swiat 02 - Świat Architektury

2 / 2010ISSN: 2081-6413SZTUKA ARCHITEKTURYTeatr Rozrywki w Chorzowie – spojrzenie autorskiePORT LOTNICZYBudowa terminala odpraw pasażerskich we WrocławiuSPLATANIE PRZESTRZENIBudynek biurowo-usługowy w Warszawie

Spiralny architekt„Ja buduję, ty płacisz”Słowa te pochodzą z piosenki zespołu Black Sabbath,opowiadającej w mocno psychodelicznym tekście o budowiespiralnego miasta. Tytułowe określenie pasuje do dwudziestowiecznegoarchitekta Franka Lloyda Wrighta, autora m.in.Muzem Guggenheima w Nowym Jorku, którego plan opierasię na spirali. Kształt ten, połączony z formą zigguratu, prześladowałtwórcę pod koniec życia, co czytelne jest w jego rysunkachniezrealizowanego parkingu i idealnych miast.Pewne idee fix dotyczą prawie każdego architekta.W niniejszym numerze świata architektury prezentujemyabsoluty współczesnych projektantów. Najpierw wkroczymyw magiczny świat teatru dzięki artykułowi napisanemuspecjalnie dla nas przez Jerzego Stożka. Autor Projektuz okładki – Teatru Rozrywki – dzieli się spostrzeżeniami,obserwacjami i doświadczeniem. Jego budynek jest zadziwiający,a okoliczności, w jakich powstał, zasługują na Państwa uwagę.Idąc dalej tropem sztuk, prezentujemy praktycznie scenicznąarchitekturę biur i sklepów tworzoną przez Teresę Sapey, włoskąprojektantkę pracującą w Hiszpanii. Pełen temperamentuwywiad Wzór i kolor zamieściliśmy w sekcji Sylwetki. Następnieczeka Państwa zagraniczne spotkanie z BogusławemBrzęczkowskim, czyli podróż po architektonicznej Francji.Więcej projektów rzadkich i nietypowych, tj. palmiarni przyul. Św. Andrzeja Boboli w Warszawie oraz portu lotniczegowe Wrocławiu, zamieściliśmy w dziale Realizacje w Polsce.By z powrotem stanąć mocniej na ziemi, polecam zajrzećdo Specjalizacji, gdzie poświęciliśmy miejsce rozwiązaniompasywnym w budownictwie – artykuł na temat obiektusportowego w Słomnikach, który całkowicie wykonany jestw prezentowanej technologii.Muzeum Guggenheima w Nowym Jorkufot. Karolina BielakZapraszam do nowego świata architektury, tym razem iluzorycznyi tajemniczy, przyprawiony hiszpańskim kolorytem!świat architektury 3

Wybór pobudza wyobraźnięArchitektura jest moją pasją. Mocno chodzę po ziemi,ale moje projekty powinny sięgać nieba. Nie lubię ograniczeń.Cenię możliwość wyboru. To ona daje mi swobodę tworzenia.Romuald Loeglerarchitektwww.wienerberger.pl

Ratusz w Legionowie 53Centrum informacyjno-administracyjneW numerze:Magnolia Park 56Zespół zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej w Szczecinie• WYDARZENIA 8• NOWOŚCI PRODUKTOWE 10• PROJEKT Z OKŁADKISztuka architektury 12Teatr Rozrywki w Chorzowie – spojrzenie autorskie1266• SPECJALIZACJEPasywna hala 59Obiekt sportowy w SłomnikachSystemy oddymiania w architektonicznej 64koncepcji budynku• SYLWETKI• REALIZACJE W POLSCEBudując miasto 16Rozbudowa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w KaliszuWzór i kolor 66Wywiad z Teresą Sapey• MIKSER PRODUKTOWY 70Splatanie przestrzeni 22Budynek biurowo–usługowy Puławska 455 w Warszawie• HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆBiuro inspirowane naturą 24Budynek biurowy AB-ProjektZamieszkać w spichlerzu 72Adaptacja dawnego spichlerza w Gliwicach na lofty mieszkalnePort lotniczy 28Budowa terminalu odpraw pasażerskichPrecyzyjne podziały 33Zespół biurowy Harmony Office Centre faza IOLIMPIC PARK 36Zespół uzdrowiskowo – hotelowy2872• À L´ÉTRANGERFrancuskie krajobrazy 78Wywiad z Bogusławem Brzęczkowskim• Z WIZYTĄ W FIRMIEFirma Alsal 82DESIGN POD STRZECHĄ 40Projekt hotelu w PuszczykowieW CIENIU PALM 44Budynek nowej palmiarni przy ul. Św. Andrzeja Boboli w WarszawieW 15 MIESIĘCY 47Centrum Targowo-Wystawiennicze Expo SilesiaNA AGORZE 50Centrum Kultury AGORA i Centrum Informacyjno–Biblioteczne4478• WNĘTRZAZamówienie indywidualne 84Sieć Private Banking dla Alior Bank PolskaWnętrza z rozmachem 87Przebudowa wnętrz Ratusza w Gliwicach• LIFESTYLEWielki błękit 906 świat architektury świat architektury 7

Wydarzenia WydarzeniaŚWIADOMEWNĘTRZE 2010– czerwcowe spotkaniaGrupa firm Martela, Desso, Rockfoni Vescom zaprasza na czerwcowe spotkaniaz międzynarodową architekturą:9 czerwca w Łodzi10 czerwca w Warszawie11 czerwca w GdańskuWykłady poprowadzi Hrvoje Njiricz Pracowni Njiric + Arhitekti z Chorwacji(shortlista nagrody Mies van der Rohe2009) oraz Marie Therese Hornoncourtz austrijackiej pracowni the next ENTERprisearchitects. Gośćmi specjalnymi tegorocznychspotkań są Ole Gustavsenz Pracowni Snohetta z Norwegii (nagrodaMiesa van der Rohe 2009) oraz KaiUwe Bergman z Pracowni Bjarke IngelsGroup z Danii.Impreza została objęta Patronatem Honorowymprzez SARP, Krajową IzbęArchitektów oraz Instytut WzornictwaPrzemysłowegowww.swiadomewnetrze.plSACROEXPOMiędzynarodowa Wystawa Budownictwai Wyposażenia Kościołów, Sztuki Sakralneji Dewocjonaliów odbędzie się w Kielcachw dniach 14-16 czerwca 2010 r.Sacroexpo na przestrzeni jedenastu latstało się jedną z najważniejszych wystawdla branży sakralnej w Europie. W trakcieekspozycji swoją ofertę zaprezentują firmyarchitektoniczne, wnętrzarskie i budowlane.Zwiedzający mają okazję poznaćnajnowsze rozwiązania dotyczące budowykościołów, ich wyposażenia oraz elementówdekoracyjnych i konserwatorskich.Zaprezentowane zostaną najnowszetechnologie projektowania i utrzymaniazieleni, renowacji świątyń lub ich adaptacjioraz rozwiązania dotyczące oświetleniai nagłośnienia kościołów.W tym roku wystawie będzie towarzyszyłdebiutujący Europejski Salon NowychTechnologii dla muzeów, konserwacjizabytków i dziedzictwa narodowego „Expositio”- impreza dedykowana firmomoferującym produkty z zakresu muzealnictwai ochrony zabytków. Odbędzie sięrównież IV Międzynarodowa KonferencjaMuzealników „Muzea Naszych Czasów”.www.targikielce.plWIENERBERGERBRICK AWARD 2010Statuetki Brick AwardPodczas uroczystości przedstawionotakże album architektoniczny „Brick 2010“,w którym obok zwycięskich projektów zaprezentowano35 innych niezwykłych budowliz cegły z całego świata. Budynki mieszkalnei inne, w których zastosowano cegły elewacyjnei konstrukcyjne, dachówki oraz kostkębrukową, dowodzą, w jak doskonały sposóbarchitektura ceglana łączy funkcjonalnośćz konstrukcją, ekonomiczność z ekologią orazdobre samopoczucie z wartościami estetycznymi.Na 240-stronicowe wydawnictwo składająsię artykuły o trwałości architektury ceglaneji o architekturze Dalekiego Wschodu.Więcej informacji o konkursie WienerbergerBrick Award 2010 – nagrodzonychprojektach, architektach oraz o gali rozdanianagród, wraz ze zdjęciami – znajdziecie Państwona stronie: www.wienerberger.com.ARCHFILMFESTW RZESZOWIEW trakcie festiwalu zaprezentowanezostaną dobrane tematycznie filmy poświęconearchitekturze dekonstrukcji.Pokazom będą towarzyszyć dyskusjez udziałem zaproszonych gości – wybitnycharchitektów, przedstawicieli sztukii reprezentantów miasta. M.in. zostanąwyświetlone filmy:– „Architekci dekonstrukcji” z udziałemPetera Eisenmana, Franka Gehryego,Zahy Hadid, Coopa Himmelblau, RemaKoolhaasa,– „Muzeum Żydowskie w Berlinie”, poktórym oprowadza Daniel Libeskind,– „Szkice Franka Gehrego” zrealizowanyna prośbę architekta przez SydneyaPollaca,– „Na krawędzi. Historia Opery w Sydney”o tragicznej historii powstania obiektu,– „Cyfrowy barok” opowiadający o twórczościZahy Hadid.10-12 czerwca 2010Rzeszów, WDK Rzeszów,ul. S. Okrzei 7,początek seansów: godz. 18.00www.archfilmfest.euARCHITEON.PLNowy serwis (nie tylko) dla architektówZbudować serwis, który będzie platformądo wymiany doświadczeń i nawiązywaniakontaktów między architektami i projektantamiwielu specjalności – taka byłaidea przyświecająca twórcom witrynyArchiteon.pl.Serwis adresowany jest do grona architektów,studentów i projektantówróżnych branż, biorących udział w procesiepowstawania projektu architektonicznego.Służy wymianie doświadczeń,myśli i poglądów dla osób związanychz branżą. Użytkownicy serwisu Architeon.plnie są anonimową społecznością– wymagane jest podanie prawdziwegoimienia i nazwiska – co gwarantuje utrzymaniewysokiego poziomu społeczności.Założeniem twórców było przekazaniew ręce użytkowników narzędzi, którepozwolą im samodzielnie kształtowaćzawartość witryny, zgodnie z modnymw Internecie trendem na tzw. Web 2.0.Serwis to kompendium wiedzy o branży,a jego oferta jest stopniowo rozszerzana.Na bieżąco publikowane są informacjeo wydarzeniach, konkursach, nowychi ciekawych realizacjach. Prezentowanesą koncepcje i projekty architektoniczne.Przewidziano również dział wiadomościstudenckich.www.architeon.plDnia 8 kwietnia 2010 roku w WiedniuWienerberger AG po raz czwarty przyznałnagrody w ramach dotowanego kwotą21 000 euro konkursu „Brick Award”. Podczastegorocznych eliminacji krytycy ocenili260 projektów z 32 krajów. Międzynarodowejury w składzie: Andrea Deplazes (Szwajcaria),Maurizio Masi (Włochy), Radu Mihailescu(Rumunia), Vladimir Plotkin (Rosja) i ThomasRau (Holandia), wybrało zwycięzców spośródwszystkich zgłoszeń. Kryteriami decydującymio wygranej, oprócz innowacyjnej, zewnętrznejformy architektonicznej oraz sposobuzastosowania cegły ceramicznej w projekcie,były funkcjonalność i ekologiczność budynku.Zwycięzcy konkursuKoncepcja trwałościHeimo Scheuch, Prezes Zarządu WienerbergerAG wyjaśnia:Sposób zabudowy ma ogromny wpływ nanasze samopoczucie. Dlatego ważne jest,aby w architekturze nie kierować się wyłącznieteraźniejszością, ale również wpływać naprzyszłość budownictwa. Cieszy mnie więcszczególnie fakt, że większości projektów, którewpłynęły do nas w ramach konkursu, przyświecawyraźnie idea trwałości. Widać przy tym,że trwałość oznacza nie tylko technologicznączęść architektury, ale również rodzaj zastosowanychmateriałów, inteligentne koncepcjei formy budowli oraz uwzględnienie warunkówgeograficznych i klimatycznych. Czynnikite determinują zapotrzebowanie budynku naenergię, a także wpływają pozytywnie na jegocałościowy bilans energetyczny. W naszymprogramie e4 bierzemy je pod uwagę.Gala wręczenia nagródWręczenie nagród „Wienerberger BrickAward 2010“ odbyło się w Muzeum Liechtensteinw Wiedniu. Wzięło w niej udziałponad 300 międzynarodowych gości orazzarząd Wienerberger AG.PIERWSZA NAGRODAbudynek Forum Krajowegoi Parlamentu Krajowego KsięstwaLiechtenstein (HANSJÖRG-GÖRITZ Architekturstudio).DRUGA NAGRODACentrum Dokumentacji PrawCzłowieka w New Delhi(Anagram Architects).TRZECIA NAGRODADom jednorodzinny w Niemczech(Nikolaus Bienefeld).NAGRODY SPECJALNEbudowle infrastrukturalne w Mali(Emilio Caravatti) oraz MuzeumArchitektury Fundacji InselHombroich w Niemczech (ÁlvaroSiza, Rudolf Finsterwalder).8 świat architektury świat architektury 9

Nowości produktoweNowości produktowe NOWY SYSTEM RYNNOWYGALECO STAL 110Stworzony jako uzupełnienie systemuGaleco 130, wyróżnia się na tle konkurencjipogłębionym profilem. Rynny posiadają zbliżonąpojemność do stalowych przekrojówskandynawskich 125 mm, przy znacznie niższejcenie detalicznej. Ponadto wzbogaconezostały o szereg rozwiązań, takich jak: nowoczesne,szerokie łączniki ze zwiększonąpowierzchnią uszczelnienia, przeznaczonedo podniesienia stabilności systemu, nowenarożniki, które integrują sprawdzony systemuszczelkowy z nowatorskim rozwiązaniemklamrowym i pozwalają na montażrynny bezpośrednio do narożnika dachu.www.galeco.plOKNA LAMELOWEEUROLAMW ofercie Esco Polska znajdują się oknalamelowe produkowane przez niemieckąfirmę EuroLam. Ich konstrukcja składasię z aluminiowych ram o głębokości50 i 60 mm, w których zainstalowane sąpoziome, obrotowe skrzydła o wysokościod 120 do 500 mm. Lamele występująw formie jednoszybowej tafli szklanej, szkłaizolowanego termicznie oraz wypełnieńnieprzeziernych. Ramy dostępne są w kolorystycez palety RAL lub w wersji anodowanej.Otwieranie i zamykanie skrzydełmoże być sterowane za pomocą ręcznychdźwigni lub siłowników elektrycznychi pneumatycznych.www.esco.com.plPANELE PODŁOGOWE – KOLEKCJA AMARIS V2Kolor szary za sprawą wielości odcieni,otwiera przed nami niezwykłe możliwościaranżacyjne. Laminowane panele podłogowez kolekcji Amaris V2 firmy WITEX są tegonajlepszym przykładem.Panele zawdzięczają urok eleganckimdekorom, rozmiarowi deski, strukturze powierzchni,a także frezowanym krawędziom.Dwustronna v-fuga idealnie podkreśla krawędziewydłużonego, mierzącego aż 1376 mmdługości elementu. Pięć dekorów: DąbAmbiente szary, brązowy oraz kremowy,a także Dąb Asturia i Dąb Labrador charakteryzująsię strukturą klasyczną, Dąb Virginiazaś – wyczuwalną strukturą powierzchni.www.witex.com.plSYSTEM OCIEPLEŃ FIRMY CAPAROLJedyny na rynku zbrojony włóknamiwęglowymi system ociepleń Carbon wytyczanowe standardy wytrzymałości orazestetyki fasad. Podstawą są tu innowacyjne,wzmocnione włóknem węglowym, dyspersyjnemasy szpachlowe do wykonywaniawarstw zbrojonych, które zapewniająodporność systemu na uderzenia nawet 50 J (dżuli).Dodatkowo rozwiązanie zabezpieczadom przed wilgocią czy naruszeniem strukturypowierzchni w wyniku oddziaływaniamikroorganizmów. Ocieplona systememCarbon ściana „oddycha” i nie nasiąka wodą(efekt perlenia). To gwarantuje estetycznywygląd fasady oraz jej ochronę przed powstawaniemrys czy pęknięć.LAMPA WEWNĘTRZNA STEINEL RS 16Tegoroczna nagroda w konkursie „OBIecująceŚwiatło” w kategorii opraw innowacyjnychprzypadła lampie wewnętrznej z czujnikiemwysokiej częstotliwości RS16 firmySteinel.Działanie produktu oparto na czujniku,który funkcjonuje jak radar: emituje fale i analizującecho, wykrywa poruszenie obiektu,włączając światło. W przeciwieństwie do detektorówna podczerwień, czujnik, w jaki wyposażonajest lampa RS 16, wykrywa ruch bezwzględu na temperaturę otoczenia. Zastosowanietechnologii wysokiej częstotliwości pozwalazredukować koszty energii elektrycznejaż o 70–90% w stosunku do instalacji opartejna tradycyjnym oświetleniu.www.extremalnefasady.plwww.langelukaszuk.plHansasmartshower to frontowy panelnatryskowy w nowej odsłonie wzorniczej.Dostępny jest w wersji wykonanej z szkłahartowanego lub lustrzanej, a także zabarwionejna kolor antracytowo-grafitowy.Przyciski wyboru funkcji pozwalają nawybór trzech różnych rodzajów natrysku.Górna głowica posiada dwa rodzaje strumienia:igiełkowy i kaskadowy. Dodatkowomożna wybrać obrotową dyszę boczną lubprzełączyć strumień wody na słuchawkę.Urządzenie można montować do każdejarmatury na- i podtynkowej. Zintegrowanysystem chroni przed poparzeniemi zapewnia bezpieczeństwo, a połączeniez termostatem jest nie tylko komfortowe,ale i eleganckie.ANTYSTRESOWE WANNYwww.kaldewei.plNATRYSK, KTÓRY ROZPIESZCZAwww.hansa.plCIEPŁO POD KONTROLĄwww.armacell.comWanna Kaldewei Bassino dziękiswoim wyjątkowym wymiarom200x100 cm pozwala swobodniewyciągnąć ciało i w pełni się zrelaksować.Wygodny podgłówekpodpiera głowę oraz barki, dziękiczemu samoczynnie przybiera siępozycję horyzontalną. Niewielkagłębokość pozwala na wygodnewchodzenie i wychodzenie. Wannęwykonano z stali emaliowanejKaldawei o grubości 3,5 mm, cogwarantuje trwałość i zapewniadoskonałe walory eksploatacyjne.Rury w instalacji solarnej czy grzewczejrozgrzewają się do wysokich temperatur.Redukcja wymiany energii pomiędzy nimia otoczeniem jest szczególnie ważna. OtulinaHT/Armaflex S, nowość w ofercie firmyArmacell, stworzy barierę, która nie tylkozatrzyma ciepło wewnątrz rury, ale równieżskutecznie zablokuje działanie czynników zewnętrznych.Otulina jest elastyczna i odporna na działanietemperatury w zakresie od -50 do 150stopni Celsjusza. Współczynnik przewodnościciepła wynosi jedynie 0,038 W/m*K(w temperaturze 0 stopni Celsjusza), cozostało potwierdzone badaniami zgodnymiz normą EN ISO 8497.AKUSTYCZNE PANELEZ OPCJĄ NADRUKUW salach konferencyjnych czy pokojachspotkań często występuje zjawisko trzepoczącegoecha, dlatego przynajmniej jednaz przeciwległych ścian powinna być pokrytamateriałem dźwiękochłonnym.Ecophon Wall Panel Texona to nowoczesne,dekoracyjne panele ścienne z wełnyszklanej, pokryte mocną tkaniną z włóknaszklanego. Dostępne w trzynastu kolorachi trzech barwach konstrukcji. Umożliwiajądopasowanie systemu do każdego wnętrza.Powierzchnia paneli może być nośnikiem dowolnegonadruku, stając się ozdobą wnętrza.Umożliwia to poprawę akustyki tam, gdzieestetyka odgrywa szczególne znaczenie, np.w salach restauracyjnych czy apartamentach.www.ecophon.plMEANDRE – INNOWACJA Z GUMYMeandre to obustronny stojak na roweryz całkowicie nową, unikalną konstrukcją.Dzięki charakterystycznej formie, ukształtowanejz niezwykle wytrzymałego gumowegopasa, miękko obejmuje przednie lubtylnie koło bez względu na jego rozmiar. Paswykonany z gumy (EPDM) uformowany jestw meandry ze szczelinami umożliwiającymiparkowanie rowerów. Rurka umieszczonana całej długości stojaka pozwala na zamykaniepojazdów. Stabilne kotwienie na stałedo podłoża jest możliwe dzięki ramie wykonanejze stali nierdzewnej lub ocynkowanej,pokrytej piecowym lakierem proszkowym.Stojak Meandre firmy mmcité uzyskał nagrodęGood Design w Chicago oraz RedDot Award w Essen.www.mmcite.pl10 świat architektury świat architektury 11

Projekt z okładkiSZTUKAARCHITEKTURYTeatr Rozrywki w Chorzowie –spojrzenie autorskieArchitekta Jerzego Stożka zaprosiliśmy do naszej redakcji w marcu tegoroku. Rozmawialiśmy o jego zrealizowanych w ostatnim czasie projektach,a zwłaszcza o przebudowie Teatru Rozrywki w Chorzowie. Byłoto bardzo nietypowe spotkanie, podczas którego prawie nie zadawaliśmypytań, dając się porwać opowieści Pana Jerzego. Tak upłynęłynam blisko trzy godziny. Jerzy Stożek zgodził się podzielić swoimi doświadczeniamiz kolegami po fachu. Zapraszamy do zapoznania się z tąniezwykłą historią, opowiedzianą słowami naszego gościa.„teatrem w budowie”. Kończyła się dwudziestoparoletniabudowa zaplecza, jednak mimo kolejnychremontów siedziba funkcjonująca od lat 70.chyliła się ku upadkowi. Nazwać go można byłonie tylko upadkiem technicznym, ale i moralnym(wykładziny na podłogach „przetrzymały” milionwidzów w ciągu 25 lat). Ale gdyby były pieniądzena remont? Powiedzmy… parę milionów.No, to już są jakieś pieniądze. Można coś za tozrobić. Potrzebny projekt. Porządny architekt,albo taki co by się nadawał, będzie za drogi. Pozostajekonkurs. Pierwszy – za zaproszeniami,które wręczał kolejny inwestor zastępczy. Poszłoszybko, ale efekt był niesatysfakcjonujący.Następnykonkurs ogólnodostępny,z nagrodami, sędziami iautorytetami: sędzia konkursowySARP, a jednocześnieprzewodniczącyŚląskiej Okręgowej IzbyArchitektów i Wojewódzki Konserwator Zabytków(bo nuż będą problemy ze starociami)i oczywiście dyrektor Miłkowski, bo kto jak kto,ale on wiedział, co będzie dla niego najlepsze.Lato tamtego roku nie różniło się zasadniczood innych. Ci, co się nudzą, zawsze mogąliczyć na tych, co lubią letnią umysłową rozryw-„Nasza nieukrywana wolaszukania, burzenia i budowaniaznalazły uznanie w oczachsędziów. Wygraliśmy!”zespołu. Oprócz mnie tworzyli go koledzy zestudiów: Krzysztof Strojek i Ewa Możejko-Rogowska,zwana dla niepoznaki Karoliną. Popełniliśmyjuż wspólnie parę konkursów, ale albo byłyto takie, w których nie powinniśmy brać udziału,albo takie, gdzie sędziowie patrzyli w inną stronę.Warunki konkursu były stworzone dla nas.Uznaliśmy, że pozwalają na więcej, niż oficjalniedefiniują. Ostatecznie okazało się, że konkursjest dwuetapowy, a nasza nieukrywana wolaszukania, burzenia i budowania znalazła uznaniew oczach sędziów. Wygraliśmy! Wynik ogłoszono20 września. Obyło się nawet bez oficjalnychprotestów.Umowę podpisaliśmy8 grudnia 2004roku, a dokumentacjęprojektową mieliśmyprzedłożyć 15 grudnia.I prawie by nam sięudało, gdyby nie aneks,który przedłużył prace projektowe o parę miesięcy2005 roku.To, co projektowaliśmy, tak naprawdę byłobudową nowego teatru wewnątrz istniejącejstruktury. Podstawę jej tworzyły budynki byłegohotelu Reden z 1905 roku. Sławny to był hotel,jeden z najlepszych na przedwojennym Gór-13To wszystko, co przeczytają Państwotraktuje o rzeczach i sprawach, któretrudno znaleźć w prasie architektonicznej.O przypadkach, które nie są przypadkami,o drugiej stronie medalu i o tym, że sprężynytrzeba nakręcać. Tak naprawdę jest to opowieśćo ludziach, dzięki którym zmieniają się widoki zanaszymi oknami. Rzecz dotyczy Teatru Rozrywkiw Chorzowie.Nie tak dawno temu, za wieloma granicamimiast, gmin i powiatów, za budżetu roku2004, pracował w Chorzowie Dariusz Miłkowski,człowiek zrównoważony psychiczniei do tego ambitny. Od ponad dwudziestu latbył dyrektorem Teatru Rozrywki. Oprócz tego,a może przede wszystkim, był reżyserem.Stworzył prężny zespół i grał dobre premiery.Teatr był mocny, ale jego budynki zawsze były2kę. Jedną z ciekawych propozycji są konkursyna prace projektowe. Formuła „zaczynamyw lipcu, kończymy w sierpniu” jest ogólnie przyjęta.Konkurs na „opracowanie koncepcji architektonicznejprzebudowy i modernizacji foyer,sceny w galerii oraz elewacji wschodniej TeatruRozrywki w Chorzowie” ogłoszono 2 lipca,a finał przewidziano na 3 września. To była właściwapropozycja dla naszego trzyosobowegonym Śląsku. Miał z tyłu salę właściwie na połyteatralną, gdzie hucznie imprezowano i granoprzedstawienia. Salę tę później obudowano,a byłe hotelowe podwórko w latach 70. dokumentniezabudowano. W tym samym czasiepomalowano cały obiekt na entuzjastyczne kolory,a z boku od ulicy Konopnickiej pojawiła sięprzemysłowa elewacja z najlepszych blach hutyBaildon, podbudowana sugestywnymi gablotami12 świat architektury świat architektury 13

