Plan urzÄ dzenia lasu dla Nadleśnictwa Brynek - Państwowe ...

WSTĘP.Las na przestrzeni dziejów zawsze odgrywał dużą rolę w życiu człowieka. Dawałschronienie, żywił, dostarczał budulca. Początkowo użytkowanie zasobów leśnych nieprzynosiło zmian w jego bogactwie naturalnym. Dopiero, począwszy od XII w., W związku zintensywną kolonizacją na terenach leśnych oraz z przechodzeniem od dotychczasowejsezonowej gospodarki wypaleniskowej do stałej uprawy gruntów (trójpolówka) zaczęła sięstopniowo wykształcać granica między lasem a gruntami nieleśnymi. Jednocześniekształtowała się feudalna własność leśna w wyniku nadań i rozgraniczania obszarów leśnychmiędzy poszczególnymi właścicielami ziemskimi. W ślad za regulowaniem stosunkówwłasnościowych ustanowiono przepisy ograniczające swobodę korzystania z cudzych lasów.Najstarszym takim dokumentem jest Statut Wiślicki Kazimierza Wielkiego (1347),wprowadzający ochronę (karę za wyrąb) dębów, pni bartnych, zabraniający samowolnegowypasu bydła i nierogacizny oraz wzniecania pożarów w lasach. Innym dokumentem, wktórym można znaleźć elementy ochrony przyrody jest Statut Warecki Władysława Jagiełły(1423) zakazujący wycinania cisa, zwiększający liczbę gatunków drzew uważanych za cenneoraz zaostrzających kary za nielegalny wyrąb, a także ograniczający polowania na niektórezwierzęta.Za panowania króla Zygmunta Starego, w wydanym w 1523r. Statucie Litewskimwprowadzono ochronę rzadkich, zagrożonych lub wymierających zwierząt łownych, doktórych zaliczono żubra, tura, bobra, sokoła i łabędzia niemego. Za czasów panowania królaZygmunta Augusta w 1557r. Sejm przyjął zakaz zbierania „młodych liszek”, a w 1578 r. królStefan Batory wprowadził ograniczenia połowu ryb w Zalewie Wiślanym.Wiek XVIII i XIX to czasy inwentaryzacji i ochrony zabytków przyrody żywej inieożywionej, zapoczątkowane przez niemieckiego przyrodnika H. Conwentza. Idea taznalazła podatny grunt również na ziemiach polskich. W 1886 r. Sejm Krajowy we Lwowiewydał ustawę o ochronie rzadkich gatunków zwierząt tatrzańskich – świstaka i kozicy – orazwprowadził ochronę pożytecznych ptaków, a w 1890 r. przyjął ustawę o ochronie ryb. Były topierwsze w świecie ustawy dotyczące ochrony przyrody.W okresie międzywojennym pod koniec 1919 r. powstała w Warszawie, następnie w1920 r. przeniesiona do Krakowa, Tymczasowa Państwowa Komisja Ochrony Przyrody.Powołanie TPKOP stało się historycznym wydarzeniem, nadającym państwową rangędziałaniom w zakresie ochrony przyrody. W roku 1925 dekretem Rady Ministrów TPKOPzostała przekształcona w działającą do dziś Państwową Radę Ochrony Przyrody.Do najważniejszych osiągnięć PROP w latach 1920-1939 należało przygotowanieuchwalonej w marcu 1934r. Ustawy o ochronie przyrody, znanej, jako “Ustawa marcowa”,która w tym czasie należała do bardzo nowoczesnych rozwiązań prawnych w Europie.Z inicjatywy PROP w 1928 r., powołano Ligę Ochrony Przyrody – działającą do dniadzisiejszego, oraz utworzono pięć parków narodowych, 180 rezerwatów przyrody oraz setkipomników przyrody.Po II wojnie światowej reaktywowano działalność PROP. Na mocy ustawy z kwietnia1949r. Państwowa Rada Ochrony Przyrody stała się organem doradczym i opiniotwórczymdla rządu. Działania związane z ochroną przyrody na świecie wykazywały coraz większądynamikę, powstawały nowe koncepcje i programy jej ochrony.Nowe zadania w europejskiej ochronie przyrody wymagały ponownego dostosowaniapolskiego prawa do nowych przedsięwzięć. Obecnie obowiązująca ustawa o ochronieprzyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. z późniejszymi zmianami jest dostosowana do prawa Unii11