Afleiðsla og samsetning - Orðabók Háskólans

4.5 Greiningaratriðin ί gögnunum 129b 1.212 Bandstafuraðdáan -an b í aðdáanlegurLýsingarorð sem fyrrihlutar geta verið með ýmsum hætti, þótt fjölbreytnin í nafnorðumsé svo mikil í orðmynduninni að aðrir orðflokkar verða gjarnan út undan í lýsingum.Nokkuð er um það í gögnunum að lýsingarorð hafi ýmsar endingar innan samsetts orðs ogslíkar endingar fá merkið x í gögnunum. Þessar endingar eru af ýmsu tagi og þar á meðaleru fyrri liðir sem beygjast innan orðs, t.d. í litliskattur, langatöng, mjóileggur, stórastofa,stóriburkni, stóridómur, stórisannleikur, svartigaldur, svartipétur og svartisnigill. Þessiorð hafa enn ekki verið flokkuð til fulls og endingargreining í þeim öllum er aðeins x.Þá bregður fyrir hvorugkynsmyndum í orðhlutum (sjá (50)) og er slíkt merkt með hk. Ígögnunum er einnig örlítið um dæmi um stigbreytt orð 35 og eru orðhlutarnir merktir meðmst og est í gögnunum. Í tveimur af stigbreyttu orðunum kemur fram beyging á fyrrihluta, eins og í litlaskatti, löngutöng og mjóalegg, þ.e. fyrri hlutinn beygist sem samsetningarliður.Þetta eru orðin hæstiréttur og efriskoltur, en samsetningarmyndir af þeim sjástí orðunum hæstaréttarlögmaður og efraskoltsbein.(50) Greining á endingu lýsingarorða:Skammstöfun: Tíðni: Skýring og dæmi0 6.017 Endingarlaus lýsingarorðsfyrrihlutigóð -0 0 í góðfúsx 178 Lýsingarorðsfyrrihluti með ótiltekinni endingublökku -u x í blökkuþrællhk 31 Hvorugkynallt -t hk í alltaðest 14 Efsta stighæsti -i est í hæstirétturmst 7 Miðstigefri -0 mst í efriskolturLoks eru í eftirfarandi töflu dæmi um mjög furðulegar endingar sem sennilega væriréttara að greina á annan hátt, en þar er sennilega um setningarliði að ræða og fyrri hlutarnirlúta því engum venjulegum orðmyndunarlögmálum. 36(51) Aðrar endingar:Skammstöfun: Tíðni: Skýring og dæmi:eegr 4 Eignarfall eintölu með greiniansans -ans eegr í ansansárinf 2 Nefnifallfaðir -0 nf í faðirvorþf 8 Þolfalleinhvern -n þf í einhverneginnFormlega er ekki gerður greinarmunur á því hvaða orðflokki endingarnar fylgja. Tilþess að fá fram þær upplýsingar verður að skoða áttunda svið í línunni þar sem orðflokkurá uppflettimynd fyrri hluta kemur fram. Það segir sig þó sjálft að fallendingar eiga aðeinsvið um fallorð, en endingarleysi og bandstafur kemur fyrir bæði í fallorðum og sögnum.Smáorð sem fyrri hlutar eru svo alltaf endingarlaus.35 Ekki hefur tvöfalda stigbreytingu rekið á fjörur mínar nema í orðinu hæstlaunaðasti.36 Síðasta atriðið á þessum lista er t.d. sennilega bundið við aukafallsliði, sjá 4.5.3.3.7.