45wykonanymi z aluminiowych profili. Głównewejście dla publiczności utkwiło na granicy tegoskładu metali. Układ pomieszczeń i ich niewydolnafunkcjonalność nie nadążały za potrzebamiprogramowymi i utylitarnymi budynkuteatru w XXI wieku. Zakres zmian wyznaczałapraca konkursowa (wraz z uwagami wniesionymiprzez jury) realizująca program funkcjonalny,stworzony przez Miłkowskiego. Sanacja obejmowałaparter i piętro całego zespołu w strefieobsługi widza oraz słynną blaszaną elewację(aluminiowe gabloty ukradziono najszybciej).Pojawiła się też Mała Scena„Inwentaryzacjewykonane były ze specyficznądokładnością. Dokładność tęwyznaczał 1 metr.”nych zmian budynki teatru miały różne adresy.W końcu oryginalne rysunki się znalazły, alebyło to dużo, dużo później. Same inwentaryzacjewykonane były ze specyficzną dokładnością.Dokładność tę wyznaczał 1 m. Dokładnieo tyle potrafiły się różnić dwie kolejne kondygnacje.Jest rzeczą powszechnie znaną, że rzadkoktóry przedwojenny budynek spełnia warunkiochrony przeciwpożarowej. Teatr nie był tuwyjątkiem. Od początku istnienia funkcjonowałna odstępstwach od powszechnie szanowanychstrażackichreguł, a jak się za chwilęokazało, również naszamodernizacja wymagaładokumentu o nazwie„Ekspertyza w sprawiespełnienia wymagańw zakresie bezpieczeństwapożarowego w inny sposób niż określonow przepisach techniczno-budowlanych”.Za nazwą tą krył się fakt, jak strażakom udajesię adaptacja rzeczywistości do przepisów.Adaptacja jak zwykle się udała. Była to długai pouczająca przygoda.Niestety po raz kolejny okazało się, żegrzebanie w starych budynkach owocuje słaboprzewidywalnymi wynikami. Znacząco wzrósłkoszt uporania się ze starą materią, a teatrpozyskał dodatkowe fundusze na zakres pracnieprzewidzianych na etapie konkursu. Żebyzmieścić się w i tak puchnącym kosztorysie negocjowaliśmywarunki finansowe najdroższychpozycji materiałowych bezpośrednio z producentamii dostawcami. I w paru przypadkachuzyskaliśmy bardzo korzystne ceny wygenerowanena tę jedną budowę. Ostatecznie kosztycałej inwestycji w roku 2008 zamknęły sięw kwocie przekraczającej 20 milionów złotych.Prezydent miasta Chorzów w dniu31 maja 2006 roku ogłosił: „Zatwierdzam projektbudowlany oraz udzielam pozwolenia nawykonanie robót budowlanych polegającychna przebudowie i modernizacji Teatru Rozrywki(…) w części foyer, sceny w galerii oraz elewacjiwschodniej (…)”. Taka decyzja to sedno starańarchitekta i podstawowy krok umożliwiający fizycznąrealizację obiektu. Bywa jednak tak, żemiędzy terminami a pomysłami zachodzi podstawowasprzeczność. Już w trakcie finiszu projektubudowlanego stwierdziliśmy, że możnajednak lepiej zaprojektować spory fragment rzutu.Złożyliśmy projekt na pozwolenie, ale na własnąodpowiedzialność zaczęliśmy drugi, wprowadzającw nim nowe pomysły. Jak uzyskaliśmypierwsze pozwolenie, złożyliśmy dokumentacjęo nazwie „projekt budowlany uwzględniającyistotne zmiany”. Ponowne pozwolenie uzyskaliśmy10 listopada 2006 roku. Na szczęście późniejszeproblemy kończyły się już na dziennikuz prawdziwego zdarzenia,nieukryta już podschodami. Zewnętrznymskutkiem tych działańw historycznym budynkubyła przede wszystkimwymiana okien. Niestetytylko na dwóch poziomach. Reszta nie mieściłasię w planowanych kosztach, nie mówiącw ogóle o odnowieniu całej XIX-wiecznejelewacji. Ten smutny dysonans zlikwidowałna szczęście nie tragiczny, ale można by powiedziećteatralny wypadek. Kawałek gzymsuwyrwany, a raczej wydelegowany z elewacji,trafił w głowę spokojnego przechodnia. Spokojnego,bo nie poszedł szukać sprawiedliwości,a opatrzony udał się do domu. Ale skutków jużnie dało się powstrzymać. Awaryjny remontelewacji nakazany przez Powiatowego InspektoraNadzoru Budowlanego pozwolił zająć sięrównież całością elewacji. 28 lutego 2005 rokuotrzymaliśmy zlecenie na projekt, a 4 lipca pozwoleniena budowę. Terminy te pozwalałyprzeprowadzić procedurę przetargową i liczyćna to, że całość prac budowlanych zostanieukończona w grudniu tego roku (tak się bowiemskłada, że budżetowe pieniądze zawszetrzeba rozliczyć na koniec roku – był taki dowcipo tym, że majster szedł po wypłatę, a resztatrzymała mur). Jedyną firmą, jaka zgłosiła siędo przetargu, było Przedsiębiorstwo BudownictwaOgólnego i Usług Technicznych Śląskz siedzibą w Katowicach, firma na Śląsku znanai szanowana.Projekt elewacji wyprzedził nieco ostateczneustalenia związane z funkcjonowaniemwnętrza. Okna parteru zostały ustalonew sposób nazwany ongiś rosyjską ruletką. Podwóch latach okazało się, że raz nie wyszło ze20 cm. Ale wtedy objawiła się wielkość KierownikaBudowy. Chopy, trzeba to popchać.Ciekawostką jest fakt, że nie dotarliśmydo oryginalnych projektów i posiadaliśmy tylkoinwentaryzację z lat 70. Nie dotarliśmy,bo pani, która się nimi opiekowała, miała je„schowane” pod innym adresem niż ten, podktórym „zameldowany” był dzisiejszy teatr. Taksię bowiem złożyło, że w powodzi powojenbudowy.Ale i tak dostaliśmy jeszcze jedną zmianępozwolenia na budowę z datą na maj 2008r. Wynikało to z faktu poszerzenia zakresu pracmodernizacyjnych o część wnętrz nieobjętychwcześniejszymi umowami. Przetarg na całośćprac budowlanych wygrała znana już wcześniejfirma PBOiUT Śląsk. Ponownie jedyny konkurent.Zdarzają się przypadki, że inwestor, projektancii wykonawcy dążą do tego samego celui potrafią w tym duchu rozwiązywać wszystkieproblemy. Mieliśmy szczęście być częścią takiejtriady.Tak się złożyło, że nasze propozycje nakompleksowe projektowanie zaowocowały wkońcu zleceniem nam projektu wnętrz, obejmującymrównież warsztatowe rysunki projektowanychprzez nas indywidualnych rozwiązańelementów wyposażenia teatru. Podpisaliśmykolejną umowę 1 grudnia 2006 roku, a wkwietniu 2007 roku oddaliśmy parę następnychpudeł dokumentacji. Bardzo nam się podobałoto, co wymyśliliśmy. Był tylko jeden problem.Zmiana tego i owego,„Zdarzają się przypadki, żeinwestor, projektanci i wykonawcydążą do tego samegocelu i potrafią w tym duchurozwiązywać wszystkie problemy.Mieliśmy szczęście byćczęścią takiej triady”.a nawet jeszcze trochęwięcej. Zupełnie inneoświetlenie, sanitariaty iparę jeszcze innych rzeczy,nijak nie zgadzały sięz projektem wykonawczym.Nie tylko z projektemwykonawczym,ale i z kosztorysami, aprace budowlane trwałyna dwie zmiany. Działo się, działo. Zawszezastanawialiśmy się, dlaczego pracownik Śląska,który przeglądał szafy z naszą dokumentacją,miał długą brodę.Zaprojektowaliśmy dużo elementów wyposażeniawnętrz, gdzie podstawowym elementemkonstrukcyjnym była surowa blachastalowa o grubości nawet 20 mm (bary, bufety,kosze). Jak na każdą rzecz należało ogłosićprzetarg. Dwukrotnie oferenci przekraczalikwoty wynikające z kosztorysu. Sytuacja stała siępatowa, okazało się jednak, że zawsze mamyjeszcze „telefon do przyjaciela”. Był nim mójwielokrotny inwestor, a przy okazji posiadaczurządzeń pozwalających pociąć stal oraz pomieszczeń,gdzie można było wszystko złożyćw całość. Zmieścił się w kosztach.Kiedy wszystko zmierzało powoli do końca,pojawił się problem, wydawałoby się, „marginalny”.Niektóre drzwi miały progi unoszącesię parędziesiąt centymetrów nad istniejącymichodnikami. W naszym projekcie konkursowymprzewidywaliśmy zmianę, i to zasadniczą,wyglądu ulic, przy których istnieje Teatr,ale długo wszyscy przechodzili nad tym faktemdość obojętnie. Zarządcą tych dróg byłMiejski Zarząd Ulic i Mostów w Chorzowie.Miasto obserwowało postępujące prace budowlanei zgłaszało chęć zainwestowania pieniędzydaleko poniżej oczekiwań wynikającychz projektu. I stało się tak, że nagle zapytanonas, ile na to potrzeba pieniędzy. 11 kwietnia2007 roku podpisaliśmy umowę z MZUiMem.19 lipca oddaliśmy dokumentację wykonawczą,a do końca roku miały zaistnieć nowe drogi(o tym, że coś się kończy w grudniu, pisaliśmyjuż powyżej).Modernizacja Teatru była pod wielomawzględami ewenementem. Przebudowai rozbudowa obiektu obejmująca 4.000 m 2i zmieniająca wszystko poza Dużą Scenąbyła tak zaprojektowana, zaprogramowanai prowadzona, że pozwalała „normalnie” graćzespołowi Teatru, a widzom dostarczała wrażeńz permanentnego spektaklu zwanego Budową.Takiego przedstawienia nie zrealizowanodo tej pory nigdzie w Europie.Pozwolenie na użytkowanie Teatr uzyskał26 października 2007 roku, a ostatnie zawiadomienieo zakończeniu budowy ma datę12 sierpnia 2008 roku.Uroczyste otwarciew świetle jupiterówi z udziałem wszelkichwładz odbyło się10 grudnia 2008 roku.Niestety, nasz zespółkonkursowy nie przeżyłswojej pierwszej realizacji.Krzysztof, od dłuższegoczasu poważniechory, zmarł w sierpniu 2005 roku, a z Karolinąnie potrafiliśmy znaleźć satysfakcjonującej obiestrony niekonkursowych form współpracyi rozstaliśmy się wiosną tego samego roku. Całośćprac projektowych zrealizowałem siłamiwłasnej firmy.Jerzy Stożek1234567Mała Scena – kiedyś podwórkomiędzy dwoma budynkamiTeatr nie może się obejść bezparadnych schodówHol wejściowy widoczny z górnegopoziomuJeden z widoków otwierających sięna hol wejściowyFoyer teatru nawiązuje łącznośćz przestrzenią ulicy strukturalnymprzeszkleniemTak widzi hol kasowy potencjalnywidz teatruAlegoryczna postać błazna (rzeźbaautorstwa Justyny Bonikowskiej)67fot. Tomasz Zakrzewski14 świat świarchitektury świat światarchitektury e ury 15

Realizacje w PolsceTworzenie przestrzeniBUDUJĄCMIASTORozbudowa Uniwersytetu Adama Mickiewiczaw KaliszuGłównym zamysłem w kształtowaniuobiektu było połączenie i podkreślenie kontrastów– między innymi zestawienie tradycjiistniejącego budynku z nowym, miejsca naukize strefą studenckich spotkań, otwartych fragmentówbiblioteki z jej chronionymi, zamkniętymimagazynami. Wyliczenie zamyka różnorodnośćfunkcji ukryta w prostej bryle obiektu.Budynki zlokalizowane wzdłuż ul. NowyŚwiat uzupełniają pierzeję „budując miasto”i stanowią kontynuację linii zabudowy określonejlokalnymi przepisami oraz wynikającejz wcześniejszego układu Uniwersytetu. Prostyrytm urbanistyczny przełamano wysuniętą na10 metrów w kierunku ulicy opływową bryłąsali konferencyjno-koncertowej. Bezpośrednioprzy niej powstał plac poprzedzający reprezentacyjnewejście do budynku. Wyłożonogo kostką brukową na wzór szachownicy,której kolorystyka to kontynuacja rozwiązańfasadowych.Zasadniczo kompleks jest trzykondygnacyjny,a od strony elewacji tylnej obniżono godo dwóch poziomów. Kompozycja architektonicznazostała utrzymana w formach prostych,zwartych, kształtowanych wokół wewnętrznychdziedzińców. Całość nowej zabudowyjest nieznacznie niższa od wcześniejszegobudynku Uniwersytetu, który znajduje sięw bliskim sąsiedztwie inwestycji.1Tytułowa inwestycja, polegająca na stworzeniukompleksu obiektów dla Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego, wyłoniona w konkursie w 2006 r.,zakończona została w 2009 r. Zwraca uwagę przechodzącychwzdłuż ulicy Nowy Świat śmiałą bryłąi zdecydowaną kolorystyką. Mocna rzeźba sali koncertowo-konferencyjnejorganizuje przestrzeń i stanowinowy znak rozpoznawczy Uniwersytetu.Kompleks pełen pogodzonych sprzeczności zrealizowanowedług projektu Jacka Bułata i jego pracowni.216 świat architektury świat świat architektury architektury 17

4Prace nad projektem budowlanym,dzięki dużemu zaangażowaniu projektantówpracowni, trwały zaledwierok. Poszczególne elementy budynkuzostały dopracowane w wyniku nadzorów.Główny projektant podkreśladobrą współpracę z firmą wykonawczą.Co ciekawe, w budowę zaangażowanibyli mieszkańcy Kalisza, którzyswoje obserwacje umieszczali nainternetowym blogu.słupami żelbetowymi, biegnącymi przez dwiekondygnacje. Za nimi rozciąga się imponującytrójpoziomowy hol, do którego przylegająwszystkie najważniejsze bloki funkcjonalne.Duże otwarcia podkreślają rangę instytucji.Co więcej, tu koncentruje się życie naukowei towarzyskie uczelni, jest także miejsce na ekspozycje.Ściany w holu pokryto płytkami elewacyjnymimontowanymi na ruszcie z uzupełniającymiboniami aluminiowymi. Na słupachzastosowano beton architektoniczny, a sufitypodwieszono – panele aluminiowe, ażurowe.Drugie wejście wychodzące z parkingu zlokalizowanonaprzeciw głównego.Różnorodność programowa została sformułowanajuż na etapie założeń konkursowych.W projekcie znalazły się pomieszczeniazwiązane z wieloma kierunkami: bibliotekoznawstwem,pedagogiką, nauką języków obcych,filologią, informatyką oraz artystycznymi,związanymi z muzyką, plastyką i projektowaniemmody. Mimo skomplikowania funkcjicały układ jest prosty i czytelny. We wnętrzachprzyjęto wysokie standardy wyposażenia,np. marmurowe posadzki w holu, gresy dlakomunikacji poziomej – dotyczy to równieżśrodków technicznych wspomagających dydaktykę,opracowanie oraz przechowywanieksiążek i mebli. Na uwagę zasługują dobrejjakości okładziny ścian, energooszczędneoświetlenie i komputery osobiste.Do tej pory zrealizowano I etap budowy,w ramach którego powstała biblioteka, dziekanatz salą rady wydziału, hol z szatniami, galeriąwystawową i kawiarenką, a także sala koncertowaz zapleczem dla muzyków orkiestrowychi solistów. Wzniesiono także część sal wykładowychi pokoje dla kadry wykładowców orazdoktorantów. Do zrealizowania pozostała zasadniczaczęść dydaktyczna z pokojami naukigry na instrumentach, sala kameralna, audytoria,pełnowymiarowa sala gimnastyczna z widowniąi boiskami sportowymi.Sala koncertowafot. archiwum Autorskiej Pracowni Architektonicznej Jacek BułatSzczególnym pomieszczeniem jest salakoncertowa, w której duże znaczenie miałdobór materiałów wykończeniowych. Takpracę przy projekcie wspomina Jacek Bułat:w trakcie projektowania sali koncertowejpierwsze skrzypce (nomen omen) gra akustyk.Naszym był dr Piotr Pękala z UniwersytetuPoznańskiego. Spotkaliśmy się z nim jużpo wygranym konkursie. Zweryfikował naszwstępny projekt, pochwalił i kazał wszystkozmienić. Cóż, nieraz trzeba bardzo dużoprzeprojektować, żeby zostało po staremu.Z uporem dążyliśmy do zaplanowanej przeznas formy wnętrza, stosując zalecane materiały,konstrukcje i proporcje.Ściany sali o wielowarstwowej izolacyjnejkonstrukcji obłożone są elementami rozpraszającymii odbijającymi dźwięk. Ustroje rezonansowezlokalizowano w obrębie estrady.Wszystkie wykonano indywidualnie na baziemateriałów drewnopochodnych – sklejka+ MDF, zabezpieczonych do klasy nierozprzestrzenianiaognia. Sufit był projektowany indywidualniejako drewniany MDF, obłogowanyfornirem dębowym o indywidualnie kształtowanymrysunku. Część stropów zrealizowanojako gipsowe, gładkie, odbijające dźwięk,a pod nawisami zastosowano płaszczyznyz otworami.Dążąc do najkorzystniejszego, długiegoczasu pogłosu (obliczeniowo 1,6 s), ustrojepochłaniające zlokalizowano jedynie na tylnejścianie pod balkonem. W rzeczywistościosiągnięto nieco większą wartość tego parametru– to znakomity wynik w stosunku dowielkości obiektu.Sala ma także pełnić funkcje konferencyjnei wykładowe. W celu okresowego zmniejszaniakubatury zaprojektowano składanąi chowaną do kieszeni ścianę, którą moż-Lokalizacja/adres Kalisz, ul. Nowy Świat 28-30Pracownia projektowa Autorska Pracownia Architektoniczna Jacek BułatArchitekt prowadzący Jacek BułatAdam Błaszczyk, Marcin Siadek, Paweł Świerkowski,współpraca: Renata Kicińska, Agnieszka Walczak-BłaszczykArchitekciarchitektura wnętrz: APA Jacek Bułat,współpraca: ARC Architekci s.c. Adam Pulwicki Rafał MroczkowskiData opracowania 2006–200720 świat architektury Opera Nova - Bydgoszczświat architektury 21Data realizacji2007–2009od początku 2011 roku przewiduje się budowę dalszych etapówInwestorUniwersytet im. Adama Mickiewicza (UAM)Poznań, ul. Henryka WieniawskiegoPowierzchnia całkowita Zrealizowana 5 793 m 2 , docelowa ok. 20 000 m 2Powierzchnia zabudowy Zrealizowana 2 576 m 2 , docelowa 8 529 m 2Kubatura brutto Zrealizowana 31 535 m 2 , docelowa ok. 76 000 m 2Generalny wykonawcaŚcianki przesuwneStolarka przeciwpożarowaBudimex S.A. Oddział Budownictwa Ogólnego Północ w PoznaniuModuł sp. z o.o.Alumil Polska sp. z o.o.na wygrodzić część sceny. Dla tych i innychpotrzeb wnętrze wyposażone jest wchowane ekrany, wysokiej klasy projektormultimedialny, reżyserkę światła i dźwięku,sprzęt nagrywający, kabiny tłumaczy,UAM w KaliszuSanatorium DIVA - KołobrzegWSA - Gorzów Wlkp.Stolarka przeciwpożarowa i przeciwogniowaDrzwi przeciwpożarowe i przeciwogniowew klasie odporności EI 30, EI 60Od 2004 roku specjalizujemy się w produkcji aluminiowej stolarkiPRZECIWPOŻAROWEJ - ALUFIRE.Dzięki atrakcyjnym cenom, terminowości dostaw, kompleksowościobsługi i wysokiej jakości potwierdzonej stałą współpracąz największymi firmami budowlanymi, należymy do czołówkiproducentów stolarki przeciwpożarowej i dymoszczelnej. Przeciwpożarowe drzwi, okna oraz ścianki systemu ALUFIRE spełniają wymaganiaPN-B-02851-1:1997 przewidziane dla klas odporności ogniowej EI 15, EI 30,EI 45 oraz EI 60 potwierdzone Aprobatą Techniczną Instytutu TechnikiBudowlanej Nr 15-6520/2004. System ALUFIRE wykonany jest z profili aluminiowych wyposażonych w przekładkętermiczną z poliamidu 6.6 wzmocnionego włóknem szklanym. Stolarka przeciwogniowa systemu ALUFIRE wyróżnia się najlepszą na rynku izolacyjnościąakustyczną konstrukcji wewnętrznych (Rw = 41 dB, RA1 = 41 dB,RA2 = 38 dB) oraz zewnętrznych (Rw = 44 dB, RA1 = 43 dB, RA2 = 40 dB). Drzwi przeciwpożarowe EI30 i EI 60 odpowiadają 3 klasie wymagań wytrzymałościowychwg PN-EN 1192:2001, tj. warunkom eksploatacji ciężkiej i bardzo ciężkiej.Drzwi przeciwogniowe mogą być wyposażone w elektrozaczepy. Z uwagi na odporność na uderzenia ciałem twardym oraz ciałem miękkim i ciężkimstolarka przeciwpożarowa systemu ALUFIRE może być stosowana w sferach, gdziemoże wystąpić ryzyko wypadków i niewłaściwego użytkowania.ul. Warszawska 64A, 87-148 Łysomice k. Toruniatel. +48 56 674 88 11, fax +48 56 674 88 10e-mail: biuro@alufire.pl, www.alufire.pldźwig fortepianowy, a także wygodne fotele.Architekt podkreśla, że: w trakcie realizacjiożywione dyskusje wzbudzała kolorystyka salizestawiona z naturalnych fornirów i drewna wodcieniach dębu szarego i bielonego, skontrastowanegoz czerwoną tkaniną foteli. Muzycy– mówi – przyzwyczajeni są do wnętrz w kolorachdrewna czerwono-brązowego, zbliżonegodo koloru skrzypiec. Dla nas takie barwyw tym obiekcie byłyby obce, niespójne z pozostałączęścią i elewacjami. To kolory wątpliweużytkowo przy multimedialnym wykorzystaniusali. Efekt końcowy został jednak całkowicie zaakceptowanyprzez użytkowników. Inauguracjasali koncertem Filharmonii Kaliskiej była jednocześniejej najważniejszym testem.Wszystkie opisane rozwiązania były dodatkowokonsultowane z Jerzym Rubińskim,dziekanem wydziału. Profesor zmarł wewrześniu 2007 r., a sali koncertowej UAMnadano jego imię.1Bryła pokryta blachątytanowo-cynkową2Ceramiczna fasada3Przekrój sali koncertowej4Wnętrze sali

Realizacje w PolsceGrafitowe pasma oplatają elewację.Zielone płaszczyzny akcentują oknai rozświetlają wnętrza. Budynek pnie sięw górę naprzemiennym układem okieni ścian. Całość podniesiona na skośnych słupachzdaje się unosić nad ziemią...Założenia projektoweW 2009 roku zakończono realizację budynkubiurowo-usługowego przy Puławskiej455 w Warszawie. Biurowiec został usytuowanyna narożnej działce pomiędzy wspomnianąulicą i południową obwodnicą miasta– trasą A2. Decyzja o warunkach zabudowybyła ograniczeniem architektonicznymi inwestorskim. Mimo to położenie działkiw sąsiedztwie czteropasmowej arterii komunikacyjnejzainspirowało architektów z pracowniBudynek nocąem Jednacz Architekci do opracowania koncepcjiprojektowej. Twórcom zależało, żebybudynek zachował odpowiednie relacje z otoczeniem.Szczególnie istotne było nawiązaniedo ruchu i prędkości na trasie A2. Dynamikębudynku udało się uzyskać dzięki zastosowaniugrafitowych pasów, kolorystyką nawiązującychdo nawierzchni autostrad.Kolejnym wyznacznikiem projektowymbyła komercyjność obiektu, która narzuciłaelastyczne kształtowanie przestrzeni wewnątrzbiurowca. Najlepszym rozwiązaniemokazało się usytuowanie pionowego układukomunikacyjnego w środku rzutu i rozplanowaniewokół niego pomieszczeń przeznaczonychna wynajem.Zabawa z grawitacjąElewacja biurowca jest odpowiedzią narozważania architektów dotyczące wyrażaniaruchu za pomocą środków architektonicznych.Odzwierciedla fascynacje techniką i jejkonsekwencjami we współczesnym krajobrazieurbanistycznym. Ranga zagadnienia wzrasta,gdy budynki usytuowane są – jak ten naPuławskiej – w pobliżu tras szybkiego ruchu.Grafitowe pasma oplatające budynek, układokien i okładzin, podkreślają nieprzerwanąciągłość arterii komunikacyjnych. Pasy przeszkleńdodatkowo zaakcentowano poziomymiżaluzjami i emaliowanymi szybami koloruświeżej mięty. Okładziny z aluminiowychantracytowych płyt stwarzają wrażenie monochromatyczności.Złudzenie to przełamująsłupy z surowego betonu. Podkreślają równieżdynamiczny charakter formy. Wejściedo budynku zaprojektowano jako podcieńo charakterze arkadowym.Rzuty i rozwiązaniaParter zajmuje hol i wejścia do częścigłównej oraz usługowej. Aranżacja tych strefLokalizacja/adres Warszawa ul. Puławska 455Pracownia projektowa em Jednacz ArchitekciArchitekt prowadzący Mirosław Jednaczjest kontynuacją stylu zastosowanego w elewacji,tzn. antracytowe panele aluminiowe naścianach i czarny łupek na podłodze. Szklanyzielony słup to akcent kolorystyczny we wnętrzu,który dodaje świeżości wystrojowi.Dwie wyższe kondygnacje są powtórzeniemparteru. Wynika to z faktu, że biurowiecjest przeznaczony do komercyjnegowykorzystania przez anonimowego najemcę,dlatego układ wewnętrzny funkcjonuje jakootwarty rzut pozwalający na dowolne kształtowanieprzestrzeni. Duży taras na dachu jest„kropką nad i” projektu.Architekci: Marek Malanowski, Paweł Słupiański,ArchitekciGrażyna BednarczykTechnicy architektury: Zofia Stegienko, Magdalena SarneckaData opracowania 2007Data realizacji 2008–2009InwestorS.O.S. s.c.Powierzchnia całkowita 3 500 m 2Powierzchnia zabudowy 760 m 2Kubatura brutto 12500 m 3Generalny wykonawcaTimbud sp.j.SPLATANIEPRZESTRZENIBudynek biurowo-usługowy Puławska 455w WarszawieKomunikacja ogólnaDetale elewacjiBudynek w otoczeniu zielenifot. Wojciech Kryński22 świat architektury świat architektury 23świat architektury 23

Realizacje w PolsceZielone atriumDziałka i rzutyBudynek biurowy AB-PROJEKTBIURO INSPIROWANENATURĄLokalizacja obiektu na początku nie wydawałasię atrakcyjna. Nieregularna formadziałki o kształcie trójkąta i otoczenie zabudowątypowo przemysłową, a także małokorzystny układ komunikacyjny (dojazd tylkoz jednej strony), wymusiły na architektach zastosowaniekonkretnych rozwiązań projektowych.Przyjęto zatem założenie otwarcia budynkudo wewnątrz. Tak powstał parterowy obiekto kształcie prostokąta z dwoma wewnętrznymi,zielonymi i w pełni przeszklonymi atriami orazpraktycznie pozbawioną okien fasadą.Wnętrza i materiałyKomfort i estetykę pomieszczeń oraznajbardziej efektywne warunki pracy postanowionozapewnić poprzez użycie prostejstruktury budynku. Umożliwiła ona dowolnąaranżację przestrzeni na powierzchnię typuopen space i pojedyncze biura. Zastosowanoolbrzymią ilość przeszkleń zarówno doatriów, jak i przy wydzielaniu wewnętrznychpowierzchni biurowych. Miało to na celu nietylko zmaksymalizowanie dostępu światładziennego, ale także uzyskanie wrażenia powiększeniaprzestrzeni.Wejście główne nocąBudynek biurowy przy ul. Fabrycznej43 w Tychach, będący własnościąArchitektonicznego Biura ProjektówAB-PROJEKT, to obiekt przeznaczonyna siedzibę spółki oraz kilku firmwspółpracujących.PoczątekIdea budowy obiektu powstała w 2004 r.Rozwój firmy, wzrastające potrzeby lokaloweoraz posiadanie prawa własności dodziałki budowlanej, przekonały zarząd spółkio konieczności wzniesienia własnej siedziby.W wyniku tej decyzji powstała koncepcja budynku,która zapewnia idealne warunki pracydla projektantów i towarzyszącej im kadryinżynierskiej.Proces twórczy przebiegał wyjątkowosprawnie. Miały na to wpływ nie tylko krótkieterminy realizacji, ale zwłaszcza fakt, że projektw całości tworzony był przez przyszłychużytkowników obiektu. Dało to możliwośćpełnej dowolności w doborze rozwiązańprojektowych (oczywiście w ramach założonegobudżetu) oraz realizacji indywidualnychpotrzeb kadry projektowej.Fasada biurowcaWnętrza zostały wykończone głównie przyużyciu naturalnych materiałów: drewna, stali,szkła i kamienia. Zarówno w zagospodarowaniuzewnętrznym, jak i wewnątrz biura, występująw połączeniu z ogromną ilością zieleni. Zastosowanodynamiczną kolorystykę, a lokale wyposażonow nowoczesne meble systemowe.Aby użytkownikom budynku stworzyć miejscerelaksu i chwilowego wytchnienia od pracy, atriazagospodarowano elementami małej architektury– oczkami wodnymi i ławkami.Udane połączenieTeren wokół budynku stał się bardziej atrakcyjnypo wybudowaniu w drugiej części działkiobiektu bliźniaczego oraz po końcowym zagospodarowaniuterenu zielenią i obszarami parkingowymi.Przyjazne otoczenie, odizolowaneod przemysłowego krajobrazu sąsiadującychdziałek, umożliwiło projektantom rozbudowęo budynek przestronnej sali konferencyjnej(ok. 80 miejsc siedzących), która posiada pełnezaplecze kuchenne i sanitarne Obiekt o przeszklonejfasadzie, łączy elegancję i nowoczesnośćwyposażenia z surowością materiałów wykończeniowych.Ciekawym rozwiązaniem projektowymbyło odsłonięcie podstropowej instalacjiwentylacyjno-klimatyzacyjnej. W ten sposób powstałefekt przenikania się architektury przemysłowejz biurowym wnętrzem.24 świat architektury świat architektury 25

ARCHICADNOWOCZESNE PROJEKTOWANIEW TECHNOLOGII BIM1.Widok wnętrzPREZENTOWANE PROJEKTY:1: The Urban Trees project designed by b9 Architects is a winner of an AIA Seattle “Future Shack” award (Image Courtesy of b9Architects) | 2: The new headquarters of the International Fund for Animal Welfare (IFAW) designed by DesignLAB architects isa COTE Top Ten Award winner (Photo©PeterVanderwarker) | 3: The Ross Street House in Madison, Wisconsin designed by CarolRichard of Richard Wittschiebe Hand (RWH) Architects achieved LEED for Homes Platinum level (Photo©ZaneWillams).Połączenie tych dwóch budynkówtworzy kompleks biurowo-konferencyjny,który w całości zaspokaja potrzebywłaścicieli i najemców obiektów,a często staje się także miejscemspotkań, szkoleń oraz konferencji.Projektantom udało się wykorzystaćmożliwości tej nietypowej działki poprzezoptymalne rozwiązania komunikacyjnei parkingowe, przy równoczesnymzachowaniu olbrzymiego udziałuterenów zielonych. W efekcie powstałyproste i funkcjonalne budynki o niebanalnymwnętrzu i estetycznym otoczeniu.Siedziba AB-PROJEKT stanowijeden z najnowocześniejszych obiektówbiurowych tego typu w regionie.Lokalizacja/adres Tychy, ul. Fabryczna 43Pracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciData opracowaniaData realizacjiInwestorPowierzchnia całkowita/użytkowaArchitektoniczne Biuro Projektów AB-PROJEKT sp. z o.o.Józef Kuklok-OpolskiLeszek Witański, Andrzej Skoczabudynek główny – styczeń 2005projekt zamienny – wrzesień 2005sala konferencyjna – luty 2007budynek główny – grudzień 2005sala konferencyjna – sierpień 2008Architektoniczne Biuro Projektów AB-PROJEKT sp. z o.o.1 858 m 2Powierzchnia zabudowy 1 999 m 2Kubatura brutto 8 185 m 3Generalny wykonawcaArchitektoniczne Biuro Projektów AB-PROJEKT sp. z o.o.2.Eleganckie powierzchnie biuroweWnętrze sali konferencyjnejwww.archicad.plcena od 6.900 zł nettofot. archiwum AB-PROJEKTnajbardziej designerskirower światawww.strida.plWIOSENNA PROMOCJA:KAŻDY KUPUJĄCY PROGRAM ARCHICAD 13W CZERWCU OTRZYMUJE W PREZENCIESUPERNOWOCZESNY ROWER STRIDA !26 świat architekturyświat architektury 273.

