Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

114 T. Zimny, S. Sowawiêkszoœci gatunków 20 lat, natomiast w przypadku odmian winoroœli oraz drzew –25 lat.Co ciekawe, hodowca mo¿e wybraæ jeden z dwóch sposobów ochrony swojejodmiany. Pierwszy z nich polega na tym, ¿e do obrotu wprowadzany mo¿e byæ zarównocertyfikowany, jak i niecertyfikowany materia³ siewny danej odmiany. Skutkiemwyboru tego sposobu ochrony jest to, ¿e w razie naruszenia prawa do odmiany hodowcamo¿e wytoczyæ przeciwko naruszaj¹cemu jedynie powództwo cywilne.Drugi sposób polega na tym, ¿e do obrotu mo¿e byæ wprowadzany wy³¹czniecertyfikowany materia³ siewny. Rezultatem wyboru tej opcji jest to, ¿e naruszaj¹cyprawo do odmiany mo¿e równie¿ odpowiadaæ karnie za wprowadzanie do obrotumateria³u siewnego. Odpowiedzialnoœæ ta powstaje na podstawie przepisów federalnejustawy o nasiennictwie (Federal Seed Act).Lista mo¿liwych naruszeñ prawa do odmiany zawarta w art. 111 omawianegoaktu jest zbyt d³uga aby przytaczaæ j¹ w ca³oœci w niniejszym opracowaniu. Wymieniones¹ w niej m.in. takie dzia³ania, jak: sprzeda¿ czy oferowanie do sprzeda¿ymateria³u siewnego chronionej odmiany, dostarczanie materia³u siewnego innejosobie bez poinformowania jej, ¿e odmiana podlega ochronie na podstawie PVPA,rozmna¿anie, w celu sprzeda¿y materia³u, import lub eksport materia³u siewnego itd.Poniewa¿ zmiany w PVPA dokonane w 1994 r. mia³y na celu dostosowanie aktu dowymogów stawianych przez konwencjê UPOV, zakres dzia³añ, których nie wolnodokonywaæ bez zgody posiadacza prawa do odmiany zasadniczo pokrywa siê z zakresemwynikaj¹cym z Konwencji [8].PVPA przewiduje równie¿ mo¿liwoœæ stosowania przywileju farmerskiego, cowiêcej, art. 113 PVPA, w którym te kwestie zosta³y uregulowane nie przewiduje op³atza korzystanie z tego przywileju. Op³aty takie mog¹ byæ jednak wprowadzone przezinne prawo federalne lub stanowe.Przepisy polskieHodowcy polscy mog¹ oczywiœcie wnioskowaæ o przyznanie ich odmianieunijnego prawa ochronnego. Je¿eli z jakiejœ przyczyny hodowca nie jest zainteresowanyochron¹ danej odmiany na terenie ca³ej Unii, mo¿e on skorzystaæ z ochrony napodstawie przepisów krajowych w jednym, b¹dŸ wiêkszej liczbie pañstw.G³ównym polskim aktem prawnym reguluj¹cym kwestie ochrony odmian jestprzyjêta 2003 r. Ustawa o ochronie prawnej odmian [16]. Ustawa ta zosta³a wprowadzonado polskiego porz¹dku prawnego pod wp³ywem dostosowywania prawa polskiegodo prawa wspólnotowego, w zwi¹zku z czym jej uregulowania s¹ zbli¿one douregulowañ zawartych w rozporz¹dzeniu 2100/94/WE i konwencji UPOV. Ustawapolska funkcjonuje jako pewnego rodzaju alternatywa w stosunku do wspomnianegowy¿ej rozporz¹dzenia. Urzêdem zajmuj¹cym siê zarz¹dzaniem polskim systememochrony odmian (m.in. prowadzeniem ksiêgi odmian chronionych oraz badaniem