Afleiðsla og samsetning - Orðabók Háskólans

96 4 GREINING Á ίSLENSKU DÆMASAFNIsem aðeins koma fyrir í aukafalli en eru samt sem áður sett upp í nefnifalli, eins og t.d.tag. Atriði af þessu tagi koma ekki að sök í orðmyndunarlýsingu þegar um er að ræðabeygingarmyndir eins og aukafall af nafnorði en leiða til þess að lýsingarhættir og miðmyndarsagnirfara stundum forgörðum og í stað þess er verið að greina germyndarsagnirsem í raun og veru koma aldrei fyrir.4.3.4 Um orðgerðargreiningu í RitmálsskráHér að framan var frá því greint að orðin í safni mínu væru valin eftir orðgerðargreininguí Ritmálssafni þannig að aðeins væru tekin samsett og forskeytt orð. Þar sem athugunarefniðhér er ekki síður viðskeyting en samsetning og forskeyting er rétt að skýra ástæðurfyrir þessu en þær má rekja til þess hvernig orðgerðargreining í Ritmálsskránni er unnin.Hér á eftir styðst ég við athugasemdir og leiðbeiningar sem notaðar voru við vinnuna viðRitmálsskrána, 9 auk Ritmálsskrárinnar sjálfrar.Gerð Ritmálsskrárinnar var á sínum tíma risavaxið verkefni og þá þurfti margt aðathuga í einu. Því var sú leið farin að láta mjög einfalda orðgerðargreiningu nægja. Hvertorð var merkt einni aðalorðgerð, þ.e. samsett orð, forskeytt orð eða grunnorð, og merktmeð táknunum s, f og g. Velja þurfti eitt aðaltákn og var samsetning látin hafa forganggagnvart forskeytingu, þannig að orð sem bæði var forskeytt og samsett var aðeins merktmeð s. Búnir voru til vinnulistar til að auðvelda fólki flokkunina og þar kemur skýrtfram að orðgerðargreiningin var aðeins hugsuð sem áfangi í verkinu og ætlunin var aðtaka aftur til við orðmyndunarhlutann síðar. Í leiðbeiningunum eru eftirfarandi forsendurgefnar fyrir því að telja orð samsett:Viðmiðunin þar er sú að orðliðir af stofni sem komið getur fyrir sjálfstæður setji orð ís-flokk sé annar sjálfstæður liður á undan þeim, að öðrum kosti lendi orðið í g-flokki.(Leiðbeiningar, dagsettar 6/6 ’84)Síðan fylgir listi um liði sem „samkvæmt þessu settu orð í s-flokk“ og eru dæmi gefin umhvern lið:(5) Listi yfir samsetningarliði í Ritmálsskrá:-háttur (fíflaháttur)-gangur (flumbrugangur, asnagangur)-yrki (einyrki)-seti (búseti)-þegi (lánþegi)-lagi (félagi)-beri (boðberi)-úð (mannúð)-kunn (vorkunn)-syn (nauðsyn)-stæða (fjarstæða)-laga (tillaga)-vísi (málvísi)-mennska (kaupmennska, illmennska)-læti (fálæti)-menni (margmenni, illmenni)-lendi (mýrlendi)-lyndi (göfuglyndi)-remmi (hamremmi)-stand (ekkjustand)-kvæmur (gagnkvæmur)-leitur (bjartleitur, breiðleitur)-lyndur (glaðlyndur)-ráður (einráður)-tugur (tvítugur)-ýgur (mannýgur)-látur (hæglátur)-ósa (vatnsósa)-ræður (tíræður)-verður (áhugaverður)-kenndur (vatnskenndur)-faldur (margfaldur)-spár (forspár)-sær (auðsær)9 Leiðbeiningar þessar eru án titils en á þeim eru dagsetningar, 3/6 ’84 og 6/6 ’84.