Postepy nauk rolniczych - Instytucja Naukowa - Polska Akademia ...

Prawna ochrona odmian roœlin … 107Konwencja UPOV [7]Podstawowym aktem prawa miêdzynarodowego, który reguluje kwestie ochronyodmian za pomoc¹ praw do odmiany jest Konwencja na rzecz ochrony nowychodmian roœlin (UPOV). Podpisano j¹ w Pary¿u w 1961 r., od tamtego czasu zosta³akilkakrotnie zmieniona, ostatnio w 1991 r. Celem tego aktu jest ochrona nowych odmianroœlin prawem w³asnoœci intelektualnej po to, aby wspieraæ postêp w rolnictwiepoprzez zachêcanie hodowców do tworzenia nowych odmian roœlin. Obecnie stronamikonwencji jest 65 podmiotów, w tym Unia Europejska 1 , Polska i USA.Zgodnie z treœci¹ konwencji, ka¿da ze stron, zobowi¹zana jest do stworzeniainstrumentów umo¿liwiaj¹cych hodowcom ubieganie siê o „prawo hodowcy”, czyliprawo, którego istota wyra¿a siê w tym, ¿e bez zgody hodowcy niedozwolone s¹nastêpuj¹ce dzia³ania dotycz¹ce materia³u do rozmno¿eñ (art. 14): wytwarzanie i rozmna¿anie, przygotowywanie do rozmno¿enia, oferowanie na sprzeda¿, sprzeda¿ lub inne sposoby wprowadzania na rynek eksport, import sk³adowanie w powy¿szych celach [3].Aby uzyskaæ tak¹ ochronê, hodowca 2 musi wytworzyæ odmianê charakteryzuj¹c¹siê nowoœci¹, odrêbnoœci¹, wyrównaniem i trwa³oœci¹. Zgodnie z treœci¹ konwencjiw jej ostatniej wersji ochron¹ mo¿na otoczyæ odmiany dowolnego gatunku, a wiêc nietylko wykorzystywane rolniczo.Hodowca mo¿e uzyskaæ prawo ochronne dla swojej odmiany je¿eli charakteryzujesiê ona nowoœci¹, odrêbnoœci¹, wyrównaniem i trwa³oœci¹. Odmiana zostajeuznana za now¹, jeœli w dniu sk³adania wniosku o przyznanie prawa hodowcymateria³ siewny lub plon roœliny danej odmiany nie zosta³ sprzedany lub w innysposób przekazany innej osobie przez hodowcê lub za jego zgod¹, do celów eksploatacjiodmiany na terytorium umawiaj¹cej siê strony, gdzie z³o¿ony zosta³ wniosek,przed up³ywem roku od daty z³o¿enia wniosku lub czterech (a w przypadku drzewi winoroœli – szeœciu) lat je¿eli wspomniane wprowadzenie na rynek mia³o miejscepoza terytorium pañstwa bêd¹cego stron¹ umowy. Oznacza to, ¿e hodowca, który12To, ¿e Unia Europejska jest stron¹ konwencji nie oznacza automatycznie, ¿e wszyscycz³onkowie UE przyst¹pili do konwencji. Istniej¹ kraje, które nie podpisa³y konwencjiUPOV, ale istnieje w nich system ochrony odmian wprowadzony przez prawo unijne.Zgodnie z art. 1 ust. iv konwencji hodowc¹ jest osoba, która wytworzy³a odmianê lub j¹odkry³a, osoba bêd¹ca pracodawc¹ lub zleceniodawc¹ takiej osoby, je¿eli przewiduje toustawodawstwo strony, a tak¿e nastêpcy prawni wymienionych osób.