2. Atributet qenësore ose pozitive (thubutí)Janë atribute të domosdoshme <strong>dhe</strong> që pohojnë përsosmëri. Këto quhen kështu pasi e bëjnë tënjohur Allahun me cilësi qenësore e pozitive si jeta, vullneti, fuqia, etj. Veçoritë antagoniste mekëto atribute nuk mund të mendohen për Allahun. Ndërkaq, këto atribute që te Allahu janë tëpafillimta e të pafundme, nuk u ngjajnë të njëjtave atribute te krijesat, të cilat, ashtu si e<strong>dhe</strong> vetëkrijesat, janë shfaqur në një pikë kohore të caktuar. Sipas dijetarëve sunnitë, atributet si jetë,dituri, fuqi, etj., kanë lidhje me gjithësinë, prandaj e<strong>dhe</strong>, në ndryshim nga atributet individuale,mund t’u jepen e<strong>dhe</strong> krijesave, vetëm se dituria, vullneti <strong>dhe</strong> fuqia e Allahut janë absolute, tëparaqena e të pasqena <strong>dhe</strong> karakterizohen nga përsosmëria, të njëjtat atribute te krijesat janë tëkushtëzuara, të kufizuara, të përkohshme, të krijuara pas, relative e të mangëta. pavarësisht ngangjashmëria leksikore, atributet qenësore të Allahut nuk kanë asnjë lloj ngjashmërie me ato tëkrijesave. Atributet qenësore janë tetë.a. Jetë (hajat): Allahu është i gjallë e në jetë. Eshtë Ai që i jep jetë gjithçkaje, tokës së thatëe të vdekur. Allahu zotëron jetë që s’ka as fillim, as fund. Jeta është atribut i domosdoshëm iekzistencës <strong>dhe</strong> i përsosmërisë së saj. Atributi antagonist i qenies i gjallë që është qenia i vdekur(memat), nuk mund të mendohet për Allahun. Në Kur’an thuhet kështu:“Besoji Allahut të gjallë e të pavdekshëm <strong>dhe</strong> mbështetu te Ai!..” 119 “Pa dyshim,fytyrat janë drejtuar kah Allahu që është i gjallë <strong>dhe</strong> sundues mbi çdo gjë!..” 120b. Dituri (ilm): Allahu di, ka dituri, dituria e Tij përfshin gjithçka. Allahu di ç’ka ndodhur,ç’ndodh, ç’do të ndodhë, të shkuarën e të ardhmen, të hapurën e të fshehtën. Dija e Allahut nuk ingjan dijes së krijesave, pra as shtohet e as pakësohet. Ai njeh <strong>dhe</strong> di çdo gjë me anë të dijes sëTij të paraqenë. Allahu e di çdo gjë sepse e di që do të ngjasë, ndërkaq, jo çdo gjë ngjet pse e diAllahu. Rregullsia, sistematika <strong>dhe</strong> harmonia që vërehen në gjithësi, janë treguesi më i madh iditurisë së gjerë e të pafundme të krijuesit të saj. E kundërta e atributit të dijes, padituria (xhehl)nuk mund të mendohet për Allahun. lidhur me atributin dije, në Kur’an thuhet:“... Ai di çdo gjë në det e në tokë, pa dijen e Tij asnjë gjethe nuk bie...” 121“A nuk e shihni se Allahu di për çdo gjë në qiej e në tokë?” 122c. Dëgjim (sem’i): Allahu dëgjon gjithçka. Allahu dëgjon çdo tingull e çdo gjë të thënëhapur a fshehur, me zë të lartë apo të ulët. Dëgjimi i një gjëje nuk përbën pengesë për Të që tëdëgjojë në të njëjtën kohë një gjë tjetër. Për të dëgjuar Allahu nuk ka nevojë për ndonjë organ apomjet. Nuk mund të mendohet që Allahu të mos dëgjojë.d. Shikim (basir): Allahu sheh gjithçka. Asgjë s’mbetet e fshehur nga shikimi i Allahut.Allahu sheh çdo gjë në dritë apo errësirë, në shesh apo fshehur. Nuk mund të mendohet që Allahutë mos shohë. Ka shumë ajete që pohojnë se Allahu dëgjon <strong>dhe</strong> sheh.119 Kur’ani, Furkan: 58.120 Kur’ani, Taha: 111.121 Kur’ani, En’am: 59.122 Kur’ani, Muxhadele: 7.48