Realizacje w PolscePORT LOTNICZYBudowa terminalu odpraw pasażerskichWrocław może poszczycić się wieloma przykładami architektury na najwyższymświatowym poziomie. Najcenniejsze dla miasta jest kształtowanie budynkównie poprzez mniej lub bardziej udane próby nawiązywania do stylu istniejącychobiektów, ale kreowanie nowych wartości architektonicznych. Tak jest właśniew przypadku terminalu, którego projekt przygotowała pracownia JSK Architekci.Koncepcja przestrzennajektowano parkingi naziemne na 1011 miejscpostojowych, w tym 19 miejsc dla osób niepełnosprawnychoraz parkingi naziemne przypodjeździe dla VIPów (84 stanowiska).Najważniejszym obiektem kompleksu jestnowy terminal zaprojektowany zgodnie zestandardem „C” obsługi pasażerów wg IATA.Jest to hala mieszcząca obie strefy funkcjonalne,tzn. związane z płytą lotniska (airside):sortownię bagażu, poczekalnie, hale odbiorubagażu przylatującego wraz z pomieszczeniamipomocniczymi, jak również strefy związaneze stroną miejską (landside): hale odprawbiletowo-bagażowych (odlotów i przylotów),Inwestycję zlokalizowano na zachód odistniejących budynków lotniska WrocławStrachowice. W jej skład wchodzą terminal,budynki techniczne i pomocnicze.Główny wjazd na działkę zlokalizowanood strony północnej, osiowo w stosunku doprojektowanego obiektu. Z ulicą Granicznąłączyć go będzie rondo i dodatkowy, północno-wschodniwjazd dla zaopatrzenia orazsamochodów uprzywilejowanych. Ruch naterenie działki odbywa się w sposób okrężny,bezkolizyjny. W granicach inwestycji zaprobiuralinii lotniczych, gastronomię, usługi itd.Budynek terminalu zaprojektowano w układziepółtorapoziomowym.Od strony wschodniej zlokalizowanowolnostojący obiekt kotłowni z pomieszczeniemładowania akumulatorów, wózkówbagażowych oraz rozdzielnię prądu wrazz agregatami prądotwórczymi. Na południeod budynku kotłowni usytuowano budkękontroli dostępu na płytę lotniska.Zgodnie z wymogiem zamawiającego,zaprojektowane rozwiązanie przewidujemożliwość jego bezkolizyjnej realizacjiw kilku etapach, proporcjonalnych do28 świat architektury świat świat architektury 29

planowanego, rosnącego zapotrzebowaniana przepustowość Portu Lotniczego WrocławStrachowice.Forma architektonicznaTerminal zaprojektowano jako lekką,jednoprzestrzenną halę, którą zadaszonoprzekryciem o miękkim, ale wyrazistymi dynamicznym kształcie fal. Dach podzielonyzostał na sekcje po 15 m każda, przy czymsąsiadujące ze sobą kształty mają inną linięprzekrojową. Przenikanie się „płatów” dachuuzyskano poprzez zastosowanie stalowych,Budynek posiada trzy kondygnacje naziemneoraz jedną podziemną. Dodatkowona wysokości 2,60 m znajduje się antresolazlokalizowana przy elewacji od strony płytypostojowej dla samolotów, pełniąca funkcjękorytarza przylotowego.Wejścia główne na terminal zaprojektowanood strony północnej oraz zachodniejprzy podjeździe VIP. Przy płycie postojowejdla samolotów znalazły się wyjścia ewakuacyjneoraz dwa główne wejścia dla pasażerówprzylatujących. Od wschodu przewidzianorampę zaopatrzeniową prowadzącądo podziemia budynku.pasażerskiego transportu lotniczego i potrzebprzepustowości – wszystko przy zachowaniuwysokiego standardu obsługi. Zadbanoo przejrzystość i czytelność funkcji przezumożliwienie odprawianym pasażeromutrzymania ciągłego kontaktu wzrokowegozarówno z podjazdem miejskim, jak i z płytąlotniska. Droga, jaką pasażer musi pokonaćze strefy miejskiej (landside), tj. z podjazdu,miejsca parkingowego lub stacji transportuszynowego, do strefy powietrznej (airside),tj. wejścia do samolotu, została skrócona doniezbędnego minimum. Przy fasadzie terminaluod strony podjazdu zlokalizowanonie tych stref wzdłuż fasady oraz zastosowaniesystemu mobilnych ścianek, możliwe jestelastyczne dopasowanie przepustowości odprawzależnie od rozkładu lotów.Z poczekalni, po boardingu, pasażerowieprzechodzą rękawami (jetway) bezpośredniodo samolotów lub wychodzą mostamina drugą stronę driveway do klatek schodowych,którymi schodzą do busów, a następniesą transportowani do samolotów. Osobyniepełnosprawne ze stanowiska boardinguodprowadzane są w asyście służb lotniskowychdo wind zlokalizowanych przy fasadzieod strony płyty lotniska. Zjeżdżają na poziomportu, linii lotniczych, centrum antykryzysoweoraz pomieszczenia dyżurnego operacyjnegopłyty postojowej. Dodatkowo niezbędnepomieszczenia pomocnicze umiejscowionow przyporządkowaniu do podstawowych funkcjiterminalu na parterze. Przewidziano równieżmiejsce skupienia – kaplicę ekumenicznąumieszczoną na poziomie - 1 przy połączeniuz kolejką miejską. Tu, oprócz pomieszczeńtechnicznych, znalazły się także pomieszczeniasocjalne i strefy magazynowe.Układ kondygnacji biurowych zaprojektowanyzostał w systemie modularnym,opartym na osi podstawowej 1,50 m. Isto-Tak zaprojektowany terminal będzieniewątpliwie funkcjonalny, oferującsprawną obsługę dużej liczbiepasażerów. Współczesne rozwiązaniatechniczne zapewnią trwałość konstrukcjii wykończeń. A dzięki rytmicznej,harmonijnej, ale też powściągliwej architekturzema szanse stać się eleganckąwizytówką Wrocławia.materiał graficzny – archiwum JSK Architekciskrzynkowych dźwigarów o geometrii sinusoidalnej.Są one przesunięte względemsiebie, co umożliwiło jednoczesne uzyskanieefektu zróżnicowanej, ale harmonijnej bryłyterminalu i naturalne doświetlenie hali odlotów/przylotówpoprzez świetliki powstałe nastyku sąsiadujących przekrojów.Struktura dachu podparta jest regularnymsystemem skośnych słupów w kształcielitery V. Układ ten znakomicie porządkujewnętrze i nadaje mu rytm. Celem podniesieniawalorów bryły, dźwigary podtrzymującezadaszenie wyprowadzono wspornikowook. 12 m poza obrys parteru terminaluod strony podjazdu i 6 m od strony płyty postojowejdla samolotów.Układ funkcjonalnyNowy terminal pasażerski spełnia wszelkiewymogi stawiane międzynarodowymportom lotniczym w zakresie standardówoperacyjnych i funkcjonalnych. W szczególnościuwzględnia specyficzne warunkiodpraw pasażerskich układu z Schengen,z zachowaniem stosownych, obowiązującychw Polsce regulacji Urzędu LotnictwaCywilnego.W układzie funkcjonalnym zapewnionootwartą i elastyczną przestrzeń. Łatwo jestją dostosować do zmieniających się wymogóww zakresie bezpieczeństwa odprawłatwo dostępne kasy biletowe, biura linii lotniczych,wynajmu samochodów i inne usługi.Przewidziano wbudowanie różnego rodzajupunktów handlu i usług dla pasażerów, któremogą przyczynić się do sukcesu finansowegoinwestycji terminalu.Po odprawieniu bagażu pasażer przechodziprzez punkt kontroli bezpieczeństwa, poktórej następuje rozdział pasażerów i przejściena pierwsze piętro do poczekalni przedodlotowejdla grupy „non Schengen” lub„Schengen”. Strefy te zaprojektowano zgodniez powszechnie stosowanym sytememCommon Gate, polegającym na wspólnymkorzystaniu z poczekalni przez pasażerówróżnych lotów. Poprzez linearne usytuowa-zero, gdzie odwożone są bezpośrednio dosamolotów.Dla pasażerów przylatujących zaprojektowanodwa korytarze przylotowe o różnymprzeznaczeniu. Pierwszy „S” (Schengen) kierujepasażerów bezpośrednio do hali odbiorubagażu, a następnie do hali przylotów/odlotów.Drugi „NS” (Non Schengen) prowadziprzez strefę kontroli dokumentów do haliodbioru bagażu, która jest wspólna dla pasażerówobu korytarzy przylotowych.Pomieszczenia pomocniczneNa pierwszym piętrze zlokalizowano biuraadministracyjne służb, a na drugim – zarządutą tego rozwiązania jest rastrowy podziałpowierzchni, analogiczny do osiowego podziałuelewacji wewnętrznych. Podobnierozplanowano system instalacji grzewczej,wentylacyjnej, oświetleniowej i telekomunikacyjnej,co zapewnia elastyczność podziałufunkcjonalno-przestrzennego poszczególnychjednostek biurowych i usługowych.Zagospodarowanie terenuPlac wejściowy zaprojektowano jakoprzenikające się stopniowo nawierzchniei powierzchnie trawiaste. W bezpośrednimsąsiedztwie terminalu założono układposadzki kamiennej z blokami granitowymi30 świat architekturyświat architektury 31

Realizacje w Polsce PRECYZYJNEPODZIAŁY1w formie siedzisk. Liniowość kompozycji placupodkreślą pasowe nasadzenia platanówo koronach formowanych w „daszki”. W tejprzestrzeni wprowadzone zostaną dodatkowopasy zimozielonych żywopłotów o zróżnicowanejwysokości.Na stosunkowo rozległych wyspachprzewidziano drzewa alejowe, sadzone pokilka w grupie. Takie rozwiązanie zapewni imlepsze warunki wzrostu (miejsce na rozwójkorzeni), niż gdyby były sadzone pojedynczona niewielkich powierzchniach. Posadzkii instalacje podziemne zostaną zabezpieczone(przed ryzykiem wynoszenia się korzeni)przy pomocy ekranów przeciwkorzeniowych,umieszczonych w gruncie do głębokościwarstw podbudowy drogowej. Węższepasy terenu oddzielające poszczególne rzędymiejsc parkingowych obsadzone zostanąkrzewami okrywowymi.Na zewnętrznych terenach otaczającychbudynki terminalu, parkingach oraz strefachdalszej rozbudowy, założono ekstensywnąłąkę kwietną. W pasie oddzielającym drogiwewnętrzne od dróg dojazdowych orazserwisowych przewiduje się wprowadzeniepółformowanych żywopłotów kulisujących.W szerszej części pasa terenu, przy drodzeserwisowej, zaplanowano docelowe miejscedla kolidujących z projektowaną inwestycjądębów przewidzianych do przesadzenia.Kompozycję zamykają swobodnie rozmieszczoneplatany w pasach pomiędzy parkingamia drogami dojazdowymi.Lokalizacja/adresPracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciWrocław ul. GranicznaJSK ArchitekciMichał LahData opracowania 2007–2009Data realizacji (planowana) 2009–2011InwestorElewacja i dachFasady zaprojektowano jako słupoworygloweściany kurtynowe mocowane dokonstrukcji stalowej lub żelbetowej. Zastosowanoszklenie w postaci zestawów szyb izolacyjnych,zespolonych z poziomymi listwamidociskowymi na ryglach i fugami silikonowymiw pionie. Na elewacji frontowej budynkuoraz od strony płyty przewidziano wykonanyw szkle napis WROCŁAW. W fasadachMarika Starzak, Przemek Tymoszuk, Jędrzej Przyłuski,Alicja Dróżdż, Michał Podleśny, Dominik GóreckiPort Lotniczy Wrocław S.A.Powierzchnia całkowita 40 814,30 m 2Powierzchnia zabudowy 16 067,8 m 2Kubatura brutto 328 139,93 m 3szczytowych zostały zastosowane świetlikipionowe z kwaterami stałymi i wychylnymi,pełniącymi funkcję klap dymowych. Geometriaświetlików odwzorowuje układ fal dachu.Projekt zakłada wprowadzenie systemowegopokrycia dachowego z użyciem prefabrykowanych,samonośnych, aluminiowycharkuszy blaszanych, które zostało zaprojektowanespecjalnie dla dachów płaskich, pochylonycho kącie od 1,5 stopnia, oraz przy dużychobniżeniach połaci. Odwodnienie rozwiązanoza pomocą systemu podciśnieniowego.Projekt inwestycji wyłoniony w drodze konkursu został przygotowanyprzez pracownię projektową Grupa 5. Realizacja pierwszegoetapu zakończyła się sukcesem, a zastosowane tu rozwiązania zasługująna uwagę. Zespół jest fragmentem osiedla handlowo-mieszkaniowegoEko-Park na warszawskim Mokotowie.Wśród zieleniInwestycję zlokalizowano na działce przyul. Żaryna, która położona jest blisko centrum,ale posiada także zalety cechujące przedmieścia.Usytuowana wśród zieleni oferuje dogodnepołączenia komunikacyjne z większościąwarszawskich dzielnic i lotniskiem.Sześciopiętrowy, rozczłonkowany budynekzrealizowano w klasie A+, co oznaczanajwyższy standard oferowanych powierzchnibiurowych. Każdy z trzech kubistycznychczłonów zespołu umieszczono na jednokondygnacyjnymcokole, w którym przewidzianohole, powierzchnie biurowe i usługowe orazzespół konferencyjny z powierzchnią gastronomiczną.Powstałe pomiędzy częściamiobiektu dwa atria przeznaczono dla rekreacyjnejzieleni. Dziedzińce umieszczono napoziomie dachu parteru, zapewniając wglądw niższą część budynku, co jest wizualnieatrakcyjne. Kompleks uzupełnia dwupoziomowyparking podziemny.Zespół biurowy Harmony Office Centre faza IArchitekturaW rozwiązaniach przestrzennych projektancizastosowali proste formy i podziały.Dało to możliwość skupienia się na zastosowaniuciekawych detali, materiałów i rozwiązańfasadowych. Poszczególne elewacjezróżnicowano. Zewnętrzne są powściągliwei eleganckie, oparte na zestawieniu okładzinkamiennych z przeszkleniami, a w pełni przeszklonewewnętrzne są mniej formalne, rozrzeźbioneprzez wysunięte przed lico ścianszklane prostopadłościany. Strefa wejściowazostała zadaszona, co utworzyło głębokipodcień i wydzieliło wyraźnie plac przed budynkiem.Elementy kamienne elewacji „miejskich”wykonano w formie wąskich, pionowychpłyt, które uskokowo poprzesuwano względemsiebie. Ciekawy rysunek i barwa materiałuodróżniają fasady budynku od otaczającejzabudowy. Zlokalizowane między panelamitafle szklane zostały dodatkowo podzielo-232 świat architektury świat architektury 33

ne wąskimi, aluminiowymi i wertykalnymiżebrami. Dzięki temu nadano bryle lekkośći uniknięto wrażenia monumentalności, któraw budynku biurowym byłaby obca. W tensposób przełamano również horyzontalnyukład bryły.RozwiązaniaElewacje atrialne (wewnętrzne) podzielononiesymetrycznie rozmieszczonymi,wspornikowo wysuniętymi prostopadłościanami.Dodatkowo zróżnicowano je nierównymipodziałami szkła, w których zastosowanonieprzezierne fragmenty. Część taflipokryto geometrycznym nadrukiem o motywieroślinnym (naniesionym metodą sitodruku),który dobrze uzupełnia się z wewnętrznązielenią. Projekt rozmieszczenia roślini posadzek uzupełniono płytkimi sadzawkami,których układ przywodzi na myśl górski strumień.Wprowadzenie wody na tarasach napoziomie +1 zasługuje na szczególną uwagę,ponieważ takie rozwiązanie jest rzadko stosowane,a bardzo poprawia wartość otaczającegobudynek środowiska. Elementy małejarchitektury sprzyjają relaksowi pracownikówbiurowca. Wewnętrzne atria mają charakternieformalny, ale elegancki. Stanowią przestrzenny„oddech” w urbanistycznym układziedzielnicy.W projekcie Harmony Office Centre zastosowanoszyby przeciwsłoneczne. Chroniąone wnętrza przed nadmiernym przegrzaniemlub wychłodzeniem oraz stanowiskapracy przed bezpośrednim padaniem promienisłonecznych.3fot. archiwum Grupa5Lokalizacja/adresPracownia projektowaArchitekciWarszawa, ul. ŻarynaGrupa5 sp. z o.o.Roman Dziedziejko, Mikołaj Kadłubowski,Krzysztof Mycielski, Michał LeszczyńskiWspółpraca: Iwona Sierpińska, Damian Kotwicki,Rafał Grzelewski, Maciej Gruszecki, MonikaLhagwadżawynData opracowania 2001–2003; 2006–2007Data realizacjiInwestor2008–2009 I etapHarmony Office CentreObiekt Harmony Office Centreto realizacja udana. Wysoką jakośćprojektu i jego wykonaniapotwierdził fakt, że już w trakciebudowy znalazł się najemca, któryzajął większą część powierzchnibiurowej. Prostota formalna ułatwiaelastyczne i wygodne użytkowanie,a dbałość o detal zapewniakomfort korzystania z budynku.Powierzchnia całkowita 32 500 m 2Powierzchnia zabudowy 3 400 m 2Kubatura brutto 161 400 m 31– Fasada i układ budynkuGeneralny wykonawcaProdukcja, dostawa oraz montaż drzwidrewnianych i stalowych, profilowychuniwersalnych oraz przeciwpożarowychSPS Construction sp. z o.o.BEM Brudniccy sp. z o.o.2– Strefa rekreacyjna3– Atrium wewnętrznewww.bem.euBEM Brudniccy Sp. z o.o., Mirosaw 26a k/Pocka, 09-472 Supno, Tel.: 024 262 27 38, Fax: 024 364 50 32, e-mail: biuro@bem.plo.pl34 świat architektury

Realizacje w PolsceZespół uzdrowiskowo-hotelowyOLIMPICPARKInwestycja zlokalizowana została w bezpośrednimsąsiedztwie pasa nadmorskiegoKołobrzegu. W jej założeniach znalazły się:Hotel Uzdrowiskowy, Hotel Apartamentowyoraz park usytuowany po stronie północnowschodniejkompleksu.Budynki i parkKompozycja przestrzenna bryły budynkuHotelu Uzdrowiskowego została uwarunkowanakoniecznością zapewnienia wysokich walorówwidokowych pokojom oraz wynikała z inspiracjilokalną architekturą nadmorską. Charakterystyczneprzykłady tego typu rozwiązań znajdują się napobliskiej wyspie Rugia. Architektów zainspirowałyelewacje hoteli i sanatoriów o pastelowej kolorystycei liczne werandy pokryte drewnianymizdobieniami przypominającymi koronki.Rzut Hotelu Apartamentowego jestciągły, co zostało podyktowane chęcią czytelnegorozdzielenia komunikacji kołowejod funkcji wypoczynkowych. Usytuowanew zachodniej części działki drogi dojazdowei parkingi potraktowano jak bufor, oddzielającystrefę cichą od hałasu, sąsiedztwa i wiatru.Zabieg ten, wraz z dobrą słoneczną ekspozycjąogrodu i parku, sprzyja ich pełnemu wykorzystywaniuoraz rozwojowi różnorodnejflory i fauny.Rozplanowanie obiektów jest zgodnez wymogiem inwestora, który ma zapewnićwtórny podział nieruchomości. Zrealizowanorównież bogaty program przestrzenny przyzachowaniu optymalnych wartości wielkościpowierzchni zabudowy w stosunku do powierzchnibiologicznie czynnej, wysokości budynkówi ilości miejsc parkingowych.Konstrukcja i materiałyZa rozwiązanie rzutów obiektów przyjętoschemat korytarzowy. Układ konstrukcyjnyoparto na modułach: 3,60 m x 3,60 mdla części uzdrowiskowej i 2,95 m x 2,95 mdla budynku z apartamentami. Zastosowaniecienkich stropów o niewielkich rozpiętościachpozwoliło znacznie obniżyć kosztyrealizacji.Układ podłużny umożliwił elastycznekształtowanie jednostek hotelowych doostatniej chwili opracowywania projektu,a nawet podczas procesu budowlanego.Architekci docenili również dużą swobodęw kształtowaniu budynków poprzez ich rozdzielanie,obracanie, skracanie, wydłużanieoraz dostosowywanie projektu do korektlokalizacji.23fot. archiwum KAPS Architekci136 świat architektury świat architektury36 37świat architekturyświat architektury 37

4Lokalizacja/adresKołobrzeg, ul. PrzesmykPracownia projektowaKAPS Architekci Korneluk Parysek Słowik sp. z o.o.Projekt zieleniarch. krajobrazu Jolanta KrzyżanowskaBalustrady na balkonach, klatkachschodowych, daszki szklane, ławki„ESjOT" Janowski i Braun s.k.Tarasy i balkonyMetservice sp. z o.o.Data opracowania 2007Data realizacji 2009InwestorPro-Vita Development A i D Trafas s.c.Powierzchnia całkowita zespół – 50 697 m 2Kubatura brutto zespół – 161 746 m 3Ściany zewnętrznesób wydzielić ją prawnie, jeśli zajdzie takapotrzeba. W obrębie parkingu przewidzianomiejsce dla autokarów, z których przy głównymwejściu wysiadają goście. Właściwy ruchpojazdów wycieczkowych i transport bagażuprzez oddzielne wejście zapewnia okrągłydziedziniec. Dla Hotelu Uzdrowiskowegozrealizowano „zieloną” drogę pożarową,która nie tylko spełnia funkcję użytkową, alerównież doskonale wpisuje się w krajobrazkompleksu.Obsługa komunikacyjna apartamentówodbywa się przez parking naziemny i rampęzjazdową do garażu podziemnego.Wienerberger PorothermDla ruchu pieszego zaprojektowano centralnydeptak o sztywnej prostolinijnej budowie.Wytworzono w ten sposób rodzaj „kręgosłupa”,który spina cały zespół. Budynekz apartamentami „meandruje” wokół niego,dzięki czemu tworzą się różnorodne, kameralneprzestrzenie.Flora i faunaKompozycję parku oparto na kontrastowympołączeniu dwóch kierunków. Niektórefragmenty rozwiązano na założeniach regularnych,a pozostałe na krajobrazowych. Światroślin i zwierząt oraz obiekty kulturalnorozrywkowetworzą system bodźców pozytywnieoddziałujących na przebywającychw ośrodku, zapewniając najlepsze warunki dowypoczynku i poprawy zdrowia.W doborze gatunkowym roślin kierowanosię lokalnymi warunkami klimatycznymii siedliskowymi regionu zachodniopomorskiego,a także czerpano z bogatych tradycji kołobrzeskichparków. W nasadzeniach dominująbyliny, grupy drzew i krzewów liściastych oraziglastych. Są to w większości rośliny występującew regionie: sosny, buki, dęby, daglezje,brzozy, jarzębiny, kruszyny, leszczyny, jałowcei jeżyny. W parku przewidziano także osobliwościprzyrodnicze, na których wprowadzeniepozwolił wyjątkowo łagodny, morski klimatKołobrzegu. Istotnym czynnikiem doboruroślin były ich właściwości lecznicze. Rosną tudrzewa produkujące jony ujemne, które korzystniewpływają na organizm ludzki.1234Budynek wraz z otoczeniemPanorama kompleksuWizualizacja wnętrzaSchemat urbanistycznyIKAR Centrum SanatoryjneElewacja RomboŚwierk SkandynawskiPodłogiegzotyczneMetservice Sp. z o.o.Tarasy z drewnaegzotycznegoi kompozytu drewnaTaras przy Restauracji Sand HotelElewacjebudynkówPro-Vita Development (Olimpic Park)Forma i funkcjaFasady budynku Hotelu Uzdrowiskowego (w szczególności odstrony Bałtyku) są naprzemiennym układem tarasów i ścian. Całośćzostała pokryta na pozór chaotycznie rozrzuconymi, pionowymi, białymilistewkami, pełniącymi rolę osłon przeciwwietrznych. Oprócz walorówfunkcjonalnych, pozwalają na zdynamizowanie bryły. Oglądanew całości wywołują złudzenie monochromatycznej graficznej koronki.Elementy te stanowią jedyną dekorację elewacji, a wraz z czytelnymnawiązaniem do tradycyjnych wartości modernistycznych wpisują sięw kontekst miejsca i gwarantują uzyskanie ponadczasowości rozwiązańestetycznych oraz trwałej atrakcyjności budowli.Architektura Hotelu Apartamentowego jest powiązana stylistyczniez opisaną wcześniej, przy uwzględnieniu nieco odmiennego przeznaczenia.Architekci zwiększyli ekspresję odbioru poprzez zróżnicowaniepowierzchni pokojów. Dzięki temu możliwe było wysuwanie i cofanieścian frontowych. Uzyskano w ten sposób elewacje reliefowe, na którychwyraźnie zarysowuje się światłocień. Dodatkowo pionowe listwyelewacyjne zostały wydłużone i przechodzą przez dwie, czasem trzykondygnacje. Umożliwiło to wprowadzenie zieleni pnącej, co zmieniakolorystykę fasady zgodnie z porami roku i upływającym czasem.Komunikacja i parkingiBalustrada, projekt Hermanowicz Rewski Architekci, NowyWilanów, budynek Fountain WarszawaBalustrady szklane, Nowy Wilanów, budynek Fountain WarszawaSTAL I SZKŁO W ARCHITEKTURZEBALUSTRADYnierdzewne, malowane, szklanePRZEGRODYSCHODYDASZKIOlimpic ParkZłote TarasyHotel WestinRondo1od 1994 since 1994Tu znajdziecie nasze wyroby:KołobrzegWarszawaWarszawaWarszawaSiedziba:ul. Wielkopolska 3g26-600 Radomtel./fax 048 365 00 94biuro@metservice.plSalon sprzedaży:ul. Południowa 2526-600 Radomtel./fax 048 365 00 94sklep@metservice.plwww.drewno.metservice.plW obiekcie Olimpic Park w Kołobrzegu wykonaliśmy1800 m 2 tarasów i balkonów z kompozytu drewna.Układ komunikacyjny oparty jest na rozdzieleniu wjazdu do HoteluUzdrowiskowego od Apartamentowego. Jedynym wspólnym elementemsą bramy ze stanowiskiem ochrony.Drogi dojazdowe, parking i rampy do podziemnego garażu orazdziedzińca gospodarczego, które obsługują część uzdrowiskową, usytuowanowzdłuż granicy działki sąsiedniej. Pozwoli to w łatwy spo-Balustrada ze szklaną przegrodą,Nowe Powiśle, Warszawa,projekt APA KuryłowiczSchody spiralne,Hotel Westin Warszawa,projekt Portman & AssociatesDaszek szklany,biurowiec Kopernik, WarszawaNowe PowiśleEko ParkCH GalaxyParking HouseHagapoorten 3WarszawaWarszawaSzczecinJonkoping/SzwecjaSztokholm/Szwecja38 świat architektury„ESjOT” Janowski i Braun s.k. Chrząstkowo 25 78-600 Wałcz tel. 067 258 21 66 e-mail: sekretariat@esjot.biz.plHinseblickKarlsham/Szwecja

