Afleiðsla og samsetning - Orðabók Háskólans

5.3 Bundnir liðir, aðskeyti og samsetningarliðir 147Mörkin á milli erlendra orðhluta og þeirra orðhluta sem talin eru í næsta kafla hér á eftireru ekki alltaf mjög greinileg en í (8) er reynt að miða við að orðhlutarnir séu þess eðlis aðþeir hafi komið inn í málið sem orðhlutar í tökuorðum, jafnvel þótt aðrir hlutar í orðunumhafi verið þýddir, t.d. myrtus í myrtussveigur.5.3.1.2 StakmyndönSambærilegir orðhlutar en ekki alveg eins útlenskulegir eru svo í eftirfarandi lista (9).Sumt af þessu ætti e.t.v. að fá greininguna gv! og teljast til afleiðslu en allir eiga þessirorðhlutar það sameiginlegt að vera mjög torkennilegir og eiginlega ekki skiljanlegir nemaí orðunum sem þeir eru hluti af. 24 Orðin í (9) eru sundurleit. Þarna eru orðhlutar semvirðast ekki eiga hliðstæðu í öðrum íslenskum orðum, t.d. dándis- í dándispíka og flór- íflórsykur. Aðrir orðhlutar eru síðan skyldir rótum í öðrum orðum í málinu enda þótt þeirséu svo breyttir að venjulegur málnotandi sjái tæplega tengsl þar á milli lengur, t.d. draf- ídrafúldinn sem mun vera skylt sögninni drafa, skv. Íslenskri orðsifjabók (Ásgeir BlöndalMagnússon 1989). Loks eru þarna hrein og klár stakmyndön, þ.á m. hind- í hindber.(9) Stakmyndön:7 grand 0 ! grandgæfa5 gal 0 ! galgopi, galopinn5 val 0 ! valhnota4 grann 0 ! grannkanna3 draf 0 ! drafúldinn3 gífur 0 ! gífurlega, gífuryrði3 ið 0 ! iðgjald, iðgjafi3 kag 0 ! kagbæta, kaghýða3 lé 0 ! lébarn; lébarði2 er 0 ! erlendur2 feiki 0 ! feikilegur, feikimikill2 fimbul 0 ! fimbulkaldur2 flór 0 ! flórsykur2 flum 0 ! flumósa2 gasa 0 ! gasalega2 geipi 0 ! geipilega2 kakk 0 ! kakkbera, kakkþykkur2 kar 0 ! karbættur2 nýstár 0 !nýstárlegur 252 ré 0 ! rélegur2 rú 0 ! rúbaggi, rúétinn2 rúnn 0 ! rúnnhöggva, rúnnsalta2 síl n ! sílgrænn, sílspikaður2 skjallur adj ! skjallahvítur2 snur 0 ! snurfusa 262 viða 0 ! viðamikill2 virkja 0 ! virkjamikill2 öldur 0 ! öldurmenni2 ömur 0 ! ömurlyndur, ömurlega1 am 0 ! ambaga1 ann 0 ! annmarki1 ask 0 ! askvaðandi1 bal 0 ! balstýrugur1 bald 0 ! baldstýrugur1 bar adj ! baraxlaður1 ber m ! berserkur1 búkk 0 ! búkkár1 dándi n ! dándispíka1 dánu 0 ! dánumenni1 dí 0 ! dísætur1 dol 0 ! dolfallinn1 fjarg 0 ! fjargviðrast1 flunku 0 ! flunkunýr1 flunkur 0 ! flunkurnýr1 fær 0 ! Færeyjar1 glim 0 ! glimskakka1 gran 0 ! gransöngvari1 grund 0 ! grundvöllur1 ham 0 ! hamborg1 hann 0 ! hannyrðir1 há 0 ! hábinda1 himpi 0 ! himpigimpi1 hind 0 ! hindber1 hí 0 ! híbýli1 hnar 0 !hnarreistur24 Hér verður ekki rakið hvernig hver orðhluti er tilkominn í málinu enda er hér miðað við samtímalegagreiningu, samkvæmt málkenndinni einni.25 Skv. Íslenskri orðsifjabók (Ásgeir Blöndal Magnússon 1989) er uppruni þessa orðhluta óljós; sennilegt erað málnotendur tengi fyrri hlutann við lýsingarorðið nýr en það gerir Ásgeir ekki beinlínis. Hér er orðhlutinnþví ekki greindur í sundur.26 Sennilega væri réttara að skipta þessu orði ekki, sjá þó Íslenska orðsifjabók (1989) þar sem vísað er íafbrigðið snurfunsa og rótskyldu sögnina funsa til að sýna myndanskiptinguna.