ISSN 1800-6906 - Vlada Crne Gore

Bilten Mi­nis­tar­stva fi­nan­si­ja Cr­ne Go­re/januar-mart 2008.Budžet za odbranuu skladu sa standardimaNakon nekoliko godina intenzivnih reformi, u okvirukojih je izvršena racionalizacija Vojske, Crna Gora jeuspjela da uskladi sa standardima budžetska izdvajanja zapotrebe odbrane. To je uslijedilo godinu dana od sticanjanezavisnosti i već u prvoj godini funkcionisanja Ministarstvaodbrane.Analize koje su rađene u prethodnom periodu, upogledu neophodnosti reforme Vojske i sistema odbraneu cjelini, kao i mogućnosti samostalnog obavljanja funkcijeodbrane, pokazale su se ispravnim i u praksi održivim.Značajan doprinos tom procesu dala je Vojska Crne Gore,Ministarstvo odbrane i svakako Ministarstvo finansija kojeje aktivno pratilo i podržavalo taj proces.Pozitivne ocjene dosadašnjih rezultata nijesu izostaleni od relevantnih međunarodnih institucija i partnerskihzemalja. No, put do potpune reforme i profesionalizacijeVojske je dug i do krajnjeg cilja treba još dosta uraditi.Dva su važna kriterijuma na osnovu kojih se izvodizaključak o usklađenosti izdataka za odbranu sa standardima,a to su:- nivo izdvajanja u odnosu na BDP i- struktura troškova u vojnom budžetuKada je u pitanju visina izdataka za odbranu u odnosuna BDP, može se konstatovati da je ona u skladu sa preporukamaNATO-a, kada je riječ o zemljama koje su na putuka evroatlantskim integracijama. Taj kriterijum podrazumijevada se izdvajanja za odbranu kreću u procentu od oko2% BDP.I pored značajnog vojnog potencijala koji je postojaou Crnoj Gori, kako u pogledu broja zaposlenih koje jetrebalo plaćati, tako i u pogledu razuđene infrastrukturekoju je trebalo čuvati i održavati, put do standardnogplaniranja budžeta bio je relativno kratak (3–4 godine), štoje izuzetan uspjeh.Izdaci za odbranu u periodu 2005-2008. godine prikazanisu u sljedećoj tabeli:Pregled izdataka za odbranuGodinaIzdaci za odbranuUčešće u( eur)BDP2005. 41.645.291 2,33%2006. 42.287.196 2,19%2007. 40.670.731 1,78%2008. 48.630.725 1,92%Mijajlo Bato SavovićIz podataka se može zapaziti trend relativnog smanjenjaizdataka za odbranu u odnosu na BDP, odnosnoput njihovog usklađivanja sa standardima. Za 2007. i 2008.godinu visina izdataka, u fazi planiranja budžeta, iznosilaje 2, odnosno 2,07% BDP, ali se zbog naknadnih - većihprocjena BDP, relativno učešće smanjilo na 1,78, odnosno1,92% BDP. Sa novim procjenama visine BDP, za očekivatije da će se još više smanjiti relativno učešće izdataka zaodbranu u BDP. U finansiranju izdataka za odbranu za2008. godinu uključeni su i prihodi, od 6 miliona eura,koji će biti ostvareni prodajom viškova naoružanja i vojneopreme.Vlada Crne Gore je u Prezentacionom dokumentu zaPzM izrazila nastojanje da za sljedeći srednjoročni periodizdvajanja za odbranu budu na nivou od 2% BDP, što bisa očekivanim rastom BDP-a trebalo da omogući daljesprovođenje reformi i nesmetano funkcionisanje odbrambenogsistema.Kada je u pitanju kriterijum strukture troškova ubudžetu za odbranu, ustanovljeni standardi podrazumijevajuda se troškovi za personal kreću u procentu od45-50%, tekući rashodi i obuka u procentu od 30-35% imodernizacija i opremanje u procentu od 20-25% ukupnogbudžeta.Usaglašavanje unutrašnje strukture troškova u budžetuteklo je nešto sporije, i tek je za 2008. godinu struktura28