Formaty hybrydowe w bibliotekach cyfrowych (kontekst i ... - E-LIS
Formaty hybrydowe w bibliotekach cyfrowych (kontekst i ... - E-LIS
Formaty hybrydowe w bibliotekach cyfrowych (kontekst i ... - E-LIS
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Formaty</strong> <strong>hybrydowe</strong><br />
Konferencja „Praktyczne aspekty<br />
tworzenia bibliotek <strong>cyfrowych</strong>”.<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna<br />
w Krakowie, 12.09.2008<br />
w <strong>bibliotekach</strong> <strong>cyfrowych</strong><br />
(<strong>kontekst</strong> i praktyka)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Plan wyk�adu wyk�adu – cz. 1 z 3<br />
1. Dokument elektroniczny i jego <strong>kontekst</strong>y<br />
Kontekst normatywny<br />
Kontekst praktyczny<br />
2. Typologia formatów<br />
<strong>Formaty</strong> w cyklu tworzenia publikacji cyfrowej<br />
<strong>Formaty</strong> archiwalne<br />
<strong>Formaty</strong> prezencyjne<br />
3. <strong>Formaty</strong> <strong>hybrydowe</strong><br />
Portable Document Format<br />
DJVu, inne<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Dokument elektroniczny<br />
w sensie normatywnym<br />
Definicje prawne<br />
Normy<br />
Cechy DE<br />
Struktura DE<br />
Co to jest format?<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DE – prawo i normy<br />
- ISO 15489 (mi�dzynarodowe)<br />
- Model of Requirements for Records<br />
Management (UE)<br />
Polska:<br />
- PN-ISO 15489-1:2006 i in.<br />
- Ustawa o informatyzacji ... (Dz.U. 2005 nr 64, poz. 565),<br />
- Ustawa o �wiadczeniu us�ug drog� elektroniczn�<br />
- Ustawa o podpisie elektronicznym<br />
- Kodeks Karny<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
(Dz.U. 2002 nr 144, poz. 1204)<br />
(Dz.U. 2001 nr 130, poz. 1450)
Definicje DE (1)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DE (komputerowy, cyfrowy) - dokument z sygna�em<br />
utrwalonym na no�niku elektronicznym. Mog� to by�<br />
komunikaty ró�nych j�zyków naturalnych w subkodach<br />
akustycznych i graficznych, inne komunikaty graficzne<br />
jak obrazy, wykresy, animacje, filmy, komunikaty<br />
d�wi�kowe, np. muzyka<br />
(S�ownik encyklopedyczny informacji, j�zyków i systemów... Warszawa 2002)<br />
DE - zbiór danych wprowadzonych lub przechowywanych<br />
na dowolnym no�niku przez system informatyczny lub<br />
podobny uk�ad, które mog� by� odczytane lub<br />
wy�wietlone przez osob� lub przez tego rodzaju system<br />
lub uk�ad, a tak�e wszelkiego rodzaju prezentacja i<br />
wszelkiego rodzaju przedstawienie tych danych w formie<br />
drukowanej lub innej (Decyzja KE, 2004/563/WE)<br />
W. M. Kolasa
Definicje DE (2)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DE - „dokument istniej�cy w postaci elektronicznej,<br />
dost�pny za po�rednictwem techniki komputerowej”<br />
(PN-ISO 690-2)<br />
DE - „stanowi�cy odr�bn� ca�o�� znaczeniow� zbiór<br />
danych uporz�dkowanych w okre�lonej strukturze<br />
wewn�trznej i zapisany na informatycznym no�niku<br />
danych<br />
(Ustawa o informatyzacji... 2005)<br />
DE - „ka�dy przedmiot lub zapis na komputerowym<br />
no�niku informacji, z którym jest wi�zane okre�lone<br />
prawo albo który ze wzgl�du na zawart� w nim tre��<br />
stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub<br />
okoliczno�ci maj�cej znaczenie prawne”<br />
(Kodeks Karny)<br />
W. M. Kolasa
Prace nad terminologi�<br />
terminologi�<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Ustawa o zmianie ustaw w celu ujednolicenia terminologii<br />
informatycznej (w toku – skier. do podpisu Prezydenta - 5.09.2008)<br />
W. M. Kolasa
W �wietle �wietle PN-ISO PN ISO 690-2 690<br />
DE – [...] dokument istniej�cy w postaci<br />
elektronicznej, dost�pny za po�rednictwem<br />
techniki komputerowej [...]<br />
posta�<br />
medium<br />
PN-ISO 690-2 Informacja i dokumentacja<br />
-Zarz�dzanie dokumentami<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
DE - cechy<br />
1. Utrwalone na materialnym no�niku;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
2. Mo�na je odtwarza� w formie umo�liwiaj�cej ich<br />
percepcj�;<br />
- Nie jest istotny rodzaj no�nika i sposób transmisji;<br />
- istotne za� jest, aby dane mog�y by� wielokrotnie<br />
odtwarzane.
