Afleiðsla og samsetning - Orðabók Háskólans

16 2 UM AFLEIÐSLU OG SAMSETNINGU ί GENERATίFRI MÁLFRÆÐIað mun meiri upplýsingar fylgi hverju lesi en verið hefur, sbr. það sem hér fer á eftir: 6Variation must be determined by what is “visible” to the child acquiring the language,that is, by the PLD [primary linguistic data]. It is not surprising, then, to finda degree of variation in the PF component, and in aspects of the lexicon: Saussureanarbitrariness (association of concepts with phonological matrices), properties ofgrammatical formatives (inflection, etc.), and readily detectable properties that holdof lexical items generally (e.g., the head parameter). Variation in the overt syntaxor LF component would be more problematic, since evidence could only be quiteindirect. A narrow conjecture is that there is no such variation: beyond PF options andlexical arbitrariness (which I henceforth ignore), variation is limited to nonsubstantiveparts of the lexicon and general properties of lexical items. If so, there is only onecomputational system and one lexicon, apart from this limited kind of variety. Let ustentatively adopt that assumption — extreme, perhaps, but it seems not implausible— as another element of the Minimalist Program. (Chomsky 1995a:169–170.)Lítið hefur verið birt um orðmyndun þar sem unnið er út frá þessum hugmyndum ennsem komið er og mér er ekki ljóst hvaða áhrif þetta mun hafa á skoðanir manna á muninumá afleiðslu og samsetningu. Ekki sýnist mér þó að togstreitan um setningarlega oghljóðkerfisfræðilega þætti í orðhlutafræði muni hverfa fyrir áhrif þessarar kenningar.Þeir sem fást við viðfangsefni innan orðhlutafræði sem tengd eru hljóðkerfisfræðivirðast halda sig við Aspects-líkanið eða einhver afbrigði þess og skýra mismunandi orðmyndunmeð mismunandi reglum en ekki með breytilegri skilyrðingu á lesum í orðasafni.Bilið milli þeirra sem styðjast við mismunandi líkön af málkerfinu sem hér hefur veriðtæpt á er talsvert og það er ekki til hægðarauka að menn hafa tilhneigingu til að gagnrýnakenningar annarra út frá sínum eigin forsendum (og líkani) en ekki út frá þeim forsendumsem mótherjinn notar sjálfur. Það er því ekki furða þótt erfitt sé á stundum að bera hinarýmsu kenningar saman. Samt vekur skoðanamunur milli manna og skóla ekki mestafurðu, heldur það hve samstaðan um það að aðgreina samsetningu og afleiðslu virðistvera mikil þrátt fyrir þær ólíku forsendur sem hér hafa verið nefndar. 72.3 Arfurinn frá formgerðarsinnumAf ritum sumra generatífra málfræðinga mætti ætla að upphaf allrar málfræðiiðkunarmætti rekja til fyrstu rita Chomskys. Þetta er sérstaklega áberandi í setningafræði ogkemur líka fyrir í kennslubókum í orðhlutafræði (t.d. í Scalise 1986 og Jensen 1990). 8Hitt er þó algengara að þess sé skilmerkilega getið að í orðhlutafræði er arfurinn frá formgerðarsinnum(strúktúralistum) mjög mikilvægur og margar aðferðir og skilgreiningar eru6 Hér er vísað í prentaða heimild en upphaflega var tilvitnunin í handrit Chomskys (1993) þar sem orðalag ermeð nokkuð öðrum hætti:Parametric variation must allow at least Saussurean arbitrariness association of concepts from afixed store with phonological matrices. Variation must be determined by what is ‘visible,’ thatis, by the PLD [primary linguistic data]. We therefore expect variation in the PF component. Aplausible conjecture is that beyond such options, variation is limited to the lexicon, perhaps tocertain morphological properties of lexical items. There is, then, only one computational systemapart from the PF component, and one lexicon apart from functional elements and inescapablearbitrary associations. (Chomsky 1993:3)7 A.m.k. að því marki að alls staðar er fullum fetum talað um þetta hvort í sínu lagi, meira að segja hjá þeimsem í verunni virðast ekki telja eðlismun á þessu tvennu.8 Báðar bækurnar eru byrjendabækur og er ekki ætlað að gefa sögulegt yfirlit yfir greinina, eins og framkemur í nöfnum þeirra en orðið „generative“ kemur fram í þeim báðum. Sú fyrri heitir einfaldlega GenerativeMorphology en hin hefur undirtitilinn Word Structure in Generative Grammar.