Realizacje w PolsceLubię szukać nowych, odważnych sposobówrealizacji pomysłów. Wierzę, że dopiero kiedyczłowiek eksperymentuje, kiedy decyduje sięna pewnego rodzaju ryzyko, udaje się stworzyćciekawy projekt. O wyjątkowym obiekcieHOT_elarni, funkcjonującej jako Boutique hotel,opowiedział nam jej architekt Bartosz Konieczny.Strefa recepcji z drzewamisymalne wyeksponowanie ogrodu poprzezotoczenie go budynkiem – w tym celu odchyliłempółnocne skrzydło. Wówczas powstałomiejsce na obszerny tylni taras, który sprawiawrażenie „otulonego” ścianami, co gwarantujemiłą atmosferę. Z otwartego tarasu przedniegoroztacza się natomiast panoramiczny widokna ścianę lasu.Ostateczny kształt dachu jest wynikiempołączenia pierwotnego projektu z koniecznościąumieszczenia pokoi na drugim piętrze.Przy przekryciu o równych, skośnych połaciachnie byłoby to możliwe, a zależało mi na tym,by nie stosować rozwiązania mansardowego.Pokoje, SPA, konferencjeDESIGNPOD STRZECHĄProjekt hotelu w PuszczykowieBryła hoteluDach pokryty strzechąProgram funkcjonalny wymagał stworzeniaobiektu konferencyjnego, z przestronnymisalami, dostępem do SPA oraz 26 pokojamidwuosobowymi. Zadbałem o to, byHOT_elarnia zasługiwała na miano miejscaotwartego na potrzeby biznesu, które gwarantujeidealne połączenie pracy z przyjemnościąoraz relaksem. Przestrzenne sale eventowesą salami wielofunkcyjnymi. Ruchome ściankipozwalają na ograniczenie przestrzeni. MożnaWnętrze pokoju hotelowegoWnętrze hoteluTuż przy ParkuLokalizacja bardzo mocno uwarunkowałakształt i wygląd hotelu. Sąsiedztwo WielkopolskiegoParku Narodowego, bajeczne widoki,romantyczność natury oraz kształt działkiwpłynęły zasadniczo na ostateczny charakterbudynku. To przede wszystkim flora i faunagwarantowały natchnienie w pracy. Zależałomi na zachowaniu spokoju, jaki zapewniałalokalizacja. Równocześnie pragnąłem, aby mójprojekt wyróżniał się poprzez odwagę zastosowaniaw nim eklektycznych fuzji.Jedną z licznych inspiracji do stworzeniahotelu krytego strzechą były budynki na nie-mieckiej wyspie Sylt. Wszystkie one doskonalewpisują się w otoczenie czarującej natury.Z racji że bryła z zewnątrz nawiązuje do tradycjiarchitektonicznych, część odwiedzającychjest pod wrażeniem, iż obiekt był restaurowany,a nie budowany od podstaw.Wnętrza gwarantują już zupełnie inne inspiracje.Zależało mi, aby goście przekraczający progiHOT_elarni wkraczali w inną rzeczywistość,która jest ukłonem w stronę New Designu.Z widokiemJak już wspomniałem, wygląd budynku jestmocno związany z ukształtowaniem działki,na której stanął hotel. Zamysłem było mak-40 świat architekturyświat świat architektury 41

podzielić główną salę bankietową na dwie częścilub otworzyć ją, tworząc pomieszczenie dla300 osób. Tego typu „masywna” przestrzeńgwarantuje możliwość organizacji konferencji,wydarzeń kulturalnych oraz imprez okolicznościowych,np. wesel.Jednym z większych utrudnień w projektowaniubył kształt budynku wynikający z wcześniejszychzałożeń. Komplikował on stworzeniewewnętrznych przestrzeni spełniającychokreślone programem wymagania, a raczejmożliwych do zrealizowania przy zachowaniupierwotnej koncepcji.Wnętrze pokoju hotelowego z łazienkąKoncept BoutiqueChoć skorupa hotelu jest prawie jednolita,wnętrza mają zaskakiwać swoją różnorodnością.Każde pomieszczenie jest inne.Odróżniają się od siebie barwami, kształtamioraz doborem dodatków – krzeseł, lamp.Całość łączy idea konceptu Boutique hotelu,która jest nowym pojęciem na polskimrynku. Ambicją prowadzących tego typuośrodki nie jest konkurowanie z mocarzamihotelarstwa, a chęć stworzenia obiektuwyróżniającego się indywidualnym i rozpoznawalnymcharakterem. Tak zaprojektowanaprzestrzeń wymaga wysokiego stopniazindywidualizowania wszelakich rozwiązań– od projektu po wykonawstwo.Technika i technologiaMuszę przyznać, że lubię, gdy podczaspracy pojawiają się utrudnienia. Pozwalają onedokonywać dodatkowych zmian oraz wprowadzaćulepszenia. Na przykład konstrukcjao różnych kształtach przęseł, z łukiem lub wycinkiemelipsy, wymagała ciągłej pracy i przygotowaniaindywidualnych rozwiązań dla każdegoetapu wykończenia.Jeśli chodzi o zagadnienia oświetleniai ewakuacji, to również w tym obszarze niebyło łatwych i standardowych rozwiązań. Pragnączachować styl oraz charakter obiektu,musiałem nawiązywać do rozwiązań z innychepok. Tym samym unikałem stosowania m.in.dużych przeszkleń, co wiązało się z trudnościąwłaściwego doświetlenia wnętrz. Poprawnerozwiązanie ewakuacji wymagało ukryciaklatek schodowych w bryle obiektu, wydzieleniadodatkowych stref przeciwpożarowych.Szczęśliwie wszystkie zagadnienia zostały korzystnierozwiązane.Wykończenia i detaleDywan – mapaW obiekcie znalazło się bardzo dużo indywidualnychrozwiązań. Również przy wykończeniachstarałem się działać nieprzeciętnie.Lubię szukać nowych, odważnych sposobówrealizacji moich pomysłów. Wierzę, że dopierokiedy człowiek eksperymentuje, kiedy decydujesię na pewnego rodzaju, ryzyko udajesię stworzyć ciekawy projekt.Jednym z oryginalnych elementów wykończeniowychjest dywan z wzorem kolorowejmapy. Złożona została z 26 barwnychpasów ułożonych na stonowanym, szarymtle. Każdy z jej elementów identyfikuje innypokój, oznaczony odpowiednim kolorem.Na tej podstawie goście odnajdują swojekwatery. Barwa z nazwy pomieszczenia jestodzwierciedlona przez jego elementy wykończeniowe.Również w tym przypadkuciekawy pomysł natrafił na mur trudnościOryginalna armaturaw trakcie realizacji. Niełatwo było znaleźćfirmę, która podjęłaby się przygotowaniadywanu „drogowskazu.” Nieodzowne byłozastosowanie 26 kolorów, a większość fabrykdrukujących obrazy na wykładzinie dysponowałamaszynami stosującymi jedynie12 kolorów równocześnie. Rozwiązaniemokazała się być wykładzina tkana wedługprojektu.Innym rozwiązaniem, które miało zaskakiwaćgości, są krany w toaletach publicznych.Zawieszone jakby na suficie, nie mają standardowegowyjścia z podłogi czy ścian bocznych.Pozostają wiszące w powietrzu i tym samymstają się ciekawym elementem dekoracyjnymłazienek.Korzystając z materiałów wykończeniowych,nie wybierałem typowych rozwiązań.Elewacja została pokryta mieszaniną tynkui gliny. Wewnątrz zastosowałem tynki maszynowe,ale kładzione ręcznie. Ich kolorystykaokazała się tak korzystna, że została jedyniezabezpieczona bezbarwną powłoką. Dało tociekawy efekt „podniszczonych” ścian.Lokalizacja/adres Puszczykowo, ul. Morenowa 33Pracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciSlow LifeZależało mi, by wnętrza hotelu nawiązywałydo idei Slow Life, zachęcając do zwolnieniaobrotów i czerpania radości z życia.Bliskość natury to z pewnością jeden z elementówzachęcających do ucieczki od pośpiechucodzienności. Inspiracje, jakie zapewniłanam otaczająca flora i fauna, można odnaleźćw mnogich elementach wykończeniowychwnętrz HOT_elarni.Jednym z elementów budzących ogromnezainteresowanie są drzewa, jakby rosnącewe wnętrzach hotelu. To słupy konstrukcyjne,które zostały przykryte naturalnymi, nieokorowanymidrzewami dębowymi, często z gałęziami.Cały proces był nie lada wyzwaniem.Dopasowanie każdego kawałka kory drzewnejw jego pierwotne „leśne” miejsce było zajęciemprzypominającym układanie puzzli.Również podłogi hotelu to ciekawy temat.Posadzki drewniane były specjalnie wybieranei segregowane przez firmę, która przez dłuższyokres czasu selekcjonowała sfatygowanedeski dębowe. Zależało nam na surowymmateriale z niedoskonałościami, wyeksponowanymisłojami, śladami po kornikach oraz oddziaływaniuśrodowiska naturalnego i upływuczasu. W efekcie podłoga wygląda, jakby miałaza sobą długą historię użytkowania.Interesującym elementem na elewacji sąparapety wycięte z ogromnych kamieni polnych.Ponieważ są niezwykle ciężkie, trzebabyło wykonać dla nich specjalne konstrukcjewsporcze. Zdecydowanie było jednak warto– obecnie parapety wpasowują się holistyczniew całość, są ciekawym detalem i w sposób naturalnyprzyciągają wzrok.Stare i noweData opracowania 2008Data realizacji 2009BARchitectureBartosz KoniecznyTomasz SołtysiakPowierzchnia całkowita 3 244,9 m 2Powierzchnia zabudowy 1 023,6 m 2Kubatura brutto 10 485,6 m 3Kamienny parapet„New design vs. classic design” to hasłoprzewodnie hotelu, które jest realizowane nawielu płaszczyznach. Między innymi kamienneposadzki były wybierane właśnie w myśltej zasady. Idealnym rozwiązaniem okazał sięwapień indyjski w kolorze czarnym o częściowopolerowanej powierzchni. Uzyskanoefekt jakby posadzka została „wyrwana” zestarego zamczyska.O wyjątkowym wyposażeniu możnaby mówić i pisać długo. Część to znane designerskieprojekty największych twórcówsztuki użytkowej, np. krzesła w restauracjiRay’a & Charls'a Eames, krzesła w recepcjiFabio Novembera, żyrandol w holu MarcelaWandersa, wiele elementów Philipa Starcka,w pokojach krzesła Patrici Urquioli, Ronana& Erwana Bouroullec, stołki barowe KonstantinaGrcica i innych.Dużą część stanowią moje indywidualneprojekty, np. szare, rozkładane sofy w pokojach,fotele, lampy w restauracji – przypominającestoły odwrócone do góry nogami. Szczególniew doborze dodatków widać, że pozwoliłem,aby muza dość często siadała mi na ramieniu(śmiech). Poza tym nawet takie elementy jakdrewniane wezgłowia łóżek różnią się międzysobą w poszczególnych pokojach.Na budowiefot. Archiwum BARchitectureW trakcie robót budowlanych miałemmożliwość nadzoru nad całym procesem inwestycyjnym.Obcowanie z materią, którą siętworzy, było niesamowitym, jednorazowymdoświadczeniem. Poszukiwanie i modyfikowanierozwiązań często odbywało się bezpośredniona budowie, a rysunków pewnie więcejbyło na ścianach niż na papierze (śmiech).Możliwość współpracy z wykonawcami poszczególnychelementów zapewniła dobranienajlepszych rozwiązań. Taki sposób pracy,choć bardzo czasochłonny i wymagający dużegozaangażowania, daje wiele satysfakcji, ponieważprzypomina pracę nad rzeźbą. Obowiązkiarchitekta zbliżają się do pracy artysty.Poprzez moje znaczące zaangażowanieoraz liczne zmiany, proces budowy nie miałgeneralnego wykonawcy w postaci firmy zewnętrznej.W większości współpracowaliśmyz ludźmi zatrudnionymi bezpośrednio przezinwestora. Były to często osoby o wyjątkowychzdolnościach – lokalni rzemieślnicy, którzyod pokoleń wykonują dany zawód.Największą satysfakcję daje rozwiązanieproblemu, który stwarzał duże trudności.Dlatego nieustanne niezadowolenie w trakcieprojektowania HOT_elarni gwarantowało nieustającąmotywację w dążeniu do osiągnięciaperfekcji.Bartosz KoniecznyŚciany zewnętrzneWienerberger Porotherm42 świat architektury świat świat architektury 43

Realizacje w PolsceOkazała palma na tlewystroju wnętrzaW CIENIUPALMBudynek nowej palmiarniprzy ul. Św. Andrzeja Boboliw WarszawieW szklanej prostopadłościennej hali zamkniętych zostałokilkadziesiąt różnych gatunków roślin tropikalnych. Cociekawe obudowano je całkowicie nową konstrukcją, ponieważstara nie spełniała już odpowiednich wymogówbezpieczeństwa. O budowaniu wokoło i między roślinami,spełnianiu oryginalnych warunków temperaturowych i wilgotnościowychoraz projektowaniu dla nietypowego użytkownikaz Jerzym Szczepanikiem-Dzikowskim rozmawiałSzymon Ciach.Jak doszło do realizacji tego nietypowegozałożenia?Jerzy Szczepanik-Dzikowski: Obiekt powstałw miejscu istniejącej palmiarni wzniesionejokoło 1920 roku. Znajdowały się tu jednez najstarszych palm w Warszawie oraz wieleokazów zieleni tropikalnej. Stara palmiarniawymagała rozbiórki zarówno ze względu nawzrost roślin, jak i zły stan techniczny.Proszę nam przybliżyć główne założeniaprojektu?JSD: Ma to być szklarnia nowoczesnaw formie. Poszukiwania form quasi historycznychuznaliśmy za niestosowne. Ten prosty„klocek” kształtowany jest w większym stopniuprzez wymogi technologiczne, ograniczeniazewnętrzne i wymagania montażowe, niżprzez wymyślne poszukiwania estetyczne.Oczywiście sąsiedztwo zobowiązuje, co niepozostało bez wpływu na formę palmiarni.Było to o tyle łatwe (a może trudne), że otaczającązabudowę też projektowaliśmy, aleznacznie wcześniej, jeszcze bez świadomościpotrzeby przebudowy palmiarni. Pierwotniemiała ona pozostać w historycznej formie.Założenia projektu musiały uwzględniaćograniczenia wynikające z sąsiedztwa zabudowymieszkaniowej, działki palmiarni oraz otoczeniastarodrzewem, będącym pozostałościąhistorycznego terenu zielonego. Ograniczeniate były na tyle silne, że próby budowy nowejkonstrukcji otaczającej istniejącą, którą późniejpoddano by rozbiórce, co pozwoliłoby w trakciebudowy na ochronę palm przed wpływamiatmosferycznymi, nie mogły być brane poduwagę. W związku z tym zdecydowano sięna rozbiórkę starej i realizację nowej hali wrazz uruchomieniem ogrzewania w ciągu 6 miesięcyod chwili rozpoczęcia budowy. Montaż konstrukcjimusiał uwzględniać zachowanie istniejącychokazów zieleni wewnątrz i na zewnątrzobiektu przy ograniczonym przez nie dostępie.W jaki sposób chronione były tropikalnedrzewa w trakcie rozbiórki istniejącejhali, a montażu nowej palmiarni?JSD: Zasadniczo drzewa nie były chronioneprzed uszkodzeniami mechanicznymi.Rozbiórkę starej palmiarni trzeba było przeprowadzićuważnie i ostrożnie. Podobniemontaż. Natomiast ochronę przed wiatrem,gradem etc. stanowiła specjalna przepuszczalnafolia, którą owinięte były korony palm.W trakcie zwiedzania obiektu szczególnąuwagę przyciąga architektura i konstrukcjahali. Jaki gatunek drewna zostałwybrany do tego wilgotnego środowiska?44 świat architektury Konstrukcja fasady i pomosty techniczneJSD: Konstrukcję nośną oraz konstrukcjęelewacji zaprojektowano ze świerkowegodrewna klejonego. Elementy te są po impregnacjiodporne na wilgoć (np. przekryciaw basenach). Główną konstrukcję stanowi6 ram, na których oparta jest „gęstsza” konstrukcjadachowa, a na niej dach. Drewnianakonstrukcja fasad nie jest niczym obciążona– przenosi jedynie własny ciężar. Obciążeniawiatrem przekazywane są z fasad naramy konstrukcji głównej za pośrednictwemkratownic stalowych, na których ułożone sapomosty.Kilka słów o wnętrzu...Wnętrze to roślinność tropikalna. Materiały,z których wykonane jest pomieszczenie,tj. drewno, stal, cegła betonowa, tworzą surowetło podkreślające jej bogactwo.Do aranżacji wnętrza restauracji użytotych samych materiałów – drewnianych pergoli,trejaży z metalowych siatek, siatkowychbalustrad…Jaki zastosowany został system nawadnianiaroślin?JSD: System nawadniający jest taki jakw ogródku – pompa i tryskacze lub nawadnianiekropelkowe. Jego elementy zainstalowanesą także pod podłogą z sosnowych desek ułożonychna ruszcie. Pod posadzką jest pustkai „oddychająca” ziemia. Nie ma żadnych izolacjipoziomych.Proszę powiedzieć kilka słów o wentylacjii ogrzewaniu.JSD: System kontroli klimatu uwzględniaz jednej strony potrzeby tropikalnej zieleniwymagającej relatywnie dużej wilgotnościoraz stosunkowo niskiej temperatury w zimie(ok. +15°C w strefie koron palm), z drugiejrównoczesne założenie całorocznego użytkowaniaobiektu jako restauracji. Stanowi tooczywisty konflikt.System wentylacyjny w zimie pobiera powietrzespod dachu i po jego ewentualnymdogrzaniu wprowadza do wnętrz na poziomieparteru i antresoli. Powstaje wymuszonymechanicznie obieg góra-dół i grawitacyjnydół-góra. W lecie, gdy na górze jest gorąco,system „wyrzuca” powietrze na zewnątrzprzez uchylne klapy w dachu. Koniecznyjest wtedy mechaniczny nawiew od dołu,a przy dobrej pogodzie – naturalny ruch powietrzanapływającego przez otwarte rozsuwaneściany na parterze po stronie północnej,gdzie jest zawsze chłodniej. Systemwentylacji jest sprzężony z systemem rolet,klap dachowych, okien oraz z ogrzewaniem.W hali szklarni nie ma klimatyzacji – jestzabójcza dla roślin. Ściany są szklone zestawamio wysokiej izolacyjności i ogrzewane nacałej wysokości. System ogrzewania stanowiąpoziome rury grzejne biegnące wzdłuż fasadREMDOMusługi budowlaneREMDOM Tomasz Gzowski05-091 Ząbki ul. Gdyńska 24tel. (022) 751 52 21500 137 809, 502 671 681remdom@onet.euBudownictwo ogólne budownictwo jedno- i wielorodzinne obiekty użyteczności publicznejRemonty, renowacje obiekty zabytkowe lokale użytkowe i apartamentyModernizacje i adaptacje obiektów w zakresie prac wykończeniowychi wnętrzarskichDziękujemy pracowni JEMS Architekci za udaną współpracęprzy realizacji obiektu Palmiarnia przy ul. Boboli w Warszawie krótkie terminy wykonania robót 36-miesięczna gwarancja na wykonane roboty serwis techniczny po wykonaniu kontraktu

Realizacje w Polscefot. archiwum JEMS Architekciw odstępach 2 metrowych (w pionie). Na poziomie przebywanialudzi – parter i antresola – zastosowano dodatkowe ogrzewaniew korytach w poziomie podłogi. Oba układy mogą pracować razemlub rozdzielnie w zależności od potrzeb.Całością (wentylacją, ogrzewaniem, roletami, klapami i oknami)steruje komputer w oparciu o dane z dwóch stacji pogodowych– wewnętrznej i zewnętrznej.Gratulujemy wyjątkowej i udanej realizacji i dziękujemy zarozmowę.Lokalizacja/adresWarszawa, ul. Św. Andrzeja BoboliPracownia projektowa JEMS ArchitekciArchitekciOlgierd Jagiełło, Maciej Miłobędzki, MarcinSadowski, Jerzy Szczepanik-DzikowskiWspółpraca autorskaPiotr Czarnecki, Justyna Kościańska,Katarzyna RomanArchitektura zieleni RS Architektura Krajobrazu Dorota RudawaData opracowania 2006-2007Data realizacji 2008-2009InwestorMiejskie Przedsiębiorstwo RobótOgrodniczych sp. z o.o.Powierzchnia całkowita 1 800 m 2Powierzchnia zabudowy 750 m 2Kubatura brutto 11 000 m 3Generalny wykonawcaDostawca i wykonawcakurtyny rolowanej fasadoweji cieniującej dachowejSzklana hala palmiarniRemdom Tomasz GzowskiBosman Polska sp. z o.o.W 15 MIESIĘCYARCHITEKTURA PRZYJAZNA ROŚLINOMCentrum Targowo-Wystawiennicze Expo SilesiaFirma Bosman Polska jest oficjalnym przedstawicielem holenderskiegoholdingu Bosman BV, specjalizującego się od 85 lat w nowoczesnymbudownictwie szklarniowym wielkopowierzchniowym, jak również w nietypowychprojektach palmiarni, centrów ogrodniczych, szklarni doświadczalnych,laboratoriów i ogrodów zimowych.sople lodowe). Dodatkową zaletą jest walor estetyczny brak rurspustowych na zewnątrz (rynna jest niewidoczna z zewnątrzobiektu).Najbardziej egzotyczne inwestycje zrealizowane na świecie to: palmiarnia z pięcioma klimatami w strefie sejsmicznejw Japonii, oaza pod dachem w Katarze, zespół szklarni schładzanych wodą w Kenii finansowany przezFAO. całość bezobsługowa, podłączona do komputera i stacji meteo, uchylny dach i okna fasadowe sprzężone z systemem przeciwpożarowym.Mamy przygotowany również projekt odrestaurowaniastarej konstrukcji zdemontowanej Palmiarni, a na niej montażsystemowej obudowy szklarniowej typ Bosman z pełnym wyposażeniemdla przewidzianych tam roślin.Piętnaście miesięcy – od początkufazy projektowej do pierwszej imprezytargowej – zajęła realizacja obiektuwystawienniczego Expo Silesia.Inwestycja została zlokalizowana w Sosnowcuna terenie dawnej fabryki Silma,w sąsiedztwie drogi krajowej nr 94i węzła komunikacyjnego na trasie S1.Inwestorem jest kielecka grupa kapitałowaKolporter, należąca do Krzysztofa Klickiego,a generalnym wykonawcą – spółka KolporteraCondite. Budynek zaprojektowała pracowniaarchitektoniczna Marka Treli z Krakowa.Urbanistyka i infrastrukturaTeren inwestycji położony przy ul. BraciMieroszewskich i Starocmentarnej obejmujebudynki, które pierwotnie były wykorzystywaneprzez FSMM „Silma”. Głównymobiektem zlokalizowanym na działce byłahala produkcyjno-magazynowa opisana narzucie litery L o łącznej powierzchni około30 000 m 2 . W założeniach inwestycji znalazłosię wprowadzenie funkcji wystawienniczeji biurowo-konferencyjnej w strukturę istniejącegobudynku. Zarówno hala jak i plac wyposażonezostały w infrastrukturę technicznąStrefa frontowaBosman BV posiada własne biuro projektowe i zaplecze produkcyjno-montażowe.Do tej pory firma opatentowała i wdrożyła doprodukcji ponad 250 rodzajów profili aluminiowych potrzebnych dorealizacji coraz to nowszych konstrukcji w ogrodnictwie.Projekt każdego obiektu obejmuje również jego kompleksowewyposażenie. Dostarczamy i montujemy komputery klimatyczne,instalacje regulujące wilgotność, systemy cieniujące,instalacje c.o., systemy wietrzenia grawitacyjnego, stoły uprawowe.Konstrukcje stalowe są dopracowane w najmniejszychszczegółach pod montaż profili aluminiowych, dostosowanychdo szklenia szkłem pojedynczym, podwójnym, poliwęglanemlub akrylem.W ofercie posiadamy nowatorskie i niespotykane na rynkubudowlanym bezskroplinowe rynny aluminiowe zbierającewodę kondensacyjną oraz szczebliny aluminiowe z pustką powietrznąo długości 17 m. Pozwalają one stosować długie elementyokładzinowe bez dodatkowych łączeń, uszczelnień orazdylatacji. Rynny są elementem nośnym obudowy zamontowymw okapie konstrukcji dachu, co pozwala na utrzymanie pełnejdrożności przez cały rok (śnieg nie zalega, nie pojawiają sięW Polsce nasze obiekty powstają od 1991 roku.Najciekawsze projekty to: kompleks szklarniowy SGGW Warszawa, przechowalnia dla palm Muzeum Pałac Wilanów, kawiarnio-restauracja przy Palmiarni w Poznaniu, Palmiarnia w Warszawie.W prezentowanym artykule o Palmiarni Warszawskiejzastosowano wiele z reklamowanych przez nas elementów: dach typu Venlo przeszklony bez skroplinowym poliwęglanem, rynny aluminiowe zbierające również wodę kondensacyjną, kurtyny cieniująco-energooszczędne fasadowe i dachowe(niepalne, regulujące ilość światła latem, a zimą pozwalającezaoszczędzić 40% ciepła), komputer klimatyczny, system c.o. – podgrzewanie fasady i dachu (rury cienkościenneo nowatorskich kształtach, wmontowane w konstrukcję), system wietrzenia (otwierany dach 40% powierzchni i uchylnagórna część fasady), system zamgławiania niskociśnieniowego regulujący wilgotnośćwewnątrz,Ideą wiodącą w tej branży budowlanej jesttworzenie optymalnych warunków dla roślin,które znajdą się pod szklanym dachem. FirmaBosman od 85 lat doskonali swoje projekty i jestwiodącą nie tylko na rynku holenderskim, aletakże na rynkach światowych.Na terenie naszego kraju kompleksowymwykonawstwem projektów zajmuje sie BosmanPolska Sp. z o.o. z siedzibą w Skórzewie k. Poznania.Posiadamy ekipy monterskie z wieloletniąpraktyką i doświadczeniem zdobytym nabudowach w Holandii, Norwegii, Austrii, Katarzei Polsce.Gwarantujemy poznańską solidnośći terminowość oferowanych usług, a o jakościświadczą oddawane obiekty i ich Użytkownicy.46 świat BOSMAN architektury Polska Sp. z o.o. Skórzewo, ul. Spółdzielcza 52, 60-185 Poznań, tel. 606-618-017świat architektury 47

o podobnym standardzie. Ponadto, na tereniedziałki zapewniono miejsca parkingowe dla1 500 samochodów.Realizację podzielono na 2 etapy.W pierwszym podjęto decyzję o adaptacjii pełnej modernizacji części północno-wschodniejkompleksu o powierzchniok. 13 000 m 2 wraz z zewnętrznymi placamiwystawienniczymi i parkingami – łącznie20 000 m 2 . Etap drugi będzie obejmowałbudowę nowej hali (przyległej bezpośredniodo zrealizowanej) oraz wzniesieniewolnostojącej hali wielofunkcyjnej, opisanejna rzucie koła. W kolejnych etapach planowanajest dalsza rozbudowa zarównopawilonów, jak i zewnętrznej powierzchniwystawienniczej. Docelowo CentrumExpo Silesia będzie dysponować halamio powierzchni 45 000 m 2 oraz kompleksemrestauracyjno-handlowym i hotelem.Projekt – uwarunkowaniai ideePodstawowym zadaniem projektowymetapu pierwszego było zaprojektowanie haliwystawienniczej, uwzględniającej specyficzneLokalizacja/adres Sosnowiec, ul. Braci Mieroszewskich 124wymogi technologiczne związane z organizacjąimprez targowych, ale z zachowaniemistniejącej siatki konstrukcyjnej elementównośnych. Słupy i kratownice dachowe (poodpowiednim wzmocnieniu) były jedynymiDetal fasadyelementami istniejącego budynku wykorzystanymiw nowej strukturze. Pozostałe elementy– posadzkę, ściany zewnętrzne i dach– całkowicie wymieniono. Wykonano podłogęprzystosowaną do celów targowych, którama podwyższone właściwości nośne i ukrytąwewnątrz infrastrukturę energetyczną, wodno-kanalizacyjnąi telekomunikacyjną.Rozwiązania techniczneW celu sprostania wymogom współczesnychcentrów wystawienniczych Expo Silesięwyposażono w niezbędne urządzeniai instalacje, które zapewniają komfort i bezpieczeństwoużytkowania. W całym obiekciezaprojektowano instalacje wentylacyjno-klimatyzacyjnez rozdziałem na części: biurową,konferencyjną i wystawienniczą. Strefę wystawiennicząwyposażono w specjalny układkanałów instalacyjnych podpodłogowych,pozwalających na podłączenie poszczególnychmediów do stoisk wystawowych.Odpowiednio rozmieszczone rozdzielniceelektryczne i sterownicze zapewniają szybkii łatwy montaż stoisk oraz umożliwiają instalacjęwystaw o znacznym poborze energii. Zewzględu na bezpieczeństwo użytkowania całyobiekt został wyposażony w instalacje tryskaczowe,oddymiające, SAP i DSO. Wszystkiepomieszczenia biurowe posiadają oświetleniedzienne (przez okna zewnętrzne), natomiastczęść wystawiennicza i sale konferencyjne –ze względu na specyfikę użytkową – jedynieoświetlenie sztuczne. Zainstalowano takżeoświetlenie awaryjne i ewakuacyjne oraz niezależnezasilanie własnym agregatem prądotwórczym.Strefa wejściowa pawilonufot. archiwum Biura Projektowego Marka TreliPracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciData opracowania 2006Biuro Projektowe Architekt Marek TrelaWspółpraca:Archnova. Autorska pracownia architektury. Czesław Sułekarch. Marek Trelaarch. Czesław SułekData realizacji 2007–2008Inwestorarch. Paweł Curzytek, arch. Remigiusz Jurek, arch. Marek Początko,arch. Joanna Trela, arch. Grzegorz KuleszaWspółpraca:arch. Joanna Tomica,arch. Agata Walawska-Budzyń,arch. Monika Hepel, arch. Michał Gnoiński,stud. arch. Paweł GajewskiKolporter Expo sp. z o.o.Powierzchnia całkowita Część adaptowana – 14 835,4m 2Powierzchnia zabudowyKubatura bruttoGeneralny wykonawcaOświetlenieCałość – 41 456,00 m 2Część adaptowana – 13 024,40 m 2Część adaptowana – 143 264 m 3Portal wejściowy – kubatura 2 484 m 3Condite sp. z o.o.AGA Light S.A.Potrzeby związane z koniecznościąwprowadzenia funkcji biurowo-konferencyjnejzaowocowały projektem dodatkowejkondygnacji wewnątrz hali. Nowe elementyo neutralnym wyglądzie zostały naniesionetak, aby nie wpływały na „konstrukcyjny”charakter wnętrza. Wewnętrzna, dwukondygnacyjnaczęść budynku jest prosta i stanowijedynie tło dla stoisk targowych, banerówi reklam. Idea neutralności uwidacznia sięw obudowie wewnętrznej przez zastosowaniepłyt laminowanych w kolorze beżowoszarym.Zabudowę wykonano na całej płaszczyźnieścian, drzwi i klap rewizyjnych.Wygląd zewnętrzny hali targowej równieżpodporządkowano minimalistycznej formie,będącej tłem dla imprez targowych organizowanychna zewnętrznym placu. Aby osiągnąćtaki efekt, halę obudowano grafitowymi płytamiwarstwowymi, układanymi w pionowe,dwunastometrowe pasy o szerokości 1,2 m.Na elewacji frontowej zaprojektowano szklanyelement wejściowy, który jest jedyną dominantąfasadową i pełni funkcję zadaszenianad wejściem głównym. Ta „mocna”, symbolicznabryła-portal koreluje z wielkością placuwystawienniczego. Jest widoczna z każdegomiejsca, a jednocześnie nie konkuruje z „kolorowymi”boksami wystawowymi.Aga Light S.A.Ul.Sochaczewska 110,05-850 O¿arów Mazowieckitel + 48 22 721 72 72www.agalight.pl48 świat architektury świat architektury 49

