stanje i perspektive u rudarstvu i odrţivi razvoj mining present state ...

Rudarstvo 2011 / Mining 2011Izbor tehnološke šeme rada sa selektivnim kopanjem uslovljen je geološkim, tehnološkim,sigurnosnim i ekonomskim faktorima, kao i razvojem rudarskih radova na otkrivci.U geološke faktorespadaju: prostorni raspored uglja i jalovine, karakter i broj kontakata izmeĊu njih i fiziĉko-mehaniĉkasvojstva uglja i jalovine. Tehnološki faktori su visina i nagib etaţe, vrsta i tip opreme za dobijanje iutovar, te vid primijenjenog transporta a ekonomski faktori se odnose na zahtjeve potrošaĉa zakvalitetom uglja i cijenu dobijanja.Pri izboru tehnološke šeme dobijanja prednost se daje onoj koja udatim uslovima obezbjeĊuje najveću sigurnost u radu, maksimalno iskorišćenje leţišta i minimalnorazblaţenje uz maksimalno iskorišćenje opreme i ekonomske efekte. Osnovna varijanta dobijanja ugljaje rad u popreĉnim blokovima sa otkopavanjem od krovine ka podini.Pravac napredovanja bagerskog bloka od krovine prema podini omogućuje selektivno otkopavanjejalovinskih proslojaka male debljine uz minimalne gubitke i razblaţenje uglja. Selektivno kopanje ubagerskom bloku vrši se odreĊenim redosledom kopanja raznorodnih vrsta materijala. Jalovinsnkiproslojak dijeli bagerski blok po visini koja se mijenja sa napredovanjem bagera u bloku. Redosledkopanja je odozgo prema dole. Prvo se kopa ugalj u gornjem dijelu bloka do kontakta sa jalovinskimproslojkom u maksimalnoj duţini (dubini bloka) i utovara u kamion, zatim se kopa jalovi proslojakkoji se odlaţe u otkopani prostor ili utovara u kamione za transport jalovine, i na kraju se kopa ugalj udonjem dijelu bloka (etaţe), nakon ĉega se bager pomjera za duţinu koja je jednaka dubini jediniĉnogbloka (razlika maksimalnog i minimalnog polupreĉnika kopanja na nivou stajanja) i ciklus seponavlja.Za cijelu etaţu gubici i razblaţenja zavise od broja jalovinskih proslojaka i debljine sloja,odnosno debljine proslojka. Budući da su ove veliĉine razliĉite kako u pojedinim dijelovima etaţe takoi na pojedinim etaţama samim tim su razliĉiti i gubici odnosno razblaţenja na pojedinim etaţama iblokovima. Na slici 4 prikazan je rad hidrauliĉnog bagera kašikara CAT 385B na PK ―graĉanica‖Gacko a u tabeli 2. njegove osnovne tehniĉke karakteristike.Slika 4: Rad hidrauliĉnog bagera kašikaraCAT 385B na površinskom kopuTabela 2: Tehniĉke karakteristike hidrauliĉnog bageraParametar Jedinica mjere VrijednostZapremina kašike (m 3 ) 5,6Sila rezanja na zubima (kN) 384Brzina kretanja (km/h) 4,5Dubina kopanja (m) 7,38Srednji pritisak na tlo (N/cm 2 ) 11,9Širina gusjenica (mm) 750Širina gusjeniĉnog postolja (mm) 4.260Duţina gusjeniĉnog postolja (mm) 5.840Širina kašike (mm) 2.440357