Raporti Vjetor 2008

Raporti Vjetor 2008monedhë të huaj. Ky rrezik vlerësohet më i madh në këto vende, pikërisht sepsepjesa më e madhe e individëve kanë marrë kredi në monedhë të huaj dhe janë tëpambrojtur nga lëvizjet e kursit.Në ndryshim nga vendet e rajonit, kredia për ekonominë në Shqipëri në pjesën mëtë madhe të saj është e mbështetur nga burime të brendshme fondesh, kryesisht nëkursimet e individëve, duke sjellë një ekspozim më të ulët ndaj situatës globale. Pokështu, zgjerimi i kësaj kredie ka mbështetur më së shumti aktivitetin ekonomik tëbiznesit dhe më pak atë të individëve. Ndërkohë që kredia për individë ka financuarkryesisht blerjet e banesave primare për të jetuar. Zhvillimet në çmimet e banesavenë Shqipëri më së shumti janë ndikuar nga një kërkesë reale e individëve përpërmirësimin e kushteve të jetesës së tyre dhe si i tillë tregu i pasurive të paluajtshmenë vend nuk paraqet zhvillime spekulative. Të gjithë këta faktorë mendohet seekspozojnë vendin tonë në një masë më pak problematike ndaj zhvillimeve globalekrahasuar me vendet e analizuara më sipër.3.2 Zhvillimet në tregjet financiareAktiviteti në tregjet financiare ka qenë relativisht i qëndrueshëm gjatë vitit2008. Tregjet financiare në vend vazhdojnë të karakterizohen nga një shkallëe ulët zhvillimi dhe integrimi me tregjet fqinje apo më gjerë. Këtë vit, ky tiparu kthye në “favor” të qëndrueshmërisë së stabilitetit financiar pasi ndihmoi nëizolimin e tyre nga kriza financiare që preku vendet evropiane. Pasojat e kësajvale u ndjenë në trajtën e ndikimit psikologjik që çoi në rrjedhje të depozitavenë muajt e fundit të vitit. Kjo gjë shkaktoi pasiguri në sistemin bankar nëtremujorin e fundit duke bërë që interesat në tregun ndërbankar të luhatennë nivele rekord. Për sigurimin e likuiditetit, disa nga bankat preferuan tëulnin pjesëmarrjen në tregun primar, gjë që çoi në rritje të yield-eve në dymuajt e fundit të vitit. Ndërhyrja e Bankës së Shqipërisë nëpërmjet injektimit tëlikuiditetit për të qetësuar dhe siguruar agjentët e tregut dha efekt pozitiv drejtuljes së nivelit dhe luhatshmërisë së normave të interesit në tregun ndërbankar,në fund të vitit.Normat e interesave për depozitat kanë treguar prirje rritëse, si përmonedhën vendase dhe për euron. Pavarësisht uljes së interesave për këtëtë fundit në tregjet ndërkombëtare, bankat kanë preferuar të ruajnë nivelerelativisht të larta për tërheqjen e fondeve në euro në tregun vendas.Diferenca midis normave të interesit ka rezultuar pozitive dhe mesatarishtmë e lartë se vitin e kaluar, duke krijuar mbështetje për monedhën vendase.Në pjesën më të madhe të vitit, kursi i këmbimit të lekut kundrejt valutaveka qenë i qëndrueshëm, ndërkohë që ai ka filluar një nënçmim të lehtë nëfund të periudhës. Nënçmimi i lekut përkon me prirjen e ecurisë së të gjithamonedhave të vendeve të Evropës Lindore dhe mbart si faktorë psikologjikëashtu dhe ndryshimin e raportit kërkesë/ofertë në treg.Ndryshe nga ecuria e interesave për depozitat, ato për kreditë kanë shfaqurprirje rënëse. Kjo ka ndikuar në ngushtimin e diferencës midis këtyre dytreguesve dhe uljen e kostos së ndërmjetësimit të sistemit bankar. PozitiveBanka e Shqipërisë 81