Realizacje w PolsceNA AGORZECentrum Kultury AGORA i Centrum Informacyjno-BibliotecznePorównanie stanu obecnego z wyjściowymStrefa wejściowajednocześnie możliwość ich niezależnegoużytkowania. W miarę możliwości elementyprogramu wkomponowano w istniejącyobiekt. Nie uniknięto jednak rozbudowy.Centrum Informacyjno-Biblioteczne zlokalizowanow nowej kubaturze, powstałejw wyniku wypełnienia przestrzeni pomiędzypołudniowo-wschodnią częścią parterowegoskrzydła a korpusem budynku.Dwukondygnacyjny hol wejściowy zaprojektowanow miejscu jednokondygnacyjnegomurowanego narożnika głównego obiektu.Tu zlokalizowano również pomieszczeniarealizatorów kultury, obsługi imprez i szatnię.Kolejnym dobudowanym elementem jestdwukondygnacyjna bryła sali wielofunkcyjnejna 200 osób. Takie rozwiązanie umożliwiłostworzenie dużego jednoprzestrzennegownętrza i zapewnienie odpowiedniej wysokościw świetle pomieszczeń. Salę teatralnąz widownią dla 100 osób usytuowanow południowo-zachodnim parterowymskrzydle budynku po uprzedniej rozbiórceścian wewnętrznych i stropu. Zwiększonow ten sposób wnętrza oraz wykonano dodatkowepasowe przeszklenie wzdłuż ścianzewnętrznych i zaprojektowanego zadaszeniao lekkiej konstrukcji. Sala baletowa i pracownieplastyczne zostały umieszczone napiętrze w obu skrzydłach budynku.Elewacja w zimowej sceneriiNowa siedziba CK Agora została uroczyścieotwarta w czerwcu zeszłego rokuprzez Prezydenta Wrocławia. Jej projektwyłoniono w konkursie architektonicznymzorganizowanym przez władze miastaw 2006 r.Na RóżanceNa nową lokalizację wybrano rozległądziałkę przy ulicy Serbskiej w dzielnicy Różanka.Od połowy lat osiemdziesiątych była onazajęta przez pozostawiony w stanie surowymbudynek niedokończonego przedszkola.Konkurs zakładał maksymalne wykorzystaniekonstrukcji tego obiektu oraz jego adaptacjędo różnorodnych funkcji Centrum Kultury.Wyzwanie projektowe polegało główniena zminimalizowaniu wyburzeń i prac rozbiórkowych,a jednocześnie na stworzeniuzupełnie nowej, atrakcyjnej formy architektonicznej.Konieczność spełnienia założeń programowychinwestora, aktualnych wymogówprawnych i technicznych oraz zapewnienieodpowiedniego standardu funkcjonalnegospowodowały, że istniejąca bryła zostaław znacznym stopniu zmodyfikowana.Program funkcjonalnyObiekt składa się obecnie z dwóch głównychczęści – Centrum Kultury, z salą widowiskową,salą teatralną, pracowniami plastycznymi,ceramicznymi, fotograficznymi,muzycznymi, salą baletową, kawiarnią i pomieszczeniamiadministracyjnymi oraz CentrumInformacyjno-Bibliotecznego.Oba skrzydła łączy otwarta przestrzeńpubliczna – hol wejściowy, z którego dostępnesą wszystkie funkcje budynku. Ten elementzałożenia wydaje się zapraszać okolicznychmieszkańców do współuczestniczeniaw działalności placówki. Charakterystycznymelementem holu są reprezentacyjne schodywachlarzowe, które łączą wszystkie trzy kondygnacjeobiektu.Układ funkcjonalny został zaprojektowanyz uwzględnieniem wygody użytkownikówi klarowności przestrzeni. Szczególnynacisk położono na odpowiednie zgrupowanieposzczególnych funkcji, zapewniając50 świat architektury świat architektury 51

Realizacje w PolsceCzęść administracyjna stanowi odrębnąprzestrzeń, którą zlokalizowano w nadbudowienad południowo-wschodnim, wcześniejparterowym, skrzydłem. Pomiędzy niąa korpusem budynku znajduje się wewnętrznagaleria – patio, które pełni funkcję ekspozycyjną.Ma charakter ogrodu zimowegoz rzędem świetlików, meblami plenerowymii niską roślinnością ozdobną.ArchitekturaW nawiązaniu do stanu początkowego zachowanohoryzontalną kompozycję obiektu.Bryła została ujednolicona, a jej obrys uproszczony.Architekturze nadano stonowanycharakter, inspirowany rozwiązaniami skandynawskimi.Zauważalne są również odwołaniado dawnego modernizmu, tak charakterystycznegodla Wrocławia. W poziomymukładzie fasad czytelne są duże płaszczyznyzestawione z pasowym rytmem okien.Użyte drewnopochodne okładziny i obszernefasady szklane należą do współczesnychelementów języka architektonicznego.Wszystkie dobudowane i przebudowanefragmenty wyróżniono w elewacji innym materiałem:laminatem o rysunku drewna, przypisanymdo sali teatralnej, sali wielofunkcyjneji administracji, oraz transparentną fasadą dlaholu wejściowego.Kompleksowe potraktowanie architekturyobiektu wraz z zagospodarowaniem terenuoraz wystudiowanie proporcji sprawia, żebudymek pomimo powściągliwości rozwiązańformalnych odznacza się dużą estetyką.Maciej Szarapo,Mikołaj SmoleńskiOkładzina o rysunku drewnaW sierpniu 2008 r. oddano do użytkubudynek ratusza w Legionowie wzniesionywedług projektu Pracowni ProjektowejJanusza Pachowskiego. Realizacja stanowiłakontynuację I nagrody w konkursieSARP.Przestrzeń publicznaPodstawowym założeniem projektu byłostworzenie przed ratuszem ogólnodostęp-RATUSZW LEGIONOWIECentrum informacyjno-administracyjnenego placu miejskiego, związanego z głównąarterią komunikacyjną miasta – ulicą Piłsudskiego,która łączy najstarszą część Legionowaz nowymi dzielnicami.Ściany placu tworzą dwa „skrzydła”ratusza: północne – o funkcji administracyjnej– i południowe, gdzie zlokalizowano CentrumKulturalno-Informacyjne. Zamknięcienatomiast stanowi przeszklone atrium,przez które widać zieleń parku. Elegancki,reprezentacyjny charakter przestrzeni publicznejpodkreśla specjalnie zaprojektowana posadzka (2 rodzaje kostki betonowej,płaszczyzna prowadząca do wejścia z kostkigranitowej), podświetlana fontanna, wyeksponowanedrzewa, latarnie parkowewzdłuż głównego ciągu podkreślającegowejście, ławki. Plac jest również początkiemosi kompozycyjnej, prowadzającej do parku,gdzie, obok placu zabaw dla dzieci, znajdujesię amfiteatr wykorzystywany podczasimprez kulturalnych. Na parking podziemny1Lokalizacja/adresPracownia projektowaArchitekciWrocław, ul. Serbska 5aA.S.P.A. Pracownia ArchitektonicznaAleksander Szarapo, Maciej Szarapo,Mikołaj Smoleński, Łukasz KomarData opracowania 2006–2007Data realizacji 2007–2009InwestorZarząd Inwestycji Miejskichwe WrocławiuPowierzchnia całkowita 2 911 m 2Powierzchnia zabudowy 1 771 m 2Kubatura brutto 14 812 m 3Generalny wykonawcaBud-Trans PrzedsiębiorstwoWielobranżowePrzestrzenne wnętrzefot: archiwum A.S.P.A.52 świat architektury świat architektury 53

(67 miejsc) oraz zaplecze samochodyprzejeżdżają przez przejazd (podcień) naparterze.Park RatuszowyProjekt zagospodarowania terenu wokółratusza nawiązuje do krajobrazu regionu,wykorzystując i chroniąc istniejącą wydmęoraz porastający ją lasek sosnowy. Jednocześnieuwzględniono reprezentacyjny charakterobiektu i jego rangę poprzez odpowiedniezaprojektowanie posadzki i małej architekturybezpośrednio wokół budynku.Obszar zagospodarowano w sposóbzróżnicowany. Wokół budynku i amfiteatrukompozycja jest zgeometryzowana, ma miejski,elegancki styl. Park to teren krajobrazowy,zachowuje charakter istniejącej wydmyi lasku sosnowego, wzbogacony o ogród trawozdobnych, wrzosowiska. Bryła ratusza zostałacelowo zaprojektowana w ten sposób,aby zachować i wyeksponować jak najwięcejwartościowych drzew.ArchitekturaW kompozycji bryły ratusza nawiązanodo miejskiego, pierzejowego charakteru ulicyPiłsudskiego. Dominantę budynku stanowiwieża zegarowa, usytuowana w linii zabudowyi wieńcząca skrzydło północne.Główne wejście do ratusza znajdujesię w centralnej części obiektu, w szklanejścianie atrium. Jest to przestrzeń wspólna,która pełni funkcję węzła komunikacyjnego.Po stronie południowej płynnie obniżonodo powierzchni posadzki łukowedźwigary i oparte na nich transparentnepokrycie. Zapewnia to piękny widok, kontaktz przyrodą i naturalne światło. Dodatkowoobie części ratusza połączone sąkładką na I piętrze.Strefę administracyjną usytuowanow trzy- i czterokondygnacyjnym skrzydlepółnocnym. W skrzydle południowym znajdująsię pomieszczenia o funkcjach kulturalno-informacyjnych.Na parterze umieszczono Biuro ObsługiKlienta, które od atrium oddziela przeszklonaściana. W skrzydle południowym mieści sięCentrum Informacyjne (internet, kawiarenkainternetowa) oraz szatnie i sanitariaty dlaklientów ratusza i części Informacyjno-Kulturalnej.Reprezentacyjna klatka schodowai winda prowadzą na I piętro, gdzie zaprojektowanoUrząd Stanu Cywilnego z saląślubów. Tę ostatnią urządzono w częściotwartej widokowo na park. Pozostałe biuraadministracji usytuowane są na II, III i IV kondygnacjiskrzydła północnego.23Osobne wejście prowadzi do restauracji.Na piętrze zlokalizowano salę wielofunkcyjnąz zapleczem oraz salę konferencyjną.Pierwsza została zaprojektowana w sposóbumożliwiający jej różnorodną aranżację (salawidowiskowa, kinowa). Ruchome składaneścianki zapewniają połączenie sali z foyeri salą konferencyjną w jedną przestrzeń.Przewidziano także możliwość obsługi gastronomicznejtej strefy.KonstrukcjaPodstawowym materiałem konstrukcyjnymzastosowanym w budynku jest żelbetmonolityczny. Główny korpus biurowy orazparking podziemny rozplanowano na siatcesłupów 5 x 7,5 m oraz 7,5 x 7,5 m w układzieszkieletowym płytowo-słupowym. Usztywnieniebudynku zapewniają ściany szczytowe,ściany klatek schodowych i wind.Skrzydło z salą widowiskową i konferencyjnązaprojektowano częściowo jako układszkieletowy, częściowo jako ściany nośnew układzie podłużnym. Strop nad salamiwykonano jako żebrowy z płytą o grubości12 cm. Atrium przykryte zostało dźwigaramiz drewna klejonego, a konstrukcja wsporczapod szkło została wykonana z aluminium.MateriałyLokalizacja/adres Legionowo, ul. Piłsudskiego 41Pracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciW budynku ratusza zastosowano trzypodstawowe materiały elewacyjne: okładzinęz płyt HPL o fakturze i strukturze drewna(nawiązanie do tradycyjnej legionowskiejarchitektury drewnianej), okładzinę kamiennąz piaskowca i szklane płaszczyzny (ściana kurtynowaze szkła o małym stopniu refleksyjnościoraz szkło przejrzyste w atrium). Użytemateriały harmonizują z otaczającą przyrodą,nawiązują do tradycji miasta i nadają nową jakośćprzestrzeni Legionowa.We wnętrzach zastosowano wysokiej jakościmateriały wykończeniowe. Zadbanoo wyciszenie pokoi biurowych i korytarzy zapomocą odpowiednich wykładzin podłogowych.Garaż i pomieszczenia techniczne zostaływyizolowane akustycznie. Bezpieczeństwooraz komfort użytkowania gwarantują wysokiejjakości instalacje i systemy technologiczne.Pracownia Projektowa Janusz Pachowskiarch. Janusz PachowskiData opracowania 2005–2006Data realizacji 2008InwestorPowierzchnia całkowita 7 628 m 2Kubatura brutto 38 157 m 3Generalny wykonawcafot. archiwum Pracowni Projektowej Janusz Pachowskiarch. Ewa Pachowska z zespołemUrząd Miasta LegionowoFlisbud1– Fasada ratusza w wieżą zegarową2– Wnętrze atrium – hol główny3– Plac przed ratuszem4– Jedna z sal posiedzeń5– Detale konstrukcyjne przeszkleniaRatusz to budynek, w którym mieścisię siedziba najwyższych władz miejskich.Stąd obiekty te były i są wznoszonejako eleganckie, reprezentacyjne,świadczące o zasobności danegoregionu. Szczególną formę nadawanoim w czasie renesansu (np.: Poznaniu,Sandomierzu, Zamościu). W Legionowiepowstał niezwykły budynek, w którymzachowano te wartości, ale ujęto jewe współczesne formy. Uwagę przyciągaminimalistyczna wieża zegarowa, przyprojekcie której porzucono całkowicie historycznąpretensjonalność ratuszowychbaszt. Duże przeszklenia i ich unikalneformy „zapraszają” przypadkowychprzechodniów do zaglądania w głąb.To – wraz z udostępnieniem placu i parkudla imprez masowych, wypoczynkui rekreacji - jeszcze mocniej podkreśla,że nowoczesny ratusz nie jest już tylkosiedzibą władz, ale przede wszystkimma służyć mieszkańcom. Niewątpliwieprojekt pracowni Janusza Pachowskiegowyznacza nowe standardy w planowaniubudynków reprezentacyjnych,a przede wszystkim w myśleniu władzo randze przestrzeni publicznej w tkancewspółczesnego miasta.4554 świat architektury świat architektury 55

Realizacje w PolsceMAGNOLIA PARKZespół zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej w SzczecinieMała architektura Fontanna Widok zespołuOsiedle Magnolia Park zlokalizowanona granicy dzielnicy Krzekowoi Pogodno. Precyzyjna realizacjaprojektu, dbałość o najmniejszydetal, a także duża świadomośćinwestora sprawiły, że obiekt stałsię piękną wizytówką miasta.fot. archiwum DEDECOMieszkania i układNa elewacji zewnętrznej zastosowanookładziny z drewna egzotycznego oraz korespondującąz nim kolorem drewnianą stolarkęokienną. W celu zapewnienia jednolitej formybudynków przyjęto jeden poziom parterówdla wszystkich obiektów. Niska zabudowa budynkówtrzy i czterokondygnacyjnych mieścifunkcjonalne, przestronne mieszkania o zróżnicowanychpowierzchniach: od 34 do 100 m 2 .Atrakcyjną przestrzeń tarasów uzyskano dziękiwycofaniu z lica bryły ostatniej kondygnacji.Spokój i widok na zielone wnętrze osiedlazapewnia usytuowanie części dziennej odstrony dziedzińca. Lokale na parterze posiadajątakże tarasy z wyjściem na ogródek, a standardowymelementem każdego mieszkania jestbalkon lub loggia. Dźwigi osobowe oraz drzwiwejściowe do budynków przystosowane są dopotrzeb osób niepełnosprawnych. Co więcej,każda z klatek schodowych wyposażona jestw cichobieżną windę zjeżdżającą do garażupodziemnego.Lokalizacja/adresPracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciData opracowania 2006Data realizacji 2009InwestorPowierzchniacałkowitaPowierzchniazabudowySzczecin, ul. Klonowica, Wernyhory,Janickiego,DEDECO sp. z o.o.arch. Natalia ZombirtSławomir Wunsch, Edyta Kuryło, MartaWegner, Małgorzata Rogalka, JoannaWachowicz, Iza Błaszkiewicz-Koza, MaciejPanek, Tomasz Kondratowicz, Piotr Wolski,Tomasz Sachanowicz, Dariusz Gwizdek„Calbud – Developer - Gackowski, Osina,Węgrzyniak” sp. j.lokali mieszkalnych – 19 978,0 m 2komunikacji – 4 404,6 m 2kondygnacji podziemnej – 6 798,8 m 28 625 m 2Kubatura brutto 67 219 m 3Generalny wykonawca„Calbud – Developer - Gackowski, Osina,Węgrzyniak” sp. j.Osiedle Magnolia Parkwedług projektuDEDECO stanowi dlamieszkańców oazęspokoju. Kameralnośćzałożenia uzyskanopoprzez niewielkąwysokość budynków.Obszerne tereny zielonei niezwykła fontannaw centrum podkreślająunikatowość rozwiązania.Szczególną uwagęzwracają również prostew formach, a przytym bardzo eleganckieelewacje budynków.Osiedle w zieleniPlan i bryłaZaprojektowano dwa wjazdy na tereninwestycji – po jednym od strony ulicyKlonowica i Wernyhory. Komunikację wewnętrznąrozprowadzono za pomocą obwodowegociągu pieszo-jezdnego powiązanegoz miejscami postojowymi. Dostępnośćsamochodów do wnętrza działki zostałaograniczona, co zapewnia mieszkańcom ciszęi komfort. Zespół oddzielono od ruchumiejskiego pasem zieleni i zapewniono muochronę.W centrum założenia urbanistycznegoznajduje się fontanna „Radość”, która doskonaleoddaje charakter nowoczesnego i przyjaznegomieszkańcom kompleksu. Zarównoprojektant jak i inwestor zwrócili szczególnąuwagę na zagospodarowanie terenu. Osiedletonie w zieleni dzięki soczystym koloromtrawników (układanych z rolki), starannie dobranymkrzewom oraz nasadzonym, kilkunastoletnimdrzewom. Wśród flory królująoczywiście magnolie – symbol osiedla. Alejadrzew na wewnętrznym dziedzińcu i staranniewykonane podjazdy zapewniają bezpieczeństwo,wygodę i prestiż.56 świat architekturyUkład urbanistyczny56 świat architektury świat architektury 57

SpecjalizacjeNOWA PŁYTA IZOLACYJNA ROCKWOOLFrontrock MAX E to dwugęstościowa płyta fasadowaprzeznaczona do izolacji termicznej budynków. Jej warstwa zewnętrznajest wykonana z twardej wełny mineralnej o dużejgęstości, dzięki czemu stanowi stabilne podłoże dla mocowaniamechanicznego, zaprawy zbrojącej i tynku. Warstwa wewnętrznato sprężysta wełna mineralna, którą łatwo dopasować donierównych ścian, a tym samym zminimalizować występowanieliniowych mostków termicznych. Płyty stosuje się jako niepalnąizolację termiczną w bezspoinowych systemachociepleń (ETICS) doizolacji ścian zewnętrznych,murowanych, mo-nolitycznychi prefabry-kowanychoraz stro-pów piwnicznych nadgarażami iprzejazdami.www.rockwool.plMEBLUJEMY: WE FURNISH:• hotele 6*; 5*; 4* • hotels 6*; 5*; 4*• akademiki • students accomodation• szkoły• schools• szpitale• healthcares• apartamenty • residentialsFirma POLCOM byłagłównym wykonawcą mebliw Hotelu Andels w Łodzi.SPRAWDŹ NASZĄ OFERTĘ NA: / CHECK OUR PORTFOLIO ON: WWW.POLCOMGROUP.COMtel. (+48) 52 398 51 07, fax (+48) 52 398 53 25ENERGOOSZCZĘDNE BUDOWANIEUnia Europejska wprowadza zmiany w Dyrektywie EPBD narzecz energooszczędnego budownictwa. Od 2021 r. wznoszonebędą obiekty o niewielkim zapotrzebowaniu na energię (prawiezerowym), zasilane z jej odnawialnych źródeł. Zmiany obejmą teżstare, słabo zaizolowane budynki. Wprowadzenie nowych zapisówma przynieść europejskiej gospodarce oszczędności rzędu250 mld euro rocznie, zmniejszyć uzależnienie od importu gazui ropy oraz pozwolić na redukcję emisji gazów cieplarnianych ażo 70% w stosunku do obecnego limitu.www.rockwool.plOd lat oczekiwany obiekt powinien zaspokoićaktualne potrzeby mieszkańcóworaz zagwarantować trwałą i tanią eksploatacjęw przyszłości. Koszty użytkowania,przy zachowaniu pełnego komfortu, niepowinny nadmiernie obciążać budżetu gminy.Dlatego wybrano koncepcję budynkuw standardzie pasywnym.ProjektGłównym założeniem projektowym byłozachowanie właściwych relacji przestrzennychz budynkiem szkoły i planowanym kompleksemboisk zewnętrznych.Ze względu na przewidziane funkcje publiczne,przed wejściem głównym koniecznebyło stworzenie przedpola będącego strefąrekreacyjną i miejscem odbywania się imprez.Ponadto, dzięki zaproponowanej aranżacjiplacu publicznego, obszar ten będzie ważnymmiejscem spotkań lokalnej społeczności,podnoszącym jakość przestrzenną tej częścimiasta. Zachowano również szerokie otwarcieistniejącego dziedzińca szkolnego, którezapewnia dobre nasłonecznienie hali sportoweji łatwy dostęp do niej.PASYWNA HALAObiekt sportowy w SłomnikachRealizacja Hali Sportowej w Słomnikach pod Krakowem zostanieukończona we wrześniu 2010 r. To typowy obiekt sportowy, którypoza podstawowymi funkcjami będzie pełnił rolę sali wielofunkcyjnej,zgodnie z zamiarem lokalnych władz.DoświetlenieMając na uwadze wyżej wymienione lokalneuwarunkowania, architekci dążyli do jak najszerszegootwarcia budynku na południe. Uzyskalije poprzez skierowanie dłuższego bokuprojektowanego zespołu sportowego w pożądanymkierunku, tak aby zapewnić maksymalnedoświetlenie pomieszczeń światłem słonecznym.Takie ustawienie budynku w stosunku dostron świata zapewnia bierne zyski słonecznew czasie obniżonych temperatur. Należy dodać,że w celu ochrony wnętrz przed przegrzewaniem,południowe przeszklenia wyposażonow zewnętrzny system osłon, gwarantującycałkowite zacienienie okien latem. Aby zmniejszyćzużycie energii wydatkowanej na sztucznedoświetlenie budynku, największe otwory sąw ścianie południowej wraz z liniowym pasemokien od strony północnej. Podany system usytuowanywzdłuż dłuższych boków zapewniarównomierne doświetlenie pola gry.Na ścianach wschodniej i zachodniejnie wbudowano okien z kilku powodów.Po pierwsze, dzięki temu budynek nie będzieprzegrzewał się latem. Ochrona przednadmiernym nasłonecznieniem jest trudnai wymagałaby zastosowania ruchomych przesłonzewnętrznych. Po drugie, bramki i koszegłównego boiska zostały zlokalizowane nawschodniej i zachodniej ścianie. Powstałobywięc ryzyko oślepiania zawodników.Wizualizacja wnętrzaRzutyRozmieszczenie poszczególnych zespołówfunkcjonalnych zostało podyktowanechęcią stworzenia kompleksu ściśle zintegrowanegoz budynkiem szkoły, a równocześniełatwo dostępnego dla osób z zewnątrz. Zespółsocjalny z przebieralniami, siłownią i pozostałymipomieszczeniami umiejscowionow południowej części, aby zapewnić korzystnepowiązanie ze szkołą i z kompleksem boiskzewnętrznych. Taka lokalizacja zapewnia dodatkowowłaściwe doświetlenie wszystkichpomieszczeń i ich połączenie z areną sportowąoraz holem wejściowym. Ilość i wielkośćzespołów szatniowych w pełni zaspokaja potrzebyklas i równocześnie z powodzeniemmoże być wykorzystywana w trakcie zawodów(możliwość wynajmu budynku). Przebieralniezostały dostosowane dla potrzeb użytkownikówniepełnosprawnych, co umożliwiawykorzystanie obiektu w celach leczniczorehabilitacyjnych.W centralnej części budynku zlokalizowanowidownię, a po stronie północnej – arenęsportową. Trybunę zaprojektowano zgodniez wymogami europejskiej normy PN-EN13200-1:2005, gwarantując komfort widzomoraz bezpieczną ewakuację w warunkach zagrożenia.Przewidziano 224 miejsca siedzącei około 60 miejsc stojących.Pod widownią znalazły się pomieszczeniatechniczne i magazynowe niewymagającedostępu światła dziennego: wentylatornia,58 świat architektury świat architektury 59

kotłownia oraz magazyny. Centralne położenietej strefy minimalizuje długość przewodówinstalacyjnych, znacznie obniżając kosztyinwestycyjne. Arena – pole gry o wymiarach44,75 m x 22,50 m i wysokości 7,05 m (dospodu konstrukcji) – umożliwia rozgrywaniespotkań na poziomie krajowym w następującychdyscyplinach: piłka ręczna, siatkówka,koszykówka, tenis ziemny, zapasy, gimnastykasportowa, akrobatyka sportowa, badminton,judo oraz wybrane dyscypliny lekkoatletyczne.Dodatkowo wprowadzono możliwośćpodziału boiska na trzy części za pomocą specjalnychkurtyn.Wyposażenie części sportowej, poza ruchomymiurządzeniami gimnastycznymi, stanowiwewnętrzna ściana wspinaczkowa o powierzchni120 m 2 oraz zewnętrzna o długości20 m i wysokości 2 m. W obiekcie przewidzianopowierzchnię wielofunkcyjną (około 60 m 2 ),którą przeznaczono na siłownię, a w razie potrzebymoże pełnić funkcje salki do rozgrzewkilub sali fitness.Do przeczytania artykułu na temat rozwiązańtechnicznych i technologicznych zastosowanychw hali sportowej w Słomnikachzapraszamy w następnym numerze.Wizualizacja haliLokalizacja/adresSłomniki, ul. ŚwierczewskiegoPracownia projektowaArchitektura Pasywna Pyszczek i Stelmach sp.j.Architekt prowadzącyTomasz Pyszczek i Marcin StelmachArchitekciMateusz Gierszon, Antoni SurowiakData opracowania sierpień 2008Data realizacji 2009–2010InwestorUrząd Miasta SłomnikiPowierzchnia netto 1 755 m 2Powierzchnia zabudowy 1 740 m 2Kubatura brutto 14 585 m 3Generalny wykonawcaBudostal-2 S.A.Hala w trakcie realizacjiEKONOMIAI EKOLOGIADrewno jest materiałem odnawialnym, nadającym się do wielokrotnegoużycia, w efekcie końcowym może służyć do produkcji energii. Jego powszechnadostępność i charakterystyczna dla obróbki mała ilość odpadówprzyczyniają się do popularności tego surowca budowlanego. Przyjazneśrodowisku drewno jest w przyrodzie częścią cyklu węglowego. Przyprawidłowo prowadzonej gospodarce leśnej może być materiałem praktycznieniewyczerpywalnym.Thermo-drewnoIdea termicznej modyfikacji drewna powstaław Skandynawii, gdzie szukano „bezchemicznej”metody zabezpieczenia drewnaprzed korozją biologiczną. Początkowo modyfikacjipoddawano drewno iglaste stosowanew budownictwie (elewacje, tarasy),potem termo-drewno zaczęto produkowaćz gatunków liściastych, takich jak brzoza, osika,dąb czy jesion, które znalazły zastosowaniegłównie w produkcji bardzo atrakcyjnychmateriałów podłogowych.Thermo-drewno powstaje w wynikudziałania wysokiej temperatury między160–230°C w osłonie gazu obojętnego. Procesten odbywa się w specjalnych komorachsterowanych komputerowo, gdzie utrzymywanesą stałe parametry temperatury, wilgotnościw odpowiednim czasie.Znaki szczególneDzisiaj w zastosowaniach zewnętrznychnajwiększym powodzeniem cieczy się thermo-jesionze względu na swój niepowtarzalnywygląd i właściwości techniczne. Z tego materiałuwykonuje się deski elewacyjne, deski tarasowe,ławki itp. Występuje on w dwóch odcieniach:jasny bursztyn oraz ciemny koniak.Utrzymanie tego koloru wymaga konserwacjiprzy pomocy olejów do drewna z filtrami UVlub lazur. Można pozostawić powierzchniębez zabezpieczenia, wtedy jaśnieje i pokrywasię szarą patyną, nie tracąc odporności na odkształceniaczy korozję biologiczną.Podobne właściwości posiada thermodrewnoprodukowane z świerku lub sosny,ale znaczna ilość sęków powoduje niejednolitośćmateriału. Materiał można zabezpieczyćprzeciwpożarowo do klasy niezapalności.fot. archiwum Architektura Pasywna Pyszczek i Stelmach sp.j.Cechy thermo-drewna: Atrakcyjny wygląd – przypominający drewno egzotyczne. Surowiec do produkcji thermo-drewna pochodzi z lasów certyfikowanych FSC. Duża stabilność wymiarów i kształtu, podatność porównywalna z drewnem teakowymi 50% większa stabilność wymiarowa w porównaniu z drewnem nie modyfikowanym. Znaczna podatność na skrawanie, klejenie, łączenie elementami metalowymii wykańczanie uszlachetniające (woskowanie, olejowanie, lakierowanie).Mała chłonność wody i pary wodnej. Niższa wilgotność równoważna w odniesieniu do drewna przed obróbką 4–6%. Bardzo duża odporność na biodegradację. Względnie niska gęstość. Korzystny stosunek wytrzymałości do gęstości. Wysoka oporność cieplna (niski współczynnik przewodności cieplnej).Korzystne właściwości pożarowe (np. niższa, w odniesieniu do drewna naturalnego,emisja dymu podczas pożaru). Niższa w stosunku do drewna naturalnego emisja TVOC.Tartak „Stefan” Spółka Jawna P. Cieślak, J. Cieślak64-140 Włoszakowice, ul. Jana Otto 1360 świat architektury tel. (+48) 65 5370015 www.tartakstefan.pl świat architektury 61

