udhezues HOP HOP.indd - Albas

Udhëzues për përdorimin e dosjesHOP-HOP(për mësueset dhe prindërit)

A. Plan orientues për realizimin e objektivave4

B. Modele të zhvillimit të mësimitMë poshtë po japim disa modele se si mund të punohet me këtë libër.Formimi gjuhësorMësimi 5 - PËRRALLA E TRE DERRKUCËVEErdhi dimri. Filloi të frynte një erë e fortë. Shtëpiaprej kashte u prish menjëherë. Derrkuci u trembse mos vinte ta hante ujku dhe shkoi te derrkucime shtëpi prej thupre. Por era fryu më fort. Edheshtëpia prej thupre u shemb. Të dy derrkucët tëfrikësuar nga ujku, shkuan te shtëpia me tulla ederrkucit punëtor. Kjo shtëpi ishte e fortë dhe eranuk e rrëzonte dot. Ata shpëtuan nga ujku.”Hapi IHapi i parë i këtij mësimi ka si qëllim të drejtojëvëmendjen e fëmijëve të vërejnë me kujdesfi gurën dhe të emërtojnë objektet që shikojnë aty,si dhe të njohin përrallën në vija të përgjithshme, tëpërshtatur për këtë moshë (pa hyrë në detaje).Mësuesja, pasi sigurohet që të gjithë fëmijët ishohin fi gurat (objektet) e fl etës, mund t’i pyesëata duke i ndihmuar gjatë përgjigjes:- Çfarë janë këta? Tregohen derrkucët.- Çfarë mbajnë në duar derrkucët?- Çfarë janë këto? Tregohen shtëpitë.- Çfarë ngjyre janë shtëpitë?- Çfarë ngjyrë kanë tullat? Po kashta?Po degët (thupra)?- A keni dëgjuar përrallën e tre derrkucëve?Mësuesja në këtë moment e tregon përrallënshkurt dhe me fjalë të thjeshta:“Na ishin njëherë tre derrkucë. Po vinte dimridhe ata vendosën të ndërtonin shtëpitë e tyre.Derrkuci i parë ishte dembel. Ai mori kashtë dhebëri shumë shpejt një kasolle. Derrkuci i dytë morica degë të holla (thupra) dhe e ngriti shtëpinëshpejt. Kurse derrkuci i tretë, ishte shumë punëtor.Mori tulla të kuqe dhe dalëngadalë bëri një shtëpishumë të bukur dhe shumë të fortë.Hapi IINë këtë fazë, mësuesja synon që fëmijëttë tregojnë përrallën (me fjali të shkëputura),nëpërmjet personazheve dhe veprimeve të tyre.Hapi IIIU kërkohet fëmijëve të lidhin personazhet meobjektet, që kanë lidhje me to.Për realizimin e kërkesës në fl etë mund tëdrejtohen këto pyetje:- Cili derrkuc ka kashtë në dorë?- Cilën shtëpi ka ndërtuar ky derrkuc?Lidhe shtëpinë me derrkucin.- Cili derrkuc ka thupra në dorë?- Po derrkuci me tulla?- Vendos gishtin te derrkuci më dembel.- Vendos gishtin te derrkuci më punëtor.- Cila shtëpi u shemb e para? Po e dyta?- Cila shtëpi është më e fortë?- Te cila shtëpi nuk hyn dot ujku? Pse?Hapi IVNë këtë fazë, synohet integrimi me matematikën.Mësuesja kërkon që fëmijët të mësojnë tënumërojnë deri në tre, nga personazhet dheobjektet e përrallës. Ajo pyet:- Sa derrkucë ka?- Sa shtëpi ka?- Cili do të numërojë shtëpitë?- Cili do të numërojë derrkucët?- A mund të nxirrni 1 gisht?9

