Kur’an ka dy ajete që flasin për fletët e zbritura profetëve Ibrahim <strong>dhe</strong> Musa. 175 Veç këtyre, nëKur’an <strong>dhe</strong> në hadithet e vërteta nuk ka të dhëna të tjera për fletët.E. TEURATIFjala “teurat” (tora) është një fjalë hebraishte e cila do të thotë “kanun”, “ligj”. I është zbriturprofetit Musa. Teurati quhet e<strong>dhe</strong> “Dhjata e Vjetër” ose “Testamenti i Vjetër”. Çdo musliman eka për detyrë (farz) njohjen e origjinalit të Teuratit si fjalë të Allahut <strong>dhe</strong> të zbritur profetit të tij,kurse mohimi i tij e çon muslimanin në mohim (kufr). Në Kur’an është shpjeguar se Teurati ështënjëri prej librave të shenjtë të Allahut:“Ne e zbritëm Teuratin si dritë <strong>dhe</strong> udhëzues për të vërtetën...” 176Teurati u qe dërguar të bijve të Izraelit me anë të profetit Musa. Por ata, në periudhat kurpërjetuan emigrime <strong>dhe</strong> robëri, nuk mundën ta ruajnë formën origjinale të Teuratit ashtu siç u qedërguar prej Zotit. Pastaj, pasi kopja e vetme e Teuratit origjinal u humb, dolën në shesh variantete reja të Teuratit të shkruara prej dijetarëve çifutë. Teurati që kemi sot në duar, është i korrigjuar<strong>dhe</strong> e ka humbur cilësinë e të qenit libër hyjnor.Teurati përbëhet prej pesë pjesësh:1. Gjeneza (zanafilla). Bën fjalë për krijimin e gjithësisë <strong>dhe</strong> njeriut të parë, për fajin e Hz.Ademit, për zbritjen e tij në tokë, për përmbytjen e Nuhut, për jetën e profetit Jusuf në Egjipt, përardhjen e bijve të Izraelit në Egjipt. Ka pesëdhjetë kapituj.2. Eksodi (dalja, emigrimi). Tregon për daljen <strong>dhe</strong> largimin e bijve të Izraelit nga Egjipti<strong>dhe</strong> vuatjet e hequra për shkak të faraonit. Ka dyzet kapituj.3. Levistika (urdhrat <strong>dhe</strong> ndalimet fetare). Bën fjalë për dëmshpërblimin e mëkateve,ushqimet e ndaluara, martesat e ndaluara, ritet fetare, festat <strong>dhe</strong> flijimet. Ka njëzet e shtatëkapituj.4. Numeristika. Eshtë pjesa prej tridhjetë e gjashtë kapitujsh që bën fjalë për largimin ebijve të Izraelit nga mali Sina pas vdekjes së profetit Musa <strong>dhe</strong> vendosja e tyre në Kenan.5. Dualiteti. Eshtë pjesa që bën fjalë për vdekjen <strong>dhe</strong> varrimin e profetit Musa, për dhjetëurdhrat, për ushqimet e lejuara e të ndaluara, për çështje të drejtësisë juridike. Ka tridhjetë e katërkapituj.Sot ekzistojnë tre ekzemplarë të Teuratit:1. Ekzemplari hebraisht i pranuar prej çifutëve <strong>dhe</strong> protestantëve.175 Kur’ani, Nexhm: 36-37; A’la: 14-19.176 Kur’ani, Maide: 44.68
2. Ekzemplari greqisht i pranuar prej katolikëve <strong>dhe</strong> ortodoksëve.3. Ekzemplari semitisht i pranuar nga semitët.Megjithëse këta njihen si ekzemplarët më të njohur e më të pranueshëm të Teuratit, bartinshumë kontradikta si mes tyre, ashtu <strong>dhe</strong> mes vedi. Për më tepër, në ekzemplarët e Teuratit kashpifje të shëmtuara kundër disa profetëve.F. ZEBURIKuptimi leksikor i kësaj fjale është “gjë e shkruar”, “libër”. Eshtë emërtimi i librit hyjnor tëzbritur profetit Daut. 177 Për këtë, në Kur’an thuhet:“Pa dyshim, ne i bëmë disa profetë të dallohen nga të tjerët <strong>dhe</strong> Daudit i dhamëZebur.” 