¹dzenia 2100/94/WE ograniczaj¹ dosyæmocno mo¿liwoœæ skorzystania z przywileju farmerskiego przez rolnika i nak³adaj¹na niego obowi¹zek ponoszenia op³at (ni¿szych ni¿ op³aty licencyjne), ale rolnikbêdzie móg³ skorzystaæ z przywileju farmerskiego równie¿ wówczas, gdy uprawianeprzez niego roœliny chronione bêd¹ patentem. Podobnie sytuacja wygl¹da w Polscechocia¿ polskie przepisy zawieraj¹ inn¹ listê gatunków objêtych przywilejem farmerskimni¿ przepisy wspólnotowe.Nale¿y tu zwróciæ uwagê na fakt, ¿e prawo UE, w odró¿nieniu od polskiego, niepozwala na skorzystanie z przywileju rolnikom uprawiaj¹cym kukurydzê.Istotn¹ cech¹ polskiego prawodawstwa jest równie¿ uznanie wszelkich naruszeñprawa do odmiany za przestêpstwo œcigane z oskar¿enia publicznego.

Prawna ochrona odmian roœlin … 119Omówione wy¿ej uregulowania tworz¹ pewne ramy systemu ochrony prawhodowców. Osobn¹ kwesti¹ jest skutecznoœæ owych uregulowañ, a wiêc praktycznamo¿liwoœæ wyegzekwowania praw przez hodowcê. Mo¿liwoœci te uzale¿nione s¹od ca³ego szeregu czynników takich jak sprawnoœæ funkcjonowania systemu i s³u¿bza to odpowiedzialnych, œwiadomoœæ prawna hodowców i rolników itd. Nale¿yjednak podkreœliæ, ¿e op³aty wynikaj¹ce z ochrony praw hodowców s¹ wa¿nymŸród³o finansowania hodowli i s¹ konieczne do transferu postêpu biologicznego dopraktyki.Literatura[1] Felchner K., Jasiñska K., Lampart M., Marek D. 2009. Ustawa o ochronie prawnej odmian roœlin. Komentarz,K. Felchner (red.), Warszawa: 311 ss.[2] Gacek E.S. 2008. Ochrona prawna odmian roœlin (cz. I). Has³o Ogrodnicze 8: 16–17.[3] Gacek E.S. 2001. Plant variety protection and its implementation in Poland. Plant Breeding and Seed Science45, Supplement: 59–63.[4] Jackson J.A. 2005. Agricultural biotechnology and the privatization of genetic information. Implications forinnovation and equity. The Journal of World Intellectual Property 3(6): 825–848.[5] Kevles D.J. 2002. A history of patenting life in the United States with comparative attention to Europe andCanada. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities: 34 ss.[6] Kiewiet B. 2005. Plant variety protection in the European community. World Patent Information 27: 319–327.[7] Konwencja na rzecz ochrony nowych odmian roœlin (UPOV)«http://www.upov.int/en/publications/conventions/».[8] Kowalski S.P., Ebora R.V., Kryder R.D., Potter R.H. 2002. Transgenic crops, biotechnology and ownershiprights: what scientists need to know. The Plant Journal. 31(4): 417.[9] Marciniak K. 2008. Polska hodowla roœlin w 2008. Hodowla Roœlin i Nasiennictwo nr 4/2008: 14–19.[10] Porozumienie w sprawie Handlowych Aspektów Praw W³asnoœci Intelektualnej, za³¹cznik do porozumieniaw sprawie utworzenia Œwiatowej Organizacji Handlu (WTO), 1994 r.[11] Rozporz¹dzenie 2001/94/WE w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roœlin, OJ L 1994.227.1.[12] Rozporz¹dzenie 1238/95 w sprawie ustanowienia zasad wykonawczych stosowania rozporz¹dzenia Rady(WE) nr 2100/94 w odniesieniu do op³at na rzecz Wspólnotowego Urzêdu Odmian Roœlin, OJ L 1995.121.31.[13] Rozporz¹dzenie w sprawie op³at za z³o¿enie wniosku o przyznanie prawa do ochrony wyhodowanej alboodkrytej i wyprowadzonej odmiany, a tak¿e zarobkowego korzystania z niej, badanie odrêbnoœci, wyrównaniai trwa³oœci, przyznanie i utrzymywanie wy³¹cznego prawa, Dz. U. 2004.60.567.[14] Rozporz¹dzenie 1768/95 w sprawie ustanowienia przepisów wykonawczych w zakresie odstêpstwa rolnegoprzewidzianego w art. 14 ust. 3 rozporz¹dzenia Rady (WE) nr 2100/94 w sprawie wspólnotowego systemuochrony odmian roœlin, OJ L 1995.173.18.[15] Sechley K.A, Schroeder H. 2002. Intellectual property protection of plant biotechnology inventions. Trends inBiotechnology 20(11): 456–461.[16] Ustawa o ochronie prawnej odmian Dz. U. 2003.137.1300 z pózn. zm.[17] Wicki L. 2010. Poziom wykorzystania nosników postepu biologicznego w rolnictwie polskim w latach1996–2009 Roczniki Naukowe SERiA T. XII, z. 1: s. 251–256.[18] ¯akowska-Henzler H. 2006. Wynalazek Biotechnologiczny. Przedmiot patentu. Wydawnictwo NaukoweScholar, Warszawa: 396 ss.