- A mund të tregoni dy lapsa?- A mund të numëroni deri në tre?Nëse ka vështirësi, mësuesja numëron 1, 2, 3.Fëmijët përsërisin në kor.Hapi VPunohet faqja e dytë e fl etës. Në këtë faqe bienë sy integrimi i formimit matematikor, artistikdhe shkencor. Këtu synohet njohja e grafi kës sënumrave 1, 2, 3, vizatimi i elementeve mbi kurrizine mollëkuqes dhe ngjyrosja e fi gurave.Fëmijët vizatojnë te fi gura poshtë elementetqë mungojnë (antenat dhe tre topat në kurriz,i ngjyrosin me të zezë). Pastaj ata ngjyrosinnusepashkën me ngjyrë të kuqe.Te ushtrimi i dytë, fëmijët duhet të numërojnëfrutat sipas çdo rasti. Mësuesja mund t’i pyesë:- Sa mollë ka në fi gurë? (3)- Rrethoni numrin tre.- Sa banane ka në fi gurë? (1)- Rrethoni numrin një........(dhe kështu meradhë)Te ushtrimi i parë, fëmijët mësojnë emrin einsektit dhe bëhen të kujdesshëm për detajet. Kjorealizohet me pyetjet:- A e njihni këtë?- Çfarë ngjyrë ka mollëkuqjaose nusepashka?- Çfarë mungon te fi gura poshtë?- A i ka sytë?- Po antenat?....Hapi VI (veprimtari praktike)Elementet e kësaj faqeje mund të shërbejnëdhe në formime të tjera, si ai shkencor, shoqërordhe artistik.- Mësuesja i shfrytëzon informacionet emësimit për të shpjeguar stinën e vjeshtës a tëdimrit, nëpërmjet erës dhe të ftohtit.- Mësuesja nxjerr në pah veprimin e drejtë dheveprimin e gabuar të derrkucëve, si dhe sjelljen emirë për të ndihmuar njëri-tjetrin në rast rreziku.- Mësuesja mund të realizojë “Lojën në role”,teatrin “3 derrkucët”. Ajo mund të sjellë në klasëtre derrkucë lodra dhe t’ua ndajë rolet tri fëmijëvemë të shkathët të grupit.10

Formimi matematikorMësimi 4 - VEZËT E PULAVEnjë të dhënë shkencore, se të vegjlit e pulave dalin ngavezët. (kjo situatë do të përsëritet në një shkallë më tëlartë vështirësie te mësimi Veza e strucit, ku nëpërmjetfi gurave jepen etapat e daljes së vezës së strucit).Kjo realizohet nëpërmjet pyetjeve të njëpasnjëshmeose nëpërmjet rrëfi mit të mësuesit.Hapi INë këtë faqe synohet të mësohet kuptimi i numrit dhetë numërohet deri në katër.Pasi fëmijët shohin me vëmendje fi gurën dhe objektetnë të, mësuesja mund të pyesë:- A keni parë pula?- Ku i keni parë?- Sa pula janë në fi gurë?Le t’i numërojmë së bashku: 1, 2, 3, 4- Çfarë janë këto “gjërat” e bardha?- A ju pëlqejnë vezët?- Po zogjtë e vegjël, çfarë ngjyrë kanë?- Sa vezë ka bërë pula e parë? (2)- Sa zogj do të dalin nga dy vezët? (2)- Lidh dy vezët me dy zogjtë...Vazhdon e njëjta procedurë dhe për tre rastet e tjera.Fëmijët lidhin numrin e vezëve me numrin e zogjve. Nëmënyrë intuitive ata shohin ku ka më shumë dhe ku kamë pak. Pra, kështu ata marrin dhe kuptimin e numritnëpërmjet sasisë.Që në këtë fazë shfaqet integrimi me formimingjuhësor dhe shkencor. Mund të sajohet një ngjarje asituatë duke dhënë dhe informacione shkencore.“Na ishin njëherë 4 pula që jetonin të lumtura nëfermën e tyre. Një ditë të bukur ato dolën nga koteci(shtëpia e tyre) dhe i bënë vezët në bar. Nga vezëtdolën zogjtë, por ata u ngatërruan. Pulat nëna kërkuanndihmë që të gjenin të vegjlit e tyre.”Formimi shkencor: në mënyrë intuitive fëmija merrHapi IIFaqja e dytë e mësimit ka dy ushtrime, në tëcilat shkrihen elementet matematikore me atoartistike. Te ushtrimi i parë, fëmijët shohin mekujdes çdo element të fi gurës lart.Për të drejtuar punën e tyre, mësuesja mundtë pyesë:- A shikoni lule në fi gurë?- Sa këmbë ka rosaku nënë?- Sa fëmijë janë prapa tij?- A janë të gjitha lulet te fi gura e dytë?- A mungon ndonjë zog i vogël?- Vizatoji ato që mungojnë.Për realizimin e ushtrimit të dytë, mësuesjamund të përdorë kartonë, në të cilën janë tëshkruara numrat: 1, 2, 3, 4. Ajo nxjerr kartonin menumrin 1 dhe pyet fëmijët:- A i gjeni te fl eta dy tullumbacetqë tregojnë numrin 1?- Lidhini tullumbacet që tregojnë këtënumër.Kjo ndihmon edhe fëmijët që e njohin këtë11