SpecjalizacjeQbiss by trimo– Inspirujące elewacjeistotnym elementem jest ochrona przeciwogniowa.Qbiss by trimo zapewnia zintegrowanysystem ochrony przeciwogniowej. Jegoognioodporność o najwyższych standardachzostała potwierdzona licznymi certyfikatami,otrzymanymi we wszystkich krajach na świecie,w których odbywa się jego sprzedaż.EnergooszczędnośćJednakże prawdziwy koszt budynkunie sprowadza się tylko do jego konstrukcji,ale przede wszystkim do jego efektywnościenergetycznej, jaką posiada już w chwilijego użytkowania. System Qbiss by trimojest wyjątkowo efektywny energetycznie,ponieważ wyeliminowano w nim mostkitermiczne. Nawet w pionowym łączu znajdujesię materiał izolacyjny. Dodatkowopodczas montażu systemu nie ma zagrożeniawilgocią, ponieważ izolacja cieplna jestprzed nią chroniona za pomocą okładzinz blachy stalowej.Centrum Handlowe Pogoria w Dąbrowie Górniczejwraz z kinem HeliosNowe możliwościCentrum samochodów Porsche w Amsterdamie, HolandiaZewnętrzna elewacja budynku, wrazz architekturą, która się z nią wiąże, uznawanajest za element ciągle rozwijający się,ulegający wielu ewolucyjnym zmianom.Z chwilą pojawienia się na polskim rynkubudowlanym nowoczesnego, modularnegosystemu elewacji Qbiss by trimo, możnaśmiało powiedzieć, iż właśnie pojawiła sięnowoczesna generacja produktów do obudowyelewacji, charakteryzująca się najwyższajakością.Technologicznyi innowacyjny przełomQbiss by trimo przedstawia zarównotechnologiczny jak i innowacyjny przełom;koncepcja 5w1 sprowadza element elewacjibudynku do całościowego systemu lub pakietu,poprzez ujęcie w jedno wszystkich wymaganychkorzyści funkcjonalnych wysokiejjakości produktu, przy jednocześnie doskonałychwalorach estetycznych. Jako system,Qbiss by trimo składa się z elementu elewacjimodułowych, komponentów mocującychi łączących, obróbek blacharskich, narożnikówa nawet, jeśli jest to tylko wymaganez okien, ale właściwie to elewacja sama w sobiejest jego najbardziej atrakcyjnym elementem.Zaprojektowana zgodnie z architektonicznymii inżynierskimi wymaganiami elewacjaQbiss by trimo, jako jedyna na rynku, posiadaprawdziwe, zaokrąglone narożniki. Estetykai jakość są dodatkowo podkreślone dziękiznanym cieniowanym łączeniom „shadow joint”,które mają tę samą szerokość zarównow pionie jak i poziomie. Ich obecność wzmacniawrażenie gładkości i dobrze wpisuje sięw styl minimalistyczny.W odpowiedzina wymaganiaAle innowacyjność Qbiss by trimo niekończy się tylko na jego estetyce. Jest onbowiem wysoko rozwiniętym systememinżynieryjnym, stworzonym w odpowiedzina specjalne konstrukcyjne wymaganiaarchitektów i projektantów. Na szczególnąuwagę zasługuje jego samonośna natura;nie wymaga on montowania dodatkowejkonstrukcji wsporczej, a samo mocowaniewymagane jest jedynie na krawędziach poprzecznych.Takie rozwiązanie daje ogromnekorzyści, ponieważ w przeciwieństwie do innychsystemów elewacji, Qbiss by trimo niewymaga dodatkowego wsparcia w postacibetonowych ścian nośnych lub dodatkowejpodkonstrukcji, gwarantując bezpośrednieoszczędności pieniędzy i czasu. Gdy kosztbudowy elewacji jest zawsze uważnie szacowanyi kładzie się ogromny nacisk na jego redukcję,to nowoczesne rozwiązanie Qbiss bytrimo staje się wiarygodnym i autentycznymnarzędziem bieżącego pomiaru zyskownościinwestycji.Oczywiście w przypadku nowoczesnychrozwiązań systemów do obudowy elewacji,nie wystarczy by system ten był efektywnykosztowo, estetyczny i funkcjonalny – równieżQbiss by trimo posiada wiele innychdodatkowych zalet. Nie tylko ze względówbezpieczeństwa życia i zdrowia, ale równieżz powodu niższych kosztów ubezpieczeniai ponoszonej odpowiedzialności, niezwykleDodatkowym, niezwykle innowacyjnymrozwiązaniem montażu systemu Qbissby trimo, obok tradycyjnych już rozwiązańpionowego i poziomego układu, jest system„mijankowy”. To niezwykłe rozwiązaniedaje wszystkim architektom i projektantom,poszukującym nowoczesnych rozwiązańwłaśnie to „coś”, co jeszcze bardziej rozszerzaich możliwości zaprojektowania wyjątkowychi niepowtarzalnych obiektów.Oczywiście Qbiss by trimo dostępny jestw szerokiej gamie metalizowanych i jednolitychkolorów Corus Colorcoat Pisma ® .System Qbiss by trimo posiada 10 letniągwarancję na całość systemu, oraz dzięki zastosowanejochronie antykorozyjnej CorusColorcoat Prisma ® , do 25 lat gwarancji nablachę stalową z certyfikatem Confidex ® .W celu uzyskania dodatkowych informacjio modułowym systemie elewacji Qbiss bytrimo, prosimy o kontakt z naszym biurem:Trimo Polska Sp. z o.o.Ul. Łucka 18/200100-845 WarszawaTel. 022 654-39-16Kom.: +48 607 52 55 55Fax: 022 843 06 39Mail: qbiss@trimo.plwww.qbiss.euCentrum Handlowe Cotroceni, Rumunia62 świat architektury świat świat architektury 63

Co jest największym zagrożeniemw trakcie pożaru? Większość z nasstwierdzi, że ogień, który bezlitośnieniszczy mienie. Dla życia ludzkiego największezagrożenie stanowi jednak dymi wydzielające się w efekcie spalania toksycznegazy pożarowe, które mogą prowadzićdo silnego zatrucia organizmu,a przy dużym stężeniu nawet do śmierci.Aby skutki ich oddziaływania były jaknajmniejsze, zabezpiecza się obiektybudowlane rozwiązaniami technicznymi,wpływającymi na poprawę bezpieczeństwapożarowego. Nowoczesnerozwiązania systemów oddymiania, wymaganeprzez prawo, nie muszą burzyćarchitektonicznej koncepcji budynku.Oddymianie i napowietrzaniepoprzez fasadę budynkuSystemy oddymiania są zwykle przezdługi okres czasu milczące, jednakw sytuacji zagrożenia to one odgrywają kluczowąrolę w ratowaniu życia ludzkiego.SHEV, czyli systemy kontroli rozprzestrzenianiadymu i ciepła (z ang. terminu „Smoke andHeat Exhaust Ventilation”), stosuje się w budynkachmieszkalnych, biurowcach, budynkachużyteczności publicznej, na dworcach,lotniskach, w hotelach, szkołach i szpitalach.Oddymianie – know howSYSTEMYODDYMIANIAW ARCHITEKTONICZNEJKONCEPCJI BUDYNKUAluminiowe okna oddymiającesłużyć do codziennej, naturalnej wentylacji pomieszczeń.Wiele central sterujących posiadarozbudowane funkcje komfortowej wentylacji,m.in. czasowe przewietrzanie, zamykanieokien w przypadku deszczu lub silnego wiatru.Klapy i oknaw systemach oddymianiaPrzed wprowadzeniem normy europejskiejoknem oddymiającym mogło być każdeokno. Wystarczyło wyposażyć je w napędelektryczny posiadający certyfikat CNBOP.• obciążenia śniegiem (SL) – klasyfikacja tylkodla okien dachowych• działania w niskiej temperaturze (T)• obciążenia wiatrem (WL)• odporności na wysoką temperaturę (B).Odpowiedni dobór rozmiarów oraztypów okien oddymiających uzależnionyjest od parametrów i charakterystyki danegobudynku, obliczany jest indywidualnie.Przy dobieraniu okien, oprócz wymaganejpowierzchni czynnej, powinny być określonepozostałe parametry, m.in. wymiaryskrzydła, system, z którego ma zostaćwykonane okno, typ ramy oraz skrzydła,rodzaj szyby, sposób otwierania okna, kątotwarcia, parametry napędu, który należyzastosować do okna oraz miejsce i sposóbjego montażu. Dla bezpieczeństwa funkcjonowaniasystemów oddymiania orazzgodnie z wymaganiami normy stosowanerozwiązania powinny być kompletne.W związku z tym okna oddymiające dostarczanesą wraz z napędami otwierającymi.Wybór rozwiązańPodczas wyboru okien oddymiającychi napowietrzających można zdefiniować częśćparametrów oraz wymiarów. Na ich podstawiepozostałe elementy dobierane są tak,aby spełnione zostały wymagania normy. Takisposób doboru okien oddymiających nie zaburzakoncepcji projektu architektonicznegoi umożliwia dostosowanie okien do istniejącychplanów, a nie odwrotnie.Jednak nowoczesność okien oddymiającychw mniejszym stopniu zależy od ichparametrów, a w większym od systemównapędów, które nimi sterują. Przy koncepcjiwszelkich nietypowych rozwiązań: wymiarów,dużych, szerokich i ciężkich połaci,pojawia się problem wysterowania okien.Na rynku dostępne są kompaktowe napędyłańcuchowe przystosowane do zintegrowanegomontażu w profilach okiennych, któresprawdzają się wszędzie tam, gdzie jest małomiejsca. Wybierając rozwiązanie, należy jednakzawsze pamiętać, że projektowane oknaoddymiające powinny być certyfikowanena wybranych profilach, zgodnie z normąPN-EN 12101-2.Magdalena Mazurz firmy D+H Polska sp. z o.o.Głównym elementem systemów oddymianiaSHEV są klapy dymowe umieszczonew dachu budynku albo w ścianach lub fasadach,zwane oknami oddymiającymi. Systemoddymiania uaktywnia się dzięki zintegrowanejczujce dymu, po naciśnięciu przyciskuoddymiania, lub poprzez sygnał z centrali systemusygnalizacji pożaru. Wtedy za pomocąelektrycznych napędów otwarte zostają klapyi okna oddymiające, przez które wydostająsię na zewnątrz niebezpieczne gazy, dymi gorące powietrze, dzięki czemu następujezmniejszenie koncentracji trujących, lotnychzwiązków w zagrożonych strefach. W efekcieumożliwiona zostaje sprawna ewakuacja lu-dzi przebywających w zagrożonym budynku,szybsze wprowadzenie jednostek ratunkowych,natychmiastowe zlokalizowanie ogniai skuteczne jego gaszenie.Dla polepszenia naturalnego ciągu –w dolnych częściach budynku – stosuje siędodatkowe otwierane elementy doprowadzająceświeże powietrze. Ogromne znaczeniedla rozpoczęcia skutecznej ewakuacjiludzi ma odpowiednio szybkie otwarcie okienw górnej części budynku oraz urządzeń doprowadzającychpowietrze z zewnątrz (napowietrzających).Dodatkowo, elektrycznie sterowane urządzeniado odprowadzania dymu i gorąca mogąW chwili obecnej przepisy wymagają, abyokna oddymiające były przetestowane łączniez napędem i dopiero takie kompletne,certyfikowane okno, zgodne z normą PN-EN12101-2 i oznakowane znakiem CE, możnazastosować w systemach oddymiania.Zgodność okien oddymiających SHEVze wszystkimi wymogami standardu PN-EN12101-2 wyraża się przez wstępną kontrolętypu (kontrola sytemu) oraz wstępną inspekcjęi kontrolę jakości produkcji (ZKP). Badaniaprowadzone na etapie uzyskiwania certyfikatówobejmują szereg parametrów:• powierzchnię czynną okna (Aa)• klasyfikację niezawodności (Re, Le)Zaawansowane technologicznie napędy pozwalają na nietypowerozwiązania okien i klap oddymiającychfot. archiwum D+H Polska64 świat architektury świat architektury 65

SylwetkiProjekt Isolee Claudio Coellocechuje bardzo spójna przestrzeńprzy zaskakującej różnorodnościzastosowanej grafiki.Z Teresą Sapey o południowym temperamenciew architekturze, a także o tym,że projektowanie parkingów może sprawiaćradość, rozmawiała Karolina Cawricz.Estudio de Arquitectura to firma o światowejjuż sławie, która zaczęła działalność narynku hiszpańskim zaledwie w 1990 r. Specjalizujeciesię w projektowaniu przestrzenipublicznych, hoteli, biur i sklepów. Któraz tych wielu dziedzin działania jest Pani najbliższa?Teresa Sapey: Zawsze powtarzam, że„projektujemy przestrzeń uczuciami”, więcnie zależy to od kategorii, ale od relacji pomiędzyklientem a architektem. Uwielbiamprojektowanie domów jednorodzinnych dlainwestorów prywatnych, ale odnajduję sięrównież w planowaniu parkingów. Marzęo stworzeniu muzeum czy jachtu!2WZÓR I KOLORWywiad z Teresą SapeyKażdy z Pani projektów jest pełen pasji,włoskiego i hiszpańskiego charakteru, którywe wnętrzach biurowych jest szczególnienietypowy – jesteśmy przyzwyczajenido szarych czy czarno-białych przestrzeni.Jak przekonuje Pani inwestorów, by poszliw innym kierunku?TS: Kolor jest duszą materiału i obojętne,czy tym materiałem będzie drewno, czykryształ.3Teresa Sapey to hiszpańska projektantkaurodzona we Włoszech, właścicielkapracowni Estudio de Arquitectura. Skończyłastudia architektoniczne na politechnicew Turynie, następnie uzyskała tytuł doktorasztuk pięknych. Znana jest z projektowaniatypowych przestrzeni w sposób nietypowy,w tym garaży, które stara się „zhumanizować”(parkingi: Chueca Andante, Hotel Puerta deAmérica). Jej twórczość wypełniają koloryi oryginalne formy, przykłada dużą wagę dowykończeń oraz detali. Ponadto projektujeelementy wyposażenia wnętrz – lampy, flakony.Wykłada i publikuje, jej zainteresowaniaobejmują tematykę zielonej architektury orazenergii ze źródeł odnawialnych. Wyróżnionaw wielu konkursach, m.in. Women Together,Nowy York 2008; Wallpaper BreakthroughDesigner of the Year 2007. Wśródwiększych projektów pracowni Estudio deArquitectura można wymienić: Centrum KulturyEntrambasaguas w Cantabria 2008 r.,renowację szkoły SEK w Santa Isabel 2007 r.i Casa Decor w Miami 2006 r.1Parking Canovas Valencia zostałzaprojektowany w chłodnej kolorystyce(z wyjątkiem klatek schodowych),ale nie ustępuje poprzednikowipod kątem emocji, jakie wzbudza.66 świat architektury świat architektury66 67świat architekturyświat architektury 67

Wierzę, że skoro projektujemy przezemocje, to budujemy za pomocą koloru.Nie „przyklejamy” koloru do powierzchni jaktapety do ścian. To jest wielka różnica!Czy fakt, że jest Pani zwolenniczką projektowaniaekologicznego i zieleni, wpływana projekty?TS: Zawsze. Wszystkie dobre projektysą ekologiczne, cała dobra architektura jestzielona. Pozostawanie w równowadze oznaczaszacunek dla świata.Gdzie poszukuje Pani inspiracji?TS: Życie jest moją inspiracją. Czerpiępomysły z codziennych wydarzeń. Może4Wykłada Pani obecnie na UniversidadCamilo José Cela i w Interior Design Masterna Universidad Politécnica de Madrid. Jakąwiedzę przekazuje Pani swoim studentom?TS: Prowadząc zajęcia, zawsze podkreślam,że podstawą naszej pracy jest obecnośćna terenie budowy. Jak powiedziałAdolf Loss: „jesteśmy murarzami, którzy nauczylisię łaciny”. Zachęcam moich studentówdo podróżowania, ponieważ zawszejest to doświadczenie magiczne!W swoim bardzo zajętym życiu zawodowymznalazła Pani czas na projektowaniemałych form, takich jak wazony czy lampy.Skąd pochodzą te zainteresowania?TS: Dobry architekt powinien umiećzaprojektować wszystko, od łyżeczki pomiasto! Nieważne jakiej wielkości jestprojekt – najważniejszym aspektem naszejdziałalności i praktyki zawodowej jestsposób, w jaki radzimy sobie z różnymiskalami.Czy ma Pani taki projekt, który darzyszczególną sympatią?TS: Parking w hotelu Puerta de America,parking w hotelu Puerta de America, parkingw hotelu Puerta de America,Eh,eh,eh !!! (śmiech)Dziękujemy za rozmowę.71234Projekt Isolee Claudio CoelloGrafika przy klatce schodowejParking Puerta AmericaBalustrady z nadrukamiParking Canovas ValenciaUnikalne miejsca postojoweParking Canovas ValenciaŚmiałe rozwiązania kolorystyczneParking Puerta America zdominowałyżywe kolory – żółcie, pomarańcze– oraz motywy sylwetekzwierząt i ludzi. W projektach tychostatnich czytelna jest inspiracja piktogramamii syntetyczną formą przekazuznaków drogowych. Zastosowaniena ścianach, wypełnieniachbalustrad i detalach wykończeniowychnadruków sprawia, że osobyzostawiające na parkingu samochodychcą zatrzymać się tu na dłużej.Projekt Momentum Oficinawzbudza ogromne zainteresowanieunikalnymi formami architektonicznymi.Geometrycznagra kolorów i wzorów pokrywającychściany i posadzki wnętrzpodnosi jakość i komfort pracy.Fot. archiwum Teresa Sapey5z cienia, rozglądania się wokoło siebie, możez rozmowy z kimś kogo nie znam, możez zauważenia zwykłego przedmiotu. Z tychobserwacji rodzą się pomysły, z którychz czasem może powstać niesamowity nowybudynek!56Parking Puerta AmericaPiktogramy na ścianach parkinguProjekt Momentum OficinaWyraziste kontrastySłyszeliśmy, że planuje Pani otworzyćjedno ze swoich biur w Londynie. Czy toprawda?TS: Tak. Londyn to niezwykle chłonnyi kosmopolityczny rynek. Jest bardzo naczasie!6878Projekt Momentum OficinaZestawienia śmiałych motywówProjekt Isolee Claudio CoelloLady ekspozycyjne68 świat architektury świat architektury 69

Mikser produktowyMikser produktowy Płytki ceramiczne o wzorze kamieniaZamknięcie każdej strefy pożarowejSeria Collection La Faenzy to płytki ceramiczne o wiernie, fotograficznieodtworzonym wzorze marmuru (nowa technologiananoszenia barwników).Seria składa się z dziesięciu kolorów: Statuario, Arabesco, Fiorito,Reale, Samarkand, Portugal, Bardiglio, Black, Pulpis, Rosalia,występujących w czterech formatach 50x50, 25x100 i 50x100 cm,w wersji satinato lub lapato. Kolekcje uzupełniają gzymsy, wałki, cokoływykonane z prawdziwego kamienia.www.cermag.com.plMałkowski-Martech S.A. zajmuje sięprodukcją bram przeciwpożarowych typuMARC oraz produktów niepożarowych.W ofercie firmy występuje pełna gamatypów bram w klasach odporności ogniowejod EI-30, poprzez EI-120, po EW-180.Firma specjalizuje się w nietypowychrozwiązaniach, tj. kurtyny teatralne, wielkogabarytoweklapy, drzwi hermetyczneczy wahadłowe zamknięcia tuneli kablowych.Dostępne są również bramy przeciwpożarowe:przesuwne, rozsuwane,opuszczane, rozwierane, kurtynowe, orazniepożarowe: bramy segmentowe, rolowane,kurtyny okienne, a także bramywielkogabarytowe: zewnętrzne harmonijkowe,segmentowe, wahadłowe, paskowei kraty rolowane.www.malkowski.plSposób na bezpieczny domKontaktrony firmy OknoPlus to magnetyczneczujniki otwarcia okna i drzwi,które stanowią część systemu alarmowegolub systemu kontroli dostępu. Informująo próbie włamania jeszcze przeddostaniem się złodzieja do wnętrzadomu. Przeznaczone są do stosowaniaw oknach, drzwiach zewnętrznych, włazachdachowych, a nawet w drzwicz-Rozwiązania z myślą o higienieBaterie bezdotykowe i lekarskie GrupyArmatura zostały tak zaprojektowane, byich obsługa nie wymagała bezpośredniegodotyku dłonią. Mają wbudowany czujnik,dzięki któremu przy zbliżeniu rąk uruchamiająsię, a następnie po określonym czasiesą automatycznie wyłączane. Istniejerównież możliwość obsługi armatury zapomocą przedramienia lub łokcia.Bramy Szyby Normstahl samoczyszczące DesignPilkington Activ Suncool to szyby samoczyszcząceo właściwościach przeciwsłonecznychi niskoemisyjnych do zastosowaniam.in. w obiektach ze znaczącymipowierzchniami przeszkleń. Przepuszczajądużo światła dziennego, ograniczając przenikanieenergii słonecznej, dzięki czemupomieszczenia są jasne i chłodne. Dodat-Unikatowa kolorystykaceramicznej dachówkiFirma Wienerberger wprowadza narynek nową dachówkę ceramiczną. HolenderkaEsówka 451 historyczną formąnawiązuje do stylistyki zabytkowych kościołówi rezydencji. Jej kształt sprawia,że jest polecana nie tylko do nowo powstającychobiektów, ale także do renowacjibudowli o tradycyjnym charakterze.Niewielki rozmiar (ok. 19 szt./m 2 )umożliwia precyzyjne i estetyczne wykończenienawet skomplikowanych elementówdachu. Dachówka dostępnajest w sześciu kolorach, m.in. wiktoriańskiejczerwieni oraz wiktoriańskimantracycie, które pozwolą uzyskać niezwykłyefekt i sprawią, że dach nabierzeszlachetnego wyglądu.Dom, który oddychanaturalnieNa rynku dostępne są już dwie innowacyjnemembrany dachowe markiBraas. Refleksyjna powłoka zewnętrznaDivoroll Clima+ S odbija do 83% ciepłapromieni słonecznych, a jej metalizowana,gładka powierzchnia zwiększa wodoodpornośćoraz minimalizuje osiadaniekurzu. Oddychającą membranę cechujewysoka paroprzepuszczalność i odpornośćna działanie promieniowania UV.System siedziskMAGNESFirma Sigma wyszła naprzeciw potrzebompacjentów Kliniki Ginekologiczno-Położniczejw Opolu, wyposażającpoczekalnię w system siedzisk Magnesz oferty BN Office Solution. Była to jednaz pierwszych realizacji z zastosowaniemtego rozwiązania, wykonana tuż po jegokach meblowych. Umiejscowione powewnętrznej stronie ramy i skrzydłapozostają niewidoczne przy zamkniętymoknie bądź drzwiach zarówno odzewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczenia.Czujniki są kompatybilne ze wszystkimisystemami alarmowymi.www.oknoplus.com.plProdukty z tej linii spełniają wymaganiastawiane przez szpitale oraz obiekty użytecznościpublicznej, a ich uniwersalny design,oparty na prostych i nowoczesnychkształtach, komponuje się z różnymi aranżacjamiwnętrz.www.kfa.plkowo redukują koszty utrzymania czystościi eksploatacji klimatyzacji. Można je łączyćz szybami niskoemisyjnymi Pilkington Optithermlub Pilkington K Glass – zapewniającymiwiększą izolacyjność cieplną –lub szkłem laminowanym Pilkington Optiphon– w celu izolacji akustycznej.www.pilkington.plwww.wienerberger.plDivoroll Maximum S jest wytrzymałana rozdzieranie dzięki tkanej włókninieo dużej zdolności wchłaniania i pozbywaniasię wilgoci. Powłoka jest antypoślizgowai odporna na opady atmosferyczne.Obydwa produkty posiadają samoprzylepnepaski, co pozwala na wysoką jakośćwykonania prac dekarskich.www.monier.plpremierze w 2009 roku. System ten topołączenie wygody z funkcjonalnością.Magnes przyciąga wzrok swoim wyglądem,a jego wymiary nie dominująprzestrzeni. Rozwiązanie jest elastycznei doskonale sprawdza się zarówno w dużych,jak i małych przestrzeniach publicznych.Zróżnicowana i śmiała kolorystykapozwala zrealizować niemal każdą wizjęprojektanta i nadaje wnętrzom wyjątkowycharakter.www.sigma.plwww.bnos.comModularny system elewacyjnyNaturalna stylistyka bram garażowychQbiss by trimo jest modularnym systememelewacyjnym, przeznaczonym dlawszelkiego rodzaju obiektów, łączącymw sobie elegancki kształt oraz funkcjonalność.Nowoczesne rozwiązanie „5 w 1” gwarantujeestetykę, samonośność, ognioodporność,izolację termiczną oraz wodoszczelnośćelewacji. Zaokrąglone narożnikii charakterystyczne, cieniowane łączenianadają fasadom gładki wygląd i minimalistycznysznyt.System jest samonośny, a więc nie wymagastosowania podkonstrukcji. Dziękiużyciu powłok Corus Colorcoat Prisma ®o wysokiej trwałości, szerokiej gamie metalizowanychi jednolitych kolorów, jest optymalnymrozwiązaniem obudowy elewacji.www.qbiss.euBrama 9800 Prestige firmy WayneDalton – producenta segmentowych bramgarażowych do budynków mieszkalnych– doskonale imituje drewno. Zewnętrznapowłoka wykonana jest z włókna szklanego,wewnętrzna z lakierowanej blachystalowej, a wypełnienie stanowi piankapoliuretanowa. Cała konstrukcja tworzywarstwę izolacyjną. Brama dostarczana jestw wersji z przetłoczeniem poziomym, podwójnymwąskim kasetonem oraz kasetonemułożonym pionowo, można równieżzastosować duże przeszklenia. Dostępnekolory to mahoń, orzech, dąb, ciemna zieleń,szary i naturalna glina. Uszczelki (białelub brązowe) dobierane są w zależności odkoloru bramy. Firma udziela na swoje produkty10-letniej gwarancji.www.waynedalton.pl70 świat architektury świat architektury 71

Historia i współczesnośćZAMIESZKAĆW SPICHLERZU1Adaptacja dawnego spichlerza w Gliwicach na lofty mieszkalne2Zainteresowanie obiektami poprzemysłowyminie jest zjawiskiem nowym i ma swojepoczątki w latach 50., kiedy to zapoczątkowanazostała kultura loftów amerykańskich,funkcjonujących jako tanie mieszkania i atelierawangardy artystycznej. Stopniowo akceptacjatkanki poprzemysłowej jako estetyki życiai mieszkania została rozszerzona na warstwynowej burżuazji, a rewitalizowany budyneklub teren postindustrialny zaczął konkurowaćz uznanymi i drogimi dzielnicami miast.Obecnie w Polsce ma miejsce podobna sytuacja,co więcej uwaga mediów jest skoncentrowanana zjawisku loftów. Stąd decyzjao przystąpieniu do adaptacji dawnego spichlerzawydaje się być ze wszech miar słuszna.LokalizacjaSpichlerz znajduje się w bardzo atrakcyjnejczęści Gliwic, wypełnionej niską i średniowysokązabudową rezydencjonalną. Jest onotoczony starodrzewem i sąsiaduje z ParkiemGrunwaldzkim. Ta atrakcyjna lokalizacja jestnietypowa dla obiektów i terenów poprzemysłowych.Zrewitalizowany budynek stanowiczęść zespołu koszar dawnej Pruskiej JednostkiWojskowej w Gliwicach. Kompleks,którego powstanie datuje się na 1895 rok,był później dwukrotnie rozbudowywany– w 1902 i 1914 roku. Obiekt pełnił funkcjęmagazynu zbożowego, a w okresie powojennymsłużył jako magazyn leków przyprzyległym do niego Szpitalu Wojskowym.Styl spichlerza określa się mianem historyzującegobez wyraźnych cech stylowych.AdaptacjaAdaptacja nie zakładała znaczących zmianw bryle budynku. Jednak z uwagi na zaprojektowanyukład mieszkań, od strony południowo-zachodniejdo istniejącej elewacji dobudowanodwa niezależne trzony komunikacyjnez ewakuacyjnymi klatkami schodowymi orazwindami, wykonane w konstrukcji żelbetowej.Piony zdylatowano od istniejącego budynku,a miejsce styku z elewacją rozwiązano za pomocąprzeszkleń, co wyróżniło je wizualnie.Zachowanie spójnej kolorystyki zapewnionoprzez obłożenie trzonów blachą stalową o kolorystycerdzawo-brązowej. W płaszczyznachfrontowych wprowadzono przeszklenia wielkoformatowe.Elewację poddano renowacji i konserwacji.Naprawiono obróbki blacharskie gzymsów,rynny i rury spustowe. Wyczyszczonopowierzchnie ścian i usunięto oryginalnąślusarkę żeliwną, a w jej miejsce osadzonookienne ramy drewniane. Spełniają one wymogitermiczne i naśladują pierwotny charakterokien.Mając na względzie powtarzalny układkondygnacji, oparty na siatce konstrukcyjnejwyznaczonej przez drewniane słupy, założonomożliwość wpisania różnych wariantówfunkcji mieszkalnych. Dzięki temu na czterechkondygnacjach uzyskano 30 loftów o powierzchniachod 79 m 2 do 320 m 2 . Na parterzeprzewidziano powierzchnie usługowe,handlowe i biura. Ostatnie zaprojektowanezostały w przestrzeniach typu open spacez możliwością dowolnej aranżacji przez przyszłegoklienta.WnętrzaPozostawiono oryginalny charakter wnętrz,zarówno mieszkań, jak i lokali usługowych. Zachowanosurową cegłę i drewnianą konstrukcjębudynku w naturalnej barwie. Elementy tepoddane zostały jedynie oczyszczeniu oraz stosownejimpregnacji.Nowo projektowane klatki schodowe wykonanow technologii betonu architektonicznegow połączeniu ze współczesną informacjąwizualną. Piony komunikacyjne od strony północno-wschodniejzostały odrestaurowane,a do ich wnętrza wprowadzono nowe dźwigiw miejsce usuniętych wind towarowych. Odstrony południowo-zachodniej, pomiędzynowymi trzonami usytuowano taras wykonanyz drewna egzotycznego, będący poszerzeniemfunkcji usługowych i handlowych zlokalizowanychna parterze budynku.Z uwagi na wpisanie obiektu do rejestruzabytków wszystkie rozwiązania projektowekonsultowano na etapie koncepcji z Miejskimi Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.***Wywiad z pracowniąJaki jest Państwa stosunek do renowacjiobiektów zabytkowych? Czy architekt powinienpodchodzić z szacunkiem do adaptacjii starać się zachować jak najwięcejoryginalnego kontekstu, a nowe elementywprowadzać w nawiązaniu, czy też możebliższe jest Państwu podejście zachodnie,gdzie projektuje się bardzo współczesneformy w historycznych tkankach?Zagadnienie adaptacji oraz rewitalizacjijest bardzo złożone, a obraz ostatecznejformy projektu zależy od wielu napotkanychpodczas projektowania czynników. Przyadaptowaniu zastanej tkanki trudno doszukiwaćsię uniwersalizmu, za każdym razemKAMIEŃ:- Projektowanie, wykonawstwo,montaż elewacji kamiennych- Kominki, fontanny- Posadzki kamienneSp. z o.o.Wykonawca projektu technicznego i elewacji z cortenu na obiekcie Spichlerz GliwiceMAŁA ARCHITEKTURA:- Balustrady nierdzewne- Balustrady szklane- Ścianki działowe szklane- Konstrukcje schodów- Balustrady mosiężneANKORA Sp. z o.o.ul. Prof. Myczkowskiego 63, 30-198 Krakówtel: 012/ 256 05 20, fax: 012/ 256 05 21e-mail: biuro@ankora.com.plwww.ankora.com.pl72 świat architektury świat architektury 73