118 T. Zimny, S. SowaUdzielenie takiej informacji jest obowi¹zkiem, a uchylanie siê od przekazaniainformacji stanowi wykroczenie. Agencja wysy³a dwa formularze w zale¿noœci odtego czy wysiewa siê odmianê chronion¹ w Polsce (Agnas-1), czy za pomoc¹wspólnotowego prawa do odmiany (Agnas-2). Wype³nienie formularzy Agnas-1i Agnas-2 jest obowi¹zkiem ka¿dego rolnika, nawet jeœli nie otrzyma ich w danymroku od Agencji. Potrzebne informacje oraz wnioski znajduj¹ siê na stronach internetowych«www.agnas.pl».PodsumowanieSystemy sui generis maj¹ce na celu ochronê odmian by³y wprowadzane w ró¿-nych krajach ju¿ od lat 40. XX wieku. Od wejœcia w ¿ycie konwencji UPOV systemytego rodzaju w wielu krajach s¹ ze sob¹ w du¿ym stopniu zharmonizowane. Pomiêdzysystemami obowi¹zuj¹cymi w ró¿nych krajach wystêpuj¹ jednak pewne istotneró¿nice maj¹ce prze³o¿enie na faktyczny poziom ochrony praw hodowców, a co zatym idzie na ekonomiczne interesy zarówno hodowców jak i rolników.Ró¿nice te dotycz¹ zarówno zakresu jak i okresu ochrony. Zgodnie z konwencj¹UPOV, okres ochrony nie mo¿e byæ krótszy ni¿ 20 lat lub 25 lat odnoœnie do drzewi winoroœli. Takie okresy ochrony zosta³y te¿ wprowadzone w prawie amerykañskim.W prawie unijnym i prawie polskim okresy ochrony wyd³u¿ono do 25 i 30 lat (wprzypadku odmian winoroœli, drzew i ziemniaka).Prawo unijne oraz polskie przewiduj¹ ró¿ne ograniczenia przywilejufarmerskiego. Przywilej okreœlony w przepisach amerykañskich nie zawiera ograniczeñuzale¿nionych od gatunku uprawianej roœliny czy powierzchni gospodarstwa.Z drugiej jednak strony, poniewa¿ w USA mo¿na dosyæ ³atwo chroniæ odmianêzarówno za pomoc¹ systemu sui generis jak i prawa patentowego, który tam przywilejufarmerskiego nie przewiduje, w odniesieniu do wielu odmian rolnik po prostuz tego przywileju nie mo¿e skorzystaæ.Z kolei przepisy wspólnotowego rozporz¹dzenia 2100/94/WE ograniczaj¹ dosyæmocno mo¿liwoœæ skorzystania z przywileju farmerskiego przez rolnika i nak³adaj¹na niego obowi¹zek ponoszenia op³at (ni¿szych ni¿ op³aty licencyjne), ale rolnikbêdzie móg³ skorzystaæ z przywileju farmerskiego równie¿ wówczas, gdy uprawianeprzez niego roœliny chronione bêd¹ patentem. Podobnie sytuacja wygl¹da w Polscechocia¿ polskie przepisy zawieraj¹ inn¹ listê gatunków objêtych przywilejem farmerskimni¿ przepisy wspólnotowe.Nale¿y tu zwróciæ uwagê na fakt, ¿e prawo UE, w odró¿nieniu od polskiego, niepozwala na skorzystanie z przywileju rolnikom uprawiaj¹cym kukurydzê.Istotn¹ cech¹ polskiego prawodawstwa jest równie¿ uznanie wszelkich naruszeñprawa do odmiany za przestêpstwo œcigane z oskar¿enia publicznego.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!