numër, por edhe ata që nuk e njohin. Pasi shohinkartonin, ata i lidhin fi gurat e njëjta lehtësisht.Kështu vazhdohet edhe për rastet e tjera.Hapi III (veprimtari plotësuese)Elementet e kësaj faqeje mund të shërbejnëdhe për formimin gjuhësor apo artistik:- Fëmijët mund të vizatojnë tullumbace mengjyra të ndryshme në fl etë të bardhë.- Mësuesja mund t’i nxisë fëmijët të tregojnëhistori a ngjarje për secilin ushtrim.Formimi shkencorObjektivi:Dallimi i gjërave të ftohta nga gjërat e nxehtaMësimi 39 - VITI I RIHapi II.Integrim me gjuhën;- emërtimi i objekteve- pasurimi i fjalorit- ndërtimi i fjalive- tregimi rreth festësHapi III.Punohet faqja e dytë. Fëmijët bashkojnë pikatpër të ndërtuar bredhin, vizatojnë zbukurimetdhe i ngjyrosin.Hapi IFutet fëmija në situatën e Vitit të Ri. Kjo festëndodh në stinën e dimrit, kur është shumë ftohtë.Mësuesja duhet t’ia bëjë të qartë fëmijës se kady mjedise: brenda dhe jashtë. Brenda në shtëpiështë ngrohtë, sepse është ndezur zjarri në oxhak,ndërsa jashtë është ftohtë, sepse ka rënë dëborë.Por brenda në shtëpi ka edhe gjëra që janë tëftohta, sepse mbahen në frigorifer. Nëpërmjetpyetjeve të ngjashme me ato të mësipërmetmësuesja shpjegon konceptin të nxehta, tëftohta. Ajo tregon figurat dhe kërkon nga fëmijëttë dallojnë cilat gjëra janë të ftohta dhe cilat tënxehta nga përvoja e tyre e përditshme.Hapi IV.Ky mësim është mirë të zhvillohet në prag tëfestës. Fëmijët mësojnë këngë, vjersha për Vitine Ri, zbukurojnë mjedisin, bredhin dhe festojnë sëbashku.12

II. UDHËZIME PËR PRINDËRITNëse kjo paketë përdoret në kushte shtëpie,është e mira që prindërit të konsultohen meudhëzimet që kemi dhënë për mësueset.Pavarësisht se ata nuk do të zhvillojnë gjerësishtprogramin, e rëndësishme është të ndjekin disakëshilla.Prindërit nuk duhet të mjaftohen vetëm meatë që fëmija i lidhi saktë objektet me njëri-tjetrinapo ngjyrosi faqet bardhezi. Një fl etë, që i përketnjë mësimi të caktuar me titullin përkatës, i ka tëintegruara të pesë linjat që ndihmojnë në zhvillimine fëmijës, si:- Të folurit dhe të dëgjuarit. Është erëndësishme që fëmija të nxitet nga prindërit tëfl asë rreth fi gurave, të cilat janë konceptuar sitekste më vete, me situata të ndryshme, prandajfëmija, pasi ta ketë dëgjuar më parë situatën ngaprindërit, e ka më të lehtë ta ritregojë dhe ta lidhëme jetën e tij të përditshme, si dhe të gjykojë(sigurisht brenda moshës) për veprimet e drejtaapo të gabuara, për sjelljet e mira apo jo të mira.- Të vëzhguarit. Çdo faqe ka shumë elementeqë kërkojnë një vëzhgim të vëmendshëm prejfëmijës. Nuk mjafton që fëmija të realizojë vetëmkërkesën themelore të mësimit, por prindi duhet tanxitë të vëzhguarin e fëmijës dhe tek elementet etjera. Nëse në faqen e parë fëmija dallon objektetme ngjyra, në faqen e dytë bardhezi ai duhet tënxitet që në mënyrë të pavarur t’i mbushë këtofi gura me ngjyra, nëpërmjet fantazisë së tij.- Të lexuarit. Në këtë moshë fëmija lexonfi gurën prandaj prindërit nëpërmjet fi gurave duhettë nxitin fëmijët të ritregojnë ose të sajojnë tekstetë shkurtra me imagjinatë. Gjithashtu në mënyrëintuitive fëmija lexon edhe grafi kën e shkronjësapo të numrit.- Të shkruarit. Në këtë moshë të shkruarit efëmijëve realizohet nëpërmjet këtyre formave:lidhshenorrethongjyrosshkruaj1 2 3gjejrrugenDuhet të mbahet parasysh se në moshën 3-4vjeç, e rëndësishme është që fëmija të ushtrojëdorën, pavarësisht se vizatimet dhe ngjyrosjet etij duken si shkarravina. Në këtë moshë `prirjaështë të ngjyrosë sipërfaqe shumë të vogla, tëkufi zuara me linja.Kjo paketë është parashikuar të zhvillohet përnjë kohë të gjatë dhe është mirë që fëmija të mosmbingarkohet me zgjidhjen e disa mësimevenjëherësh. Ndërsa ato mësime që prindi mendonse janë në një shkallë vështirësie të lartë, mund t’ilërë që fëmija t’i zhvillojë më vonë.13

