Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Prawna ochrona odmian roœlin … 117Dziêki wprowadzeniu dop³at do materia³u siewnego sytuacja na rynku nasionkwalifikowanych nieznacznie siê poprawi³a, jednak udzia³ krajowych odmian w powierzchnireprodukcyjnej stale spada. Spadek udzia³u krajowych odmian w rynkunasiennym w latach 2000–2008 by³ najwiêkszy w przypadku jêczmienia ozimegoz 74% do 18,1%, a przypadku pszenicy z 90% do 55,4% [9]. Rolnicy powinni byæœwiadomi, ¿e stosowanie materia³u kwalifikowanego nie tylko stanowi wa¿ne Ÿród³ofinansowania hodowli, ale jest równie¿ elementem innowacyjnoœci, czego efektemjest lepszy wynik finansowy dla rolnika (mniejsza norma wysiewu, wiêkszy plon,dop³ata z Agencji Rynku Rolnego). Pieni¹dze te w gospodarce rynkowej, w jakiejfunkcjonuj¹ dziœ firmy hodowlane s¹ podstaw¹ do wytwarzania postêpu biologicznego,dziêki któremu nowe, lepsze odmiany mog¹ byæ rejestrowane ka¿degoroku. Ponadto nielegalny obrót nasionami jest nie tylko niezgodny z prawem, alerównie¿ szkodliwy dla firm nasiennych, które s¹ odpowiedzialne za dostarczeniewysokiej jakoœci materia³u siewnego.Rolnicy zapominaj¹ równie¿, ¿e przywilej farmerski dotyczy w Polsce na ogó³gospodarstw o powierzchni poni¿ej 10 ha, a w przypadku odmian chronionychunijnym prawem do odmiany, gospodarstw o powierzchni poni¿ej 30 ha 11 . orazwybranych gatunków roœlin (pszenicy zwyczajnej, ¿yta, jêczmienia, pszen¿yta, owsa,kukurydzy, rzepaku ozimego oraz ziemniaka). Odstêpstwo nie dotyczy odmian mieszañcowychi odmian syntetycznych, czyli powsta³ych ze swobodnego krzy¿owaniasiê linii gatunków obcopylnych, takie nasiona wszyscy rolnicy musz¹ kupowaæ jakokwalifikowane. Poniewa¿ odstêpstwo rolne nie dotyczy równie¿ odmian chronionychinnych gatunków ni¿ wymienione wysiewanie nasion w³asnej produkcji takich gatunkówjest niedozwolone. Jednym z zadañ Agencji Nasiennej Sp. z o.o. jest ograniczeniebezprawnego wykorzystania nasion poprzez licencjonowanie produkcji materia³usiewnego, zbieranie danych dotycz¹cych wykorzystaniu materia³u ze zbiorów w³asnychoraz kontrolê korzystania z odstêpstwa rolnego. Agencja obecnie reprezentujetrzynaœcie firm hodowlanych. Op³aty za wykorzystanie materia³u z w³asnych zbioróws¹ ustawowo okreœlone dla ka¿dej odmiany i wynosz¹ 50% op³aty licencyjnej (odkilku do kilkunastu groszy za kilogram odmian zbó¿ do 5 PLN za 1 kg nasion odmianrzepaku). Obowi¹zkiem ka¿dego rolnika jest sprawdzenie czy dana odmiana jestchroniona oraz jakie s¹ wysokoœci op³at. Informacje takie mo¿na uzyskaæ w Agencji.Firmy hodowlane maja prawo ¿¹dania od rolnika informacji na temat wykorzystaniamateria³u ze zbioru 12 , dlatego rolnik jest zobowi¹zany do wype³nienia formularzawysy³anego przez Agencjê, nawet jeœli nie wykorzysta³ do siewu nasion ze zbioru.11 Jest to powierzchnia przybli¿ona, podawana przez Agencjê Nasienn¹ na podstawie danychdotycz¹cych œrednich plonów pszenicy. Zgodnie z przepisami rozporz¹dzenia 2001/94/WEto czy dany rolnik jest zwolniony z ponoszenia op³aty zale¿y od mo¿liwoœci produkcyjnychgospodarstwa nie zaœ wy³¹cznie od jego powierzchni.12 art. 23a Ustawy o ochronie odmian.