plan urządzenia lasu - Państwowe Gospodarstwo Leśne LASY ...

plan urządzenia lasu - Państwowe Gospodarstwo Leśne LASY ... plan urządzenia lasu - Państwowe Gospodarstwo Leśne LASY ...

bip.lasy.gov.pl
from bip.lasy.gov.pl More from this publisher
13.07.2015 Views

- 158 –- załoŜeniach zieleni i krajobrazu,- zabytkach archeologicznych.14.1. Zabytkowy układ urbanistyczny Przykładem jest miasto Wolsztyn z układem z XVI-XX w.Miasto Wolsztyn połoŜone w otoczeniu malowniczego nizinnego krajobrazu zalicza się donajstarszych miast polskich. Zarówno badania archeologiczne jak i manuskrypty dowodzą, Ŝeosadnictwo na terenie obecnego Wolsztyna i w jego najbliŜszym sąsiedztwie sięga bardzo odległejprzeszłości, a takŜe wskazuje na ekspansję rolną oraz funkcjonowanie oŜywionej wymiany handlowej.Są to więc obszary od dawna zaludnione i gospodarowane zgodnie z potrzebami owych czasów.Pierwsze źródła pisane dotyczące Wolsztyna pochodzą z XII wieku. W roku 1155 jako własnośćbiskupstwa wrocławskiego. wymieniony został Niałek. Bardziej obfitujące w źródła pisane są wiekiXIII i XIV, przede wszystkim dzięki intensywnej działalności zakonu cystersów, sprowadzonego dopobliskiej Obry przez Sędziwoja z Niałka.Z roku 1285 pochodzi wzmianka o właścicielach Komorowa - Luderze i Peregrynie. Jak sięwydaje, to właśnie następcom wymienionych właścicieli Komorowa zawdzięcza swoje powstanieosada zwana później Wolsztynem. Owa osada, połoŜona centralnie pomiędzy Niałkiem aKomorowem, spełniała prawdopodobnie funkcję rzemieślniczo - usługową wobec tej ostatniej.Od XV wieku nazwa miejscowości zapisywana była jako Wolstin, Volstyn, Wollstein, Fullssteinlub Hohlstein itp. Z reguły człon - "stein", pochodzący z języka niemieckiego, oznaczający miejscaobronne wzniesione na skałach, polonizowano na "sztyn", stąd Fulsztyn, - Wolsztyn, jednak takietłumaczenie nazwy miasta nie jest właściwe. Zupełnie wiarygodne jest natomiast wywodzenie nazwyod charakteru dominującej gałęzi wytwórczości w mieście. W świetle źródeł historycznych takądziedziną wytwórczości w Wolsztynie, przez dłuŜszy czas, było przędzalnictwo. W branŜy tejstosowano ustaloną nazwę jednostki cięŜaru wełny, tzw. kamień, którego nić wynosiła około 14kilometrów długości - stąd "Wosztein" czyli "kamień wełny". Wolsztyn znany był równieŜ jakowaŜny punkt jarmarczny w handlu tym surowcem.Pierwsze wzmianki o Wolsztynie pochodzą z lat 1423/24 i dotyczą kościoła, a takŜe sprawsądowych. Dokument lokacyjny nadający Wolsztynowi prawa miejskie, uległ zniszczeniunajprawdopodobniej w którymś z licznych poŜarów kilkakrotnie niszczących miasto. W 1458 r.Wolsztyn został wymieniony w rejestrze miast wielkopolskich, a w roku 1469, kiedy poŜar zniszczyłmiasto, jego ówczesny właściciel Andrzej Sapieński odnowił przywilej lokacyjny według prawamagdeburskiego. W dwa lata później, przed rokiem 1471 uwieczniona została osoba pierwszegoznanego burmistrza, którym był wówczas Piotr zwany Krawcem.