podchodzimy do spraw projektowych bardzoindywidualnie. Podobnie jak u medyków:primum non nocere, stąd staramy sięprzeprowadzać operację w sposób dyskretny.Czasami jednak obiekt wymaga większejingerencji i w takim przypadku nie boimy siępokazać wyraźnie, co jest nową substancją,a co starą, i odpowiednio wyważamy równowagępomiędzy nimi. Bardziej interesujenas jednak metodyka projektowania i w zgodziez nią podejmujemy decyzje estetyczne.Jest to ważniejsze niż próba pseudo kontynuacjizastanego utworu.Proszę nam opowiedzieć, jak dalece różniłasię Państwa wizja przebudowy od koncepcjiinwestora. Czy powstawały na tym tlekonflikty?Mieliśmy szczęście do inwestora świadomegoi kulturalnego, co pozwoliło namwspólnie wypracować koncepcję przebudowyi adaptacji. Trudno więc mówić o rozbieżnościachoczekiwań w stosunku do projektu.Zgodnie z zasadą: lekarz leczy, mechanik naprawia,a architekt projektuje – obdarzononas dużym zaufaniem, którego staraliśmy sięnie zawieść. Różnica wystąpiła w zderzeniuz polskim rynkiem mieszkaniowym, gdzie napodstawie przeprowadzonych specjalistycznychbadań rynkowych szybko okazało się,że polski loft to 70–150 m 2 , a nie zakładane150–300 m 2 . Zmusiło nas to do rezygnacjiz koncepcji dużych jednoprzestrzennych loftówobsługiwanych z istniejących klatek schodowychi podziału budynku na większą ilośćmieszkań. Paradoksalnie to badania rynkowezaowocowały zauważalną dzisiaj hybrydą architekturyzabytkowej i współczesnej, wymuszająckonieczność dobudowy dwóch „wież”komunikacyjnych.Czy współpraca z konserwatorem zabytkówprzy projekcie spichlerza była dlaPaństwa satysfakcjonująca?Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytkówma od dawna renomę urzędu otwartegoi światłego. Dzięki okazanemu zaufaniuoraz brakowi obaw w korzystaniu ze współczesnegojęzyka architektonicznego jakokonieczności ciągłości rozwoju przestrzeni,udało się w wyniku licznych spotkań wypracowaćobecną koncepcję. Pomimo zdecydowanychwspółczesnych form szanuje onazastaną tkankę historyczną i tworzy spójny,chociaż zróżnicowany wewnętrznie, hybrydowyorganizm.W elewacjach zastosowali Państwo interesującerozwiązania materiałowe. Zauważyliśmybardzo nietypowy dobór produktówchemicznych do renowacji cegieł. Czy było topodyktowane chęcią uzyskania konkretnegoefektu wizualnego, czy też stanem technicznymfasady?Zarówno aspekty estetyczne, jak i związanez fizyką budowli, były dla nas ważne.Dobór wspomnianych produktów był dokonywanyze specjalistami zajmującymi sięrenowacją poszczególnych elementów budynku.Naszą główną intencją stała się chęćzachowania prawdziwej, niczym nieudawanejkolorystyki oryginalnej fasady i zapewnienie jejodpowiednich cech fizycznych, wpływającychna dalsze „życie” budynku.Trzony komunikacyjne zostały pokryteblachą o rdzawym zabarwieniu. Czy maona się starzeć wraz z elewacją, czy zostałatak przygotowana, aby zachowała swójobecny wygląd dłuższy czas?Jako współczesne uzupełnienie zastanychelewacji użyliśmy blachy szlachetnej, którejpatyna przypominająca rdzę kontynuuje różnorodnośćfasady ceglanej oraz – w naszejopinii – uzupełnia jej szlachetny charakter.Materiał ten z biegiem lat zmienia odcień, abyw finalnej fazie osiągnąć w miarę jednolitąbarwę. Decyzja o użyciu Cortenu dojrzewaładługo, szukaliśmy bardzo wielu materiałów,ale nadal, szczególnie po zrealizowaniu, uważamy,że była to decyzja właściwa.312Fasada spichlerzaDetale wnętrzJesteśmy architektami, stąd podejmowaneprzez nas tematy dotyczą wszystkichaspektów przestrzeni. Ponieważ bardziej interesujenas sama metodyka projektowa niżjedynie myślenie o estetyce, dość łatwo angażujemysię w projekty o różnej skali orazprzeznaczeniu, w tym projekty komercyjne,pozornie wydające się bardzo odległymi.34Wyeksponowane sufityKomunikacja pionowaW rzeczywistości jednak zadanie do rozwiązaniaprzez architekta jest zawsze takie samoi dotyczy po prostu przestrzeni, w której żyjemy.z Łukaszem Zagałą, Przemem Łukasikemi Rafałem Dziedzicemrozmawiała Magdalena Buczek4fot. Tomasz ZakrzewskiW portfolio pracowni jest dużo współczesnychrozwiązań, obiektów użytecznościpublicznej (m.in. kompleks biurowyw Łodzi, hotel w Kowarach, centrum sportoweFairplay). Jak w taką tematykę wpisująsię realizacje związane z rewitalizacjami?Kompleksowe rozwiązania systemowefarby i impregnatysilikonowe SARSIL ®do ochrony hydrofoboweji wzmacniania materiałówbudowlanychSARSIL® W zastosowano m.in. do rewitalizacji Spichlerza w Gliwicach.Inne realizacje na stronie: www.silikonypolskie.plProducent:Zakład Chemiczny„Silikony Polskie” sp. z o.o.37-310 Nowa Sarzyna, ul.Chemików 1tel./fax (+48 17) 24 07 924tel. (+48 17) 24 07 923e-mail: silikony@silikony.plLokalizacja/adresGliwice, ul. Zygmunta Starego 24aPracownia projektowa medusa groupArchitekciPrzemo Łukasik, Łukasz ZagałaRafał Dziedzic, Kuba Pudo, TomaszWspółpraca autorskaMajewski, Dominik Jaksik, Dawid Beil,Krzysztof Drozda, Justyna Siwińska,Agnieszka Szewera, Jakub MagońData opracowania 2007–2008Data realizacji 2008–2009InwestorWektor Inwestycje sp. z o.o.Powierzchnia całkowita 6 136,58 m 2Powierzchnia zabudowy 1 216,25 m 2Kubatura brutto 12 596,71 m 3Autor projektu technicznegoi wykonawca elewacjiAnkora sp. z o.o.Producent systemówstalowych elewacyjnychRuukki Polska sp. z o.o.Producent wyrobówsilikonowychSilikony Polskie sp. z o.o.Producent nowoczesnychsystemów hydroizolacji,termoizolacji orazBauder Polska sp. z o.o.zazielenienia dachówSystemy dachów płaskich stromych zielonych74 świat architekturyBauder Polska Sp. z o.o. ul.Kutrzeby 16 g lok.141 61-719 Poznań www.bauder.pl info@bauder.pl

UNIKALNEROZWIĄZANIAARCHITEKTONICZNE RUUKKISYSTEM FASADKASETONOWYCHKasetony elewacyjne RSP wykonane sąze stalowych arkuszy blachy z odpowiedniouformowanymi krawędziami. Dziękimożliwości indywidualnego doboru wielkościkasety, bogatej kolorystyce, różnorodnościpowłok czy różnej szerokościłączeń uzyskujemy nieograniczoną możliwośćzaprojektowania fasady budynkurównież w połączeniu z innymi materiałamielewacyjnymi.Wielkości kasetonów zależą od wieluczynników: grubości materiału, z któregosą one wykonane, rodzaju stosowanegometalu oraz ograniczeń produkcyjnych.Oczekiwany efekt estetyczny uzyskujemyprzestrzegając podstawowych zasadprojektowania oraz kontrolując właściwąjakość montażu na budowie.Ruukki dysponuje największą paletą kolorówstandardowych, kasetony mogą byćwykonywane z blachy o grubości 1,2 mm,1,5 mm, 2,0 mm. W celu zapewnieniaidealnie płaskiej powierzchni kasetonówo dużych wymiarach panele RSP500G mająusztywnioną tylną część. Tabela rekomendowanychwymiarów dla kasetonów elewacyjnychpomaga w eliminowaniu zjawiska„falowania” ich powierzchni. Dla określeniawielkości poszczególnych kaset stosujemytrzy wymiary: szerokość, wysokość i głębokośćkasety. Podana musi być również szerokośćszczelin pomiędzy kasetonami.W zależności od typu, kasetony RSPwystępują z widocznymi lub z ukrytymiłącznikami mocującymi je do konstrukcjiwsporczej. System RSP i RSP G standardowowykonywany jest ze stali ocynkowanejogniowo, powlekanej powłoką organicznąPVDF grubości 27 μm. Powłoka PVDF zostałaopracowana specjalnie do zastosowaniana elewacjach budynków, posiadadoskonałe właściwości chroniące materiałprzed korozją oraz bardzo dobrą odpornośćna promieniowanie słoneczne.Odporność na korozję jest uzyskanadzięki połączeniu właściwości stali zimnowalcowanejocynkowanej ogniowo orazpowłok ochronnych: połączenie w procesiepowlekania cynku i warstw ochronnychzapewnia znacznie lepszą odporność nakorozję niż w przypadku oddzielnego ichstosowania. Powłoka organiczna zabezpieczawarstwę cynku przed działaniem wilgocioraz substancji agresywnych zawartychw powietrzu, gwarantując właściwą ochronęrdzenia stalowego.Warstwa cynku spowalnia natomiastproces korozji w przypadku, gdy powłokaorganiczna ulegnie zarysowaniu.Kasetony elewacyjne Ruukki produkowanesą również ze stali COR-TEN ® orazze stali nierdzewnej, aluminium, stali kwasoodporneji miedzi. Kasetony z blachyCOR-TEN ® razem z akcesoriami tworząw pełni wykończone i dokładnie zwymiarowanysystem elewacyjny, który dziękipełnej patynacji stali COR-TEN ® dajewysoką jakość wykończenia powierzchnifasady.Z powodu swego unikalnego składuchemicznego blachy ze stali COR-TEN ®mają znacznie lepszą odporność na korozjęatmosferyczną niż podobne elementy zezwykłej stali węglowej. Stale odporne nakorozję atmosferyczną są stosowane w konstrukcjacharchitektonicznych bez wymaganejdodatkowej obróbki powierzchni.Zastosowanie tego gatunku stali eliminujepotrzebę nakładania dodatkowychpowłok podczas produkcji i okresu eksploatacji,redukując zanieczyszczenie środowiskai obniżając koszty w okresie życiaproduktu.Dla każdego projektu materiał kasetonówdobierany jest indywidualnie. Bardzoefektownie prezentują się obiekty budowlane,naktórych połączono różne typy kasetonówwykonanych np. ze stali powlekanejpowłoką PVDF i stali COR-TEN ® .Kasetony w obrębie tej samej elewacjimożna też różnicować ich głębokością dostępnąw zakresie od 20 do 60 mm.OGÓLNE ZASADYPROJEKTOWANIA ELEWACJIRuukki na życzenie klientów wykonujeprojekty wykonawcze na podstawie rzutówi przekrojów elewacji z projektu budowlanego.Zamówienia na kasetony są składanena bazie projektu wykonawczego elewacji,zawierającego opis konstrukcji, kierunekmontażu kasetonów, szerokość poziomychi pionowych szczelin między kasetonami,które zapewniają wentylację przestrzenimiędzy kasetonami, a warstwą ociepleniai umożliwiają termiczne ruchy elewacji. Dlaułatwienia montażu kasetony są indywidualnienumerowane. Wymiary kasetonów muszązgadzać się z rysunkami architektonicznymi,które zawierają zwymiarowane detalepołączeń poziomych i pionowych kasetonów,narożników, obróbek otworów. Na bazietych planów montażyści mogą odpowiedniomocować poszczególne elementy elewacji.Rysunki montażowe powinny zawierać równieżilość wkrętów oraz ich rozmieszczenieuwarunkowane wielkością kasetonów orazsiłą oddziaływania wiatru. W kasetonach typuRSP200, RSP500 i RSP500G zakres szerokościszczelin poziomych i pionowych wynosiod 5 do 30 mm. Przy wywiniętych na zewnątrzkrawędziach montażowych kasetonówRSP100 ocynkowane profile konstrukcjinośnej są zakryte. Przy kasetonach RSP200,RSP500 i RSP500G w miejscu pionowychszczelin widoczny jest profil kapeluszowy,który jest lakierowany w kolorze kasetonów.Poziome krawędzie kasetonów są pochylone(wyjątek stanowi RSP100), zapewnia to możliwośćodprowadzenia wody na zewnątrzelewacji i przedłuża trwałość materiału.WENTYLACJAElewacje z kasetonów elewacyjnychRSP projektowane są jako wentylowane.Pomiędzy kasetonami, a powierzchniąocieplenia powinna zostać zapewnionaszczelina wentylacyjna (min. 20 mm),umożliwiająca cyrkulację powietrza.Spodnie krawędzie kasetonów posiadająotwory pozwalające na odprowadzenieskondensowanej pary wodnej na zewnątrzelewacji. W przypadku elewacji z kasetonówRSP600 ze stali COR-TEN ® konstrukcjaelewacji musi mieć zapewnionąswobodną wentylację ze wszystkich stron.Powietrzne kanały wentylujące muszą byćgłębokie na przynajmniej 30 mm. Wszystkieelementy ze stali COR-TEN ® musząbyć oddzielone od siebie i od innych powierzchnimetalowych, na przykład przypomocy podkładek z gumy EPDM. W celuzapewnienia harmonijnego kształtu elewacjiwykonuje się kasetony narożne, mogąone być proste równoramienne i nierównoramiennew kształcie liter L i U. Dopuszczalnewymiary kasetonów narożnych opisanesą w oddzielnej tabeli wymiarowej.OBRÓBKI BLACHARSKIEIlość obróbek dla elewacji może zostaćokreślona precyzyjnie dzięki właściwemuprojektowi wykonawczemu. Podobnie jakw przypadku kasetonów, obróbki powinnybyć wykonane według żądanych wymiaróww fabryce z blachy w tym samym kolorzeco kasetony elewacyjne. Najczęściejstosowane są obróbki otworów okiennychi drzwiowych oraz obróbki attyk, okapówi połączeń z innymi elewacjami.Duże doświadczenie Ruukki w projektowaniui dostawie systemów elewacyjnychopartych na kasetonach RSP pomagaw osiągnięciu najlepszych efektów. Elewacjabudynku stanowi wizytówkę dla właścicielabudynku, a ciekawa fasada wzbudzaszerokie zainteresowanie obiektem budowlanym.Dodatkowych informacji o kasetonach i blachachze stali Cor-Ten ® udziela Adam Myśliwiec:tel. kom. 601-333-926, adam.mysliwiec@ruukki.comRautaruukki posiada swoje oddziały w 27 krajach i zatrudnia11 700 osób. Obroty netto w 2009 roku wyniosły 2,0 miliardóweuro. Akcje Spółki notowane są na Giełdzie Papierów WartościowychNASDAQ OMX w Helsinkach (Rautaruukki Oyj: RTRKS).Koncern posługuje się marketingową nazwą Ruukki.Ruukki Polska Sp. z o.o.ul. Jaktorowska 1396-300 ŻyrardówInfolinia: 0 801 11 33 11biuro@ruukki.com www.ruukki.com/pl76 świat wa architektury tryświat w architektury try76 77świat architektury świat architektury 77

À l´ÉtrangerDom wakacyjny na Korsycestycznej. Oczywiście teraz poziom szkół francuskichbardzo się zmienił na lepsze.Co dla Pana było największym problememw tych pierwszych latach pracy zawodowejna terenie Francji?BB: Przedłużenie paszportów w naszymkonsulacie sprawiało kłopoty. Kontakty z rodzinąw Polsce też były utrudnione.Jak potoczyła się Pana dalsza karierazawodowa?BB: Od roku 1969 byłem wspólnikiempracowni GEA, którą prowadziłem razemz trzema architektami francuskimi. Wszyscybyliśmy laureatami konkursu Program NowejArchitektury. Otrzymaliśmy liczne zamówieniana projekty socjalnych budynków mieszkalnychHLM.Wnętrze domu na KorsyceFRANCUSKIEKRAJOBRAZYWywiad z Bogusławem BrzęczkowskimAmbasador architektury drewnianej we Francji, mistrz łamaniakonwencji, miłośnik gry faktur i geometrycznych zestawień– Bogusław Brzęczkowski – w rozmowie z Joanną Jabłońskątak mówi o swojej architekturze: zastosowanie drewna dajedużo możliwości rozbicia bryły. Przestrzenie na zewnątrz budynku,tarasy, balkony i ich penetracja wnętrza, duże przeszkleniaotwarte na pejzaż, sposób rozwiązania dachów, stwarzająnastrój i pozwalają uniknąć partycypacji dekoratora.Do Francji przybył Pan w 1965 r. i w zasadzieod razu rozpoczął pracę przy OśrodkuSportów Zimowych w Avoriaz. Jak duża byłato zmiana dla polskiego architekta wykształconegow kraju?Bogusław Brzęczkowski: Studia skończyłemna Politechnice Gdańskiej w 1961 r.Początkowo pracowałem w Polsce w Miastoprojekcieprzy odbudowie Teatru w Gdańsku.Gdy przyjechałem do Francji, był to okreswielkiego rozwoju ekonomicznego, potrzebymieszkaniowe rosły, kilometrami budowanolokale socjalne. Większość pracowni wykonywałaplany architektoniczne, w nieskończonośćpowtarzając mieszkania typowe.Na szczęście szybko trafiłem do biura,które zaczynało budować stację sportówzimowych w Avoriaz. Było w tejpracowni kilku Polaków: Andrzej Wujek,Jerzy Hatała, Urszula Mrowiec, WojtekSuchodolski i moja żona Elżbieta. Razemz młodymi architektami francuskimi– Jacquesem Labro, Jacquesem Orzonii Pierrem Lombardem – mieliśmy okazjęzrobić coś nowego. Pracowaliśmy namiejscu w górach, robiliśmy dużo makiet,a nasze przygotowanie techniczne pozwalałona urzeczywistnienie idei nowatorskich.Dla Polaków był to duży szok i wyzwolenie– każdy pomysł mógł być zrealizowany.Jak francuscy architekci postrzegaliPana? Czy odbiegał wówczas Pan od nichzakresem wiedzy, a może było wręcz odwrotnie?BB: W środowisku architektów nie mieliśmyproblemów z integracją. W tych czasach– lata 50. i 60. – polscy architekci byli bardziejprzygotowani technicznie niż francuscy. Ecolede Beaux Arts kształciła tylko od strony arty-Projekty Logements HLM przyciągająuwagę niespokojnymi liniami, cięciamifasady, bogatą tektoniką. Czy wnętrzarównież powtarzają ten układ? Na co kładliPanowie nacisk w projektowaniu tychprzestrzeni wielorodzinnych?BB: Pracując nad nimi, próbowaliśmywdrożyć idee wypracowane w Avoriaz, tj.zróżnicowanie planów lokali, zastosowaniepod dachem rozwiązań dwupoziomowych,systemu komunikacji pozwalającego na kontaktmiędzy mieszkańcami (m.in. galerie i wewnętrzneulice). Chcieliśmy też wzbogacićsylwetę budynków. Zrealizowaliśmy okołotysiąca mieszkań w nowych miastach. Równocześniezaczęliśmy pracować na Korsycei w Portugalii, tworząc domy wakacyjne przypolach golfowych. Idee integracji i kontaktwnętrza z pejzażem doprowadziły do użyciastruktur drewnianych, inspirowanych systememamerykańskim. Z początku mieliśmyduże trudności ze znalezieniem klientów.78 świat architektury świat architektury78 79świat architektury świat architektury 79

W 1961 r. Bogusław Brzęczkowski ukończyłstudia architektoniczne na PolitechniceGdańskiej, a cztery lata później wyemigrowałdo Francji. W latach 1966–1969współpracował przy projekcie OśrodkaSportów Zimowych w Avoriaz. W 1969 r.wspólnie z Guy Andre, Guy Bretoni Jacques Roques (wszyscy byli laureatamikonkursu Program Nowej Architektury)utworzył grupę architektoniczną GEA(Groupement d’études Architecturales),która zaprojektowała tysiące mieszkańi ukształtowała nowe miasta: L’Isled’Abeau, Marne la Vallèe. Od 1970 r.architekt pracuje na Korsyce, gdzie zaprojektowałcentrum administracyjne Sarteneoraz wille i szkoły – od jedenastu latw ramach własnej pracowni projektowej.Villa M w Speronefot. archiwum Bogusława BrzęczkowskiegoZ czasem reklamę zrobili nam znani publicyścii aktorzy, którzy znali realizacje amerykańskiei publikowali zdjęcia swoich domów w prasie.Pracownia projektowa GEA/Brzeczkowskipowstała w 1999 r. Proszę nampowiedzieć kilka słów o tym, jakie byłypoczątki jej działalności i jaki profil maobecnie?BB: Pracownię GEA/Brzeczkowski prowadzęindywidualnie. Robię głównie domywakacyjne na Korsyce i rzadziej renowacje(np. Chatillon, Vanves – przyp. redakcji).Na przedmieściach Paryża domy robotniczez początku XX w. są powiększane i nadbudowywaneprzez młode małżeństwa, któreposzukują komfortu. Daje to często okazję dociekawych rozwiązań przestrzennych.W projektach Pana willi szczególnąuwagę zwraca gra formy, łamanie konwencji,uciekanie od typowego myśleniao domu jednorodzinnym. Skąd takie podejściedo zagadnienia?BB: Praca z bezpośrednim klientem jestbardzo interesująca. Każdy projekt podpo-Dom Falatte na Korsycerządkowuję terenowi i osobowości użytkownika,co skutkuje różnorodnością rozwiązań.Zastosowanie drewna daje dużomożliwości rozbicia bryły. Przestrzenie nazewnątrz budynku, tarasy, balkony i ich penetracjawnętrza, duże przeszklenia otwartena pejzaż, sposób rozwiązania dachów,stwarzają nastrój i pozwalają uniknąć partycypacjidekoratora.Wprowadził Pan do francuskiej architekturydrewno jako podstawę budynku.Takie podejście spotkało się początkowoz entuzjazmem czy może z nieufnościąinwestorów?BB: Struktury drewniane są obliczanestatycznie, co daje dużą lekkość budynkom.Zawsze podobały mi się idee oszczędnegoużywania materiałów. Takie podejście bliskieekologii jest teraz na czasie...Dziękujemy za rozmowę!Makieta HLM, Servenoble80 świat architektury świat architektury80 81świat architektury

Z wizytą w firmieFIRMA ALSALMałopolskie przedsiębiorstwo projektuje, produkuje i montujekonstrukcje oraz elementy ze szkła i aluminium dla budynkówużyteczności publicznej, mieszkalnych i przemysłowychw oparciu o najnowsze technologie i trendy architektoniczne.Firma nieustannie modernizuje metody i technologiewykonawstwa i na bieżąco je wdraża. Z jej właścicielemWojciechem Hudyką rozmawiała Karolina Cawricz.Wojciech Hudyka: Działalność prowadzimyw kilku dziedzinach wykorzystującychi bazujących na przetwórstwie aluminiumdla potrzeb budownictwa. Są to m.in. wielkopowierzchnioweprzeszklenia, aluminiowo-szklaneściany osłonowe, elewacje dlaawangardowych budynków, ściany działowetypu przestawnego, wszelkiego rodzaju balustrady,okładziny elewacyjne z płyt kompozytowychoraz ceramicznych. Projektujemyi wykonujemy również dachy szklane w wielutechnologiach - całoszklanych i opartych nabazie konstrukcji stalowych. Ponadto jesteśmyw stanie wyposażyć nasze konstrukcje w automatykę,bazując na urządzeniach czołowychproducentów. Wyżej wymienione konstrukcjei urządzenia w sposób umiejętny projektujemyoraz stosujemy w naszych systemachw oparciu o wymagania architektów. Możemyswobodnie twierdzić, że jesteśmy w stanierozwiązać najbardziej skomplikowane konstrukcjezarówno od strony estetycznej jaki technicznej oraz ze względu na bezpieczeństwoużytkowania. Projektując i wykonującnasze systemy oraz nieustannie rozbudowujączakład produkcyjny i biuro konstrukcyjnestaramy się dorównać czołowym firmom zachodnimreprezentującym tę branżę.W portfolio Państwa firmy sporo jestrealizacji dotyczących salonów samochodowych.Czy można powiedzieć, że specjalizująsię Państwo w tego typu realizacjach?WH: Specjalizujemy się we wszelkiegorodzaju konstrukcjach aluminiowo-szklanychoraz szklanych. Bez względu na to, czy projektujemylub wykonujemy salon samochodowy,czy obiekt wielkopowierzchniowy, staramy sięmaksymalnie wykorzystać naszą wiedzę i doświadczenie.To prawda, że zrealizowaliśmysporo salonów samochodowych różnych marek,współpracując z wieloma biurami architektonicznymi.Dzisiaj możemy powiedzieć, żenasza praca i doświadczenie nie poszły na marne– wciąż rozbudowujemy istniejące obiekty,budujemy nowe, w większości dla klientów,którzy wracają do firmy po kilku latach i bardzodobrze oceniają naszą pracę. Dlatego nasiklienci i biura architektoniczne chcą z nami pracowaći nie ukrywamy, że z wzajemnością.Patrząc na Państwa bogate doświadczeniei park maszynowy, czy można powiedziećo firmie, że spełnia każde architektonicznemarzenie projektanta?WH: Zdecydowanie tak. Staramy się spełniaćwiększość życzeń naszych klientów orazarchitektów, z którymi pracujemy. Nie boimysię trudnych zadań. Realizujemy najbardziejwyszukane konstrukcje w oparciu o projektyczęsto wydające się nie do zrealizowania.Nasi inżynierowie są do dyspozycji klientóww kwestii doradztwa technicznego już na etapiekoncepcji obiektu, dzięki czemu jesteśmyw stanie tak przygotować konstrukcje i zrealizowaćstan surowy, aby rozwiązania elewacjii wszelkich struktur aluminiowo-szklanychspełniały oczekiwania inwestora i projektanta.Istnieją Państwo na rynku od 17 lat. Odkiedy konstrukcje aluminiowe stały się takpopularnym rozwiązaniem wśród architektów?WH: Od około dziesięciu lat obserwujemyzwiększone zainteresowanie konstrukcjamialuminiowo-szklanymi. Trzeba równieżprzyznać, że możliwości, jakimi dysponująpolskie firmy, znacznie się poszerzyły. Naszafirma kilkakrotnie zwiększyła zatrudnienie,wyposażyliśmy perfekcyjnie park maszynowy,centrum logistyczne oraz biuro projektowe,oczywiście nie zapominając o rozwojumerytorycznym kadry. Nasi pracownicyuczestniczą w szkoleniach i seminariachw kraju i za granicą, nieustannie poszerzającswoją wiedzę. Biorąc pod uwagę świetneprzygotowanie firmy w projektowaniui produkcji konstrukcji aluminiowo-szklanychoczywiste jest, że zarówno architekci, jaki inwestorzy, chcą korzystać z naszych usług,podnosząc jednocześnie prestiż projektowanychobiektów.Czy mogą Państwo porównać współpracęz polskimi i z zagranicznymi architektami?WH: Zdecydowanie możemy postawićw tym miejscu znak równości. Jakość ichpracy, efekty i możliwości nie odbiegają odsiebie. Jesteśmy zadowoleni ze współpracyze wszystkimi projektantami, nawet chińskimi,z którymi realizujemy hotel w Krakowie.Poziom jest bardzo wyrównany.Która z ukończonych realizacji, bazującychna Państwa rozwiązaniach, podoba sięWam najbardziej pod względem architektonicznym?WH: Wszystkie realizacje zaprojektowanei wykonane przez naszych pracowników sądobre, zależą jednak od zasobności portfelainwestora i pod tym względem możemy jeklasyfikować na duże, średnie i małe, ekstrawaganckie,skromne oraz praktyczne. Szczycimysię trudnymi realizacjami, które stanowiąintelektualne wyzwanie. Wdrażamy tam naszeautorskie rozwiązania, pozytywnie zaskakujemyinwestorów, architektów i zwykłych odbiorców.Dumni jesteśmy z obiektów, którerobią wrażenie i są dobrze odbierane przezużytkowników.Polski architekt to bardziej inżynier czyartysta?WH: Polski architekt jest inżynierem, artystą,menadżerem i ekonomistą. Świetnie łączywszystkie te funkcje i z powodzeniem wykorzystujewiedzę z każdej z tych branż.Czy mają Państwo jakieś niespełnionemarzenie. W jakim projekcie lub u jakiegoarchitekta chcieliby Państwo zaistnieć?WH: Każdy ma marzenia. My marzymyo nieskrępowanych możliwościach zarównotechnicznych, jak i finansowych. Marzeniao szklanych domach właśnie się spełniają,a my w tym pomagamy.Często spotykają się Państwo na szkoleniach,konferencjach, imprezach branżowych?WH: Jeśli tylko czas na to pozwala. Dużąwagę przywiązujemy do tego typu spotkań, pozwalająna wymianę doświadczeń, poszerzaniewiedzy. Pomimo wieloletniego doświadczenianaszych pracowników, wciąż się uczymy i dlategokorzystamy z każdej możliwości pozwalającejna poszerzenie horyzontów.Czego chcieliby Państwo życzyć polskimarchitektom?WH: Inwestorów ze wspaniałymi marzeniami,a także szerokich możliwości, fantastycznychpomysłów i współpracy z biuramii firmami takimi jak ALSAL. Zapraszamy dowspółpracy.fot. archiwum Alsal82 świat architektury świat architektury82 83świat architekturyświat architektury 83

