Afleiðsla og samsetning - Orðabók Háskólans

120 4 GREINING Á ίSLENSKU DÆMASAFNIeða hvorttveggja séu í orðasafni með hverju sambandi, rétt eins og upplýsingarnar umfrjáls og bundin myndön hljóta að vera.Annað athugunarefni í sambandi við agnarsagnir er það að í sumum þeirra koma framfyrri liðir sem ómögulegt virðist að flokka öðruvísi en sem bundna samsetta liði, þ.e.samsettar agnir eða forsetningar sem tæplega koma fyrir sjálfstætt. Áður hefur verið vikiðað þessu (sjá (15) á bls. 108 hér að framan), og hér eru dæmi um agnarsagnir til áréttingar.Í lið (34)a eru ósamsettar agnir eða forsetningar, eins og sjá má í aftari dálki, en þar erusagnasamböndin sem samsettu orðin eru dregin af. Í (34)b eru síðan samsettar agnir eðaforsetningar:(34) Agnarsagnir:a. tilfinnanlegur finna til *tilfinnauppsegjanlegur segja upp *uppsegjaviðkunnanlegur kunna við *viðkunnaínáanlegur ná í e–ð *íná e–ðumflýjanlegur umflýja e–ð *flýja um e–ðupprætanlegur uppræta e–ð *ræta e–ð uppb. óframúrráðanlegur ráða fram úr e–u *framúrráða e–uútáliggjandi liggja út á e–ð *útáliggja e–ðÞessir samsettu liðir í agnarsögnunum eru af sama tagi og nokkrir þeirra liða sem lýstverður í næsta kafla.4.5.3.3.3 Samsettar agnir eða forsetningarHér að framan var því lýst hvernig gert er ráð fyrir samsettum ögnum (eða forsetningum)sem samsetningarliðum í afleiddum myndum af agnarsögnum, þannig að orðhlutinnframúr er greindur sem samsett forsetning eða atviksorð í orðum eins og óframúrráðanlegur.Atriði af þessu tagi koma ekki aðeins fyrir í agnarsögnum og gera verður ráð fyrirfjölda samsettra orða af þessu tagi, ef tvígreining á að ganga upp í öllu safninu. Samsettaögnin eða forsetningin getur þá verið hvort heldur er sjálfstætt orð eða orðhluti. Íslenskstafsetning styður þessa greiningu oft, a.m.k. ýmis stafsetningarafbrigði sem notuð eruí Ritmálssafni OH, en þar eru tvíyrtar flettur ekki teknar upp (sjá 4.3.2 hér að framan).Einu afbrigðin sem þar finnast eru því oft og tíðum myndir sem ekki eru í samræmi viðþá stafsetningu sem mælt er með í kennslubókum, sbr. dæmi sem gefin eru í (4) („Eittorð eða tvö“) á bls. 95 hér að framan. Því er í gögnunum dálítið af greiningarorðum úrRitmálssafninu þar sem skv. nútímastafsetningu væri venja að rita tvö eða fleiri orð. Afeftirfarandi lista sést hvað um er að ræða:(35) Samsett atviksorð og forsetningar:aftanfyriraftanundirafturáviðafturundanafturútaustráaustureftirausturfráausturundanausturundirausturúráframbakatilennnúframáframáviðframhjáframmaðframmíframundanframundirframúrfyrirframfyrmeirfyrrmeirháttuppheimundirheimviðhéðanífráhéðanmeginhéðanmeginfráhérmeðhérmeginhérnameginhértilhérumhingaðtilinnarafinneftirinnhjáíframífráíviðmeðframneðanum