- 159 –Od momentu powstania Wolsztyn był miastem prywatnym. Jego dziedzice w większościdokładali wielu starań na rzecz rozwoju miasta. Wśród nich naleŜy wymienić rodzinę Sapieńskichherbu Nowina, Mikołaja i Jakuba herbu Ostoja, rodzinę Powodowskich herbu Łodzia, GrzymalitówAndrzeja i Jana Niegolewskich i wreszcie dzierŜących Wolsztyn przez ponad 160 lat Gajewskich. Niesposób teŜ zapomnieć o ostatnich dziedzicach, hrabiach Mycielskich herbu Dołęga, rezydującychw Wolsztynie od roku 1890.Miasto Wolsztyn, podobnie jak wiele innych miast nawiedzane było przez liczne poŜary. Kilka znich powaŜnie zniszczyło zabudowę. Największe miały miejsce w latach 1518, 1548, 1611, 1634,1696, 1728 i w 1810.Troską mieszkańców i dziedziców Wolsztyna udawało się odbudowywać miasto wedługówczesnych konwencji sprzyjających rozwojowi. Innym, często występującym, ale zapewne znaczniedokuczliwszym z punktu widzenia demograficznego problemem były zarazy, których ofiarą padalimieszkańcy Wolsztyna. Miały one miejsce w latach 1630, 1656, 1708-10, 1728 i 1737. Epidemie -zwłaszcza szalejąca w XVIII wieku cholera, powaŜnie przerzedziły liczbę mieszkańców, powodując,Ŝe na początku XIX wieku przekraczała zaledwie 1,5 tys. osób.Wolsztyn u zarania swego istnienia pozostawał z dala od waŜnych dla kraju wydarzeńpolitycznych. Nie ominęły go jednak waŜne wypadki z dziejów nowoŜytnych. NaleŜy tu wspomnieć o"potopie szwedzkim", a takŜe działającej w terenie partyzantce antyszwedzkiej pod przywództwemstarosty babimojskiego, Krzysztofa śegockiego. Mimo Ŝe w bezpośrednich działaniach wojennychWolsztyn nie ucierpiał, to odczuł najazd ekonomicznie, gdyŜ mieszkańcy musieli zapłacić Szwedomwysoki okup.W wyniku II rozbioru Rzeczpospolitej miasto znalazło się pod władzą Prus. Wojska pruskiezajęły Wolsztyn 28 stycznia 1793 r. W latach 1807-1813 miasto znalazło się przejściowo w granicachutworzonego w tym czasie Księstwa Warszawskiego. Był to okres gwałtownego wzrostu uczućpatriotycznych, przywiązania do tradycji i poczucia przynaleŜności narodowej większości obywatelimiasta. W listopadzie 1807 roku Wolsztyn witał jadącego do Warszawy króla saskiego i księciawarszawskiego Fryderyka Augusta. Nie była to ostatnia wizyta, gdyŜ jeszcze trzykrotnie FryderykAugust przejeŜdŜał przez miasto Wolsztyn. Radość niepodległości trwała krótko. Wraz z upadkiemNapoleona Bonaparte Wolsztyn powrócił w granice monarchii pruskiej. Niejako ukoronowaniem tychwydarzeń było wystawienie przed kościołem w Wolsztynie, 28 lipca 1814 roku, trumny ze zwłokamipoległego w walce, głównodowodzącego armią księstwa warszawskiego, księcia JózefaPoniatowskiego.Zespół urbanistyczno-architektoniczny w Zbąszyniu.

- 159 –Od momentu powstania Wolsztyn był miastem prywatnym. Jego dziedzice w większościdokładali wielu starań na rzecz rozwoju miasta. Wśród nich naleŜy wymienić rodzinę Sapieńskichherbu Nowina, Mikołaja i Jakuba herbu Ostoja, rodzinę Powodowskich herbu Łodzia, GrzymalitówAndrzeja i Jana Niegolewskich i wreszcie dzierŜących Wolsztyn przez ponad 160 lat Gajewskich. Niesposób teŜ zapomnieć o ostatnich dziedzicach, hrabiach Mycielskich herbu Dołęga, rezydującychw Wolsztynie od roku 1890.Miasto Wolsztyn, podobnie jak wiele innych miast nawiedzane było przez liczne poŜary. Kilka znich powaŜnie zniszczyło zabudowę. Największe miały miejsce w latach 1518, 1548, 1611, 1634,1696, 1728 i w 1810.Troską mieszkańców i dziedziców Wolsztyna udawało się odbudowywać miasto wedługówczesnych konwencji sprzyjających rozwojowi. Innym, często występującym, ale zapewne znaczniedokuczliwszym z punktu widzenia demograficznego problemem były zarazy, których ofiarą padalimieszkańcy Wolsztyna. Miały one miejsce w latach 1630, 1656, 1708-10, 1728 i 1737. Epidemie -zwłaszcza szalejąca w XVIII wieku cholera, powaŜnie przerzedziły liczbę mieszkańców, powodując,Ŝe na początku XIX wieku przekraczała zaledwie 1,5 tys. osób.Wolsztyn u zarania swego istnienia pozostawał z dala od waŜnych dla kraju wydarzeńpolitycznych. Nie ominęły go jednak waŜne wypadki z dziejów nowoŜytnych. NaleŜy tu wspomnieć o"potopie szwedzkim", a takŜe działającej w terenie partyzantce antyszwedzkiej pod przywództwemstarosty babimojskiego, Krzysztofa śegockiego. Mimo Ŝe w bezpośrednich działaniach wojennychWolsztyn nie ucierpiał, to odczuł najazd ekonomicznie, gdyŜ mieszkańcy musieli zapłacić Szwedomwysoki okup.W wyniku II rozbioru Rzeczpospolitej miasto znalazło się pod władzą Prus. Wojska pruskiezajęły Wolsztyn 28 stycznia 1793 r. W latach 1807-1813 miasto znalazło się przejściowo w granicachutworzonego w tym czasie Księstwa Warszawskiego. Był to okres gwałtownego wzrostu uczućpatriotycznych, przywiązania do tradycji i poczucia przynaleŜności narodowej większości obywatelimiasta. W listopadzie 1807 roku Wolsztyn witał jadącego do Warszawy króla saskiego i księciawarszawskiego Fryderyka Augusta. Nie była to ostatnia wizyta, gdyŜ jeszcze trzykrotnie FryderykAugust przejeŜdŜał przez miasto Wolsztyn. Radość niepodległości trwała krótko. Wraz z upadkiemNapoleona Bonaparte Wolsztyn powrócił w granice monarchii pruskiej. Niejako ukoronowaniem tychwydarzeń było wystawienie przed kościołem w Wolsztynie, 28 lipca 1814 roku, trumny ze zwłokamipoległego w walce, głównodowodzącego armią księstwa warszawskiego, księcia JózefaPoniatowskiego.Zespół urbanistyczno-architektoniczny w Zbąszyniu.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!