Afleiðsla og samsetning - Orðabók Háskólans

116 4 GREINING Á ίSLENSKU DÆMASAFNIvöl f gvtóm n gvvörpum adv gv+safn n gvlygn adj gvskin n gvfíkn f gvsénn adj gv!forkunn f gvmiskunn f gvprjón n gvsjón f gvhrun n gvsýn f gvgap n gvtap n gvdráp n gvgrip n gvgrip npl gvstapp n gvstopp n gvvarp n gvkaup n gvkaup npl gvhlaup n gvdjúp n gvbæjar adv gv+leikar mpl gvinnar adv gvhár adj gv!gljár adj gv!spár adj gv!ger adj gv!búðir fpl gvfarir fpl gvhersir m gvrór adj gverfiður adj gvtvígur adj gvbúðingur m gv?riklingur m gvkuðungur m gvduttlungur m gvspjátrungur m gvsterkur m gvfaðmur adj gv!feðmur adj gv!vetur adj gv!litur adj gvviltur adj gvskjótur m gv!bætur fpl gvmætur adj gvtrúr adj gvknýr m gvær adj gv!frær adj gvsær adj gv!för f gvhuliðs 0 gv!hrifs n gvvildis 0 gv!ris n gvkyns adj gv+skips adv gv!dægurs adv gv!mat n gvát n gvlát n gvlát npl gvsát f gvsát n gvbit n gvbeit f gvslit n gvslit npl gvrit n gvstrit n gvkalt adv gvbilt adv gvvillt adv gvgot n gvskot n gvskot npl gvlot n gvlot npl gv!brot n gvþrot n gvmót n gvmót npl gvflökurt adv gv!kast n gvreist f gv?síst adv gvköst npl gvfrétt adv gvhvöt f gvVenjulegur málnotandi er sennilega í flestum tilvikum ekki í neinum vandræðum meðað sjá tengsl þessara orða við grunnorðin sem telja verður að þau séu leidd af en sjálforðmyndunin er ógagnsæ. 254.5.3.3 Tvígreiningin og vandamál í orðgerðargreiningunniÍ kafla 4.4.3 um stofnhlutagreiningu hér að framan var þess getið að tvígreining í orðmyndungengi ekki upp nema gert væri ráð fyrir ofvirkum orðmyndunarreglum og samsettumorðhlutum sem ekki kæmu fyrir sjálfstæðir, en orðhluta af því tagi kalla ég bundnasamsetningarliði. Að auki finnast setningarliðir sem orðhlutar, en það er ekki í samræmivið orðmyndunarreglurnar sem settar voru upp í (10) á bls. 103. Nú verður fjallað umþetta í stuttu máli.4.5.3.3.1 Ofvirk orðmyndunÍ kafla 3.3.3 hér að framan var sagt frá greiningu Margaretar Stong-Jensen á ofvirkni ííslenskri orðmyndun og greiningu hennar á bundnum orðhlutum sem myndaðir eru meðviðskeytinu -i, t.d. -menni, -hýsi og -yrði. 26 Ýmsir bundnir orðhlutar af þessu tagi koma25 Ef þessi orð eru þá á annað borð afleidd en ekki geymd í „búntum“ eða „klösum“ í orðasafninu, sjá t.d.hugmyndir van Marle í bókinni On the Paradigmatic Dimension of Morphological Creativity (1984).26 Eitt af lykilatriðunum í kenningum Aronoffs og fleiri generatífra orðmyndunarfræðinga er að mállýsingarþeirra verki á sama hátt og gerð er krafa um í setningafræði, þ.e. að allar tækar formgerðir séu leyfðar en allarótækar formgerðir útilokaðar. Í grein sinni grípur Margaret Stong-Jensen til lögmáls Kiparskys um hömlur ámyndun samheita til þess að skýra hvers vegna gera má ráð fyrir ofvirkri orðmyndunarreglu í orðunum sem húner að athuga án þess að það leiði til þess að búin séu til ótæk orð, þ.e. mun fleiri orð af þessu tagi en í verunnikoma fyrir. Hugmyndir Aronoffs o.fl. um „blocking“ virðast skila svipaðri niðurstöðu. Einhver innbyggð tregðavirðist vera gegn nýjum orðum eins og kemur gjarnan fram í viðbrögðunum: „Já, en það heitir . . . “. Sams