PËRMBAJTJAMësimi 1. Këpucët e shumëkëmbëshitMësimi 2. Ditëlindja e urithitMësimi 3. Kafshët në kashtëMësimi 4. Vezët e pulaveMësimi 5. Përralla e tre derrkucëveMësimi 6. Kafshët ndërrojnë bishtinMësimi 7. Macet e urituraMësimi 8. Derrkuci fajtorMësimi 9. Dhuratat e natyrësMësimi 10. Kafshët nën kusi.Mësimi 11. Arushët e gëzuarMësimi 12. Kafshët e gëzuaraMësimi 13. Familja e mbretit LuanMësimi 14. Engjëjt dhe zemratMësimi 15. Miu akrobatMësimi 16. Fluturon...fl uturon...Mësimi 17. Përralla e BorëbardhësMësimi 18. Banja e kafshëveMësimi 19. Kafshët qesharakeMësimi 20. Në kopshtin zoologjikMësimi 21. Në Polin e VeriutMësimi 22. Përralla e iriqit me mollëtMësimi 23. Piktori harraqMësimi 24. Tri bluzat e thururaMësimi 25. Dita dhe nataMësimi 26. Mëngjesi imMësimi 27. Gabimet e vëllaitMësimi 28. Hëna mbi liqenMësimi 29. Përralla e SirenësMësimi 30. Shiu, bora dhe dielliMësimi 31. Veza e strucitMësimi 32. Orkestra e kafshëveMësimi 33. Fluturimi i lepurushitMësimi 34. Përralla e PinokutMësimi 35. Teatri i kukullaveMësimi 36. Rrobat e miaMësimi 37. Rrobat e laraMësimi 38. Katër stinët e vititMësimi 39. Viti i RiMësimi 40. Brirët e dreritMësimi 41. Përralla e KësulëkuqesMësimi 42. Trekëndori dhe rrethoriMësimi 43. Lodrat e miaMësimi 44. Gara e makinaveMësimi 45. Shëtitja në parkMësimi 46. Portreti i klounitMësimi 47. KaruseliMësimi 48. Kopshti im14

PËRMBAJTJAMësimi 49. Fëmijët luajnë teatërMësimi 50. E njoh botën me...Mësimi 51. Supa me perimeMësimi 52. Torta me frutaMësimi 53. Kur prek...Mësimi 54. Në parkun e lojëraveMësimi 55. Përralla e rosakut të shëmtuarMësimi 56. Mes barit dhe luleveMësimi 57. Kur të rritem do të bëhemMësimi 58. Mjetet e transportitMësimi 59. Dhoma imeMësimi 60. Unë jam i/e pastërMësimi 61. Super-heronjtëMësimi 62. Çudira në kopshtin zoologjikMësimi 63. Fëmijët e gëzuarMësimi 64. Në plazh15

Shtëpia Botuese AlbasTiranë, 2010Në Tiranë:Rr. Budi, Pall. “Clasic Construction”, zyra nr. 2Tel/Fax: ++ 355 4 2379184e-mail: albas_tr@yahoo.comNë Tetovë:Rr.Ilindenit, nr.105Tel: 044 344047e-mail: albas_te@yahoo.comNë Prishtinë:Rr.Eqrem Çabej, nr.47Tel: 038 5457139e-mail: albas_pr@yahoo.com