DE - wyró�niki wyró�niki<br />
1. Zawarto�� – tekst, obraz, d�wi�k i in.;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
2. Struktura logiczna, która nie musi by� to�sama ze<br />
struktur� fizyczn�, gdy� mo�e by� zawarta<br />
bezpo�rednio w dokumencie, w bazie danych lub<br />
pliku zewn�trznym;<br />
3. Kontekst, czyli metadane techniczne okre�laj�ce w<br />
jakiej postaci dokument b�dzie prezentowany.<br />
W. M. Kolasa
Struktura DE<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Struktura logiczna dokumentu elektronicznego - sposób<br />
u�o�enia informacji w dokumencie elektronicznym<br />
zdefiniowany poprzez okre�lenie elementów<br />
informacyjnych oraz powi�za� mi�dzy nimi;<br />
Struktura fizyczna dokumentu elektronicznego – wynik<br />
przetworzenia, w tym kodowania i szyfrowania,<br />
informacji zawartych w dokumencie elektronicznym<br />
na dane w uk�adzie bitowym (czyli format danych); danych<br />
Rozporz�dzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 wrze�nia 2005 r. w sprawie warunków organizacyjnotechnicznych<br />
dor�czania dokumentów elektronicznych podmiotom publicznym (Dz.U. 2005, nr 200, poz. 1651)<br />
W. M. Kolasa
Dokument elektroniczny<br />
w sensie praktycznym<br />
Rozumienie DE w bibliotece cyfrowej<br />
Oczekiwania wobec publikacji w bibliotece cyfrowej<br />
Porównanie procesu tworzenia publikacji tradycyjnej<br />
i elektronicznej<br />
Konsekwencje dla bibliotek<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DE w sensie praktycznym<br />
Z punktu widzenia bibliotek <strong>cyfrowych</strong> obecnej generacji<br />
w�a�ciwsze jest operowanie poj�ciem publikacji cyfrowej,<br />
któr� nale�y traktowa� w�sko:<br />
... to ksi��ka tradycyjna na<br />
no�niku elektronicznym<br />
Podobny lub identyczny:<br />
� proces tworzenia<br />
� proces redakcji, recenzowania<br />
� proces sk�adu<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
Oczekiwania czytelników<br />
Format zapisu e-ksi��ki winien oferowa� takie parametry,<br />
aby higiena jej czytania by�a nie gorsza ni� ksi��ki<br />
tradycyjnej.<br />
600 DPI<br />
24 BPP<br />
djvu<br />
6283x9094 pikseli<br />
280 kB<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
Warto�� Warto�� dodana - ZOOM<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
Z my�l� my�l� o przysz�o�ci<br />
przysz�o�ci<br />
Ile cali<br />
b�dzie mia�<br />
monitor<br />
przysz�o�ci?<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Warto�� Warto�� dodana - OCR<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
Ksi��ka Ksi��ka tradycyjna a e-ksi��ka e ksi��ka<br />
Ksi��ka wspó�czesna (druk cyfrowy)<br />
Autor<br />
Recenzent<br />
Redakcja<br />
DTP<br />
PDF<br />
Przygotowanie<br />
Przygotowanie<br />
Ksi��ka tradycyjna<br />
e-Ksi��ka<br />
+ metadane<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Maszyny<br />
drukarskie<br />
Biblioteka<br />
cyfrowa
Ksi��ka Ksi��ka tradycyjna a e-ksi��ka e ksi��ka<br />
Ksi��ka dawna lub drukowana z u�yciem klisz<br />
Autor<br />
Recenzent?<br />
Redakcja?<br />
DTP?<br />
Skanowanie TIFF<br />
Przygotowanie<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
+ metadane<br />
Biblioteka<br />
cyfrowa
Biblioteka cyfr. – nowe zadania<br />
Funkcje typowe dla drukarni:<br />
przetwarzanie sk�adu;<br />
montowanie publikacji;<br />
skanowanie, konwersja;<br />
Funkcje typowe dla wydawców:<br />
umowy licencyjne;<br />
regulacja praw autorskich;<br />
dora�na redakcja i sk�ad DTP;<br />
Funkcje typowe dla firm hostingowych:<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
utrzymanie w ruchu infrastruktury serwerów i ��czy.
Plan wyk�adu wyk�adu – cz. 2 z 3<br />
1. Dokument elektroniczny i jego <strong>kontekst</strong>y<br />
Kontekst normatywny<br />
Kontekst praktyczny<br />
2. Typologia formatów<br />
<strong>Formaty</strong> w cyklu tworzenia publikacji cyfrowej<br />
<strong>Formaty</strong> archiwalne<br />
<strong>Formaty</strong> prezencyjne<br />
3. <strong>Formaty</strong> <strong>hybrydowe</strong><br />
Portable Document Format<br />
DJVu, inne<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
<strong>Formaty</strong> dokumentów<br />
<strong>Formaty</strong> w cyklu tworzenia publikacji cyfrowej<br />
O etapach cyklu<br />
Ogólna typologia formatów<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Cykl tworzenia PC a formaty<br />
1. Przygotowanie materia�ów do digitalizacji<br />
2. Digitalizacja<br />
<strong>Formaty</strong><br />
po�rednie<br />
3. Obróbka plików, porz�dkowanie<br />
4. Przechowywanie<br />
