stanje i perspektive u rudarstvu i odrţivi razvoj mining present state ...

Rudarstvo 2011 / Mining 2011PRIMENA BAZIĈNIH STENA U ZAVISNOSTI ODNJIHOVOG KVALITETAUTILIZATION OF BASIC MAGMATIC ROCKS RELATIVE TO ROCKQUALITYApstraktMihajlović B. 1 , Simić D., Lazarev S., Ljubiĉić M. i Simić V. 21 - Jantar grupa d.o.o. Beograd 2 – Rudarsko-geološki fakultet, BeogradBaziĉne stene imaju veliku mogunost primene u razliĉitim industrijskim granama, pre svega u putogradnji igraĊevinarstvu, gde se koriste kao najkvalitetniji drobljeni agregat za habajući sloj u putogradnji i za izraduspecijalnih betona. Osim toga, bazalti i dijabazi predstavljaju osnovnu sirovinu za petrurgiju i za proizvodnjumineralne vune. Podruĉja primene baziĉnih stena zavise od njihovog kvaliteta, koji je uslovljen genezom,odnosno uslovima pojavljivanja lave (magme), veliĉinom, oblikom, sklopom stene i prostiranjem. U radu suprikazana podruĉja primene baziĉnih stena iz leţišta bazalta „Cer― kod Preševa, dijabaza iz leţišta „Draĉa― kodPrevešta-Rekovac i amfibolita iz leţišta „Dobro Polje― kod Crne Trave.AbstractBasic rocks are widely used by different industries, mostly road construction and civil engineering as the bestaggregate with high abrasion resistance and for special concrete. Basalt and diabase are also used for productionof mineral wool and as petrurgical material. Utilization of basic magmatic rocks depends on the rock quality,which is related to the origin of magma, fabric, volume, and position. In this paper three different deposits ofbasic magmatic rocks are presented – basalt deposit "Cer" near Preševo, diabase from the "Draĉa" deposit nearPrevešt – Rekovac, and amphibolite from the "Dobro polje" deposit near Crna Trava.UvodU našoj zemlji, kao i manje-više svuda u svetu, pojava magmatskih stena je mala i u glavnompreovlaĊuju sedimentne stene. Samim tim i eksploatacija ovih vrsta leţišta je znatno manja uodnosu na sedimentni tip leţišta i to pre svega karbonata. Za razliku od rasprostranjenosti,kvalitet i primena magmatskih stena je izuzetno velika.Baziĉne stene su dosta zastupljene u centralnoj i zapadnoj Srbiji, gde se pojavljuju kao vaţni ĉlanoviofiolitskog melanţa.Prema svojim fiziĉko-mehaniĉkim svojstvima i hemijskom sastavu predstavljaju veomakvalitetne stene, koje imaju široku primenu u razliĉitim granama industrije. Pre svega uputogradnji gde se koristi za habajuće slojeve kod završnih slojeva kolovoznih zastora, zaţelezniĉke pruge i kao sirovina za proizvodnju izolacionih materijala.Zbog povoljnih fiziĉko-mehaniĉkih svojstava: ĉvrstoćom na pritisak 300-400 MPa,habajućom tvrdoćom 4-11 cm 3 , poroznošću 0,1-1,0 % i upijanjem vode 0,2-1,0 %,predstavljaju odliĉan tehniĉko-graĊevinski i arhitektonski kamen.Baziĉne stene su veoma cenjen arhitektonski i skulptorski kamen zbog povećane ĉvrstine ovihstena (zupĉasto srastanje sastojaka), boje, lakog poliranja i otpornosti na atmosferilije. Oupotrebi baziĉnih stena svedoĉe otkrivene neolitne figure od 8.500 p.n.e., zatim obelisci i682