“Allahu di <strong>dhe</strong> atë që fshihet nga sytë, <strong>dhe</strong> atë që tradhton sytë. Allahu vendos medrejtësi. Kurse gjërat që adhurojnë ata, nuk mund të vendosin për asgjë. Pa dyshim, Allahudëgjon <strong>dhe</strong> sheh me të drejtë!” 123e. Vullnet (irade): Allahu ka vullnet <strong>dhe</strong> dëshirë për të bërë. Allahu përcakton vendin,gjendjen <strong>dhe</strong> cilësitë e krijesave të veta. Bëhet ajo që dëshiron Allahu <strong>dhe</strong> jo e kundërta. Ekundërta e këtij atributi, pavullnetësia <strong>dhe</strong> shtrëngimi nuk mund të mendohen për Allahun. NëKur’an thuhet:“Thuaj: “Allahu im që je pronari i vërtetë i pasurisë! Ti ia jep atë kujt të duash <strong>dhe</strong> iamerr kujt të duash. Ti e lartëson atë që do <strong>dhe</strong> e poshtëron atë që do...” 124“Pasuria e tokës <strong>dhe</strong> e qiejve është e Allahut. Ai krijon ç’të dojë...” 125Allahu ka dy lloj vullneti:* Vullnet krijues (tekvinî irade): Allahu zotëron vullnet krijues. Ky vullnet përfshin tëgjitha krijesat. Ja se si thuhet në një ajet për këtë lloj vullneti: “Kur ne dëshirojmë një gjë,vetëm themi: Bëhu! Dhe ajo menjëherë bëhet!” 126* Vullnet dëshirues ose legal (teflriî irade): Quhet e<strong>dhe</strong> vullnet fetar (dinî irade). KurAllahu dëshiron diçka <strong>dhe</strong> e pëlqen atë, do të thotë se urdhëron për të. Ndërkaq, fakti që Allahudëshiron diçka me këtë lloj vullneti, nuk e bën të detyrueshëm krijimin e asaj gjëje. Ajeti imëposhtëm e bën krejt të qartë këtë lloj vullneti si <strong>dhe</strong> kushtet e mësipërme:“Pa dyshim, Allahu urdhëron (dëshiron) drejtësinë, mirësinë <strong>dhe</strong> ndihmën për tëafërmin...” 127Ndërsa vullneti krijues përfshin e<strong>dhe</strong> të mirën, e<strong>dhe</strong> të keqen, e<strong>dhe</strong> të dobishmen, e<strong>dhe</strong> tëdëmshmen, vullneti dëshirues ose legal ka të bëjë vetëm me të mirën <strong>dhe</strong> të dobishmen. Kjo do tëthotë se, ndërsa krijon e<strong>dhe</strong> të mirën, e<strong>dhe</strong> të keqen, Allahu nuk e pëlqen të keqen. Ai nukurdhëron për të keq, nuk e pëlqen e nuk e miraton të keqen.f. Fuqi (kudret): Allahu ka fuqi për çdo gjë. Allahu është zotërues i fuqisë së pafundme. Ekundërta e kësaj, dobësia, nuk mund të mendohet për Allahun. Nuk ka asgjë që të ndo<strong>dhe</strong>t përtejfuqisë së Tij. Çdo gjë në gjithësi bëhet me anë të fuqisë së Allahut. Yjet, galaktikat, kozmosi, tëgjitha qeniet e gjalla apo jo të gjalla janë argumenti i hapur i fuqisë së Allahut. Në Kur’an thuhet:“Allahu e kthen ditën në natë <strong>dhe</strong> natën, në ditë. Pa dyshim, në këtë ka mësim për ataqë mendojnë. Allahu e krijoi çdo gjë prej uji. Disa prej tyre zvarriten, disa ecin mbi dy123 Kur’ani, Mu’min: 19-20.124 Kur’ani, Ali Imran: 26.125 Kur’ani, Shura: 49.126 Kur’ani, Nahl: 40.127 Kur’ani, Nahl: 90.49
- Page 1: AKAIDIdheKELAMITekst mësimor për
- Page 5 and 6: 5. Duke shtresuar ndër zemra besim
- Page 7 and 8: PJESA IIBESIMI DHE MOHIMIÇESHTJETA
- Page 9 and 10: Profeti ka bërë të ditur se edhe
- Page 11 and 12: Fjala e Dëshmisë:“Esh’hedu en
- Page 13: “Ata që besojnë dhe kryejnë pu
- Page 16 and 17: “Po, hyn në xhennet edhe në se
- Page 18 and 19: këtë jetë, Allahu i Lartë, po t
- Page 20 and 21: pohimi me gojë si dhe veprimi, dom
- Page 22 and 23: person është musliman!” 51 Në
- Page 24 and 25: Gjatë trajtimit të temave dhe ç
- Page 26 and 27: PJESA IIIBESIMI TE ALLAHUÇESHTJETA
- Page 28 and 29: mendjes dhe arsyes. Sepse, në saje
- Page 30 and 31: Prandaj grindja mes nesh u bë shpe
- Page 32 and 33: të bëhet përmes njohjes së argu
- Page 34 and 35: domosdoshme, por e mundshme dhe, p
- Page 36 and 37: II. Argumentet mbi ekzistencën e A
- Page 38 and 39: Xhubejr b. Mut’im prej parësisë
- Page 40 and 41: “O ju që keni besuar, kush prej
- Page 42 and 43: “Allahu e do aksh njeri, edhe ti
- Page 44 and 45: “(Allahu im!) Të lutem Ty me çd
- Page 46 and 47: Atributet e domosdoshme të Allahut
- Page 50 and 51: këmbë e, disa, mbi katër këmbë
- Page 52 and 53: “Thuaj: “Ata do t’i ringjall
- Page 54 and 55: PJESA IVBESIMI TE ENGJEJTÇESHTJETA
- Page 56 and 57: “... E ata që janë pranë Tij (
- Page 58 and 59: 3. Israfili. Si njëri prej katër
- Page 60 and 61: mundshme ekzistencën e engjëjve.