5. Udost�pnianie<br />
* PC - publikacja cyfrowa<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Format<br />
archiwalny<br />
Format<br />
prezencyjny<br />
W. M. Kolasa
1. Przygotowanie materia�u materia�u<br />
Strategie:<br />
Digitalizacja;<br />
Digitalizacja wraz z konserwacj�;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Digitalizacja po��czona z mikrofilmowaniem.<br />
Konwersja z formatów stosowanych w DTP do PDF<br />
W. M. Kolasa
Przygotowanie – podzia� podzia� mat.<br />
Typ orygina�u:<br />
czarno-bia�e (druk, rysunek itp.);<br />
kolorowe i pó�tonowe (fotografie, grafika itp.);<br />
Format orygina�u<br />
Ma�e (do A4);<br />
�rednie (A3-A2);<br />
Du�e (A1 i wi�ksze);<br />
Obiekty cenne<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
2. Digitalizacja<br />
Metody:<br />
Skanowanie lub filmowanie orygina�u;<br />
Skanowanie z mikroform;<br />
Skanowanie z filmów negatywowych;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Konwersja z formatów po�rednich „paradigitalizacja”<br />
W. M. Kolasa
3. Obróbka plików<br />
<strong>Formaty</strong> plików (standardy i dobór);<br />
Wersjonowanie (f. archiwalny i prezencyjny);<br />
Retusz (f. prezencyjny);<br />
Konwersja (f. prezencyjny);<br />
OCR (f. prezencyjny);<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
��czenie i indeksowanie (f. archiwalny i prezencyjny).<br />
W. M. Kolasa
4. Utrwalenie, archiwizacja<br />
No�niki:<br />
CD/DVD/BD;<br />
Dyski;<br />
System oznacze�<br />
Notacja;<br />
Obs�uga wersjonowania;<br />
Zabezpieczenia:<br />
1 kopia (macierz archiwalna) – f. archiwalny;<br />
2 kopia (macierz u�ytkowa) – f. archiwalny;<br />
3 kopia (egz. u�ytkowy) – f. prezencyjny.<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
<strong>Formaty</strong> po�rednie po�rednie<br />
Zagadnienia:<br />
Automatyzacja zapisu skanów<br />
System notacji (nazwa, _,-, Aa, cyfry)<br />
gazeta_polska_1867_nr_078_s_0001<br />
No�nik<br />
Problemy:<br />
Pliki jedno- i wielostronicowe<br />
Skanowanie stron nieparzystych<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Skanowanie mat. w ró�nych trybach (bitonal, gray)<br />
W. M. Kolasa
5. Przechowywanie i udost�pnianie<br />
udost�pnianie<br />
Problem trwa�o�ci no�nika:<br />
CD/DVD/BD, HDD, Internet<br />
mikroformy<br />
Udost�pnianie:<br />
Offline (f. prezencyjny, f. archiwalny);<br />
intranet;<br />
no�niki CD/DVD/BD;<br />
Online (f. prezencyjny);<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Us�ugi: wydruki, wyp. miedzybibliot., us�ugi komercyjne<br />
W. M. Kolasa
<strong>Formaty</strong> archiwalne i prezencyjne<br />
Cechy formatu archiwalnego (FA):<br />
1. wysoka jako��;<br />
2. wierne odwzorowanie orygina�u.<br />
Cechy formatu prezencyjnego (FP):<br />
1. ma�e rozmiary;<br />
2. akceptowalna jako��;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
3. wysoki poziom zorganizowania (indeksowania).<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
<strong>Formaty</strong> archiwalne i prezencyjne<br />
W. M. Kolasa
Zalecane formaty archiwalne<br />
TIF – bezstratna kompresja, obs�uga przestrzeni<br />
barwnej (RGB, CMYK) i wszystkich trybów g��bi<br />
bitowej; standard mi�dzyplatformowy (win/mac/unix)<br />
w wersji master - raczej bez kompresji<br />
raczej nie stosowa� plików wielostronicowych.<br />
PDF/A - ISO 19005:2005<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
zasadniczo chodzi tu o zaimportowanie do PDF<br />
dowolnych plików pierwotnych.<br />
bezpo�rednio nie s�u�y do odtwarzania danych<br />
– ma jedynie umo�liwi� ich bezstratny eksport.<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Zalecane parametry dla FA<br />
Dokumenty tekstowe: rozdzielczo�� (600 DPI); g��bia<br />
bitowa (24 lub 36 BPP)<br />
R�kopisy: rozdzielczo�� (600-800 DPI); g��bia bitowa<br />
(36 lub 48 BPP)<br />
Ikonografia: rozdzielczo�� (300-600 DPI); g��bia bitowa<br />
(24 lub 36 BPP);<br />
Fotografie: rozdzielczo�� (3200-6400 DPI); g��bia<br />
bitowa (16, 36, 48 BPP);<br />
Mikrofilmy: rozdzielczo�� (3200 DPI); g��bia bitowa<br />
(16 BPP);<br />
Szerzej - Decyzja NDAP (2005)<br />
W. M. Kolasa
Obj�to�� Obj�to�� a g��bia g��bia i rozdzielczo��<br />
rozdzielczo��<br />
Obj�to�� przyk�adowego skanu A4 (TIF, bez kompresji)<br />
800<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
Skala<br />
szaro�ci 8<br />
bit<br />
Skala<br />
szaro�ci<br />
16 bit<br />
Kolor 36<br />
bit<br />
Kolor 48<br />
bit<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
300 dpi<br />
400 dpi<br />
600 dpi<br />
1200 dpi<br />
W. M. Kolasa