WnętrzaZAMÓWIENIEINDYWIDUALNESieć Private Banking dla Alior Bank Polskaskosach występują w większości detali i elementówwykończeniowych. Dzięki indywidualnymprojektom mebli, ścian, wykładzin,sufitów, nic nie zakłóca logiki przyjętych rozwiązań.Zastosowano tu wiele płaszczyzn odbijającychświatło i powierzchnie z grafiką. Błyszczącefronty mebli, czarny refleksyjny sufit, listwyz polerowanej stali sprzyjają tworzeniu się iluzjii odrealnieniu wnętrz, co potęguje dodatkowobardzo starannie zaprojektowane oświetlenie.Kinkiety w strefie recepcji i poczekalni powstaływedług autorskiej koncepcji.Gruba, szlachetna wykładzina podłogowarównież została wykonana zgodniez projektem Roberta Majkuta. Główny motywto układ czarnych i żółtych linii, przeplatającychsię pod zmiennymi kątami na miedzianymtle. Ich rysunek odbija się w suficie,a to potęguje złudzenie ruchu, jakie wywołujądynamiczne pasma. Całość domykapionowy układ żółtych, świetlnych „żyletek”zlokalizowanych przy recepcji. Na ścianachpołożono tłoczone, jedwabne tapety w kolorzemiedzi i grafitu.Uwagę klientów przyciąga także monolitycznabryła recepcji wykonana z lakierowanegoMDFu, naturalnej skóry i szkła hartowanego,barwionego w masie. W strefie231Usługi typu Private Banking są przeznaczonedla najbardziej zamożnychi wymagających osób. Oprócz wysokich standardówobsługi i produktów finansowych,banki starają się nadać odpowiednią oprawęspotkaniom z klientem. Dlatego powstająwnętrza, w których architektura i design stojąna najwyższym poziomie światowym. ZapraszamyPaństwa do wizyty w najnowszejplacówce Centrum Private Banking Alior Banku,wykonanej według projektu i pod ścisłymnadzorem autorskim Roberta Majkuta, właścicielastudia Robert Majkut Design.InspiracjaIdentyfikacja wizualna banku została zaprojektowanaprzez White Cat Studio i nagro-dzona Złotymi Orłami 2008. Oparty na wizerunkuanioła stylizowanego na starą rycinęi trzech charakterystycznych kolorach: bordowym,żółtym i białym, system bardzo szybkowszedł do świadomości użytkowników usługbankowych. W związku z tym projektant postanowiłprzyjąć jego elementy jako osnowędo stworzenia koncepcji przestrzennej i formalnejwnętrz, dostosowując je do rangi projektowychpomieszczeń, swoich wyobrażeńoraz dotychczasowych doświadczeń. Ponadtostarał się zrezygnować z osadzania wnętrzaw konkretnym czasie i stylu architektonicznym,stąd zastosowanie rozwiązań klasycznych,czerpanych prosto ze źródeł designu – amerykańskichbiur z lat 50. i 60.W projekcie Robert Majkut zrezygnowałze stosowania bieli i bordo na rzeczkolorów: czarnego, miedzianego, szaregoi grafitowego. Rozróżnił w ten sposób wyglądpomieszczeń Private Banking od charakteruplacówek detalicznych, a także zadbało szczególną elegancję. Formy wnętrz i wyposażeniaoparł na czytelnym w logotypie zestawieniudwóch kwadratów. Te wielokrotniepowielane kształty, łączone ze sobą w najróżniejszychkonfiguracjach, są wszechobecne.Autor wskazuje na powstawanie bezpośrednichskojarzeń z tradycjami Bauhausu czy geometrycznymmalarstwem Pieta Mondriana.RecepcjaKoncepcja strefy wejściowej oparta zostałana linearności obecnej w logotypie. Pasyhoryzontalne, wertykalne i prowadzone poLokalizacja/Adres WarszawaProjektantRobert MajkutData opracowania 2007Data realizacji 2008InwestorAlior BankPowierzchnia całkowita 300 m 2Nadzór nad realizacją Majkut Design84 świat architektury świat świat architektury 85

Wnętrza4fot. archiwum Studio Robert Majkut DesignBudynek ratusza jest obiektem wolnostojącym,4-kondygnacyjnym, całkowiciepodpiwniczonym. Znajduje się w centrumśredniowiecznego rynku, otoczonygliwicką starówką. Przykryty został dachemstromym dwuspadowym o konstrukcjidrewnianej z murowaną wieżąo wysokości około 40 metrów. Głównewejście do gmachu znajduje się po stroniepołudniowo-zachodniej. Budynekma podcień arkadowy o wysokości jednejkondygnacji, zwieńczony tarasem.Tu znajduje się zejście do piwnic zajmowanychprzez lokal gastronomiczny.Zakres pracOstatnia znaczna przebudowa ratuszamiała miejsce około 1979 r. W 2000 r. zmodernizowanopiwnice, a dwa lata później wykonanorenowację elewacji. Przed remontemi przebudową z 2008 r. wnętrza obiektu niespełniały wymogów prawa budowlanego i byływarunkowo dopuszczane do eksploatacji.WNĘTRZAZ ROZMACHEMPrzebudowa wnętrz ratusza w Gliwicachpoczekalni ustawiono wysokiej jakości, markoweskórzane kanapy i fotele przy stolikachze szkła i stali chromowanej. Obszerną szafęumieszczono za reliefowymi drzwiami, którebędąc zamknięte, w żaden sposób nie zdradzająukrytych za nimi funkcji.GabinetyTuż za recepcją, oddzielone od niej szklanąścianą w kolorze antracytowym, znajdująsię pokoje do rozmów. Ich stylistyka zostałaznacznie „uspokojona” w stosunku do bogatejw bodźce przestrzeni wejściowej.Dominują tu stoły wykonane według oryginalnychprojektów Roberta Majkuta. Blatoparty na zestawionych ze sobą kwadratowychpolach, wzbogacony o wbudowaneurządzenia elektroniczne, wsparto na rozrzeźbionymw detale walcu ze stali chromowanej.Tak przygotowany mebel można wkażdym momencie przekształcić w jednostkęsłużącą prezentacji multimedialnej czy wygodnejpracy komputerowej. Stoły wykończonoczarnym, fortepianowym lakieremo wysokim połysku i naturalną, miękką skórą.Ściany zostały pokryte ciemnymi, jedwabnymitapetami. Ich kompozycję wzbogacono5reliefowym logotypem w lakierowanej naczarno zabudowie. Gabinety zamknięto czarno-białymisufitami, w których umieszczonoelementy oświetleniowe. Gładkie wykładzinypodłogowe stanowią tło dla pozostałych elementówwnętrza. Przed nadmiernym przegrzaniempomieszczenia chronią drewniane,szerokie żaluzje. W całości placówki dominujedostojna, szlachetna elegancja.PodsumowanieZajmując się designem od 1996 roku, studioRobert Majkut Design zdobyło doświadczeniew kreowaniu przestrzeni spójnych, aleo awangardowym charakterze. Dzięki temuudana i oryginalna realizacja dla Alior Bankustała się wyznacznikiem stylu dla całej sieciplacówek, które będą powstawać w innychmiastach Polski. Przeprowadzenie tak szerokozakrojonego projektu nie byłoby możliwebez otwartej postawy inwestora i zainwestowaniaw dobry design.Prace projektowe obejmowały swoimzakresem wnętrza kondygnacji nadziemnychobiektu. Na każdym etapie były uzgadniane zeŚląskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,gdyż ratusz znajduje się w rejestrzeod 1960 r. Większe przebudowy nie mogłymieć miejsca, więc podstawowe elementynośne budynku pozostały nienaruszone. Usuniętonatomiast ścianki działowe z lat siedemdziesiątychoraz wykonano otwór w stropachw celu przeprowadzenia szybu windy.1 Strefa poczekalni2 Gabinet spotkań z indywidualniezaprojektowanym stołem3 Recepcja4 Dynamika przestrzeni5 Szafa z reliefowymi drzwiami1 286 świat architekturyświat świat architektury 87

Rzut II piętraPo uzgodnieniu z konserwatorem zabytkówwstawiono nowe, wzmocnione drzwi wejściowez litego dębu, nawiązujące swoim charakteremdo zabytkowej elewacji.Program użytkowyW ratuszu na parterze mieści się obecnieSala Ślubów (sala wielofunkcyjna), reprezentacyjnyhall oraz szatnia i portiernia. Na I piętrzezlokalizowano salę konferencyjną orazbankietową z zapleczem. Istnieje możliwośćpołączenia ich w pomieszczenie jednofunkcyjne(np. salę wystawienniczą). Kolejna kondygnacjama salę sesyjną z widownią i klubRady Miejskiej (z możliwością utworzeniaz nich pomieszczenia jednoprzestrzennego),pokój biurowy wielofunkcyjny (urzędnikówstanu cywilnego lub obsługujący salę). Ponadtona każdym poziomie znajdują się sanitariaty,a pomiędzy parterem i II piętrem funkcjonujedźwig dla osób niepełnosprawnych. Ostaniakondygnacja w formie poddasza przeznaczonazostała na pokoje biurowe, pomieszczeniagospodarcze, wentylatornię, serwerownięi pomieszczenie porządkowe.Ze względu na bezpieczeństwo sale niemieszczą więcej niż 50 osób. Wnętrza dlawiększej liczby użytkowników wymagają wielokierunkowejewakuacji, której zapewnienienie jest możliwe w zabytkowym budynku.Wykończenia i materiałyMagdalena Płocica wskazuje: We wnętrzachzastosowaliśmy amerykańskie, niepalne,lateksowe tapety projektantki CareyLind, hiszpański marmur, francuskie firankiz delikatnej koronki i... polski parkiet jesionowy.Został on specjalnie impregnowanyolejem, który kolejnymi warstwami pracowiciewcierano w drewno. Tradycyjna technikapozwoliła nie tylko uzyskać interesujący kolor,ale też zachować i zakonserwować materiałna lata. Drewno jesionowe znajduje się napodłodze, na mobilnych ścianach działowychoraz meblach w postaci forniru – wszystkozostało wykonane na specjalne zamówienie.Kondygnacje zostały podzielone nastrefy kolorystyczne. Czerwień ze złotemzastosowana w Sali Rajców to ciężkie zestawieniesymbolizujące dostojeństwo,powagę i prestiż. Ma świadczyć nie tylkoo randze miejsca, lecz także je wizualnieobniżać. Zimny błękit w Sali Ślubów stanowisubtelne tło dla sukien ślubnych, a lekki,transparentny beż sali konferencyjnej mapomagać w skupieniu w czasie spotkań.Marmury zastosowane nie tylko na podłogach,ale również na koronie sali sesyjnej torozwiązanie nieszablonowe.Architekt podkreśla: W fazie projektowaniazwracaliśmy szczególną uwagę na akustykę– współpracowaliśmy ze specjalistamiw tej dziedzinie i wykonaliśmy badania, żebyzminimalizować niepożądane odbicia dźwięku.Tym samym mieliśmy wpływ na polepszeniejakości pracy i zmniejszenie zmęczeniaprzebywających tam osób. Zastosowaliśmymonolityczne sufity podwieszane, które zdecydowaniepoprawiają akustykę wnętrz,a tym samym komfort użytkowania obiektu.34fot. Magdalena PłocicaZałożenia i inspiracjeArchitekci inspirowali się wnętrzami NationalGallery w Londynie. Jest ona doskonałymprzykładem potraktowania budynku zabytkowegow sposób nowoczesny, bez odbieraniamu historycznego klimatu. Tak o głównych założeniachprojektowych mówi architekt MagdalenaPłocica: Zależało nam na jednoznacznejidentyfikacji wnętrza jako posiadającego historię,ale osadzonego w realiach XXI wieku. Chcieliśmyuniknąć surowego, odhumanizowanegowrażenia, jakie daje zastosowanie betonu, stali,szkła, tak preferowanych przez architektów,a nielubianych przez codziennego użytkownika.Warunki niezbędne do prawidłowegofunkcjonowania budynku ratusza zostały osiągniętedzięki odpowiedniej i zgodnej z życzenieminwestora lokalizacji miejsc o funkcjachużytkowych. Cały obiekt został powtórnieskomunikowany, zadbano o dostosowanie doaktualnych wymogów dróg ewakuacyjnychi wyposażenia budynku. Wprowadzono windędla osób niepełnosprawnych. Wymieniono elementywystroju wnętrz, w tym posadzki, okładzinyścian i stropy. Całość obiektu po przebudowiespełnia warunki techniczno-budowlane,sanitarne, BHP i jest zgodna z polskimi normami.Przeprowadzone praceW trakcie prac wykonawczych przebudowiepoddano większą część pomieszczeń.Powiększono szerokość użytkową schodówi spoczniki klatki schodowej oraz wykonanowindę dla osób niepełnosprawnych. Dodatkowowprowadzone zostały elementy ochronyprzeciwpożarowej.Najtrudniejszym momentem przebudowybyło wykonanie szybu windy dla osób niepełnosprawnychdo poziomu II piętra, bez posadawianiajej na fundamencie. Po odpowiednimwzmocnieniu opiera się ona na stropie lokalugastronomicznego. Z myślą o osobach niepełnosprawnychzaprojektowano także podjazddla wózków inwalidzkich, główne ciągi komunikacyjnena poszczególnych piętrach orazdwie toalety.Kolejnym zagadnieniem problematycznym,z którym musiano sobie poradzić, byłzły stan zabytkowej cegły, co okazało się dopierona etapie budowy po zdjęciu tynkówz lat 70. Projektantka mówi: Musieliśmy zastosowaćspecjalną mieszankę tynków, by niepogarszać ich stanu. Niestety, uniemożliwiłonam to pozostawienie odsłoniętej cegły na klatceschodowej, jak pierwotnie planowaliśmy. Utrudnieniemprzy prowadzeniu instalacji, przedewszystkim klimatyzacyjnej, był zakaz naruszaniaistniejącej tkanki zabytkowych ścian orazniska wysokość kondygnacji. W związku z tymprecyzyjnie projektowano przekroje przewodówwentylacyjnych – w tak niewielkimi starym budynku trudno znaleźć miejsce napotężne centrale wentylacyjne. Ostateczniejedna stanęła na tarasie, a druga na poddaszu.Wprowadzono całkowicie nowe instalacjewentylacyjne, wodno-kanalizacyjne, elektrycznei słaboprądowe oraz komputerowełącza internetowe do Urzędu Miejskiego,także te związane z monitoringiem urządzeńoraz sygnalizacją ewentualnych prób włamań.Lokalizacja/adres Gliwice, Rynek 1Pracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciPracownia Architektoniczna Mezzaninomgr inż. arch. Magdalena Płocicaarch. Magdalena Płocicaarch. Magdalena Płocicaarch. Daniel PłocicaData opracowania 2006–2007Data realizacji 2008–2009InwestorGmina GliwicePowierzchnia całkowita 854,4 m 2Powierzchnia zabudowy 419,5 m 2Kubatura brutto 5 475 m 3Generalny wykonawca1– Budynek ratusza z zewnątrz2- Sala sesyjna rady miejskiej3- Widok wnętrza sali secesyjnej4- Hall wejściowy5- Sala Ślubów6 Klatka schodowaFirma remontowa Welbud z Tarnowskich Gór5688 świat architektury świat świat architektury 89

LifestyleWIELKI BŁĘKITChcecie zobaczyć ośmiornicę, która w celu kamuflażu zmienia ubarwieniei kształt skóry? A może murenę przyczajoną w skalnym zakamarkui czyhającą na ofiarę? Jeśli tak, to nie ograniczajcie się dofilmów przyrodniczych, tylko sami zanurkujcie w błękitną otchłań.W Polsce nurkowanie przestało być jużsportem zarezerwowanym dla wąskiegogrona pasjonatów. Coraz więcej urlopowiczówwybiera podwodne eskapady jakopomysł na wakacyjną rozrywkę. Zanimjednak przystąpimy do eksplorowania głębin,trzeba przejść kurs i zaopatrzyć sięw odpowiedni sprzęt.Fajka, skarpety i inneKomfort przebywania w wodzie w dużejmierze zależy od dobrze dopasowanegoekwipunku. W końcu nikt z nas niechciałby pływać z maską pełną wody lubpłetwami, które ocierają stopy. Nieuzbrojoneoko ludzkie, przygotowane do widzeniaw atmosferze powietrza, wskutekzmniejszonej różnicy w gęstości ośrodków(woda-soczewka) widzi pod wodą obraznieostry. Właściwości wody sprawiają jednak,że obiekty są trzykrotnie większe niżw rzeczywistości. Dobrze dobrana maskazapewni nam duży kąt widzenia zarównow pionie, jak i w poziomie. Rurka, zwanafajką, pozwala oddychać bez unoszeniagłowy ponad powierzchnię wody. Zaawansowanemodele w znaczym stopniuuniemożliwiają dostanie się wody do fajki.Płetwy odpowiadają za sprawne poruszaniesię w podwodnej przestrzenii spełniają rolę efektywnego napędu. Typkaloszowy zakłada się na gołe stopy lubskarpetę neoprenową. Mają one jednakmniejszą siłę ciągu, dlatego większośćnurków wybiera płetwy paskowe, którewymagają zakupu butów neoprenowych.Dzięki nim można swobodnie poruszaćsię bez płetw po kamienistych plażach.Podeszwy butów nurkowych zapewniająstabilność przy chodzeniu po śliskich skałachoraz dnie, a także chronią nasze stopyprzed ostrymi muszlami czy oparzeniami.Jest to przydatne zwłaszcza dla naukowców,którzy schodzą pod wodę, by zbieraćpróbki i obserwować florę i faunę.Mało doświadczeni ograniczają się dopływania przy powierzchni. Śmiali i zdolnido wstrzymania oddechu na dłuższą chwilę,nurkują głębiej. Ci bardziej bojaźliwi zabezpieczająsię kapokiem umożliwiającymutrzymanie dodatniej pływalności.Tanie pływanieKursy nurkowania i snorkelingu (pływaniepowierzchniowe tylko ze sprzętemABC, czyli rurką, maską i płetwami) są nietylko rozrywką dla bogatych. Szkolenia zaczynająsię już od 900 złotych. Przystąpićdo nich mogą nawet ośmioletnie dzieci.Wystarczą chęci i zaświadczenie lekarskieo braku przeciwwskazań do uprawianiatego sportu.jest w nich przejrzystość i niższa temperaturawody niż za granicą. Nasi rodacynajczęściej nurkują w Morzu Czerwonymu wybrzeży Egiptu.Atrakcje MorzaCzerwonegoPogoda w Egipcie pozwala na całorocznezwiedzanie podwodnego świata.W styczniu temperatura wody wynosiwówczas tylko 20°C, w październikuzaś wzrasta do 29°C. Gdy schodzimypod wodę z instruktorem, czujemy siębezpiecznie, co pozwala nam spokojnieprzyjrzeć się każdej ciekawostce floryi fauny. Wybrzeża Morza Czerwonegoobfitują w rafę koralową. Przybieraćmoże ona różną postać: ogrodów,ścianek dochodzących do piaszczystegodna lub opuszczających się w głębiny,czy też ergów – odosobnionych strukturo różnorakich kształtach, np. maczugi.Podwodne safarii wojenny wrakPoziom rodzimych instruktorów nieodbiega od standardów światowych.Zwłaszcza od chwili, gdy w kraju pojawiłasię organizacja PADI (Professional Associatonof Diving Instructors). Aby nurkować,nie trzeba posiadać specjalnych umiejętnościani być niezwykle wysportowanym.Polskie zbiorniki nie są jednak dobre dostawiania pierwszych kroków, bo mniejszaCoraz większą popularność zyskujenowy typ turystyki morskiej – safari nurkowe.Jego celem jest spotkanie rekinabiałopłetwego lub rekina młota. Takiewyprawy nigdy nie odbywają się samodzielnie.Nurkom towarzyszą instruktorzy,którzy wiedzą jak się zachować, gdyrekiny zaczynają turystom okazywać zbytduże zainteresowanie.90 świat architektury świat świat architektury 91

Lifestyle Nie mniej interesująca jest eksploracjanajbardziej spektakularnego wraku MorzaCzerwonego, czyli frachtowca Thistlegorm.W październiku 1941 roku parowiectransportował z Glasgow zaopatrzenie dlabrytyjskiej 8 Armii stacjonującej w Egipcie.W swoją ostatnią podróż statek wyruszyłdo Egiptu, gdzie został zaatakowany przezniemieckie bombowce. Kilkadziesiąt latpóźniej miłośnicy podwodnych eskapadmogą podziwiać m.in. lokomotywę, którasiłą wybuchu wyleciała ze statku, jeepy,motory, elementy samolotów oraz działkaprzeciwlotnicze.W Polsce też możnaCudze chwalicie, swego nie znacie?Nic z tych rzeczy. Polska jest także wspaniałymmiejscem, gdzie można uprawiaćnurkowanie. W południowej części krajuatrakcyjne są kamieniołomy. Na północynie brakuje zaś czystych jezior. Ryby„wiszące” w toni wyglądają inaczej niż nahaczyku wędki. Ciekawym zjawiskiem sątakże ławice drobnicy, które płyną u naszegoboku i towarzyszą przez dłuższy czasniczym nurkowy partner. No i jest jeszczeBałtyk, na dnie którego znajduje się mnóstwowraków. Sporo z nich zatonęło podczasdziałań II wojny światowej. Na dniespoczywają również stosunkowo młodewraki, które można eksplorować, np. JanHeweliusz – prom, który zatonął 13 stycznia1993 roku w drodze ze Świnoujścia doYstad w Szwecji. Pozazdrościć Egipcjanommożna za to temperatury wody. Przy wrakuHeweliusza waha się ona w granicachzaledwie 5–10°C.Czy to ciepłe wody południowe, czynieco chłodniejsze krajowe, nurkowaniestało się dla wielu Polaków pasją, która oddalaod monotonii życia codziennego. Jeślichcecie swój wolny czas spędzić aktywniei przeżyć podwodną przygodę, nie zwlekajcie.Błękitna otchłań na was czeka.fot. archiwum Diving-StarsŁazienka skąpana w świetleTechnolux stworzył serię lamp łazienkowychz linii Bathroom. Z matowegoaluminium wykonano kinkiety Missouri,które szczególnie efektownie wyglądają naścianie utrzymanej w ciemnej kolorystyce.Mleczne szkło i stal chromowana pozostałychlamp współgrają z lśniącą armaturąi jasnymi kafelkami. W okolicach wannylub prysznica sprawdzają się lampy Tahoeoraz Garda z prostymi, geometrycznymioprawami występującymi w licznych kolorach.Nie zaszkodzi im nawet bezpośrednistrumień wody, co gwarantuje współczynnikochrony IP 65.www.technolux.plZegary w kształcie krajówNa rynku dostępny jest zestawtrzech ściennych zegarów strefowychmarki SUCK UK, dzięki którym dowiemysię, jaka godzina jest w innejstrefie czasowej. Dokładność urządzeniazapewnia mechanizm kwarcowy.Największym wyróżnikiem sąnatomiast cyferblaty (stalowe, białe)wykrojone w kształt granic USA,Wielkiej Brytanii i Chin.www.designerski.plKolorowe notebookiSeria notebooków multimedialnych firmySony powiększyła się o dwa nowe produktyz szybkim dostępem do Internetu – „bez uruchamianiakomputera”. Pierwszy model Vaio Ez 14-calowym ekranem cechuje żywa kolorystykaobudowy oraz wyświetlacz panoramicznyo rozdzielczości 1600 x 900 pikseli. Kolejny,z dużym, 17-calowym ekranem, ma wydajnąkartę graficzną, klawiaturę z pełnowymiarowymblokiem numerycznym oraz kontrastowywyświetlacz z podświetleniem LED.www.sony.plNowe naczynia firmy AltomŚwietna jakość zdjęćAparat fotograficzny DMC-G2 firmyPanasonic pozwala na ustawienie ostrości,parametrów ekspozycji i zwolnieniemigawki poprzez jedno dotknięcieekranu. Na uwagę zasługują: wyświetlaczLCD o przekątnej 3,0 cala orazwizjer 1,4x (0,7x), pracujące w trybieLive-View. Filmy nagrane w formatachMotion JPG i AVCHD Lite można odtwarzaćna ekranie telewizora. Tryb MyColour oferuje siedem predefiniowanychustawień kolorystycznych i jedenprogram niestandardowy dopasowanydo obiektu, a tryb Movie P pozwala sterowaćprzysłoną podczas nagrywania.Aparat dostępny jest w trzech kolorach:czarnym, czerwonym i niebieskim.www.panasonic.plLinia BLACK BEAUTY z kolekcji PorcellanaAristocratica marki Vittore Comfortoto idealne naczynia do eleganckiej kuchni.Atutem kompletu jest jakość i przydatnośćw każdym domu. Specjalnie ukształtowanedno patelni oraz żłobienia wewnątrzsprawią, że potrawybędą przygotowywane szybkoi smacznie. W zestawieznajdują się: patelnia (o średnicyod 20 do 32 cm), rondelz uchwytem lub dwoma, patelniaWOK (20 i 27 cm), kwadratowa patelniagrillowa i garnek (20 i 24cm). Wszystkienaczynia posiadają szklane pokrywy.www.altom.plZastawa stołowa TulipZastawa stołowa Tulip marki Altom Designto połączenie białej porcelany, florystycznychzdobień i klasycznej formy.Serwis obiadowo-kawowy wykonanoz najwyższej jakości białej ceramiki, którejnadano proste, praktyczne kształty. Wyraziste,czerwone dekoracje wzbogacono o delikatne,zielone elementy. Zastawa stanowi doskonałedopełnienie wystroju modernistycznychwnętrz, a minimalistyczny fason naczyń idealniewpisuje się w wymogi najnowszych trendów.www.pieknowdomu.plArtykuł powstał przy współpracyz Centrum Nurkowym Diving-Stars.92 świat architektury świat świat architektury 93

2 / 2010Wydawca:W.A. sp. z o.o.hgschmitz.deISSN: 2081-6413Adres Wydawcy i Redakcji:ul. Szewska 3a50-053 Wrocławtel. 71 369 93 49fax 71 369 93 31Redaktor Naczelna:dr inż. arch. Joanna Jabłońskatel. 71 369 93 62j.jablonska@swiatarchitektury.comSZTUKA ARCHITEKTURYTeatr Rozrywki w Chorzowie – spojrzenie autorskiePORT LOTNICZYBudowa terminala odpraw pasażerskich we WrocławiuSPLATANIE PRZESTRZENIBudynek biurowo-usługowy w WarszawieSekretarz Redakcji:Szymon Ciachtel. 71 369 93 49sz.ciach@swiatarchitektury.com„świat architektury”– nowy miesięcznik dla architektów.OTWARTA PRZESTRZEŃDLA TWOICH POMYSŁÓW!Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacjazostała już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatniena naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatniemiesięcznik „świat architektury”?Skontaktuj się z nami!biuro@swiatarchitektury.comtel. 71 369 93 45„świat architektury” to nowy miesięcznikdla architektów, w którym prezentujemynajnowsze realizacje polskich biur projektowych.Magazyn dystrybuowany jest do biurarchitektonicznych, jak również inwestorów,właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,Wydziałów Architektury Urzędów Miast oraz banków.Zapraszamy na naszą stronę:www.swiatarchitektury.com,gdzie dostępne jest aktualne wydanie.94 świat architekturyKorekta:Maja KadłubekAutorzy:Marta Głowacka,Paweł Kraus, Magdalena Maszczyk,Grzegorz Mazur, Adam Osiński, Marcin SzczelinaKierownik Projektu:Magdalena Buczektel. 71 369 93 45m.buczek@swiatarchitektury.comDział marketingu i reklamy:Karolina Cawricztel. 71 369 93 48k.cawricz@swiatarchitektury.comSzymon Ciachtel. 71 369 93 49sz.ciach@swiatarchitektury.comRedaktor techniczny:Tomasz GłowickiDruk:MeCo Media Communications GmbHWiedeń, AustriaRedakcja zastrzega sobie prawo do skracaniai adiustacji tekstów, zmiany tytułów orazniepublikowania ich bez podania przyczyny.Wszystkie materiały publikowane na łamach„świata architektury” objęte są prawem autorskim.Przedruk i udostępnianiewyłącznie po uzyskaniu zgody redakcji.Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treśćzamieszczanych ogłoszeń i reklam.©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.Wrocław 2010Nowy natynkowy wideounifon Gira jest dostosowany do stylistyki osprzętu elektrycznego.Głośnomówiący wideounifon Gira zawiera najnowocześniejszą technologię w najmniejszej obudowie. Wysokiejrozdzielczości kolorowy wyświetlacz TFT oferuje doskonałej jakości obraz, a dzięki technice pojemnościowej możebyć obsługiwany lekkimi muśnięciami palca. Wygląd wideounifonu jest zgodny z liniami stylistycznymi Gira, dziękiczemu zapewnia wyjątkową swobodę w wyborze kolorów oraz kształtów ramek i jest idealnie dostosowany dowzornictwa wyłączników i gniazd. Doskonałość doceniona nagrodami iF product design, red dot award i Plus X Award2009. Więcej informacji: tel.: 022 878 03 55, faks: 022 846 47 45, email: biuro@tema.pl lub www.gira.pli www.gira.de/tuerkommunikationNa zdjęciu; z lewej: Gira Wideounifon nt., z prawej: zestaw podwójny – wyłącznik przyciskowy i gniazdo wtyczkowe,program stylistyczny Gira Esprit, szkło C umbra / kremowy z połyskiem