Afleiðsla og samsetning - Orðabók Háskólans

104 4 GREINING Á ίSLENSKU DÆMASAFNItil þess að þau eru alltaf viðhengi XV á . Þetta er sú leið sem farin er hér að ofan, og ertáknunin svipuð því sem Scalise (1986) notar. 17 Selkirk festir líka táknunina á orðhlutumX sem samsvarar regluXsem eru minni en orð og merkir aðskeyti X¨ með , t.d. ^¦© X(11)a hér á undan. Kerfi hennar byggir því ekki á vörpunum innan orða og ¯X-kerfið innanorðs og í setningu er því ekki byggt upp eftir sömu lögmálum hjá henni. Hún hafnar þvíhins vegar að nota mínus-merkta liði, eins og fram kemur í nmgr. 37 og 34 á bls. 35 og34 hér að framan, vegna þess að tölugildin hafa sérstakt hlutverk í ¯X-kerfinu, þ.e. þau erunotuð til að tákna varpanir. Þessu hlutverki talna vill hún ekki raska og notar því aðra ogalls óskylda táknun til að merkja aðskeyti þar sem hún telur nauðsynlegt að gera strangangreinarmun á aðskeytum og orðum í orðmyndunarreglum sínum (af ástæðum sem raktareru á bls. 34–35 hér að framan). Það sem Scalise, Selkirk og reglurnar hér að ofan eigasameiginlegt er því það að táknunin á bundnum liðum er fest, þ.e. allir liðir sem táknaðireru X†‰‡ með X eða eru aðskeyti.Hin leiðin við að útfæra ¯X-kerfið er að byggja það á vörpunum, á sama hátt og gerter í setningafræði. Þetta er leiðin sem Peter Ackema (1995) fer, en hans sjónarhorn erþað að um orðmyndun gildi setningafræðilögmál þótt orðmyndunin sjálf eigi sér staðí orðasafninu (sjá nmgr. 59 á bls. 48 þar sem mismunandi afstöðu til þessa er lýst).Hjá Ackema eru liðir innan orðs því settir upp með X†ˆ‡ merkingunum X†Š , o.s.frv.,óháð því hvort þeir eru bundnir eða ekki og ákvarðast gildið einungis af stöðu innanorðs.(12)a V 0 V -1 legalb V 0re V -1izelegalV -2izeÞarna er orðmyndunargrunnurinn legal ýmist V†ˆ‡ eða V†Š eftir því hve flókin afleiðslaner. Loks gerir Lieber ráð fyrir því að öll orðmyndun sé í raun fólgin í einni endurkvæmrireglu og merkir öll les á sama hátt, þ.e. með XV . Hjá henni dugar því ein regla til að lýsaallri orðmyndun, þ.e. regla (10)c eða (11)c hér að framan. Þetta er þá í verunni sama reglaog sú sem gengur undir nafninu merge í naumhyggjustefnu í setningafræði. Lieber gerirþví fræðilega séð engan greinarmun á afleiðslu og samsetningu þótt hún hiki ekki við aðnefna fyrirbærin þeim nöfnum þegar svo ber undir.Í gagnavinnunni sem hér verður sagt frá var frá upphafi tekin sú stefna að ganga útfrá reglum eins og þeim sem settar eru fram í (10) hér að framan og gera greinarmun áafleiðslu og samsetningu á þann hátt sem þar er sýnt. Þetta mótast af því að rannsóknarefniðer einmitt það að komast að því hvernig skiptingunni milli afleiðslu og samsetningarer háttað. Hér er því farin hefðbundin leið, eftir þeirri braut sem mótuð var í vinnunni viðfyrsta áfanga verksins (sjá Kristín Bjarnadóttir 1990b). Þau vandkvæði eru á þessu aðerfitt er að komast að því hver skilin á milli XV og X†ˆ‡ eru. Í táknuninni í reglunum17 Scalise notar að auki X til að tákna orð sem orðmyndunarreglu hefur verið beitt á og sú táknun var tekinupp í B.A.-ritgerð minni (1990b). Þar hentaði hún vel þar sem heppilegt var að gera greinarmun á grunnorðumog öðrum orðum í verkefninu sem þar var unnið, t.d. til að skoða mun á föstum og lausum samsetningum íeinsamsettum og margsamsettum orðum. Reglurnar þar líta svona út:a Forskeytt X ‹ Y¦ Xorð:b Viðskeytt X ‹ Y X¦orð:c Samsett X ‹ Y Xorð:Þessi táknun er að því leytinu óheppileg að hún samræmist illa hefðbundnu ¯X-kerfi í setningafræði.