Obj�to�� Obj�to�� a g��bia g��bia i rozdzielczo��<br />
rozdzielczo��<br />
Obj�to�� przyk�adowego skanu A4 (TIF, bez kompresji)<br />
Rozdzielczo��<br />
Gray<br />
8 bit<br />
Gray<br />
16 bit<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Kolor<br />
36 bit<br />
Kolor<br />
48 bit<br />
300 dpi 8 16 33 50<br />
400 dpi 16 32 60 100<br />
600 dpi 33 66 133 200<br />
1200 dpi 133 266 533 800<br />
W. M. Kolasa
TIF – kompresja<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
�ród�o: A. Trembowiecki, Digitalizacja zbiorów bibliotecznych. Teoria i praktyka, Warszawa 2006
<strong>Formaty</strong> prezencyjne<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
<strong>Formaty</strong> prezencyjne - typologia<br />
� Tekstowe<br />
nieadnotowane (np. TXT) ***<br />
adnotowane (np. RTF)<br />
� Graficzne<br />
rastrowe (TIF, BMP, JPG, GIF, PNG) ***<br />
wektorowe (np. CorelDraw, AutoCAD)<br />
inne natywne (np. Photoshop, CorelPhoto-Paint)<br />
� Hybrydowe (PDF, djVu) ***<br />
� Specjalne: audio, wideo, aplikacyjne...<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
*** <strong>Formaty</strong> stosowane w <strong>bibliotekach</strong> <strong>cyfrowych</strong> W. M. Kolasa
<strong>Formaty</strong> a generacje bibliotek<br />
Biblioteki I generacji (1971-1995):<br />
- tekstowe (ASCI, HTML, RTF itp.) lub<br />
- grafika rastrowa (GIF, JPG, TIF, PNG).<br />
Biblioteki II generacji:<br />
- formaty <strong>hybrydowe</strong>: DJVu, PDF;<br />
- formaty graficzne: JPG, JPG2000, PNG, GIF + java;<br />
- formaty specjalne: mapy, nuty (zoomity, sibelius);<br />
- formaty multimedialne: mp3, mpeg, flash;<br />
- formaty aplikacyjne: np. java.<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
<strong>Formaty</strong> tekstowe - nieadnotowane<br />
TXT – plik tekstowy pozbawiony elementów<br />
typograficznych (formatowania). Zakodowany<br />
w standardzie ANSI lub UTF.<br />
Przyk�ad: Ala ma kota (11 znaków – 11 bajtów)<br />
W. M. Kolasa
<strong>Formaty</strong> tekstowe - adnotowane<br />
Np. RTF - (Rich Text Format). W odró�nieniu od TXT<br />
pozwala na zapis formatowania.<br />
Od wersji 1.6 obs�uguje UTF.<br />
Przyk�ad: Ala ma kota<br />
(11 znaków – 189 b)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
<strong>Formaty</strong> tekstowe - zalety i wady<br />
Zalety:<br />
Wady:<br />
Ma�y rozmiar pliku;<br />
Mo�liwo�� wyszukiwania tekstowego;<br />
Niski wspó�czynnik bezpiecze�stwa;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Liczne standardy kodowania (ANSI, ISO, UTF...);<br />
<strong>Formaty</strong> i aplikacje natywne (np. Word);<br />
Brak mo�liwo�ci wiernego odwzorowania oryg.;<br />
Mo�liwe problemy z czcionkami (typy, kroje);<br />
Du�y nak�ad pracy podczas konwersji (OCR). W. M. Kolasa
Grafika rastrowa - wybór<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
JPEG –pe�na paleta barw, wysoki wspó�czynnik<br />
kompresji (tylko stratna), mo�liwa progresja, brak<br />
kana�u przezroczysto�ci. Dobre efekty i wierne odwzor<br />
dla obrazów z du�a liczb� szczegó�ów.<br />
GIF – 256 kolorów, kana� przezroczysto�ci, wysoki<br />
wspó�czynnik kompresji (tylko stratna). Dobre efekty<br />
dla obrazów z du�ymi jednorodnymi przestrzeniami.<br />
PNG –nast�pca GIFa, pe�na paleta barw, mo�liwa<br />
kompresja bezstratna. Sprawdza si� tylko dla<br />
niektórych kategorii obrazów (zrzuty, mapy).<br />
TIF – jako format prezencyjny sprawdza si� tylko dla<br />
obrazów bitonalnych, mo�liwa kompresja bezstratna.<br />
W. M. Kolasa
Obraz – kompresja stratna<br />
Bez kompresji (196 kB)<br />
�ród�o: Wikipedia<br />
Kompresja 25% (4 kB)<br />
Kompresja 5% (1,7 kB)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
Tekst – kompresja tekstu<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Bez kompresji (5 kB)<br />
Kompresja 25% (2 kB)<br />
Kompresja 5% (1,2 kB)<br />
W. M. Kolasa
G��bia G��bia a jako�� jako��<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
24 BPP 8 BPP 4 BPP<br />
8 BPP 4 BPP 1 BPP<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Dla wi�kszo�ci wi�kszo�ci skanowanych druków<br />
Bitonal<br />
Kolor 4-8 BPP 1 BPP<br />
Gray 4 BPP<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Dla wspó�czesnych wspó�czesnych wyd. ilustrowanych<br />
RGB<br />
Kolor<br />
24 BP<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Problem prezentacji rastra<br />
Raster - bitonalny obraz sk�adaj�cy si� z drobnych<br />
kropek (lub linii), daj�cy podczas ogl�dania z<br />
normalnej odleg�o�ci wra�enie istnienia pó�tonów<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Raster w gazecie z lat 60.<br />