- Page 62 and 63: Shejtani, i cili, megjithëse ashtu
- Page 64 and 65: - Po ta shihnin?- Do të iknin me v
- Page 66 and 67: “O ju që keni besuar! Besojeni A
- Page 68 and 69: Kur’an ka dy ajete që flasin pë
- Page 70 and 71: 1. Ungjilli i Mateut. Shën Mateu
- Page 72 and 73: Kur’ani qe shkruar i plotë dhe q
- Page 74 and 75: Në Kur’an urdhërohen njerëzit
- Page 76 and 77: të shohin modelin që duhet ndjeku
- Page 78 and 79: 4. Kur’ani është mrekullia më
- Page 80 and 81: analizoi që të tre. Më në fund,
- Page 82 and 83: PJESA VIBESIMI TE PROFETETÇESHTJET
- Page 84 and 85: “Ky është një favor i Allahut.
- Page 86 and 87: Profetit hadithet e shenjta (hadith
- Page 88 and 89: 1. Drejtësia (sidk). Çdo profet
- Page 90 and 91: E ngjashme me mrekullinë është
- Page 92 and 93: I. HZ. MUHAMMEDI, PROFETI I FUNDITP
- Page 94 and 95: "Nuk ka profet që të mos i jetë
- Page 96 and 97: * Vishej e jetonte thjesht.* Nuk u
- Page 98 and 99:
PERMBLEDHJE1. Parashtroni mendimet
- Page 100 and 101:
A. BESIMI NE JETEN E PASME"Jeta e p
- Page 102 and 103:
pasme. Kur'ani ka vënë si qëllim
- Page 104 and 105:
Besimi te jeta e pasme bëhet drit
- Page 106 and 107:
D. KIAMETI DHE CILESIA E TIJNë ter
- Page 108 and 109:
5. Dalja e Jexhuxhit dhe Mexhuxhit.
- Page 110 and 111:
Muhammedi ka njoftuar se, duke u ri
- Page 112 and 113:
Faktin që pritja për atë që ka
- Page 114 and 115:
V. Pyetja dhe llogaridhëniaPasi nj
- Page 116 and 117:
I. XhennetiFjala "xhennet" që do t
- Page 118 and 119:
Në Kur'an, lidhur me ata që ndodh
- Page 120 and 121:
dyshim, janë të mira, por besimi
- Page 122 and 123:
PJESA VIIIBESIMI NE KAZANE DHE KADE
- Page 124 and 125:
paska shkruar Allahu, ky qenka fati
- Page 126 and 127:
Sipas sunnitëve, vullneti i Allahu
- Page 128 and 129:
Shkrimi, ulja e ngritja, falja apo
- Page 130 and 131:
Po kështu, detyra e mjekut është
- Page 132 and 133:
ugë sipas dëshirës së tij. Në
- Page 134 and 135:
Lexim letrar: BOTEKUPTIMI I SHOKEVE
- Page 136 and 137:
PERMBLEDHJE1. Ç'kuptoni me koncept
- Page 138 and 139:
A. PERKUFIZIMI I KELAMIT"Kelam" do
- Page 140 and 141:
6. Të përcaktojë se cilat janë
- Page 142 and 143:
Allahu di tërësitë dhe jo hollë
- Page 144 and 145:
PJESA XLINDJA E SHKOLLAVE BESIMORE
- Page 146 and 147:
thënë se me dorën e Allahut nën
- Page 148 and 149:
Në këto luftëra, gjithashtu, nga
- Page 150 and 151:
Sunnetit dhe që argumentet e këty
- Page 152 and 153:
këtë vetëm Allahu e di. Ne, jo v
- Page 154 and 155:
IV. Ndryshimet në pikëpamje mes e
- Page 156 and 157:
a. Ndarja prej shumicës së muslim
- Page 158 and 159:
6. Imameti. Sipas imamitëve, imame
- Page 160 and 161:
1. Personat që kryejnë mëkat të
- Page 162 and 163:
d. Drejtësia e Allahut e bën të
- Page 164 and 165:
5. Besimi, akti, mëkati i madh: Si
- Page 166 and 167:
PJESA XIINJOHURI TE PERGJITHSHMEÇE
- Page 168 and 169:
c. Konkluzionet besimore janë të
- Page 170 and 171:
a. Mosekzistenca e vetëdomosdoshm
- Page 172 and 173:
D. SHKAQET SHKENCOREMe fjalën "shk
- Page 174 and 175:
PERMBLEDHJE1. Përkufizojeni konklu
- Page 176 and 177:
PERMBAJTJAPJESA I: AKAIDI .........
- Page 178 and 179:
C. PROFETESIA DHE ZBULESA HYJNORE .
- Page 180:
III. Mutezilitët .................