Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Prawna ochrona odmian roœlin … 111Zgodnie z art. 5.1 rozporz¹dzenia, przedmiotem wspólnotowego prawa ochronnegomog¹ byæ „Odmiany wszystkich botanicznych rodzajów i gatunków orazmieszañce miêdzy rodzajami i gatunkami”. Pojêcie „odmiana” oznacza zaœ „zbiorowoœæroœlin jednej botanicznej jednostki systematycznej najni¿szego znanego stopnia,któr¹, niezale¿nie od tego czy w pe³ni odpowiada warunkom przyznania prawa doodmian roœlin, mo¿na: okreœliæ na podstawie przejawianych w³aœciwoœci wynikaj¹cych z okreœlonegogenotypu lub kombinacji genotypów, odró¿niæ od ka¿dej innej zbiorowoœci roœlin na podstawie przejawiania co najmniejjednej wspomnianej w³aœciwoœci,uznaæ za jednostkê systematyczn¹ ze wzglêdu na jej w³aœciwoœæ rozmna¿ania siêbez zmian”.Definicja odmiany zawarta w rozporz¹dzeniu pokrywa siê w zasadzie z definicj¹zawart¹ w art. 1 pkt. vi. konwencji UPOV.W podobny sposób uregulowane zosta³y równie¿ kwestie zwi¹zane z zakresemuprawnieñ przys³uguj¹cych hodowcy 4 . Warto zauwa¿yæ, ¿e w rozporz¹dzniuzdecydowano siê na wprowadzenie przywileju farmerskiego. Z punktu widzenianiniejszego opracowania istotne bêdzie wspomnienie, ¿e autorzy rozporz¹dzeniazdecydowali siê na wprowadzenie przywileju farmerskiego.Ustawodawca europejski zdecydowa³ siê na wprowadzenie tego wyj¹tku odprawa ochronnego, w pewnym stopniu ograniczy³ jednak jego zastosowanie. Przedewszystkim, z przywileju farmerskiego skorzystaæ mog¹ jedynie rolnicy uprawiaj¹cyokreœlone w rozporz¹dzeniu gatunki roœlin 5 . Ponadto jedynie posiadacze ma³ychgospodarstw zwolnieni s¹ z obowi¹zku zap³aty wynagrodzenia posiadaczowi prawado odmiany. Pozostali rolnicy „obowi¹zani s¹ do zap³aty godziwego wynagrodzeniaposiadaczowi; wysokoœæ wynagrodzenia powinna byæ w rozs¹dnym stopniu ni¿szaod wysokoœci wynagrodzenia pobieranego w przypadku umowy licencyjnej naprodukcjê materia³u rozmno¿eniowego tej samej odmiany, na tym samym obszarze” 6 .456Zgodnie z art. 11 hodowc¹ jest osoba, która wyhodowa³a lub odkry³a i rozwinê³a odmianêlub jej nastêpca prawny. Natomiast to, czy za hodowcê bo¿e byæ uznany pracodawca lubzleceniodawca hodowcy zale¿y od przepisów krajowych.Zgodnie z art. 14.2 s¹ to wœród roœlin pastewnych: ciecierzyca pospolita, ³ubin ¿ó³ty,lucerna siewna, koniczyna aleksandryjska, koniczyna perska, groch zwyczajny, bobik,wyka siewna, rajgras w³oski; wœród zbó¿: owies zwyczajny, jêczmieñ. ry¿, kanar, ¿yto,pszen¿yto, pszenica, pszenica durum, orkisz; ponadto przywilej dotyczy ziemniaka orazroœlin oleistych i w³óknistych: rzepaku, rzepiku i lnu oleistego z wy³¹czeniem lnuw³óknistego.To, kogo mo¿na uznaæ za posiadacza ma³ego gospodarstwa zale¿y m.in. od gatunkuroœliny, któr¹ uprawia i mo¿liwoœci produkcyjnych gospodarstwa.