W. M. Kolasa
Z�udzenia Z�udzenia optyczne (raster, 1BPP)<br />
wyg�adzony brak wyg�adzenia<br />
Programowe renderowanie obrazów<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
FastStone<br />
ImageViewer<br />
FastStone<br />
MaxView<br />
xnView<br />
W. M. Kolasa
Korekty<br />
�ród�o: L. Buczy�ski: Skanery i skanowanie. Warszawa 2005<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Przetwarzanie wsadowe (win)<br />
W. M. Kolasa
Przetwarzanie wsadowe (unix ( unix)<br />
ImageMagick/DJVulibre/bash (przyk�ady):<br />
Wszystkie djvu do tiff [1 strona] (ddjvu):<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
find . -name '*.djvu' -exec ddjvu -v -format=tiff -<br />
page=1 {} {}.tiff ';’<br />
Miniatury 200 pix z wszystkich tiff (ImageMagick):<br />
find . -name '*.tiff' -exec mogrify -format jpg -quality<br />
82 -thumbnail 200 {} ';’<br />
W. M. Kolasa
Narz�dzia Narz�dzia do grafiki rastrowej<br />
Edytory:<br />
Adobe Photoshop – komercyjny (win, mac) – GUI;<br />
Gimp – bezp�atny (unix, win, mac) – GUI;<br />
ImageMagic – bezp�atny (unix, win, mac) – konsola.<br />
Przegl�darki i konwertery (bezp�atne):<br />
FastStone Viewer (win);<br />
xnView (win);<br />
irfanView (win);<br />
liczne narz�dzia (linux, mac)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
<strong>Formaty</strong> rastrowe - zalety i wady<br />
Zalety:<br />
Wady:<br />
Wierne odwzorowanie orygina�u;<br />
Ma�y nak�ad pracy podczas tworzenia;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Standardy mi�dzyplatformowe (jpeg, gif, tif, png);<br />
�atwo�� u�ytkowania, du�a popularno�� na www.<br />
Du�a obj�to�� pliku (w stosunku do jako�ci);<br />
Brak mo�liwo�ci osadzania warstwy tekstowej;<br />
Zwykle poddane kompresji stratnej (prezencyjne);<br />
Niski poziom zorganizowania (obrazy jednostr.).<br />
W. M. Kolasa
Dylemat: tekst czy grafika<br />
Kazania �wi�tokrzyskie<br />
czytelne,<br />
nieautentyczne<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
nieczytelne,<br />
autentyczne<br />
W. M. Kolasa
Plan wyk�adu wyk�adu – cz. 3 z 3<br />
1. Dokument elektroniczny i jego <strong>kontekst</strong>y<br />
Kontekst normatywny<br />
Kontekst praktyczny<br />
2. Typologia formatów<br />
<strong>Formaty</strong> w cyklu tworzenia publikacji cyfrowej<br />
<strong>Formaty</strong> archiwalne<br />
<strong>Formaty</strong> prezencyjne<br />
3. <strong>Formaty</strong> <strong>hybrydowe</strong><br />
Portable Document Format<br />
DJVu, inne<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Format hybrydowy<br />
Cechy:<br />
Mo�e ��czy� cechy formatów tekstowych i<br />
graficznych;<br />
Oferuje wysoki poziom zorganizowania<br />
–mo�liwa obs�uga struktury logicznej dokumentu;<br />
Inne nowe mo�liwo�ci<br />
Wybrane specyfikacje:<br />
PDF<br />
DJVu<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Portable Document Format<br />
PDF (Portable Document Format) - jest formatem plików<br />
s�u��cym do prezentacji, przenoszenia, drukowania<br />
i przechowywania tre�ci tekstowo-graficznych.<br />
J�zykiem opisu PDF jest okrojona wersja j�zyka<br />
PostScript wzbogacona o elementy hipertekstowe<br />
i aplikacyjne.<br />
Twórca: Adobe Systems<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Portable Document Format<br />
PDF w zale�no�ci od wersji mo�e pe�ni� okre�lone<br />
funkcje:<br />
1. Zastosowanie do celów poligraficznych –PDF/X<br />
(ISO 15930; ISO TC130)<br />
2. Kontenera danych – PDF/A (ISO 19005; ISO TC171)<br />
3. Zastosowanie do wymiany obiektów graficznych i<br />
dokumentacji technicznej – PDF/E (ISO TC171)<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Portable Document Format<br />
W plikach PDF mo�e by� zawarty tekst, grafika<br />
(rastrowa, wektorowa), a tak�e elementy aktywne.<br />
W styczniu 2007 Adobe ca�kowicie otwar�a format<br />
PDF i przekaza�a jego specyfikacj� organizacji AIIM.<br />
2 lipca 2008 og�oszono norm� ISO 32000-1:2008<br />
W. M. Kolasa
Czym jest PDF?<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
1. PDF – podstawa nowoczesnej poligrafii<br />
(du�e pliki wysoka jako�� – np. PDF/X).<br />
2. Mo�e pe�ni� funkcj� kontenera (PDF/A; PDF/E).<br />
3. PDF – jako format prezencyjny<br />
- ale po wyrafinowanych zabiegach adaptacyjnych.<br />
4. PDF – w pe�ni poprawnie funkcjonuje tylko na<br />
oprogramowaniu Adobe.<br />
5. Mog� istnie� problemy prawne (por. licencje EULA).<br />
6. PDF – format bardzo z�o�ony, ��czy: tekst, grafik�<br />
rastrowa i wektorow� oraz elementy aplikacyjne.