178Zeburi është libri hyjnor më i vogël. Ai nuk ka sjellë ligje fetare të reja. Ekzemplarët e sotëmtë Zeburit përbëhen prej lirikash <strong>dhe</strong> himnesh hyjnore, prej lavdërimesh për Zotin, prej urtësish<strong>dhe</strong> këshillash. Zeburi përfshihet në Dhjatën e Vjetër me titullin “Psalmet”, këngë ose recitativetë shoqëruara me kavall ose flaut.G. UNGJILLIUngjill do të thotë mësim, këshillë, porosi. Ungjilli u është zbritur të bijve të Izraelit me anëtë profetit Isa. Kur’ani thotë kështu për këtë:“Ne vazhduam gjurmët e tyre (e të dërguarve) me Isain, birin e Merjemes, vërtetues iTeuratit para tij. Atij i dhamë Ungjillin, udhëzim i drejtë <strong>dhe</strong> dritë, vërtetues i Teuratit qëishte dërguar më parë, udhëzues e këshillues për të devotshmit.” 179Besimi te Ungjilli në trajtën me të cilën iu zbrit Isait, është detyrim që rrjedh nga besimi ynë.Por sot Ungjilli origjinal nuk ekziston; ekzistojnë trajtat e tij të ndryshuara nga dora e njerëzve.Në kohët e para të krishterizmit ndo<strong>dhe</strong>shin qindra ungjij që nuk përputheshin me njëritjetrin.Çdo popullatë ose grupim shoqëror kishte ungjillin e vet. Si pasojë, në botën krishtere ushfaqën kundërshtime, mosmarrëveshje të mëdha <strong>dhe</strong> ndarje. Për këtë, perandori bizantinKostandini, në vitin 325 e.r. mblodhi në Nicë një kuvend ose koncil. Nga qindra ungjij, koncilipranoi katër ungjijtë që njihen sot duke i quajtur me një emërtim të përbashkët, Dhjata e Re. Këtajanë:177 Në hebraizëm <strong>dhe</strong> krishterizëm njihet si “Psalmet e Davidit”.178 Kur’ani, Isra: 55.179 Kur’ani, Maide: 46.69
- Page 1:
AKAIDIdheKELAMITekst mësimor për
- Page 5 and 6:
5. Duke shtresuar ndër zemra besim
- Page 7 and 8:
PJESA IIBESIMI DHE MOHIMIÇESHTJETA
- Page 9 and 10:
Profeti ka bërë të ditur se edhe
- Page 11 and 12:
Fjala e Dëshmisë:“Esh’hedu en
- Page 13:
“Ata që besojnë dhe kryejnë pu
- Page 16 and 17:
“Po, hyn në xhennet edhe në se
- Page 18 and 19: këtë jetë, Allahu i Lartë, po t
- Page 20 and 21: pohimi me gojë si dhe veprimi, dom
- Page 22 and 23: person është musliman!” 51 Në
- Page 24 and 25: Gjatë trajtimit të temave dhe ç
- Page 26 and 27: PJESA IIIBESIMI TE ALLAHUÇESHTJETA
- Page 28 and 29: mendjes dhe arsyes. Sepse, në saje
- Page 30 and 31: Prandaj grindja mes nesh u bë shpe
- Page 32 and 33: të bëhet përmes njohjes së argu
- Page 34 and 35: domosdoshme, por e mundshme dhe, p
- Page 36 and 37: II. Argumentet mbi ekzistencën e A
- Page 38 and 39: Xhubejr b. Mut’im prej parësisë
- Page 40 and 41: “O ju që keni besuar, kush prej
- Page 42 and 43: “Allahu e do aksh njeri, edhe ti
- Page 44 and 45: “(Allahu im!) Të lutem Ty me çd
- Page 46 and 47: Atributet e domosdoshme të Allahut
- Page 48 and 49: 2. Atributet qenësore ose pozitive
- Page 50 and 51: këmbë e, disa, mbi katër këmbë
- Page 52 and 53: “Thuaj: “Ata do t’i ringjall
- Page 54 and 55: PJESA IVBESIMI TE ENGJEJTÇESHTJETA
- Page 56 and 57: “... E ata që janë pranë Tij (
- Page 58 and 59: 3. Israfili. Si njëri prej katër
- Page 60 and 61: mundshme ekzistencën e engjëjve.
