stanje i perspektive u rudarstvu i odrţivi razvoj mining present state ...

Rudarstvo 2011 / Mining 2011RUDARENJE U ZASAVJU I SMANJENJE NEGATIVNIHEKOLOŠKIH POSLEDICA, ZBOG EKSPLOATACIJEMRKOG UGLJA, SA ERM METODAMAMINING IN ZASAVJE AND REDUCING NEGATIVE ECOLOGICALCONSEQUENCES OF EXPLOATATION OF BROWN COAL, WITHTHE ERM METHODSApstraktDavorin ŢnidariĉSlovenija,Rudarenje i rudarska delatnost, imaju u Zasavskom regionu dugu tradiciju. Iskopavanje mrkog uglja, te upotrebau proizvodnji elektriĉke energije, za upotrebu u domaĉinstvima i ostalim granama privrede, na lokalnoj idrţavnoj razini, dugo je godina predstavljajla bitnu granu privrede u regionu. Sa pronalaţenjem alternativnih teobnovljivih energetskih resursa, upotreba Zasavskog uglja se smanjivala. Posebno u zadnjem desetljeĉu, zbogslabe kvalitete, tako hemijskog, kao i kaloriĉnog potenciala, te velikog zagaĊenja, koje je prouzrokovalaupotreba tog energenta u neadekvatnim tehnološkim sistemima i industrijskim postrojenjima. Nova vremena,novi tehnološki procesi, te stroţi zakonski propisi za oblast okoline i prirode, tu su granu energetskih resurzasmanjili na najmanju moguĉu razinu. Ostala su samo degradirana podruĉja zbog višegodišnje exploatacije, kojeje potrebno sanirati na unutrašnjim i vanjskim terenima. Praktiĉke moguĉnosti smanjenja polucije i degradacijepostoje, ali se zbog specifike zagaĊenja-teški metali, odroni, otpadne vode u tom pravcu preporuĉuju ERMmetode. Jer su prirodi i okolini prihvatljive, za svoj rad ne upotrebljavaju elektriĉke energije, a i sanacije suveoma efikasne.Kljuĉne reĉi: rudarenje, Zasavje, ekoremediacije, energenti, okolinaAbstractMining and mining activities, have in Zasavje region long tradition. Exploatation brown coal, and its use inproduction of electric energy, for households and other parts of industry, on local and global level, a long timerepresent important branch in region. With invention alternativ and renewable energy sources, decreased usingZasavje coal. Especialy in last decade, becouse of poor quality, both chemical and caloric potential, and highlevel polution, which is due to the use of coal, and also inadequate tehnological sistems in industry.New times,new tehnological sistems, and tougher laws for ecology and environment, this part of energy sources decreasedon a lowest possible level. Remain only others degraded areas, becouse of long time exploatation, which isnecessery rehabilitated inside and outside levels. Practical possibilities for reducing polution and degradationexists, but becouse of specific polution, heavy metals in siol, avalanches, wastewaters, for sanationrecommended ERM methods. They are nature environment and acceptable, for its work they dont need electricenergy, and they are very effective.Key words: mining, Zasavje, ecoremediation, energents, environmentIstorija rudarstva u ZasavjuPrije otkriĉa uglja u Zasavju, ljudi na tim ruralnim podruĉjima, kao i veĉina u tom vremenu, bavili suse poljoprivrednim delatnostima. Kako se ugalj u to vreme nalazio u gornjim slojevima zemlje, ispodtankog površinskog sloja, seljaci su brzo pronašli crnu zemlju. Poznati polihistor i istraţivaĉ JanezVajkard Valvasor, veĉ u 1689 godini, u svojoj poznatoj knjizi Slava Vojvodine Kranjske, opisujepronalaţenje uglja, kojeg su farmaceuti tadašnjeg vremena nazivali zmajeva krv, i slomljenogprodavali kao lek za iscelivanje ţivotinja. Iskorištavanje mrkog uglja u Zasavskom regionu, poĉelo je1755 godine, kada u Zagorju barun Franc Raigersfeld, dobije dozvolu za iskorištavanje, tadatakozvano lomljenje uglja. U obliţnjem Trbovlju tek 1804 godine, zvaniĉno se poĉelo prodavati ikopati crno zlato, kada je Franz Maurer, osnivao Maurerov rudnik, te dobio zvaniĉnu dozvolu za569