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
PDF (w poligrafii i nie tylko)<br />
W. M. Kolasa
PDF - narz�dzia narz�dzia<br />
1. Adobe Acrobat - edytor (komercyjny)*<br />
2. Brak godnych polecenia edytorów bezp�atnych;<br />
3. Liczne przegl�darki (na czele z Adobe Reader);<br />
4. Liczne drukarki wirtualne (z regu�y bezp�atne) lub<br />
wbudowane w aplikacje (np. MS Office, AutoCad);<br />
5. Liczne narz�dzia do manipulacji na plikach PDF;<br />
6. Poza Adobe Acrobatem wszystkie narz�dza oferuj�<br />
tylko pewien poziom obs�ugi formatu PDF (skutkuje<br />
to z�� jako�ci�, rozmiarem, niepoprawnymi<br />
parametrami).<br />
* Nadto inne specjalistyczne stosowane w poligrafii<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Adobe Acrobat 8.0 Prof. (9.0)<br />
W. M. Kolasa
Adobe Acrobat – wybrane funkcje<br />
- mo�liwo�� manipulacji na danych (uk�ad, grafika,<br />
tekst, czcionki, parametry obiektów itp.);<br />
- mo�liwo�� importu dowolnych danych;<br />
- mo�liwo�� dodania warstwy OCR*;<br />
- zabezpieczenia; metadane;<br />
- narz�dza do edycji i optymalizacji;<br />
optymalizacji<br />
- formularze, komentarze,<br />
- liczne opcje eksportu;<br />
- narz�dzia kontroli i inspekcji.<br />
* Niska jako�� wbudowanego engine OCR<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
PDF – (zaimportowany TIF)<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
PDF – obiekt tekstowo-graficzny<br />
tekstowo graficzny<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
PDF – osadzone matadane<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
PDF – osadzony DublinCore<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Optymalizacja – zawsze potrzebna<br />
W. M. Kolasa
PDF – wirtualne drukarki<br />
Mimo szerokiej oferty programów – tylko nieliczne<br />
dzia�aj� w pe�ni poprawnie:<br />
1. Narz�dzia oparte na silniku Adobe:<br />
Acrobat Distiller i kontrolki Adobe (InDesign i in.)<br />
Wtyczki do popularnych programów (Word, Corel,<br />
AutoCad)<br />
2. Niektóre programy oparte na GPL/AFPL GhostScript:<br />
PDF Creator*;<br />
Wtyczki do OpenOffice i GoogleDoc.<br />
3. Uniksowe narz�dzia do PostScriptu.<br />
* Drobne b��dy<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Adobe Distiller<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
PDF – eksport z InDesign<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
PDF Creator<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
PDF Creator – b��dy b��dy<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
PDF – edycja<br />
Nieliczne dzia�aj�ce poprawnie bezp�atne programy,<br />
które s�u�ba do ��czenia, dzielenia, naprawy,<br />
nak�adania znaków wodnych; ustawiania<br />
zabezpiecze�; manipulacji na PDF.<br />
- PDF Tools (win)<br />
- PDFTK (win, unix)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
PDFTools<br />
http://www.sheelapps.com/<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
PDF TK (unix ( unix)<br />
Wybrane polecenia:<br />
rozdziel na pojedyncze strony:<br />
pdftk nazwa.pdf burst<br />
sklej wszystkie pliki pdf):<br />
pdftk cat *.pdf output nowy.pdf<br />
napraw plik:<br />
pdftk stary.pdf output nowy.pdf<br />
zmie� wersj� PDF (do 1.2):<br />
ps2pdf12 stary.pdf nowy.pdf<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
PDF TK (win)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
PDF – eksport<br />
Funkcj� kontrolera eksportu do tif/jpg mo�e pe�ni� :<br />
Ghostscript/Ghostview lub jego klony:<br />
PDFill PDF Tools lub<br />
PDF-XChange<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Narz�dzia te nie oferuj� dost�pu do opcji zaawansowanych<br />
Brak jednak sprawnych bezp�atnych programów do<br />
optymalizacji PDF i edycji metadanych.<br />
W. M. Kolasa
PDFill<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
AFPL GhostScript+GSview<br />
GhostScript GSview<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Nowe horyzonty AdobeDigital<br />
W. M. Kolasa
AdobeDigital<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
AdobeDigital<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Spo�eczno��: Spo�eczno��: Adobe<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Adobe DC: http://www<br />
http:// www.adobe adobe.com com/devnet devnet/acrobat acrobat/<br />
W. M. Kolasa
Spo�eczno��: Spo�eczno��: PDF<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
PDF Zone: Zone:<br />
http://www<br />
http:// www.pdfzone pdfzone.com com/<br />
W. M. Kolasa
Spo�eczno��: Planet PDF http://www<br />
http:// www.planetpdf planetpdf.com com/<br />
Spo�eczno��:<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Zalety i wady PDF (jako formatu prezencyjnego)<br />
Zalety<br />
Popularno��, �atwo�� u�ytkowania;<br />
Idealny dla ma�ych tekstowych dokumentów;<br />
Umo�liwia popr. wy�wietlanie skomplikowanych<br />
znaków (np. mat., chem.) tworzonych LaTeXem.<br />
Wady:<br />
Du�e rozmiary plików dla dokumentów innych ni�<br />
tekstowe;<br />
Problem z sekwencyjnym serwowaniem i<br />
wy�wietlaniem stron;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Potencjalne problemy z osadzonymi fontami.<br />
W. M. Kolasa
DjVu<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DjVu - technologia rozwijana od 1996 r. przez koncern<br />