- Page 62 and 63: Shejtani, i cili, megjithëse ashtu
- Page 64 and 65: - Po ta shihnin?- Do të iknin me v
- Page 66 and 67: “O ju që keni besuar! Besojeni A
- Page 70 and 71: 1. Ungjilli i Mateut. Shën Mateu
- Page 72 and 73: Kur’ani qe shkruar i plotë dhe q
- Page 74 and 75: Në Kur’an urdhërohen njerëzit
- Page 76 and 77: të shohin modelin që duhet ndjeku
- Page 78 and 79: 4. Kur’ani është mrekullia më
- Page 80 and 81: analizoi që të tre. Më në fund,
- Page 82 and 83: PJESA VIBESIMI TE PROFETETÇESHTJET
- Page 84 and 85: “Ky është një favor i Allahut.
- Page 86 and 87: Profetit hadithet e shenjta (hadith
- Page 88 and 89: 1. Drejtësia (sidk). Çdo profet
- Page 90 and 91: E ngjashme me mrekullinë është
- Page 92 and 93: I. HZ. MUHAMMEDI, PROFETI I FUNDITP
- Page 94 and 95: "Nuk ka profet që të mos i jetë
- Page 96 and 97: * Vishej e jetonte thjesht.* Nuk u
- Page 98 and 99: PERMBLEDHJE1. Parashtroni mendimet
- Page 100 and 101: A. BESIMI NE JETEN E PASME"Jeta e p
- Page 102 and 103: pasme. Kur'ani ka vënë si qëllim
- Page 104 and 105: Besimi te jeta e pasme bëhet drit
- Page 106 and 107: D. KIAMETI DHE CILESIA E TIJNë ter
- Page 108 and 109: 5. Dalja e Jexhuxhit dhe Mexhuxhit.
- Page 110 and 111: Muhammedi ka njoftuar se, duke u ri
- Page 112 and 113: Faktin që pritja për atë që ka
- Page 114 and 115: V. Pyetja dhe llogaridhëniaPasi nj
- Page 116 and 117: I. XhennetiFjala "xhennet" që do t
- Page 118 and 119:
Në Kur'an, lidhur me ata që ndodh
- Page 120 and 121:
dyshim, janë të mira, por besimi
- Page 122 and 123:
PJESA VIIIBESIMI NE KAZANE DHE KADE
- Page 124 and 125:
paska shkruar Allahu, ky qenka fati
- Page 126 and 127:
Sipas sunnitëve, vullneti i Allahu
- Page 128 and 129:
Shkrimi, ulja e ngritja, falja apo
- Page 130 and 131:
Po kështu, detyra e mjekut është
- Page 132 and 133:
ugë sipas dëshirës së tij. Në
- Page 134 and 135:
Lexim letrar: BOTEKUPTIMI I SHOKEVE
- Page 136 and 137:
PERMBLEDHJE1. Ç'kuptoni me koncept
- Page 138 and 139:
A. PERKUFIZIMI I KELAMIT"Kelam" do
- Page 140 and 141:
6. Të përcaktojë se cilat janë
- Page 142 and 143:
Allahu di tërësitë dhe jo hollë
- Page 144 and 145:
PJESA XLINDJA E SHKOLLAVE BESIMORE
- Page 146 and 147:
thënë se me dorën e Allahut nën
- Page 148 and 149:
Në këto luftëra, gjithashtu, nga
- Page 150 and 151:
Sunnetit dhe që argumentet e këty
- Page 152 and 153:
këtë vetëm Allahu e di. Ne, jo v
- Page 154 and 155:
IV. Ndryshimet në pikëpamje mes e
- Page 156 and 157:
a. Ndarja prej shumicës së muslim
- Page 158 and 159:
6. Imameti. Sipas imamitëve, imame
- Page 160 and 161:
1. Personat që kryejnë mëkat të
- Page 162 and 163:
d. Drejtësia e Allahut e bën të
- Page 164 and 165:
5. Besimi, akti, mëkati i madh: Si
- Page 166 and 167:
PJESA XIINJOHURI TE PERGJITHSHMEÇE
- Page 168 and 169:
c. Konkluzionet besimore janë të
- Page 170 and 171:
a. Mosekzistenca e vetëdomosdoshm
- Page 172 and 173:
D. SHKAQET SHKENCOREMe fjalën "shk
- Page 174 and 175:
PERMBLEDHJE1. Përkufizojeni konklu
- Page 176 and 177:
PERMBAJTJAPJESA I: AKAIDI .........
- Page 178 and 179:
C. PROFETESIA DHE ZBULESA HYJNORE .
- Page 180:
III. Mutezilitët .................