AT&T do kompresji skanowanych dokumentów.<br />
Oprogramowanie oparte na tej technologii stworzy�a i<br />
opatentowa�a firma LizardTech Inc.<br />
Od 2008 roku – technologia rozwijana pod szyldem<br />
Celartem Technology Inc. (spó�ki matki, która jest<br />
w�a�cicielem LizardTecha).<br />
W. M. Kolasa
Czym jest DjVu<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Format DJVu w przeciwie�stwie do PDF ma charakter<br />
czysto graficzny.<br />
Algorytm DJVu opiera si� na metodzie segmentacji<br />
obrazu i wydzieleniu warstw (por. Photoshop)<br />
Wynikowe pliki - najmniejsze z mo�liwych (por. JPG)<br />
Mo�e mie� zakotwiczona warstw� tekstow� OCR.<br />
Jasny status prawny – brak ogranicze� licencyjnych<br />
zarówno do celów nie komercyjnych jak i niekomerc.<br />
Istniej� zarówno komercyjne (Cartlem/LizardTech),<br />
jak i bezp�atne aplikacje (DJVuLibre)
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DjVu – w�a�ciwo�ci w�a�ciwo�ci dokumentu<br />
W. M. Kolasa
Warstwy<br />
Kolor<br />
Tre��<br />
T�o<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Trzy warstwy t�a<br />
W. M. Kolasa
Warstwy djvu<br />
�ród�o: Léon Bottou: Efficient Conversion of Digital Documents to Raster Formats Multilayer (2001)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DjVu – ma�e ma�e rozmiary<br />
Ma�e rozmiary<br />
Dokumenty DjVu<br />
s� nieedytowalne<br />
daj� wi�c gwarancj�<br />
wiarygodno�ci<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Morfologia pliku djvu
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DjVu – kompresja (zestawienie)<br />
W. M. Kolasa
DjVu – pejza� pejza�<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DJVu – dokumenty matematyczne
DJVU - akwarele
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Dokumentacja techniczna<br />
�ród�o – GB Soft
DJVu – portret<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DJVu – rysunek<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DJVu – jako�� jako�� poligraficzna
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DJVu – jako�� jako�� poligraficzna
DJVu – zoom 1000% (600 dpi) dpi<br />
Jako��<br />
poligraficzna<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DjVu - oprogramowanie<br />
Edytory:<br />
Document Express – edytor, komercyjny (win, unix)<br />
DJVU Virtual Printer – drukarka, komercyjna (win)<br />
DjVu Solo – prosty bezp�atny edytor (win)<br />
DjVuLibre – bezp�atny pakiet narz�dziowy (unix, win)<br />
Przegl�darki (bezp�.):<br />
- DjVu Browser (LizardTech) 6.1<br />
- DJView 4.3 (DjVuLibre)<br />
- Inne (unix, win i inne) – wyra�nie s�absze<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Document Express Editor<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Document Express Editor Prof.<br />
Funkcje*:<br />
- import plików (TIF, BMP, inne)<br />
- manipulacje stronami dokumentu;<br />
- dodawanie adnotacji, etykiet, linków;<br />
- OCR<br />
- eksport do formatów graficznych;<br />
- wydruk do DjVu z dowolnej aplikacji (drukarka)<br />
- obs�uga skanowania<br />
* W wersji Enterprise znacznie wi�cej opcji i funkcji<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DjVu Solo (bezp�atny)<br />
(bezp�atny)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DjVu Virtual Printer<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DjVuLibre (unix unix) - przyk�ady przyk�ady<br />
Wszystkie PDF do djvu (bez OCR) [pe�ny kolor]<br />
Wstaw adnotacj� do wszystkich djvu<br />
find . -name 'e*.djvu' -exec djvused -f<br />
nasz.txt nasz.txt {} -s {} -v -s ';’ -v ';’<br />
Osad� miniaturki we wszystkich djvu<br />
find . -name '*.djvu' -exec djvused {} {}<br />
-e 'set-thumbnails' -e 'set-thumbnails' -s -v -s ';' -v ';'<br />
Zapisz jako rozdzielony:<br />
.../djvmcvt ...\ djvmcvt-i-iinput.djvu input.djvu . . index.djvu<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
find . -name '*.pdf' -exec djvudigital -dpi=600<br />
-exact-color {} ';'<br />
W. M. Kolasa
pdf2djvu (unix ( unix) - przyk�ady przyk�ady<br />
Konwersja pdf do djvu (wraz z OCR)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
root@helios:~/pdfx/$ pdf2djvu --words --dpi=600<br />
pismo.pdf > pismo.djvu:<br />
- page #1 -> #1<br />
...<br />
0.227 bits/pixel; 1.656:1, 39.62% saved, 1275423<br />
bytes in, 770040 bytes out<br />
Niestabilna wersja<br />
windows/cygwin<br />
W. M. Kolasa
DjVu Browser – szybki, sprawny<br />
Tre��<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DJView 4.3 – nowe mo�liwo�ci<br />
mo�liwo�ci<br />
W. M. Kolasa
Najwi�ksze Najwi�ksze biblioteki (z DJVu) DJVu<br />
Internet Archive: http://www.archive.org/<br />
Open Library: http://openlibrary.org/<br />
Gutenberg Consortia Center: http://gutenberg.cc/<br />
Nadto liczne o zasi�gu narodowym:<br />
USA<br />
Japonia<br />
Rosja<br />
Polska<br />
Islandia<br />
W�ochy i in.<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wiele formatów: IA/OL<br />
Tre��<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DJVu z IA<br />
Tre��<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Zalety i wady DJVu<br />
Zalety<br />
Wady<br />
Bardzo ma�e rozmiary;<br />
Sekwencyjne wy�wietlanie (str. fizycznie rozdzielone);<br />
Idealny dla d�ugich dokumentów;<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Du�y wybór aplikacji komercyjnych i bezp�atnych;<br />
Jasna sytuacja prawna, wsparcie w Polsce (GB Soft).<br />
Nieco trudny w obs�udze w fazie tworzenia, konwersji;<br />
Ma�o skuteczny engine OCR wbudowany w DE.<br />
W. M. Kolasa
Kilka wskazówek<br />
Jak w djvu poprawi� OCR?<br />
Jak wykona� djvu i OCR przy 72 dpi?<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Jak zaprojektowa� rozwi�zanie serwerowe<br />
W. M. Kolasa
Poprawa OCR<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
1. Eksport DJVu do TIFF wielostronicowy (najlepiej 1BPP)<br />
W. M. Kolasa
Poprawa OCR<br />
2. OCR w Abbyy Fine Reader i zapis do wi�zki wi�zki<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Poprawa OCR – osadzanie wi�zki wi�zki<br />
W. M. Kolasa
DJVuOCR – inne opcje<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
DJVuLibre – djvused [edytor]<br />
Fragment strony pomocy:<br />
Parametr:<br />
-- set-txt set txt [djvusedtxtfile]<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Insert hidden text information into the selected pages. The optional<br />
argument djvusedtxtfile names a file containing the hidden text information.<br />
This file must contain data similar to what is produced by command printtxt.<br />
When the optional argument is omitted, the program reads the hidden<br />
text information from the djvused script until reaching an end-of-file or a<br />
line containing a single period.<br />
....<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Jak wykona� wykona� djvu i OCR z 72 dpi? dpi<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Jak wykona� wykona� djvu i OCR z 72 dpi? dpi<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DJVu – rozwi�zanie rozwi�zanie serwerowe<br />
1. Infrastruktura oparta na Document Express Enterprise<br />
wraz z elementami dedykowanymi – komercyjne<br />
2. Infrastruktura wykorzystuj�ca równolegle Document<br />
Express Prof. i komponenty bezp�atne na platform�<br />
linuksa (DJVuLibre, Tesseract, ImageMagick, pdftk).<br />
3. Jak 2. – ale zamiast Tesseracta u�ywany jest Abbyy<br />
FineReader (komercyjny).<br />
W. M. Kolasa
DJVu – serw. rozwi�zanie rozwi�zanie 2-3 2<br />
1. Dwie metody tworzenia djvu:<br />
na platformie linuksa – wówczas jedynie kopiujemy<br />
pdf lub tif na serwer (DJVuLibre lub pdf2djvu);<br />
wykonane w aplikacjach windows – w tym<br />
przypadku kopiujemy na serwer pliki djvu do<br />
dalszej obróbki;<br />
2. Przed OCR. eksport djvu do TIFF (ddjvu);<br />
3. OCR (Tesseract lub FineReader);<br />
4. Osadzanie tekstu z djvu (djvused)<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
5. Czynno�ci ko�cowe: miniatury jpg, thumb, rozdzielnie<br />
6. Kopiowanie gotowych katalogów z serwera na udzia�y samby.<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
DJVu – rozwi�zanie rozwi�zanie serwerowe<br />
PDF/X<br />
maj� du��<br />
obj�to��<br />
FTP 4 Mb/s<br />
PDF-djvu –<br />
konwersja<br />
formatu A2<br />
trwa d�ugo<br />
(30 sek./str.)<br />
Obróbka<br />
grafiki<br />
potrzebuje<br />
du�ej mocy<br />
W. M. Kolasa
Abbyy FineReader – skuteczny, inteligentny<br />
�ród�o: AutoID<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
API (rozwi�zania dedykowane) wersja pude�kowa<br />
W. M. Kolasa
Tesseract - bezp�atny bezp�atny<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Kto tak pracuje?<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Google Books - tekst<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Any2DjVu Server<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Spo�eczno�ci<br />
Spo�eczno�ci<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Spo�eczno�ci<br />
Spo�eczno�ci<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Spo�eczno�ci<br />
Spo�eczno�ci<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Inne formaty: TeX<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Natywne formaty prezencyjne TeX, Latex – popularne w<br />
kr�gach matematyków, fizyków i in�ynierów (*.dvi)<br />
W. M. Kolasa
Inne formaty: postscript<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
PostScript - niezale�nym od urz�dzenia wyj�ciowego<br />
j�zykiem programowania, który opisuje tekst<br />
i grafik� na stronie.<br />
Jego polecenia steruj� drukark� laserow� (lub dowolnym<br />
innym urz�dzeniem postscriptowym), umieszczaj�c w<br />
odpowiednim miejscu lini�, okr�g, tekst czy te� map�<br />
bitow�.<br />
Do odczytu plików Postscriptowych (*.ps) mo�na u�y�<br />
programu GhostScript (GSview)<br />
W. M. Kolasa
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
Zoomify EZ, Google Maps<br />
Inteligentna forma prezentacji jpg (ci�cie, scalanie)
Zoomify (z Photoshopem)<br />
Photoshopem<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie
Sibelius<br />
Inteligentna forma ��czenia obrazu i d�wi�ku<br />
Wtyczka<br />
W. M. Kolasa
Sibelius<br />
W. M. Kolasa
Technologia czy sztuka?<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Technologia<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Sztuka<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Profesja<br />
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie<br />
W. M. Kolasa
Dzi�kuj�<br />
Dzi�kuj�
Change language